120
HILATELIE
DE STRIJD IN HET VERRE OOSTEN.
A RINOVA
Wm. HILVERSUM
RWATTA'S MANOEUVRE-REEPEN
RWATTA'S DOL-FUN REEPEN
HUIS en HAARD
I Onze Omroepers komen in
90.000 gezinnen
Voetgangers!
Bedenkt dat Umet over»
steken steeds een weg
betreedt die ook voor
snelverkeer bestemd is
CARROSSERIEFABRIEK
De fijnste en voedzaamste chocoladereepen
BATA PEDICURE 'N WELDAAD VOOR UW VOETEN
VOLLEDIGE VOETBEHANDELING 90 CT.
PER ABONNEMENT75 CT.
MODELKAMERS
N.V. WONINGINRICHTING
Postzegeldrukkerijen
amunninnniiiiiiiiitiiiiiHiiiiiiuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiijiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiijuiiiiitniiiiitiiiiflinimiiI DONDERDAG 16 JANUARI 1941
RETRAITEN
St. Jozefretraitehuis, Zenderen
St. Petrus Canisius, Bergen
,JDe Thabor"
Kiest dus den kortsten
weg en kijkt daarbij
eerst naar links en dan
naar rechts.
«r Oude Loswal 12—17 TELEFOON 4075
w b.g.g.h. Laren 2723
FABRIEK VOOR NIEUWBOUW
VAN ELKE CARROSSERIE TEVENS REPARATIE-INR.
met geldig Kwatta-Soldaatje
en
DG «BOOTSTE SERVICE
DE MEEST MODERNE INRICHTINGEN
HET BEST GESCHOOLDE PERSONEEL
ALLEEN BIJ
show van degelijke
aetlsch van vorm er
1 garantie óók btf C
Door groote voorraden lage prijzen. KostcL opslag v. latere levering
.te woninginrichtingen,
aesthetiscb van vorm en laag in prijs, met
volle garantie óók bfl Centrale Verwarming
HEEBENGRACHT 660 VIJZELSTRAAT 77 AMSTERDAM
Grensposten in het hooge Noorden.
Duitsche controle op de verkeers
wegen aan de Noorsch-Finsche grens
(Foto Weltbild)
Bij vorst ligt het schuitje, waarmede de veehouder zijn melkbussen
naar de overzijde van de ringvaart moet brengen, ingevroren. Verzwakt
de dooi het ijsoppervlak, dan worden planken gelegd, waardoor het
draagvlak vergroot wordt (Foto Fax-Holland)
De Zaansche wielerbaan te Assendelft wordt gesloopt. Met
den afbraak is reeds een begin gemaakt (Foto Pax-Holland)
Om de scheepvaart in de Amsterdamsche grachten weer mogelijk
te maken, wordt het ijs bij de bruggen en sluisjes los gestoken
(Foto Pax-Holland)
RA1'
De Munt aan de Neude te Utrecht.
Rechts het pand waarin de postzegels
werden gedrukt van 1860—1866
Den eersten October 1041 zal he* 75 jaar ge
leden zijn, dat J. Enschedé Zonen te Haar
lem belast zijn met den aanmaak van postzegels
enz. voor Nederland in uitgebreiden zin geno
men. De firma bes on daarmee dus in 1866.
Voordien, aizoo van 18511866, fungeerde
's Rijks Munt te Utrecht tevens als postzegel-
fabriek.
We zullen het thans niet hebben over al
hetgeen aan de invoering der eerste postzegels
is voorafgegaan (vergelijk hierover ons artikel
van 13 November 1938).
Slechts teekenen we aan, dat de vele beslom
meringen, die de uitgifte meebracht, er toe
noopten, de invoering, aanvankelijk bepaald op'
1 Januari 1861, één jaar te vertragen.
Bjj de ministerieele beschikking van 24 No
vember '51 (byv. Stbl. 330), welke de zaak re
gelde, was een „beknopte handleiding omtrent
de bestemming en het gebruik der postzegels"
gevoegd.
Artikel 1 hiervan verklaarde:
JDe postzegels worden bij '3 Rijks Munt te
Utrecht, onder toezicht van het Munt-Coüegfe,
vervaardigd."
Hoe kwam men er toe de Munt tot postae-
getfabriek te bombardeeren
De motieven zijn niet bepaald overtuigend.
„De omstandigheid, dat bij de ontbinding van
de commissie tot de behandeling van 's Rijks
muntmateriaal. de localen zouden beschikbaar
worden, vroeger door haar ingenomen, en dat
de localen, te midden van een rijksgebouw ge
legen, voor de vervaardiging van de postzegels
zeer geschikt moesten worden geacht, werkte
„ook" mede, om het wenschelyk te doen vin
den, de postzegels binnen de muren der Munt
te doen vervaardigen." (Muntverslag 1861).
Wat behalve de localiteit, die naar het schijnt
ingesloten en dies inbraakvrij moest liggen, nog
meer medewerkte, wordt nergens aangetroffen.
Dat deze localiteit overigens niet zoo van
overheerschende belangrijkheid was. om een
bef' ~ing als de onderhavige te fundeeren.
bij:- ~»i t)i* het feit. dat de drukkerij reeds
in I860 verhuisde naar een rechts van de munt
FOTO REPORTAG E
In achttien ketels met een capaci
teit van 550 liter elk, wordt iederen
dag in den Centralen Keuken te
Amsterdam het eten bereid, dat
wordt uitgedeeld aan hen, die
daarvoor in aanmerking komen
(Foto Pax-Holland)
gelegen perceeltje, dat voor 4500.werd aan
gekocht. Volgens de afbeeldingen lag het pand
je niet „te midden van een rijksgebouw", zoo-
als van het eerste onderdak aanprijzend werd
gesproken.
*t Drukkerijtje, waarvoor met inbegrip van
de levering der eerste 300.000 zegels 11 mille
was gerekend en dat steeds met één en niet
meer dan één diep (plaat-) drukpers werkte,
werd te klein. Immers ook Indië was aan het
peinzen geslagen over invoerüig van postzegels
en bereidde het gebruik daarvan voor met in
gang van 1 Januari '63.
Daarnaast overwoog het moederland de in
voering van zeeels van hoogere waarden (20, 25,
50 ct.). De minister schreef aan het muntcol-
legie en het muntcoUegie schreef aan den mi
nister. Ze schreven over „onderscheidene" kleu
ren, over het afdrukken met zwarten inkt op
geelbruin, op paars en op wit of ongekleurd,
papier.
Het MuntooEegie had „op bekomen magti-
ging bereids last» gegeven tot het vervaardigen
der daarvoor benoodigde dienstplaten."
Maar zie! Had de Munt tot 1860 hoogstens
3 miUioen zegels per jaar afgeleverd, in 1865
bracht men het tot 7 millioen.
Het MuntooEegie meende, dat de munt er
weliswaar nog wel 1 millioen meer zou kunnen
leveren, maar de 9 millioen, die de minister
noodig had, dat was te veel voor de munt.
Het ontbieden een er tweede pers aldus het
muntverslag van 1865 zonder een schijn van
ironie zou niet in de bestaande moeilijkheid
voorzien, vermits de localiteit niet vergunde
die te plaatsen.
Inderdaad het is een kostelijk monster var
ambtelijke peuterige pietluttigheid, van afwe
zigheid van inzicht en doorzicht.
Den Haag was er gelukkig ook nog. En in
Den Haag was er ook toen al een Kneuterdijk,
waar toen ook al een minister van financiën
zetelde. Zooals dit een minister en niet op de
laatste plaats een financiën-minister betaamt,
zag deze de zaken grooter, al was ook voor
hem de postzegelfabricage helaas maar een
quaestie van localiteit zonder meer.
De Memorie van Toelichting op de begrooting
van 1866 zegt:
„Ter bereiking van dat doel (het verkrijgen
van ruimere localiteit, die op de eerste plaats
vereiseht is) is er aan gedacht om de tegen
woordige fabriek door den aankoop van een
paar belendende kleine panden te vergrooten.
De hooge koopprijs, die echter waarschijnlijK
(zekerheid was er dus geenszins) zou moeten
worden betaald, alsmede de kosten van verbou
wing, (hoeveel?) in aanmerking genomen 'heen
doen besluiten naar een ander middel om te
zien, daarin bestaande om de fabriek naar de
residentie te verplaatsen en alffaar tot dat
einde een nieuw gebouw In gereedheid te doen
brengen, waartoe een zeer geschikt terrein in
den tuin van het Departement van Financiën,
en dus op grand, in eigendom aan het Rijk
toebehoorende, beschikbaar is. De kosten van
aanbouw kunnen voorloopig worden geraamd
op een som van 8 4 9 miüe."
Wat een gedaas! Terwijl het beele betoog
langs de kern der zaak heenging,. Antwoord
had gegeven moeten worden op de prealabele
vraag: Moeten de zegels blijvend door het Rijk
zelf worden gedrukt of moet dit werk worden
uitgegeven aan de particuliere nijverheid?
En dit antwoord had behoorlijk m/<eten zijn
gedocumenteerd.
Zóó zagen echter noch de Minister, noch de
Oommissie van Rapporteurs het voorliggend
probleem.
De Commissie achte de vergrooting der post
zegeldrukkerij noodzakelijk, doch betwijfelde het
nut der overbrenging naar Den Haag. Hierin
had de Commissie althans gelijk.
Maar zoo ging dezelfde Commissie verder
wil men dat, dan ware het verkieselijk, de
fabriek achter het gebouw der Landsdrukkerij
te plaatsen, waar meer ruimte voorhanden is
dan in den tuin van bet ministerie van Finan
ciën.
De minister gaf geen kamp, al kwam hij la
ter weer met een anderen ministerieelen tuin
(dien van den Hervormden Eeredienst).
Een geheel open spel speélde, naar het
schijnt, Z. E. evenwel niet. Het geachte lid der
Kamer, de heer Van Nierop, vertelde althans
op 13 December 1865 dus nu precies 75 jaar
geleden dat. hem bekend was, dat de minis
ter aan verschillende industrieelen aanbiedin
gen voor het vervaardigen van postzegels had
gevraagd en ook bekomen had. De minister had
dus aldus Van Nierop het voornemen,
het drukken der postzegels bij aanneming te
regelen. Onder opmerking, dat de Regeering
nog minder fabrikant dan koopman moest zijn,
stelde Van Nierop voor, den begrootingspost
voor de nieuwe, in te richten postzegelfahriek
in afwachting der uitkomsten van 's Ministers
onderzoek te schrappen. Zij het op zeer apo
dictische, arbitraire manier, was de heer Van
Nierop hier wel In medias res.
De door hem voorgestelde wijziging werd
door den minister overgenomen. Zonder hoof
delijke stemming werd de rijksfabrioage begra
ven en werd de particuliere aanmaak onder
rijkscontrole geboren.
Op 9 Maart '66 verklaarde ruL de minister,
dat geen openbare aanbesteding zou plaats heb
ben, maar dat de verschillende offertes zouden
worden onderzocht en met de personen zou ge
contracteerd worden, aan welke men het volle
vertrouwen zou kunnen hebben.
In aansluiting hierop is krachtens K. B. van
1 September '66 no. 75 bepaald, dat de ver
vaardiging van postzegels rta 1 October '66 zal
plaats hebben in de inrichting van de firma
J. Enschedé en Zonen te Haarlem.
De Munt heeft in 16511866 afgeleverd van
de eerste emissie (18621863) ongetand:
20.985.700 van 5 ct. blauw
17.145800 van 10 ct. rood
1211800 van 15 ct. geel
1.200.000 idem oranje
40.543.000
Van de 2e emissie 18641866 (getand) lever
de ze af:
8.704.125 blauw 5 et.
9.104860 rood 10 ct.
1.211.175 oranje 15 ct.
19.019.850
Totaal Nederland van beide emissies 59562250
stuks.
Van de le omissie Ned. Indië 18621866 gat
de munt uit ruim 3 millioen zegels van 10 ct.
rood, waarvan 2 miUioen ongetand en 1.005275
getand.
Hieronder reproducties van de door de Munt
gedrukte postzegels.
Over het 75-jarig tijdperk van den zegelaar, -
maak bij Enschedé in een volgend artikel.
Februari: 31 Jan.—3 Febr. Meisjes (O. L. Vr.
Lichtmis Lichtprocessie), 47 Febr Gehuwde
vrouwen, 710 Febr. Jongemannen (inleiding
op het voile leven), 11—14 Febr. A. B T B.,
K. J. M. V. (injeiaing op het volle leven), 18—
21 Febr. Ongehuwde ,eden B. B. 2124 Febr
Jongemannen (inleiding op het volle leven),
2528 Febr. Meisjes (inleiding op meer inwen
dig leven)
Maart: 28 Febr.3 Maart: Jongemannen
(verloofden), 47 Maart Gehuwde leden B. B..
710 Maart Zangers, 1215 Maart RK ttBS.
Hilversum, 18—21 Maart R.K. Vrouwenbond (St.
Jozeffeest), 2124 Maart Meisjes (verloofden).
2528 Maart Gehuwde vrouwen, 29 Maart1
April Middenstanders (Passie-Zondag).
April: 14 April Jongedames, 47 April
Meisjes (Palm-Zondag-processle). 9—12 April
Heeren (gereserveerd), 1215 April Mannen
en jongelingen (Paaschretraite), 1821 April
Credo Pugnoleden. 25 April1 Mei Eerwaarde
Zusters.
Aanmelden by de Directie Retraitehuis, Zen
deren (Ov.). Telefoon K 5409, Borne 304.
Zondag 19 Jan.: Rijwielclubs.
Woensdag 22 Jan.: Jongedames L.T.B.-stand
Opening 10 uur 's morgens. Sluiting is circa
6 uur namiddag.
2023 Jan. Gehuwden.
2730 Jan. Gehuwden.
316 Febr Jonge Dames.
10—13 Febr. Gehuwde Dames.
1720 Febr. Gehuwden.
2427 Febr. Meisjes.
316 Mrt. Meisjes boven 30 jaar.
10—13 Mrt. Gehuwden.
1720 Mrt. Verloofde meisjes en voor haai
die kennis hebben.
De strijd in het Verre Oosten. Duizenden soldaten uit het leger van
Tsjang Kai Tsjek hebben zich in de aigeloopen weken aan de Japansche
troepen overgegeven. De manschappen in het krijgsgevangenkamp,
waarin zij zich gelaten in hun lot schikken (Foto Weltbild)
