Strijd om Valkenburgs naam
OORLOGSSCHADE
Duitsche Rijk en Fuehrer
beschimpt
g
ZATERDAG 25 JANUARI 1941
f 675.000.000
Waardevol handelsartikel
in den Archipel
Restaurant DORRIUS
WINTERHULPEN EDERLAND
DE FELLE TEGENSTAND DER
ITALIANEN TE T0BR0EK
„Een mooie naam is als een
fortuin: vaak moeilijker
te behouden dan te
verwerven
Spelling veroorzaakt
burgertwist
Compromis
ONDERLINGE
VERZEKERING
MAATSCHAPPIJ
f 148.000.000
ASSURANTIE-BEZORGER!
Nieuwe kerk te Grashoek (L.)
Academische examens
Zaken in hooger beroep
behandeld
EEN MODERNE NACHTPIT
Schildpadeieren en het schildpad
WIJ LUISTEREN NAAR.
Zondag 26 Januari
Maandag 27 Januari
Bloemenexportvereeniging
Westland en omstreken
Het schip „Anna" weer vlot
Ghineesch wegennet sterk
uitgebreid
De actie in Friesland
DE POSITIE VAN LAVAL
TE VICHY EN PARIJS
Diverse, inzichten over politiek
inzake de koloniën
Japansche Kamer achter
Konoje
De annexatie van Valkenburg heeft vele pro
blemen en twisten veroorzaakt. Dit vindt zijn
oorzaak in het feit, dat gemeenten of gedeelten
van gemeenten van hoogerhand aan Valkenburg
zijn toegevoegd tegen haar verlangen in.
Oud-Valkenburg en Schin op Geul hebben
zich stilzwijgend by de verzwelging neergelegd,
omdat zy een verlichting van belasting verkre
gen hebben. De wrijving bestaat uitsluitend
tusschen Valkenburg en Houthem, welke laat
ste gemeente 100 belasting-verhooging krygt
toebedeeld.
Toen de gemeente Houthem nog slechts enkele
Uren van haar zelfstandig bestaan restte, riepen
te vroede vaderen een spoedeischende vergade
ring bijeen.
Hier werd besloten een verzoek te richten aan
de Gedeputeerde Staten om den naam van toe
komstig Groot-Valkenburg te veranderen in:
ValkenburgHouthem. Dit op grond van drie
belangen: n.l. dat der historie, het vreemdelin
genverkeer en de verzoening. Dit voorstel werd
door den toenmaligen burgemeester van Hout
hem zeer toegejuicht.
De naamswijziging, die tot de verzoening
moest leiden, is geworden tot een oorzaak van
heftige verdeeldheid.
Terwijl reeds getwist wordt over een nieuwen
naam, is de strijd om de oude benaming nog
niet beslecht. Adhuc sub judice lis est!
In het boek: „Het kasteel van Valkenburg"
door Th. Dorren z.g. lezen wij over den oor
sprong der benaming:
„Volgens aanteekeningen van een geleerd en
Voornaam Maastrichtenaar uit de 18e eeuw, zou
de Graaf der Sinnickers of Gulkenaars een ge
deelte zyner jurisdictie aan een ridder Volcadus
Van Burg geschonken hebben, onder den naam
van „Maalberg", wat in dien tyd „gerechts
plaats" beteekende, welke plaats, nu den naam
van den nieuwen meester aannemende, Valco-
burg is genoemd geworden.
Er is zelfs beweerd, dat de Kelten, de oerbe-
woners dezer streek, die zich elve Volcae, het
volk, noemden, hier een burcht hadden, een
Volcaburg.
Falco, achttiende bisschop van Maastricht,
leefde in den aanvang der zesde eeuw. Volgens
den een was hij bisschop in 507, volgens een
ander in 523, en hü zou ter plaatse, waar zich
nu de Ruïne bevindt, een jachtslot bezeten
hebben, hetgeen naar hem Falcoburg heette.
Geschiedkundige bewijzen, al is de waarschijn
lijkheid groot, znn echter hiervan niet aanwezig,
eoodat wij ons moeten vergenoegen met de ge
schiedenis van onzen burcht aan te vangen
het jaar 1040, als wanneer de naam voor het
eerst voorkomt in een charter van Keizer Hen
drik Hl, waarbü hij aan zijn nicht Irmgardis
goederen schenkt, gelegen in de Lingouwe, het
latere hertogdom Limburg. Tot deze schenking
behoorde ook Falkenborgh.
Voor een nader te bespreken kwestie moeten
w« hier opmerken, dat het wetenschappelijk
niet vaststaat, of er in deze charter staat:
Falkenborgh dan wel Falkenbergh.
Omstreeks 1900 ontstonden er heftige twisten
en partyschappen onder Valkenburgs burgerij
omtrent de spelling van hun plaatsnaam: moest
het met een „e" of met een „o"
De partij, die „Valkenberg" verdedigde, stond
onder leiding van den. toenmaligen burgemees
ter dr. Alphons Erens.
De tegenstanders schaarden zich onder de
aanvoering van den plaatselijken historicus
Theod. Dorren.
Beide partijen, die heftig tegen elkaar ope
reerden, verdedigden hun standpunt met histo
rische bewijzen.
De party-Erens beriep zich allereerst op ze
gels van 1202, 1241 en 1254, deze vertoonden
een rots of berg.
Het opschrift bij de twee laatste zegels luidt:
Sigillum Theodorici de Heynsberg et de Val
kenberg. Andere zegelschriften luiden tot 1300
regelmatig Facomonte; verder haalden zij aan
den van ouds voorkomenden Fransch-Waalschen
naam voor onze gemeente: Fauquemont en de
overlevering in den volksmond van Valkenberg.
In het Provinciaal Blad van Limburg, jaar
gang 1901, no. 55 kwam het overwinningsbe-
richt: „Verandering van den naam Valkenburg
in Valkenberg".
De tegenpartij-Dorren legde zich niet by de
nederlaag neer. Zij voerde vele argumenten aan,
die echter niet alle de critiek kunnen door
staan.
Vanaf 1240 tot 1300 kcenen meermalen zegel-
afdrukken voor o.a. van Dirk H met Valkenburg.
Aan de oorkonde no. 255 van het archief te
Keulen hangt een zegel, dat luidt: Sigillo Theo
dorici de Falkenburg. Deze oorkonde is uit
1261.
zy van hun kant beroepen zich op zegels uit
1208, 1267, 1306, 1342, die aangeven: Valkenberg,
Valkenburg, Falkenborgh. Nu hield Dorren geen
rekening met het feit, dat in het Middelneder
lands de „e" neiging had in „o" over te gaan,
onder invloed van de b en r, zoodat borg zoo
wel kan beteekenen burcht als berg.
Volgens hem zou een ridder zijn burcht nooit
Uit zijn titel weglaten en er fier op zijn zich
te mogen noemen heer van Valkenborgh.
Wy lezen echter b.v. in de geschiedenis der
Vier Heemskinderen, dat de jongste Reinout zyn
titel Reinout van Montelbaen ontleende aan
een witte rots, waarop hij zijn kasteel gebouwd
had.
Een tegenargument vinden we verder in de
voorstelling op de oudste Valkenburgsche ze
gels, die een rots of berg vertoonen.
Dorren neemt als uitgangspunt dan ook niet
Valkenburg maar Oud-Valkenburg en beroept
zich op een zegel uit 1285, van een kanunnik
van St. Servatius te Maastricht. Deze heer
noemde zich „van Valkenborc". Dit was bet
oudste Valkenburg, waarvan gewaagd wordt in
het charter van Hendrik II uit 1041. Zoodoende
kan ook de naam niet ontleend zijn aan den
berg, want het stamslot is dan het kasteel
Génhoes, gelegen in een dal.
In vele chronieken vindt men Valkenborgh,
o.m. in de kroniek van Jan van Heelu over den
slag van Woeronc en in de Brabantsche Veesten.
In de 15e, 16e en 17e eeuw worden de stukken
toet de spelling Valkenburg zoo veelvuldig, dat
het aantal te groot is om op te noemen.
Een schaarsch voorkomend Valkenberg is
klaarblijkelyk als een schrijffout te beschouwen,
In 1905 haalde de partij-Dorren op haar beurt
de overwinning en het besluit van 3 Mei 1901
Werd ingetrokken. Hoe groot de dankbaarheid
der burgérij ook was, toch spreekt zy tot op
den dag van heden in de volkstaal van „Val
kenberg".
De huidige twist betreft niet de ortographie,
ihaar de toevoeging van den naam Houthem
San dien van Valkenburg.
Reeds in de gemeenteraad zijn hiertegen ern
stige bezwaren ingebracht, terwyi ook de V.V.V.
„Het Geuldal", waarbij alle hotels zyn aange
sloten, afwijzend adviseerde.
De partij-Houthem meent door de naamswy-
ziging het vreemdelingenverkeer te dienen.
Valkenburg heeft de volgende bezwaren.
Beide plaatsen hebben een gevestigden
naam op vreemdelingengebiedValkenburg
voor de vroolijke vacantiegangers, Houthem
voor de rustzoekenden. De naam Valken-
burg-Houthem zal verwarring stichten, daar
de reiziger niet weet in welk gedeelte der
gemeente hy zal arriveeren. Moet hij in
Houthm zyn, dan zal hy vanaf Valkenburg
een half uur moeten loopen of een vervoer
middel moeten zoeken. Dientengevolge is
de stemming reeds bedorven; de hotel
knechten zullen van de situatie handig ge
bruik maken en hen zeer gemakkelijk weten
te bewegen dan maar een hotel in het
centrum van Valkenburg zelf te nemen.
Het kan echter ook omgekeerd gebeuren.
Een goede reclame is het in geen geval.
Houthem, dat denkt te profiteeren van Val
kenburgs naam zal in het gedrang komen, door
dat nu de rustzoekenden Houthem en Valken
burg zullen gaan vereenzelvigen. Mocht de
naamswijziging toch doorgang vinden, dan zal
de Hotelhoudersbond toch weigeren dezen naam
bij haar reclame te gebruiken.
Er zullen nu slimme pensionhouders komen,
die veraf liggend nabij Meerssen en Schin op
Geul en dientengevolge tot nog toe weinig gas
ten hebbend, gedekt door de reclame van Val
kenburg, vele gasten zullen verschalken. Deze
winst zal slechts tijdelijk zijn
Er is een compromis mogelyk, dat aanlokke
lijke zijden heeft: den naam Valkenburg onge
wijzigd behouden en men zal den naam
Houthem, die thans gedoemd is te verdwijnen
redden.
De naam Houthem is slechts een verzamel
naam of gemeentenaam voor de gehuchten
Broekhem, Strabeek, St. Gerlach en Vroenhof,
en zal door de opheffing der gemeente ge
schrapt worden.
In het compromis is vervat aan den naam
van het gehucht St. Gerlach dien van Houthem
toe te voegen, zooals thans ook in den volks
mond luidt: Hon themSt. Gerlach. In dit ge
val zal de naam behouden blijven, zooals het
geval is met de eveneens geannexeerde ge
meenten Oud-Valkenburg en Schin-op Geul,
Hierdoor wordt een der grieven van Houthem
opgeheven en de gespannen verhouding zal
minder fel worden.
Bij de reclame-campagne voor het vreemde
lingenverkeer zal dan voor beiden gezamenlijk
propaganda gemaakt worden: „Bezoekt Valken
burg en Houthem".
De reclame voor het vreemdelingenvrkeer
werd in Houthem uitsluitend betaald uit de
gemeentekas in tegenstelling tot Valkenburg,
waar de gemeente een belachelijk klein bedrag
spendeert voor reclame-doeleinden. Hier wordt
deze taak verricht door de V.V.V. „Het Geul
dal".
Trouwens ieder groot hotel ter plaatse voert
persoonlijk een propaganda-actie die kostbaar
der is dan de gemeente voor dit doel uittrekt.
Houthem zal dan betrokken worden by de
propaganda, die uit de gemeentekas betaald
wordt. De hoteliers, die tot nog toe geweigerd
hebben toe te treden tot de V.V.V. „Het Geul
dal" zullen lid worden; in den folder komt dan
te staan: „Bezoekt Valkenburg en Houthem."
Beide plaatsen krijgen daarin een afzonderlijke
hotellyst, zoodat verwarring uitgesloten is.
Alleen in dit geval zullen beide voordeel
trekken uit een gezamenlijke reclame.
Hoewel dit voorstel reeds vroeger te berde is
gebracht, heeft Houthem het niet geaccepteerd.
Nu de omstandigheden geheel gewijzigd zyn ten
gevolge van de annexatie, zal men wellicht een
open oog hebben voor de goede aspecten van
het compromis-voorstel.
De argumenten van de party-Houthem wer
den door hun officieelen woordvoerder als volgt
samengevat:
„Het staat historisch vast, dat Houthem als
zelfstandige plaats voorkomt in het jaar 1096.
Het zou derhalve uit geschiedkundig oogpunt
te betreuren zijn, indien zulk een oude plaats
naam zou verdwijnen.
Het is verder van groot belang, indien de naam
Houthem by dien van Valkenburg wordt ge
voegd; immers ook Höuthem als zoodanig heeft
een naam inzake het vreemdelingenverkeer
hoog te houden.
Wanneer de naam Houthem echter (zooals
de heer Paullsen voorstelde) slechts als ge-
huchtsnaam zou worden gebruikt, zou deze na
korteren of langeren tijd geheel verdwijnen.
De inwoners van de voormalige gemeente
Houthem, die een zeer welvarende was, zullen,
nu zy de lasten van Groot-Valkenburg mede
GEVESTIGD TE
TELEFOON
SGRAVENHAGt
11.30.<1
Afd. A. Woningen, inboedels enz. tot
50.000
Verzekerd ruim 60.000 objecten voor:
Afd. B. Andere risico's tot 1.000.000.—
Verzekerd ruim 4000 objecten voor:
Verzekert U voor de volledige kosten
van herbouw of vervanging in aanslui
ting op de Rijksbijdrage.
HALFJAARLIJKSCHE
SCHADE-REGELING
Wendt U tot Uw
te dragen hebben, ook - het volste recht hebben
in de lusten van de nieuwe groote gemeente
te mogen deelen, met andere woorden de ho
teliers en de verdere neringdoenden zullen ze
ker uit reclame-oogpunt ook den naam Val
kenburg voeren; derhalve lykt het mij van het
grootste belang voor het vreemdelingenverkeer
van Groot-Valkenburg, dat de naam van
Houthem aan dien van Valkenburg wordt toe
gevoegd.
De heer Paullsen is van meening, dat indien
de naam der groote gemeente: Valkenburg-
Houthem zou luiden, dit op velerlei vergissin
gen zou uitloopen.
Wy willen hierbij het volgende opmerken;
Wanneer men van hier naar Amsterdam, Rot
terdam of Den Haag reist, weet men reeds van
te voren welk station, Centraal, Feyenoord, enz.
men moet uitstappen, om zoo vlug mogelyk op
zyn plaats van bestemming te komen.
Ook in Zuid-Holland bestaat er een gemeente,
die den naam van Valkenburg draagt. Wan
neer orize gemeente Valkenburg-Houthem ge
noemd wordt, zal in de toekomst een vergis
singen zyn uitgesloten.
Wanneer er (wat niet te ontkennen valt)
nog eenige vergissingen zouden ontstaan, zullen
die voor het grootste gedeelte In het voordeel
uitvallen van de hotels van het centrum Val
kenburg. Immers wanneer er gasten uit Hol
land voornemens zyn naar Houthem te komen
en zy zyn per abuis te Maastricht in een trein
gestapt, die aan de halte St. Gerlach niet stopt
zullen zy zeker in Valkenburg door de hotel
knechten worden opgepikt. De ondervinding
heeft ons dit meermalen geleerd.
Tenslotte: de voormalige gemeente Houthem
is als welvarendste en volkrijkste gemeente aan
Valkenburg toegevoegd tot voordeel van andere
betrokken gemeenten, die in minder gunstig
financieele positie verkeerden, zoodat het uit
een oogpunt van gemeenschapsgevoel zeker ge-
wenscht zou zyn, indien de naam Houthem of
ficieel zou kunnen blijven voortleven."
Binnen enkele dagen zal de gemeenteraad
haar advies moeten uitbrengen aan Gedepu
teerde Staten.
Zal de naamswijziging, die door de party-
Houthem voorgesteld is als de weg ter verbroe
dering, niet voeren tot een feilen burgertwist ge
lijk weleer?
Er blyven altijd factoren, die niet te be
rekenen zyn en er kunnen voordeelen vastzit
ten aan de naamswijziging.
Desondanks zouden wy het compromis-voor-
stel willen aanbvelen.
De raad der gemeente Helden heeft een ver
zoek ingewilligd van het kerkbestuur te Gcas-
hoek om f21.000 tegemoetkoming te mogen
ontvangen in den bouw van een nieuwe pa
rochiekerk. Voor den aanleg van een nieuw
kerkhof werd een tegemoetkoming van f 1200
gevraagd. Er rezen echter bezwaren tegen de
plaats v&n het kerkhof, zoodat eerst overwo
gen zal worden of men hiervoor geen ge
schiktere plaats zal kunnen vinden.
UTRECHT. Geslaagd voor het doet. ex. sociale
geographic: mej. P. D. M. C. Verlegh; theor.
tandheelk. tweede gedeelte: F. H. Martens.
Practisch tandheelkundig examen: F. C. van
Dijk; cand. ex. Ned. letteren: J. L. de Langen.
Voor het Obergericht te 's-Gravenhage stond
Vrijdag terecht de 52-jarige B. J. de B„
machine-fabrikant te Enschede, die door het
Kantongericht tot 4 maanden gevangenisstraf
is veroordeeld met aftrek van preventief, we
gens beschimping van het Rijk. Hy bezocht
met zijn drie zoons de bioscoop en toen een
bepaalde film vertoond werd, waarop de Rijks
commissaris een parade afnam, keerde ver
dachte zich om en ging hij met den rug naar
het doek zitten. Het Landgericht zag hierin
een politieke demonstratie.
Verdachte zeide, deze film reeds een week
te voren gezien te hebben. Hij vond het te
pijnlijk, er nogmaals naar te kijken en draaide
zich om.
Een „Kriminaloberassistent" werd als getuige
gehoord. Hij verklaarde, dat met verdachte nog
verscheidene personen hetzelfde deden. Er werd
ook gelachen. In de zaal zelf was het echter
rustig.
Als verdediger trad op mr. A. J. Fokker, ad
vocaat te Scheveningen. Deze betoogde, dat de
verdachte in het geheel niet de bedoeling gehad
heeft, het Duitsche Rijk of den Rijkscommis
saris te beschimpen. Wanneer het gerecht dezen
opzet niet aanneemt, kan het geen veroordee
ling uitspreken.
De Staatsanwalt, dr. Koblitz, nam het belee-
digena karakter van verdachte's handeling aan.
Hij is intellectueel en had de gevolgen van zijn
daad moeten voorzien. Spr. vond een gevange
nisstraf van 5 maanden juister en verzocht
het gerecht de straf in die mate te verhoogen.
Het gerecht heeft hierop het beroep verwor
pen. Het overwoog, dat niemand gedwongen
is naar een bioscoop te gaan. De bioscopen
moeten echter ook een Duitsch journaal draaien.
Wie er heen gaat, dient dat te bedenken en
heeft zich correct te gedragen.
Vervolgens stond terecht de Haagsche ver
pleegster E. L. L„ die in het Haagsche bosch
met krijt beleedigende woorden voor den
Führer op boomen geschreven heeft. Deswege
heeft het Landgericht haar veroordeeld tot drie
jaar gevangenisstraf. Verdachte is een Fran-
sche van geboorte.
Als deskundige werd gehoord dr. J. H.
Pameyer, inspecteur van het Staatstoezicht op
het krankzinnigenwezen. Deze schetste de per
soon van de verdachte. Zy is geestelijk niet ge
heel intact en haar omgeving heeft haar ook
nooit voor „vol" aangezien. Echter kan van
geesteszwakte niet gesproken worden, wel van
infantilisme. In verband met haar toestand
achtte deskundige wel verzachtende omstan
digheden aanwezig.
Mevr. mr. Roeper BoschVersteeg trad als
verdedigster op. Zy gaf toe, dat de daad van
deze verdachte zeer ernstig is, doch pleitte ver
zachting van straf uit hoofde van haar gees
testoestand. Een straf van 3 jaren is toch al
te zwaar. Bovendien zit de verdachte reeds bijna
6 maanden in voorarrest. Deze straf is voor
deze persoon lang genoeg geweest.
De Staatsanwalt wees er op, dat bij de be
handeling in eersten aanleg nog niet gebleken
was, dat zy geestelijk niet geheel normaal is.
In dit verband vroeg spreker 1 y, jaar gevange
nisstraf met aftrek van voorarrest.
Het gerecht veroordeelde de verdachte tot
I jaar gevangenisstraf met aftrek van pre
ventief.
Wegens beschimping van den Führer stond
eveneens terecht J. F. van L., metselaar, die tn
het café Reguliersdwarsstraat 103 te Amster
dam, wijzende op een portret van den Führer,
dat daar hing, allerlei beleedigende uitdruk
kingen gebezigd heeft. Het „Landgericht" ver
oordeelde hem tot 2% jaar gevangenisstraf. In
hooger beroep heeft het Obergericht verschil
lende verzachtende omstandigheden in aanmer
king genomen en de straf verlicht tot 1% jaar
met aftrek van preventieve hechtenis.
De Philips' Laboratoria te Eindhoven hebben
een nieuwe glimlamp vervaardigd, welke een
zacht lichtgroen schijnsel geeft en gedacht is
voor toepassing als nacht- of slaaplamp. Hoewel
deze Neon-glimlamp met fluoresceerenden bal
lon tweemaal zooveel en bovendien witter licht
geeft dan de reeds bestaande glimlampen, is
het stroomverbruik uiterst gering. Dit lage
stroomverbruik, ca. 2.5 Watt, maakt het moge
lijk om de lamp den geheelen nacht of avond
te laten branden, hetgeen b.v. op slaapkamers,
waar men zich bij luchtalarm onmiddellijk moet
kunnen oriënteeren, evenals op behoorlijk ver
duisterde trappen, gangen en portalen, van bö-
zonder groot belang is.
Poeloe Bodjo is een heel klein koraal-eilandje
in den Indischen Oceaan ten Westen van Fa-
dang (Midden-Sumatra). Het is omgeven door
talrijke koraalriffen, waartegen de zware dei
ning van den Oceaan breekt, zoodat het zeer
slecht toegankelijk is.
Op dat eilandje staat een vuurtoren die den
schepen den weg naar Padang wijst. Op de drie
lichtwakers (een vuurtoren noemt men meestal
een „licht") na, is het eiland onbewoond. Prau
wen doen het eilandje niet aan, zoodat de een
zaamheid er volmaakt is. „Toch", vertelt de
lichtopziener, die eens per maand het eilandje
bezoekt, „voelen de wakers er zich geheel se
nang" (dit Maleische woordje heeft ongeveer
de beteekenis van: lekker, tevreden). Behoefte
aan verlof of aflossing hebben die plichtsge
trouwe mannen zelden.
Dit verwonderde mij wel, maar dergelijke ge
vallen komen in den uitgestrekten archipel meer
voor. „Ze houden er een eigenaardige liefhebbe
rij op na", vervolgde hij, „wat bij u in Fries
land het kievitseieren rapen is, is by hen het
zoeken naar schildpadeieren. Daartoe loopen ze
met een ijzeren staaf van pl.m. 1J4 M. langs het
strand. Waar ze een nest vermoeden, drijven ze
die staaf den grond in, om haar er onmiddellijk
weer uit te trekken. Blijkt het, dat er een
dooier aan kleeft, dan is dit het bewijs, dat er
een nest met eieren getroffen is. Ze verwijderen
nu het zand en verzamelen de eieren, pijn 125
stuks. Ze hebben de grootte van een ping-pong-
balletje en een perkament-achtige schaal".
Van den smaak kon hij niets met zekerheid
vertellen, omdat hy ze nog nooit gegeten had,
daar hij er griezelig van was. De bevolking van
de kuststreek eet ze gaarne.
Onder het gesprek waren we het eilandje ge
naderd. De vlet werd gestreken, de lichtopziener
stapte in met een helper en vier matrozen. De
vlet was opgeladen met voedsel voor de lamp en
de lichtwerkers. De vlet stiet af, de matrozen
roeiden en langzaam naderde het bootje de ge
weldige rollers, die tegen de riffen beukten en
uiteenspatten.
Wij, de kapitein en ik, volgden den tocht door
den kijker. De vlet koerste nu eens links, dan
weer rechts om de brekers te ontwijken. Recht
uit varen was een onmogelijkheid. Door den
kijker zag ik een paar boomtakken in zee staan,
dicht bij het strand. „Daar is een opening tus
schen de riffen, de eenige van het heele land,
waar de vlet tusschen door kan varen om aan
land te komen," vertelde de kapitein my, „maar
dan moet er niet te veel zee staan." „Het komt
nog al eens voor, daarom hebben de bewakers
voor ruim twee maanden voorraad." Met span
ning volgden wij het bootje, dat op de kruiende
golven danste. Eindelijk bevond het zich tusschen
de riffen. Het schuurde tegen den grond, met
opgestroopte broek stapten de inzittenden aan
den wal, liepen het strand op, waar ze door de
wachters werden ontvangen, en verdwenen tus
schen de klapperboomen.
Na eenigen tyd waren ze weer aan boord terug.
Als versnapering voor de bemanning bracht de
opziener een emmer met schildpadeieren mee,
het cadeau van de eenzame wachters.
Op mijn verdere tochten bezocht ik ook een
paar eilandjes tusschen Borneo en Celebes.. De
zee wemelt daar van schildpadden. Ze leggen
er zóóveel eieren, dat het recht van het rapen
door het gouvernement verpacht is. Er bestaat
een uitvoerhandel, zóó uitgebreid, dat de be
kende K. P. M. haar schepen één dier eilandjes
laat aandoen om de dieren te halen. Van 1933
—1938 bedroeg de pacht gemiddeld ƒ9150 per
jaar. Vorige jaren, vóór de crisis, was die som
veel hooger. Het tijdstip November-December
is de verboden tijd voor rapen. De laatste jaren
was de prys per 100 stuks 0.400.50. (Heel
wat minder dan van kievitseieren, maar kieviten
leggen niet het heele jaar door en geen pl.m.
125 per keer!).
Ook het schild heeft waarde. Vooral in de
Molukken wordt op de soort, die goed schild
pad oplevert, jacht gemaakt. De prys is af
hankelijk van grootte der stukken (één volledig
schild is, als ik het me nog wel herinner, 17-
deelig); het gewicht, de dikte, kleur (bruin, geel
en heel lichtgeel) en vooral van de teekening.
Een schild, dat minder dan 0.6 K.G. weegt, is
waardeloos. Is het gewicht tweemaal zoo hoog,
dan is de waarde niet tweemaal zooveel, maar
pl.m. viermaal.
Op een van mijn reizen liet een handelaar
mij een volledig schild zien, dat bijna twee K.G.
woog Daar het verder ook aan hooge eischen
voldeed, was het zeer duur. Hij vroeg er /35C
voor. Op de foto ziet men, dat de dieren heel
groot kunnen worden.
DR. H. F. TILLEMA
N. Z. Voorburgwal b.h. Spui, Amsterdam.
PLATS DU JOUR EN LA CARTE
HILVERSUM I, 415 M.
Nederlandsch programma
8.00 VARA. 12.00 VARA, 2.00—10.15 KRO
8.00 Gramofoonmuziek, 8.30 Nieuwsbe
richten en praatjes voor den boer (ANP),
hierna Gramofoonmuziek, 9.30 Orgelspel.
12.00 VARA-Kinderkoor „De Merels", 12.32
Gramofoonmuziek, 12.45 Nieuws- en eco
nomische berichten ANP. 1.00 De Ramhlers,
1.30 Gramofoonmuziek. 1.45 Nederlandsch
Verbond voor Sibbekunde: „Wie en wat wa
ren onze voorouders?". 2.00 „Eischen van
den nieuwen tijd!", toespraak. 2.15 Gramo
foonmuziek. 2.30 Collegium „Musica Divi-
na", 3.00 Ziekenpraatje, 3 15 Gramofoon
muziek, 3.30 Uit Berlijn: 58e Verzoekcon-
cert voor de Duitsche Weermacht, 6.00 Or
gelconcert. 6.30 Cyclus ..Land en volk van
West-Afrika" 6.45 Actueele reportage of
gramofoonmuziek 7.00 Voordracht t. b. v.
de W. H. N.. 7.10 Gramofoonmuziek. 7.15
Eugen Wolf en zijn solisten. 8.00 Nieuws
berichten ANP. 8.15 Varvolg van 7.15. 8.45
„Rozsa Sandor". operette, 10.00 Nieuwsbe
richten ANP en sluiting.
HILVERSUM II, 301.5 M.
8.00 AVRO, 8.45 KRO, 9.45 AVRO,
2.00 VARA. 4.00 NCRV. 5.15—7.15 VARA
8.00 Gramofoonmuziek, 8.30 Nieuwsbe
richten en praatjes voor den boer (ANP),
8.45 Morgenwijding. 10.00 Gramofoonmu
ziek. 10.20 Koor van de Nederlandsche
Bachvereeniging Omroeporkest en solisten
(opn.), 10.45 Omroeporkest en solisten,
12.00 Verdi-herdenking, 12.45 Nieuws- en
economische berichten ANP. 1.00 Cyclus
„Onze volksdichters", 1.20 AVRO-Amuse-
mentsorkest, solist en (Se AVRO-Girls, 2.00
Gramofoonmuziek 2.30 Fragmenten uit de
operette .Die Fleaermaus". 4.00 Zang met
orgelbegeleiding. 5.15 Wekelijkschet gedach-
tenwisseling ANP. 6.00 Bravour en Char
me, 6.30 Voordracht t b. v. de W. H. N
6.45 Actueele reportage of gramofoonmu
ziek 7.007.15 Gramofoonmuziek en slui
ting.
HILVERSUM I, 415 M.
Nederlandsch programma
NCRV
8.15 Gewijde muziek (opn.), 8.30 Nieuws
berichten ANP. 8.45 Gramofoonmuziek, 9.35
Cello, piano en gramofoonmuziek, 10.15
Gramofoonmuziek, 11.30 Zang met piano
begeleiding en gramofoonmuziek, 12.15
Reportage of muziek?. 12.45 Nieuws- en
economische berichten ANP. 1.00 Canzonet
ta-sextet en gramofoonmuziek, 2.35 Can
zonetta-sextet. 3.00 Gramofoonmuziek, 3.30
„Hoe kweek ik een Hippeastrum Amaryl
lis) in de huiskamer?"., causerie. 4.30 Ka
mermuziek. 5.15 Nieuws-, economische en
beursberichten ANP. 5.35 Vervolg van 4.30,
6.00 Orgelspel, 6.45 Actueele reportage of
gramofoonmuziek, 7.00 Economische vra
gen van den dag ANP, 7.15 Gramofoonmu
ziek, 8.00 Nieuwsberichten ANP. 8.15 Gra
mofoonmuziek. 8.45 Nederlandsch Harmo
nie-orkest ,,'s-Gravenhage" (opn.), 9.15 „De
Invloed der Zuiderzeewerken op de oude
randgebieden" lezing. 9.35 Gramofoonmu
ziek 10.00 Nieuwsberichten ANP en sluiting.
HILVERSUM II. 301.5 M.
VARA
8.00 Gramofoonmuziek, 8.30 Nieuwsbe
richten ANP, 10.20 Viool en piano, 10.50
Gramofoonmuziek. 11.10 Orgelspel. 11.40
Declamatie, 12.15 Esmeralda en solisten.
12.45 Nieuws- en economische berichten
ANP. 1.00 VARA-orkest, 2.00 Gramofoon
muziek, 2.45 Gramofoonmuziek. 3.00
Gooisch Kamermuziekgezelschap, 3.40 Cy
clus: „De vrouw In haar beroeo" 4.00 Gra
mofoonmuziek met toelichting, 5.15
Nieuws-, economische en beursberichten
ANP. 5 30 Orgelspel en zang. 6.00 „Ons
volkslevenDe beteekenis van de stad",
lezing, 6 15 De Ramblers. 6.45 Actueele re
portage of gramofoonmuziek. 7.007.15.
Friesch praatje ANP en sluiting.
Gesticht is een bloemenxporteursvereeniging
voor het Westland en omstreken. Op de gehou
den oprichtingsvergadering, welke stond onder
leiding van den heer P. Vis uit Wateringen,
traden alle aanwezigen tot de nieuwe bloemen-
exporteursvereeniging toe. Een commissie, be
staande uit de heeren Zwemstra (Naaldwijk),
ter Veer (Wateringen) en J. van Leeuwen (Den
Haag) zal in overleg met het dagelijksch be
stuur der Coöp. Centrale Westlandsche snij-
bloemenveiling te Honselersdijk, de heern P. Vis
n H. Koers, de voorbereidende werkzaamheden
verrichten.
Het schip „Anna", dat in de Maas voor Ven-
lo gedurende enkele weken hoog en droog bo
ven op de loskade lag, is wederom in zijn ele
ment teruggekeerd. Voor een drietal weken wil
de de schipper met zyn 100 ton metende schuit
in Venlo voor anker gaan. Door den hoogen
waterstand en de onbekendheid met het vaar
water, kwam het schip toen boven op de
overstroomde loskade terecht. Toen men de
schipper hierop attent maakte was het reeds
te laat. Daarbij kwam nog, dat de winter plot
seling inviel en het water snel begon te zak
ken. De Ingevallen dooi, die weer een snelle was
van het water tengevolge had, heeft de „Anna"
thans vrij onverwacht uit har netelige 'positie
bevrijd. Het schip heeft slechts lichte averij
opgeloopen.
De Chineesche minister ran verkeer, Tsjang
Kiang-au, die zich bijzonder .verdienstelijk heeft
gemaakt voor de uitbreiding van het verkeers
wezen, heeft onlangs medegedeeld, dat sedert
het begin van het Chineesch-Japansche con
flict 3000 kilometer wegen en 300 km. spoor
baan is aangelegd en in gebruik genomen.
Duitschland is, naar een correspondent van
de „Kölnische Ztg." mededeelt, in zooverre ge
ïnteresseerd bij de uitbreiding van het Chinee
sche spoorwegnet, dat door deze uitbriding
ook de vraag naar motorvoertuigen stijgt. In
het China van Tsjang Kai-Sjek zullen op het
oogenblik ongeveer 30.000 vrachtauto's worden
gebruikt. Behalve aan de Amerikaansche mer
ken (Dodge en Ford) is het eigenlijk a.leen
Duitschland gelukt, grootere contingenten
vrachtauto's in China te plaatsen. Dit is vooral
te danken aan het feit, da thet hier gaat om
Dieselauto's, die zelfs bij een volkomen blok
kade nog kunnen rijden, omdat zij niet afhan
kelijk zijn van buitenlandsche brandstof, maar
op binnenlandsche plantenolie of ruwe olie loe
pen.
Behalve de ongeveer 4000 Benz-dieselauto's,
die gedurende de laatste jaren naar China zijn
verkocht, is er alleen nog een Fransch merk,
waarvan er echter slechts 500 werden verkocht.
Deze loopen voornamelijk in de provincie
Junnan.
In het Noordwesten worden dan nog vracht
auto's van het Russische fabrikaat AMO ge
bruikt.
De directeur van de Winterhulp Nederland in
de provincie Friesland heeft in een persconfe
rentie een uiteenzetting gegeven over het resul
taat van de tweede collecte en tevens over de
komende lystencollecte op 31 Januari en 1 Fe
bruari.
De heer Dekker drukte zijn spijt uit over het
feit, dat de tweede collecte belangrijk minder
heeft opgebracht dan de eerste, n.L slechts
15.824.08, waarvan Leeuwarden 3.794.60 heeft
opgebracht.
In een bijeenkomst van de Friesche burge
meesters heeft spreker gezegd, wel te weten waar
de schoen wringt, n.l. in de stille tegenwerking.
In antwoord op een hem gestelde vraag deelde
de heer Dekker mede, dat de Duitsche overheid
aan het al of niet slagen van de W.H.N. zal con-
stateeren, of de Nederlandsche bevolking in den
waren zin eensgezind kan wezen.
UIT DE ZONE DER OPERATIES, 25 Jan.
Een speciale correspondent van het agentschap
Stefani in Noord-Afrika meldt:
In den Westelijken sector van Tobroek be
vinden zich nog detachementen Italianen, die
weerstand bieden. Zy weten, dat zy aan alle
kanten omsingeld zijn en dat zij een volstrekte
minderheid vormen tegenover het verpletterende
aantal vijandelijke strijdmiddelen. Sinds ver
scheidene dagen hebben deze soldaten geen
respijt. Toch willen zij niet wijken en zij willen
strijden tot de laatste mogelijkheid
De geheele verbeten slag van Tobroek vormt
een nieuw bewijs voor den heldenmoed der Ita
lianen. In deze dagen van verschrikkelijke ge
vechten waren en blijken onze soldaten de ver
richters van legendarische heldenfeiten. Solda
ten der infanterie en artillerie, zwarthemden,
zeelieden en vliegers trachtten elkander te over
treffen in wilskracht, moed, opofferingsgezind
heid en doodsverachting. Na op een afstand te
hebben gestreden, trachtten de infanteristen met
handgranaten en bajonetten den vijand tegen
te houden. Tal van mannen waagden vele malen
hun leven om de tanks te naderen en de kwets
baarste plekken te raken. Na met het geschut
te hebben gevuurd tot een afstand van 50 M.,
deden de artilleristen aanvallen op den vy'and
met handgranaten en sloegen verschrikkelijke
bressen in zijn gelederen. Een bataljon zwart
hemden, bestaande uit in Libye wonende Ita
lianen, die er het terrein hadden ontgonnen en
er als boeren leefden, en die de wapens opnamen,
blijde om te kunnen vechten, strijdt nog in de
zone ten Westen van Tobroek. De zeelieden, zoo
wel zij, die de kustbatterijen bedienden als de
mannen van de San Giorgio, ontvingen, nadat
zij tot de laatste granaat hadden doorgevuurd,
de Australiërs met hagelbuien mitrailleur- en
geweervuur. De vliegers vielen voortdurend de
aanvalsmiddelen van den vijand aan.
De verdedigers van Tobroek, zoo besluit de
correspondent, verdienen de dankbaarheid der
natie en de bewondering van het opperbevel.
Zelfs de vijand, die zeer aanzienlijke verliezen
leed, is gedwongen hun groote dapperheid te er
kennen.
Naar de Tel. bericht brengt „Nouveau Jour
nal" typische bijzonderheden over de tijdelijke
bewaking van Pierre Laval te Vichy.
„Er worden vrij pittoreske geschiedenissen
verteld over de omstandigheden in dewelke op
13 December de heer Laval in „bewaakte vrij
heid" werd gesteld te Vichy.
Nadat hem medegedeeld was, dat hy verblijf
moest houden in zijn kasteel werd de gewezen
vice-president geëscorteerd tot Ch&teldon, waar
hy 't park vol „gardes" vond, die door zyn col
lega Peyrouton waren aangesteld en die onder
leiding stonden van de meer dan verdachte per
sonage Sabiani. Daar bevond zich geheel Lavals
gezin, onder wie gravin de Chambrun, dochter
van den minister en allen waren zeer veront
rust.
Om den nacht door te brengen stelden de
„gardes" zich op vóór al de vensters van het
kasteel. Sommige gangen werden bezet.
Verder is het bekend, dat de Duitsche gezant
Otto Abetz in eigen persoon zich ten slotte naar
Vichy begaf, waar hij een onderhoud had mert
den maarschalk en met Laval, die er voor de
gelegenheid was bijgehaald. Men zal zich ook
herinneren, dat zoodra Laval verlost was. hij
spoedig Vichy en de vrije zone verliet, om zich
naar Parijs te begeven, waar hy zich veiliger
voelde.
Sindsdien is de gewezen minister niet te be
wegen bezet Frankrijk te verlaten. Dit verklaart
ook waarom maarschalk Pétain, die een verzoe
ning wenschte, er toe gebracht werd over de
demarcatielijn te komen
Want, het moet erkend worden, dat de
populariteit van Pierre Laval door deze
avonturen niet werd versterkt en dat hem
een veelvuldige vijandschap wordt toegedra
gen. Om veiligheidsredenen wordt zijn ver
blijf te Parijs door politie bewaakt, terwijl
hij ook discreet in de hoofdstad wordt ge
ëscorteerd"
Pierre Daye schrijft zijnerzijds in hetzelfde
blad en hij betoogt, dat Frankrijk zich slechts
uiterst moeizaam op de noodzakelijke revolutie
insteld en bijna zijn beste kansen verkeken had:
„Uit sommige Fransche bladen hebben wij
vernomen, dat gedurende de laatste weken in
de omgeving van maarschalk Pétain personen
te vinden waren, die, zooals ginder wordt ge
zegd, gevoelig waren voor sommige „influences
gaullistes" en hun spijt niet onder stoelen of
banken staken over het feit, dat men Raynaud's
politiek om geheel het grondgebied prijs te ge
ven niet had gevolgd. Hun besluit was dan ook,
dat het nooit te laat is om goed te doen en zij
informeerden welke schepen te Marseille klaar
lagen om de regeering naar Algiers over te
brengen en of het s.s. Massilia nog steeds onder
stoom lag."
Pierre Daye stelt dan ook deze niet te ver
wezenlijken politiek, die Frankryk ongewtyfeld
zyn souvereiniteit over zyn Fransche koloniën
zou hebben gekost, aan de kaak en laat door
schemeren. dat, als de verzoening van Pétain
en Laval niet tot een echte samenwerking leidt.
Pierre Laval te Parijs, waar niet iedereen ver
wonderd zou s'aan, wel eens met één slag de
problemen zou kunnen oplossen, waarmee Vichy
blijft vechten.
TOKIO, 25 Jan. (DNB) Een vierhonderdtal
leden der Japansche Kamer is in hotel Im
perial te Tokio bijeengekomen om te demon-
streeren, dat het parlement minister-president
Konoje eendrachtig steunt bij zijn streven naar
overwinning der crisis.
