DE HERBOUW VAN ZEELAND
w
Uit andere bladen
OORLOGSSIIUDE
In vijf jaar gereed?
De Macedonische
kwestie
ZATERDAG 18
JANUARI 1941
Mededeelingen over de
plannen
Restaurant DQRRIUS
WINTERHULPEN ederland
0-A-,
De financieele kwestie
In Middelburg
EERSTE TEHUIS VOOR
OORLOGSINVALIDEN
COMMISSARIS WALRAVEN
Bedankt als leider NS.B.-
rechtsfront Politie
Handelaren in chemische
producten
„Zeeridder" Bakker
overleden
Nog meer kalenders
Bonte middag van Winterhulp
Europa en Afrika
Met dank voor bewezen
diensten
De Nieuwjaarsrede van den
Rijkscommissaris
ONDERLINGE
VERZEKERING
MAATSCHAPPIJ
f 660.000.000
f 147.000.000.
ASSURANTIE-BEZORGER!
WIJ LUISTEREN NAAR..
Zondag 19 Januari
Maandag 20 Januari
BILJARTEN
Kampioenschap hoofdklasse
klein biljart
Het hoofd van den persdienst van het re-
geeringscommissariaat voor den wederop
bouw, de heer H. Kroon, heeft reeds in ver
schillende deelen des lands, waar de oor
logsverwoestingen groot zijn, jtersconferen-
ties gehouden, waarin de plannen voor de
toekomst werden ontvouwd.
Ook te Middelburg is thans zulk een con
ferentie belegd, waarin hy een inleiding
hield over hetgeen voor den herbouw van
Zeeland reeds is verricht en wat nog in
plannen gereed ligt of wordt voorbereid.
Na herinnerd te hebben aan wat aanvanke
lijk aan dr. ir. J. A. Ringers, thans algemeen
gemachtigde voor den wederopbouw en de
bouwnijverheid, was opgedragen, gaf de heer
Kroon een overzicht van wat aan den eigenlij
ken wederopbouw vooraf gaat. Daarbij kwam
hij eerst tot de 1400 beschadigde vaartuigen,
Waarvan thans reeds 600 schepen zijn hersteld
en een groot aantal zich in eer, vergevorderd
stadium van herstel bevindt. In Zeeland waren
Ongeveer 360 schepen gezonken. Aan 240 eige
naars zijn reeds vergoedingen toegekend en 120
daarvan zijn reeds afgedaan.
Komende tot het puinruimen, dat alleen
voor Rotterdam en Middelburg van betee-
kenis is, zeide spr., dat in Rotterdam met
270 H.A. verwoest gebied 2.5 tot 3 millioen
m3. puin is verwerkt en te Middelburg
80.000 m3. De kosten waren resp. 11 tot
12 millioen en 350.000.
In December werkte te Middelburg 400 tot 500
hi an. in Rotterdam was het in de afgeloopen
maanden tusschen 5.000 en 20.000 personen. De
straten te Middelburg zijn nu vrij en het boven-
grondsche puin is opgeruimd. Voorts is men
bezig met het uitwerken van het nieuwe stra
tenplan en de voorbereidende werkzaamheden
voor het rioleeringsplan. Inzake het opmaken
Van de plannen voor herbouw, wees spr. er op,
dat men moet zorgen, dat het nageslacht' waar
deert, wat nu gewrocht wordt, en dat men het
goede uit het verleden moet behouden en aan
passen aan de eischen van het heden. De plan
hen voor 21 plaatsen, waaronder uit Zeeland:
Kruiningen, Middelburg, Sas van Gent en Ier-
Seke, heeft de algemeen gemachtigde reeds
voor het grootste deel goedgekeurd. Voor Vlis
singen heeft men nog geen herbouwplan ge
blaakt, omdat de omvang der verwoestingen in
de Scheldestad, nog niet kon worden vast
gesteld.
Te Middelburg zijn thans 600 perceelen ont
eigend. Daaronder zijn er enkele tientallen, die
hiet verwoest zijn, doch die in verband met het
berbouwplan zullen moeten worden afgebroken.
Te Schore en Ierseke zijn verschillende percee
len onteigend, evenals te Sas van Gent. Voor
Tholen is de onteigening ook reeds aangezegd.
Spr. wees er op, dat het moeilijk is alle per
soonlijke belangen bij de onteigening van de
gronden tegen elkaar op te wegen. Als men den
grond onder de waarde taxeert, schaadt men de
gemeenschap, die ten slotte het verschil zal
öioeten bijpassen. Het is niet gemakkelijk ieder
Van de juistheid hiervan te overtuigen. Spreker
had met voldoening vernomen, dat reeds een
Zestigtal personen te Middelburg verzekerd
hebben te willen herbouwen. Het is zeker goed,
gereed te zijn, als de algemeen gemachtigde
Zegt, dat men met bouwen kan beginnen. Zij,
hie direct willen beginnen, genieten de voorkeur
bij de perceelskeuze.
Wat betreft de financieele zijde van de kwestie,
Wees spr. er op, dat deze niet is afgedaan met
de in begin December bekend gemaakte rijks
bijdrage. Het is een probleem, dat bestaat tus
schen den herbouw en de getroffenen. Met wat
het Rijk gedaan heeft, is niet alle steun uitge
put. Het feit, dat er ruimte blijft bestaan tus
schen schadeuitkeering en kosten van opbouw
is iets dat remmend werkt. Daarom is de bouw-
premie van 10 pet. ingesteld voor hen, die vóór
1 Januari 1942 met den herbouw gereed komen,
tot een schademaximum van f 15.000. Maar ook
daarmede komt men er zeker niet en toen is de
hypotheekregeling 1940 ingesteld, die het den
Algemeen gemachtigde mogelijk maakt met de
schadeloosstelling samen veel moeilijkheden weg
te werken.
Middelburg aldus de heer Kroon heeft
zeker zijn zeer bijzondere mogelijkheden op het
gebied van de financiering. Deze zijde van het
vraagstuk van den herbouw heeft de volledige
aandacht van den algemeen gemachtigde. Hij
zal niet aarzelen bepaalde stappen te doen, in
dien blijkt, dat het behoud van het karakter van
Middelburg zulks noodzakelijk maakt. Echter
spreekt het vanzelf, dat hier geval voor geval
onderzocht zal worden. Het is zeker niet moge
lijk het allen menschen naar den zin te ma
ken, omdat er te veel persoonlijke belangen bij
In het spel zijn, doch wel is dr. Ringers ont
vankelijk voor critiek en alle controleerbare op-
taerkingen.
Het herbouwplan van Middelburg zal uitge
voerd worden onder leiding van ir. P. Verha
gen, terwijl Jhr. ir. J. de Ranitz en ir. L. S. P.
Scheffer als adviseurs zullen optreden. Voorts
heeft de streekplannendienst voor Zuid-Beve
land voor enkele gemeenten herbouwplannen
ontworpen en in alle overige gevallen fs dit
geschied door den gemeentelijken technischen
dienst of den gemeente-architect.
Komende speciaal tot Middelburg, wees spr.
op de groote verwoesting dier stad op 17 Mei
1940, vooral ook op het vele uit vroeger eeuwen,
dat onherstelbaar vernield fs. Niet alleen zijn
tallooze groote en kleine panden verloren ge
gaan, doch ook fraaie historische gebouwen ver
dwenen geheel of zijn zwaar beschadigd.
Van het stadhuis staan nog de gevels, van
de Abdij slechts een klein gedeelte. De Provin
ciale Bibliotheek en het groote complex aan
de Rotterdamsche kade, genaamd het Oost-In
dische Huis, zijn geheel vernield. Voor den her
bouw van Middelburg zijn plannen gemaakt,
die rekening houden met het karakteristieke
der stad, welke in den loop der historie her
haaldelijk perioden van opkomst en verval
inlerhulp Nederland,
een eereplichi.
Geven: een eereplichi
van 'i volk voor 'i volk.
heeft beleefd. De tijden van hoogsten bloei
de 15de en 18e eeuw hebben wel zeer him
stempel op de stad gedrukt en een mengeling
van gothiek en barok doen ontstaan, waardoor
Middelburg zoo aantrekkelijk was.
Middelburg heeft nog een gaaf behouden
vorm van een echte stad. Deze vorm is in het
verleden merkwaardig bruikbaar gebleken en
dus ook in het nieuwe stadsplan bewaard. Voor
dit behoud pleiten nog andere overwegingen.
Zoo zullen de twee belangrijkste groo-
tendeels verwoeste monumenten, die het
stadsbeeld beheerschen, n.l. het stadhuis en
de Abdij gerestaureerd worden. Enkele an
dere monumenten zijn gespaard gebleven,
b.v. de Oostkerk en het militair hospitaal.
Er is gestreefd naar een herbouwplan, dat
met de grootst mogelijke piëteit en bescheiden
heid aansluit aan hetgeen gespaard is geble
ven of gerestaureerd zal worden en is bewust
liet streven naar een moderne stad achterwege
gelaten. Dit beteekent- echter niet, dat het ver
woeste zuiver zal worden geïmiteerd, immers
een dergelijke imitatie zou nooit slagen. Wei
zal men trachten met behoud van de nog
waardevolle elementen uit vrceger perioden een
voor hedendaagsch gebruik doelmatige stad te
ontwerpen.
De gebogen of geknikte straten met haar
bescheiden afmetingen, de ringvormige gordel
straten bepalen het rhytbme van het plan, dat
zich tegen monumentaliteit verzet.
Ernstig zal rekening worden gehouden met
het verkeer, zooals dit ook bij het ontwerpen
van het streekplan voor Walcheren is gedacht.
Uit het centrum zullen wegen in de richtingen
naar Goes, Vlissingen, Koudekerke, Grijpskerke,
St. Laurens en Veere voeren.
Vooral de markt zal een groote verande
ring ondergaan en het stadhuis zal scheef
voor het plein komen te staan, waardoor het
overhoeks en daardoor in zijn vol!e glorie
te zien zal zijn.
Rondom de Markt komen verschillende
open ruimten ea. voor parkeerterreinen. De
tram naar Vlissingen zal niet meer op de
N. Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam.
PLATS DU JOUR EN LA CARTE
Markt mogen komen. Van het stadhuis zal
het gotische gedeelte herbouwd worden en
daar achter andere gemeentelijke gebouwen
verrijzen. In de Abdij, die gerestaureerd
wordt, zal het karakter van middelpunt der
stad behouden worden. De R. K. kerk zal her
bouwd worden op ongeveer dezelfde plaats
in de Noordstraat, doch thans met een
voorpleintje. Ook de reeds genoemde Provin
ciale Bibliotheek, de Nieuwe Kerk, de Koor
kerk, de AlJdijtoren, zullen op dezelfde
plaatsen herbouwd worden, doch het R K.
zusterhuis en een schoot, die nu op de
Haringplaats stond, komen elders.
Niet herbouwd zullen worden het Oost-
Indisch Huis, de Botermarkt en de voorma
lige bank van leening en vermoedelijk ook
niet de kerkgebouwen der Vereeniging van
Vrijzinnig Hervormden en van de Waalsche
gemeente.
Voor winkels zijn bepaalde straten aan
gewezen, evenals café's, hotels e.d. bepaalde
plaatsen krijgen.
De stichting „Herbouw Middelburg", die 6
Januari haar bureau opende, staat voor de
gedupeerden gereed met allerlei raadgevingen
en inlichtingen en zij heeft reeds direct volop
werk.
Behalve over Middelburg gaf de heer Kroon
verschillende gegevens over den herbouw van
kleinere Zeeuwsche gemeenten en wel Yerseke,
Schore, Sas van Gent, Hansweert, Temeuzen,
Tholen, Kapelle en Westdorpe. Al deze gemeen
ten zullen door dr. ir. Ringers en zijn staf wor
den bijgestaan.
Naar aanleiding van gestelde vragen deelde
de heer Kroon o.a. nog mede, dat men inzake
de materialenkwestie niet te optimistisch moet
zijn, doch ook niet te pessimistisch.
Spr. hoopte bij het einde van de winterperiode
op houtaanvoer uit Finland en zweden.
Wiat den duur van den herbouw betreft,
zeide spr., dat deze binnen vijf jaar alom
gereed zaï zijn. Voor Middelbufg denkt hij
aan drie jaar.
Over het eerste Tehuis voor Nederlandsche
oorlogsinvaliden, dat te Bakel bij Helmond op
het landgoed „de Scheepstal" zal worden ge
bouwd, wordt nader vernomen, dat het tehuis,
behalve de leiding met gezin, een dertigtal oor
logsinvaliden zal kunnen opnemen. De uitvoe
ring van het werk is gegund aan den aannemer
J. Rooyakker te Mierlo-Hout; zoodra dit eerste
tehuis gereed zal zijn, zal direct met den bouw
van een tweede worden begonnen.
De Nederlandsche Werkgemeenschap, die het
initiatief tot de stichting van deze tehuizen
nam, kan thans reeds eonstateeren, dat haar
bemoeiingen zullen slagen en dat aan de oor
logsinvaliden, wier lot zij zich aantrekt, thans
een alleszins hoopvoller perspectief kan worden
getoond.
„De Lange Jante Middelburg werd bij den intocht der Franschen beschadigd
(Foto Pax-Holland)
De NB.B.-persdienst meldt: In verband met
zijn gezondheidstoestand heeft de heer C. Ch.
Walraven, commissaris van politie te Alkmaar,
ontslag als leider van afdeeling B (politie van
het rechtsfront) gevraagd.
De leider van het rechtsfront heeft den heer
Walraven het gevraagde ontslag verleend onder
dankbetuiging voor het vele en baanbrekende
werk door hem bij het organiseeren van ge
noemde afdeeling verricht en vervolgens als lei
der van afdeeling B (politie) van het rechts
front den heer L. J. Ponne, inspecteur van po
litie te Amsterdam, thans secretaris van deze
afdeeling, aangewezen.
Opgericht is een Verbond van handelaren in
chemische producten in Nederland, gevestigd te
Amsterdam.
Het bestuur van dit verbond is samengesteld
uit de volgende leden:
G. Hamer, Overveen, voorzitter; J. J. Scheep
bouwer, Dordrecht, secretaris; J. Huisman,
Haarlem, penningmeester; W. A. Dekker, Bloe-
mendaal en A. L. P. van den Gevel, Rotterdam.
Aan dit verbond, dat op het oogenblik circa
60 leden telt, is een bureau verbonden, dat on
der leiding staat van den heer G. J. Teppema
en gevestigd is te 's-Gravenhage, Jozef Israëls-
plein 7 a.
Te Den Helder is weder een der leden van de
oude garde der „zeeridders" overleden, n.l. Wil
lem Bakker.
Bakker, bij het volk beter bekend als „De
Gorrel", bereikte den leeftijd van 86 jaren. Met
twee broers heeft hij vele jaren de reddingboot
medegeroeid, wanneer op de kust een schip in
nood verkeerde. En met zijn makkers wist hij
vele tientallen menschen, die den dood reeds
voor oogen hadden, te redden.
De stroom van kalenders is nog niet ten einde,
al komen ze nu nog maar druppelsgewijze bin
nen.
Wij ontvingen er nog een van de drukkerij
Lindenbaum en Co. N.V. te Amsterdam. Een
dagkalender van waarlijk kloek formaat.
Bovendien zond Joh. Enschedé en Zonen,
Grafische inrichting N.V. te Haarlem, ons eer.
tweemaandelijkschen kalender met een origi-
neele ets van Haxting.
Op 26 Januari a.s., des middags, zal in theater
„Carré" te Amsterdam een „Bonte middag" ten
bate van „Winterhulp Nederland" worden ge
geven. Hieraan zullen medewerking verleenen:
Koos en Polly Speenhof; Gerard Lebon met
zijn radio-orkest; de „Two Hodlers", accordeon;
Carla, de beroemde buikspreekster; Walton met
zijn komisch fietsnummer; Mannenzangver. „Het
Mobilisatiekruis", onder leiding van Stephen
Jansen en een Friesche zangeres in nationaal
costuum.
De toegangsprijzen zijn zoo laag mogelijk ge
steld. Vanaf heden zijn plaatskaarten verkrijg
baar bjj Theater Carré en aan het kantoor der
„Winterhulp Nederland", Rokin 109111.
In navolging van het „Utrechtsch Dagblad"
gaat het „Vaderland" na, welke beteekenis
Afrika voor Europa kan hebben:
„Men dient onderscheid te maken tus
schen de theoretische en de historische si
tuatie. Afrika is een rijk continent en het
ware wellicht een groot geluk geweest voor
Europa, wanneer onze voorouders, een paar
eeuwen geleden, meer zorg hadden besteed
aan de ontginning van Afrika's mogelijk
heden. Men had dan inderdaad een mooien
tegenhanger gekregen van de tweeheid
Noord- en Zuid-Arnerika. Er waren in vroe-
geren tijd echter nog rijkere landen te ex-
ploiteeren of zelfs eenvoudig te plunderen,
zoodat men Afrika lang verwaarloosd heeft.
Er is daardoor een historische toestand ont
staan, die de verhouding Europa-Afrika
minder eenvoudig maakt. Europa heeft te
veel noodig, dat Afrika niet direct bieden
kan. Om, zeggen wij na twintig jaar, Afrika
datgene te laten geven, wat het Euvopee-
sche vasteland noodig heeft, zou men op dit
continent nog gedurende die heele periode
in een soort van oorlogstempo moeten blij
ven werken. Is dat gewenscht?"
Een antwoord op deze vraag vond het „Va
derland" in een Duitsch periodiek:
„In het jongste nummer van het tijd
schrift voor Geopolitik, dat als een der be
langrijkste organen van de nationaal-socia-
listische theorie mag gelden, wijst Karl
Vowinckel er uitdrukkelijk op, dat de tegen
woordige toestand slechts als een smalle
doorgang naar een beteren tijd mag be
schouwd worden. Er wordt thans roofbouw
gepleegd, zoo schrijft deze geopoliticus,
blijkbaar met instemming van Hitiers ouden
vriend Karl Haushofer, den uitgever van
het tijdschrift, er wordt thans roofbouw ge
pleegd aan de aardschatten, aan plant, dier
en mensch. Een rustiger tempo moet ver
overd worden. De overwinning moet
Duitschland en Europa in staat stellen zich
in een rustiger tempo verder te ontwikke
len. Zoo niet, dan is het verval op den duur
toch onafwendbaar."
Op grond van deze overweging waarschuwt
Vowinckel tegen een snelle exploitatie van Afri
ka. Wij citeeren weer het „Vaderland":
„Deze (een snelle exploitatie van Afrika)
zou slechts mogelijk zijn op den grondslag
van een verder doorgevoerde industriali-
seering van Duitschland. Dus: verdere uit
breiding van de stadscultuur, verdere aan
tasting van de natuurlijke rijkdommen des
lands en ondermijning van het volksgemoed,
zooals dat in nauwe verbinding met de
natuur gégroeid is.
Vowinckel verzet zich tegen een autarkie
van Eurafrika, die zou verkregen worden
door een strenge verdeeling van den arbeid
in dit enorme gebied. Juist de ai te ver door
gedreven verdeeling van den arbeid met de
monoculturen en de eenzijdige industriali-
seering van bepaalde gebieden, leidt tot ver
val. Een natuurlijker autarkie integendeel
eischt juist grootere verscheidenheid in ieder
land afzonderlijk en wil in geen geval den
eigen landbouw ten onder zien gaan, ook
wanneer men, zooals in Engeland, de macht
heeft om de noodige producten uit andere
landen te betrekken, die men door zijn
wapenen en zijn gezag beheerscht."
Het „Vaderland" neemt dan zelf weer het
woord en komt o.m. tot de volgende conclusie:
„Wat is de uitweg? Een vrede van abso
lute beveiliging op het vasteland, gepaard
aan een accoord tot samenwerking in de
wereld, ook en vooral op koloniaal gebied.
Duitschland dient tot medewerking in Afrika
te worden toegelaten, maar het moet in af
wachting van de langzaam groeiende resul
taten, ook over de producten van andere
gewesten kunnen beschikken. Daarbij den
ken wij in de eerste plaats aan onze rijk
dommen in Nederlandsch-Indië. Het Han
delsblad van gisteren schreef zeer juist:
het is Nederlands taak die rijkdommen ten
goede te laten komen aan de heele wereld
en vooral aan Europa."
Wij ontleenen aan een hoofdartikel in de
„Nieuwe Rotterdamsche Courant":
„Waar de liquidatie van de omroepvter-
eenigingen thans definitief vast staat, past
het even een blik te werpen op wat achter
ons ligt. Ofschoon wij op deze plaats in
beginsel reeds van den aanvang af geijverd
hebben v'oor den ongesplitsten nationalen
omroep, zijn wij toch niet blind gebleven
voor de groote verdiensten van de pioniers
op dit gebied. Zij hebben, elk voor hun
groep, hard, ontzaglijk hard gewerkt en het
feit, dat zij een zoo kostbaar instrumenta
rium als de omroep nu eenmaal is tot het
huidige hooge peil van ontwikkeling heb
ben weten op te voeren, uitsluitend en al
leen met hulp en steun van hun begunsti
gers, heeft zelfs buiten onze landsgrenzen
bewondering gewekt. Zij hebben muziek,
kunst, ontwikkeling en ontspanning onder
de breede lagen van het volk gebracht, elk
op eigen wijze en naar eigen inzicht. Daar
voor zijn wij hun grooten dank verschul
digd."
De „National Zeitung" (Essen) geeft alsnog
een interpretatie van de Nieuwjaarsrede van
Rijkscommissaris Seyss Inquart. O.m. schrijft
genoemde Duitsche courant:
„Aan het Nederlandsche Volk in zijn ge
meenschap wordt in 1941 tot taak gesteld,
den wil tot bevtestiging der Europeesche re
volutie daardoor te bewijzen, dat het zich
eerlijk voor een duidelijke betrekking tot
Duitschland, den drager dezer revolutie,
zal uitspreken. Met den bijzonderen toe
stand, waarin zich vele Nederlanders be
vonden, toen het er op aankwam, van ja
renlang gehuldigde illusies afscheid te ne
men, heeft men van Duitsche zijde
rekening gehouden. Zeer Verstandig wachtte
men een positieven Nederlandschen weer
klank af en men begroette elke aansporing,
die een hervorming van de Duitsch-Neder-
landsche betrekkingen scheen voor te staan.
In verband met den omvang der beslissing,
die het loopende jaar voor Europa zal
brengen, moet Van Duitsche zijde echter
verwacht worden, dat het Nederlandsche
volk het hem bewezen begrip rechtvaar
digt. Het ligt in het belang van Nederland
zelf, dit geduld niet langer te misbruiken.
Halfheden zullen in dit jaar niet meer
kunnen voorkomen. De absolute uitspraak
v'oor een Europeesche lotsgemeenschap ook
in de toekomst nog te willen ontwijken kan
na dezen overgangstijd nog slechts als een
afwijzing van deze lotsgemeenschap wor
den opgevat."
GEVESTIGD TE
telefoon
SGPAVENKAGc
11.30.4!
Afd. A. Woningen, inboedels enz. tot
50.000
Verzekerd ruim 60.000 objecten voor:
Afd. B. Andere risico's tot 1.000.000.—
Verzekerd ruim 4000 objecten voor:
Verzekert U voor de volledige kosten
van herbouw of vervanging in aanslui
ting op de Rijksbijdrage.
IIALFJAARLIIKSCHE
SCHADEREGELING
Wendt U tot Uw
(Van een bijzonderen medewerker)
Acties aan het Grieksch-Albaansche front
als men het Italiaansche bombardement van
Fiorina niet meerekent zijn de laatste weken
slechts van plaatselijken aard geweest. Gevech
ten op grooter schaal zullen eerst, nadat het
barre winterweer in de bergen van Macedonië
milder wordt, opnieuw kunnen beginnen. Deze
omstandigheid geeft ons gelegenheid om thans
eens de Italiaansche en Grieksche oorlogsdoel
stelling te bezien in verband met de historische
Macedonische kwestie. Beschouwingen in de
Italiaansche periodieke pers hadden al eenigen
tijd dit verband gesuggereerd, terwijl ook Duit
sche publicisten er op doelden. Jaren geleden
gaf een artikel in het „Zeitschrift für Geopoli
tik" (Maart 1936) een uitvoerige uiteenzetting
van die kwestie; daaraan zullen we den ach
tergrond onzer huidige beschouwingen ont
leenen, om een der historische aspecten van
den huidigen Balkanoorlog te belichten-
De nederlaag van Turkije in den eersten Bal
kanoorlog (voorjaar 1913) leidde tot de Londen-
sche Balkan-conferentie van dat jaar, waarop
de Macedonische kwestie een politieke sensatie
verwekte. Want toen werd bekend, dat Servië en
Bulgarije vóór hun oorlogsverklaring aan den
sultan van Constantinopel een geheim verdrag
hadden gesloten, waarin gesproken werd over
de eventueele vorming van een autonoom
Macedonië hoewel te Londen tevens bleek,
dat géén der beide landen daar eigenlijk veel
voor voelde. Het kwam te Londen toen ook
niet zoover. De overwinnaars van den eersten
Balkanoorlog kregen ruzie over de verdeeling
van den buit, hetgeen onmiddellijk tot den
tweeden Balkanoorlog leidde. Niet voordat alle
Balkanstaten zoowat uitgeput waren geraakt,
maakte de vrede van Boekarest (Aug. *13) Ser
vië tot gebieder van het grootste deel van Ma
cedonië, hoewel het meerendeel der Macedo-
niërs toch ongetwijfelduit goede Bulgaren
bestond. De regeering te Belgrado bedreigde
dan ook terstond alle „opstandelingen" tegen
de bepalingen van het verdrag van Londen
met welke benaming Macedoniërs en sympathi
santen waren bedoeld met de zwaarste straf
fen. Gelijktijdig begon zij door middel van haar
bureaucratie in de openbare ambten, de kerken
en de scholen een dënationaliseeringgactie tegen
de Macedoniërs, die van Bulgaarsche nationa
liteit waren.
Kort daarop, met het uitbreken van den
wereldoorlog, scheen weer een betere tijd voor
de Macedoniërs te zijn aangebroken. Bulgarije
wilde in 1915, door zich aan te sluiten bij de
Centrale Mogendheden, met de wapenen her
winnen, wat het op de conferentie van 1913
te Londen had verloren; het Macedonisch ge
bied. Na afloop van den wereldoorlog echter
Bulgarije en Turkije waren mét Duitschland
de verliezende partij werden alle Bulgaarsche
verwachtingen inzake Macedonië op slag ver
nietigd- Te Versailles was Servië, dat zich sedert
1913 steeds krachtig had verzet tegen het door
Bulgarije gesteunde denkbeeld eener Macedoni
sche autonomie, tot den uiterlijk sterken éénen
staat met het grondgebied der Slowaken en
Kroaten vereenigd bijna driemaal zoo groot
geworden als Bulgarije. Tezamen met de Griek
sche gedelegeerden, wisten de Servische afge
vaardigden de Bulgaren zoo goed als geheel uit
Macedonië weg te dringen, hoewel zjj Saloniki,
de voornaamste stad in Macedonië (zonder een
eigen Macedonisch karakter te hebben behou
den) als de door Griekenland vurig begeerde
buit, aan de delegatie-Venizelos moesten prijs
geven.
Sedertdien is de Macedonische kwestie voor
Joego-Slavië en Griekenland, Turkije en Bul
garije misschien niet meer in gelijke mate van
politiek belang geweest. Maar toen men na der.
koningsmoord te Marseille op Alexander I van
Joego-Slavië (9 Oct. 1934) de identiteit van den
Kroatischen dader wilde vaststellen, wees de
tatoeëering op zijn lidmaatschap van de I.M.
R. O., de Intem-Macedonische Revolutionnaire
Organisatie. Klaarblijkelijk heeft de moord ten
doel gehad, met koning Alexander den succes-
vollen maker van den eenheidsstaat Joego-
Slavië uit den weg te ruimen. Samenwerking
der Slavische en niet-Slavische nationaliteiten
binnen het vereenigd koninkrijk Joego-Slavië
leek de Macedonische beweging een gevaar voor
haar voortbestaan, omdat zij het immers heb
ben moest van het opzetten der Macedonisch-
Bulgaarsche bevolking tegen het haar opgeleg
de Joego-Slavische staatsburgerschap. De strijd
der Bulgaarsch-Macedonische minderheid tegen
de Joego-Slavische heerschappij zou, volgens
het politiek plan der IMRO, het uitgangspunt
vormen van den strijd voor een autonoom Ma
cedonië. En oorlog tegen de Grieksche over-
heerschers van Zuid-Macedonië zou te zijner
tijd dien strijd kunnen bespoedigen
De strijd om de autonomie van Macedonië
met herinneringen aan Alexander den Grooten
en het oude Macedonische wereldrijk van meer
dan twee duizend jaar geleden is al even af
wisselend, als de politieke geschiedenis der Bal-
kan-staten zelf. Met veel handigheid heeft de
Organisatie, al in haar eerste strijdperiode, zich
de politieke stroom ingen op den Balkan ten nut
te weten te maken. Een in breede kringen zicht
bare activiteit ontplooide zü eerst in 1870, toen
de Grieksch-orthodoxe geestelijkheid, veront
waardigd over de stichting van een onafhanke
lijke („autocephale") Bulgaarsche kerk, de Tur
ken tegen de (nog geen zelfstandigen staat vor
mende) Bulgaren ging opzetten. Er ontstond een
ware guerilla, waarin de Macedoniërs aan den
kant der Bulgaren streden, tegen den gemeen-
schappelijken vijand; den Turk. Hierdoor wer
den echter de belangen der Macedonische auto-
nomisten niet bevorderd; er ontstond géén Ma
cedonische, maar wel een Bulgaarsche kwestie!
Gladstone drong aan op een oplossing, die eerst
in 1878 (vredesverdrag van Berlijn) werd be
reikt met de stichting van een zelfstandig vor-
HILVERSUM I, 415 M.
Nederlandsch programma
8.00 KRO, 1.00—10.15 AVRO
8.00 Wij beginnen den dag. 8.80 Nieuws
berichten en praatjes voor den boer (ANP).
8.45 Gramofoonmuziek, 10.30 Hoogmis.
11.45 Gramofoonmuziek. 12.00 Declamatie,
12.15 Rotteraamsch Philbarmonisch orkest
en solist (opn.), 12.30 Lezing ,x>e jeugd en
de vrije tijd" 12.45 Nieuws- en economische
berichten ANP. 1.00 Orgelspel. 1.15 Bram
Kwist's tokkelorkest en orgelspel. 1.45 Ne
derlandsch Verbond voor Sibbekunde: Le
ting „Wie en wat waren onze voorouders?",
2.00 Causerie „Nederlandsche dichters en
prozaschrijvers uit vroeger eeuwen en wij",
2.15 Concertgebouworkest en declamatie.
3.30 Uit Berlijn: 57e Verzoekconcert voor
3e Duitsche Weermacht. 6.00 AVRO-Amuse-
mentsorkest en .Klaver Drie", 6.45 Een
plaatje en een praatje van Guus Weitzel,
7.00 Nieuw-Hollandsch strijkkwartet. 7.45
Gramofoonmuziek. 8.00 Nieuwsberichten
ANP, 8 15 Gramofoonmuziek. 8.45 ..La dame
de blanche" verkorte opera, 9.50 Gramo
foonmuziek 10.0010.15 Nieuwsberichten
ANP, sluiting.
HILVERSUM II. 301 M.
8.00 NCRV. 2.00 VARA, 5.157.15 VARA
8.00 Orgelconcert. 8.30 Nieuwsberichten
en praatjes voor den boer (ANP), 9.45 Ge
wijde muziek (opn.), 10.00 Gramofoonmu
ziek, 11.25 Gewijde muziek (opn.). 12.00
Zang met orgelbegeleiding. 12.45 Nieuws- en
economische berichten ANP, 1.00 Gramo
foonmuziek. 2.00 Esmeralda. 2.30 Gemengde
Zangvereeniging „Kunst en Strijd". Am
sterdam, Haarlemsche Orkestvereeniging en
3olisten 3.55 Gramofoonmuziek. 5.15 Weke-
lyksche gedachten wisseling ANP. 6.00 De
Ramblers, 6.32 Orgelspel. 6.45 Een plaatje
ïn een praatje van Guus Weitzel, 7.007.15
Orgelspel, sluiting.
HILVERSUM I, 415 M.
Nederlandsch programma
VARA
8.00 Gramofoonmuziek, 8.30 Nieuwsbe
richten ANP, gramofoonmuziek, 10.20 De
clamatie, 10.40 Pianovoordracht. 11.10 De
clamatie, 11.30 Gramofoonmuziek 12.00 Or
gelspel 12.45 Nieuws- en economische be
richten ANP. 1.00 VARA-orkest, 3 00 Oost-
Nederlandsch strijkkwartet, 3-45 Declama
tie, 4.00 Gramofoonmuziek met toelichting,
4.30 Gramofoonmuziek 5.15 Nieuw6-. eco
nomische en beursberichten ANP. 5.30 Ha-
waiian-opnamen, 5.45 VARA-orkest en so
liste, 6.45 Actueele reportage of gramo
foonmuziek. 7.00 Economische vragen van
den dag (ANP), 7.15 Reportage, 7.45 Orgel
spel, 8.00 Nleuwsbeirchten ANP, 8.15 Orgel
spel. 8.45 De Ramblers. 9.15 Esmeralda en
solisten. 10.0010.15 Nieuwsberichten ANP,
sluiting.
HILVERSUM II, 301 M.
NCRV
8.15 Gewijde muziek (opn.), 8.30 Nieuws
berichten ANP. 8.45 Gramofoonmuziek.
11.00 Hollandsch Kamermuziek-Ensemble en
gramofoonmuziek 12.15 Reportage of mu
ziek. 12.45 Nieuws- en economische be
richten ANP. 1.00 Jac. Stoffer's sextet,
2.3 Gramofoonmuziek, 2.50 Viool met pia
nobegeleiding en gramofoonmuziek, 3.30
Gramofoonmuziek, 4.45 Gramofoonmuziek,
5.15 Nieuws-, economische en beursbe
richten ANP. 5.35 Zang met pianobegelei
ding en gramofoonmuziek, 6.05 Gramo
foonmuziek, 6.15 Lyrisch Mandoline-ensem
ble, 6.45 Actueele "reportage of gramofoon
muziek, 7.00—7.15 Friesch praatje (ANP),
sluiting.
•N VALE VLEKKERIGE HUID en de vorming
van vetwormpjes en puistjes is een bewijs van
verstopte poriën. Zoo'n huid kwijnt, 'n Radox-
zuurstof-behandeling, dagelijks toegepast, doet
wonderen. Bovendien spaart het zeep, als
ge wat Radox in Uw waschwater doet.
Bij apoth. en drog. 41 ct en 15ct. incl. verh.OJB.
stendom Bulgarije. De hoop der Macedoniërs
was ijdel gebleken: Macedonië bleef een deel van
Turkije. Eerst nadat Bulgarije een koninkrijk
was geworden (1908) herleefde de hoop op
nieuw, totdat de Balkan- en wereldoorlog ook
daar den bodem van insloegen.
De herhaalde terroristische aanslagen van de
IMRO tusschen 1923 en 1930 zal de lezer nog
niet vergeten zijn. Onmiddellijk echter na den
koningsmoord, in 1934, offerde Bulgarije zelfs
de Macedonische beweging op aan een verzoe-
nings- en vriendschapspolitiek met Joego-Slavië.
De regeering-Georgief verbood de gevreesde or
ganisatie, nam haar wapens in beslag en zette
de leiders in de gevangenis. Alléén hun opper
hoofd, Iwan MSchailof, slaagde er in naar
Turkije te vluchten al of niet met medeweten
van de regeering te Sofia, of tot haar verbazing,
dèt werd nooit opgehelderd. Kort daarop werd
Bulgarije echter door koning Boris onder mili
taire dictatuur geplaatst hetgeen tot nu toe
zoo is gebleven.
Door de vlucht van het opperhoofd en de of-
ficieele ontbinding van de IMRO in Bulgarije
scheen echter de Macedonische beweging geens
zins vernietigd. Er werd zelfs meermalen be
weerd, dat de uiteengeslagen geheime organisa
tie, die over groote fondsen beschikt, voor den
vrede op den Balkan sindsdien gevaarlijker is
geworden, dan jarenlang de wettelijke beweging
was. toen zij openlijk streefde naar het vormen
van een vrijen Macedonischen staat uit het
historisch gebied, dat thans nog verdeeld is
tusschen de Joego-Slavische. de Bulgaarsche en
de Grieksche staten. Eén groot, onafhankelijk
Macedonië dat wil de IMRO.
Of Italië na de bezeting en annexatie van
Albanië inderdaad van het bestuur der IMRO
een verzoek heeft ontvangen, om mede te wil
len werken aan de verwezenlijking van de
eeuwenlange hoop der Macedoniërs zooals
twee jaar geleden ook in Italiaansche bladen
werd bericht is een vraag, waarop wij het
gebleken. Het beste zou z.n. ziin indien in het
antwoord natuurlijk schuldig blijven.
W.
Bij de voortzetting van dit kampioenschap
speelde Hoogland in zyn party tegen de Wied
een zeer sterk spel. De Wied, die ongeslagen
was, kon tegen dit constant goede spel niet op
en verloor dan ook kansloos.
De uitslagen luiden:
Brandts
400
22
83
18.18
Van Leeuwarden
344
22
55
15.63
Hoogland
400
15
99
26.66
De Wied
186
15
53
12.40
Buitekant
179
17
29
10.52
Geestman
400
17
79
23.52
Haberer
326
32
50
10.18
De Wied
400
32
68
12.50
De Cock
234
29
38
833
Haberer
400
29
91
13.79
Geestman
400
23
114
14.28
Brandts
290
28
44
1035
