ft
m
Qrriep.
rume van
De
Hillegersberg
Honan opnieuw tooneel
van den strijd in China
De luchtslag aan de
Kanaalkust
Koning Winter regeert
Zondag nog geen
voetbal
Levensmiddelenroovers in
Engeland
Generaal Ironside in den
adelstand verheven
Paraguay en Uruguay
Wendell Willkie te Lissabon
DE ELECTRIFICATIE BIJ
DE SPOORWEGEN
DONDERDAG 6
FEBRUARI 1941
Belangrijk knooppunt van
verkeerswegen
Georganiseerde benden
Zeven overeenkomsten
onderteekend
Luchtverbinding Canarische
EilandenSpanje
Mm
Berlijn over zijn bezoek
aan Ierland
Buitenlandsche handel
van Duitschland
Toenemende beteekenis multilü'
terale clearing
De scheepsbouw in de
Ver. Staten
Congres keurt een crediet van
313.5 millioen dollar goed
Doodvonnissen in de Sovjet-Unie
Engelsche versperringsballon
boven Spanje
De Roemeensche P.T.T. in de
dagen van den opstand
Militairen patrouilleren door
de straten van Boekarest
De Australische premier
Menzies in Cairo
In vergelijking tot 1940 waren
de temperaturen dit jaar
niet zoo laag
Door auto gegrepen
29-jarige wielrijder uit Haarlem
doodelijk verwond
Als het Gooische plan gereed is,
komt het Brabantsche net
aan de beurt
Meer benzine voor doktoren
Quantum voor Februari verhoogd
MR. A. J. BACKER
LICHTELIJK ONGESTELD
Jtanflauin-past f lies
WIJ LUISTEREN NAAR.
Vrijdag 7 Februari
BRUTALE INSLUIPING OP
KLAARLICHTEN DAG
Uit Arbeidsbeurs te Tilburg
duizend gulden gestolen
Academische examens
En de restauraties aan het
eeuwenoude kerkje
(Van een VP.B.-medewerker uit Tokio)
De strijd in China speelt zich thans weder
af in de provincie Honan, ongeveer 700 kilo
meter ten westen van Sjanghai. De rivier
de Hoangho en de voornaamste verkeers
wegen van Midden-Azie monden uit in deze
vlakke provincie en ook de wegen uit de
Noord-Chineesche laagvlakte naar het mid
delste bekken van den Jangtse loopen door
Honan.
Deze situatie heeft reeds vroeger tot gevolg
gehad, dat het gebied van Honan een groote be-
teekenis had. Hier vormden de plaatsen Honan-
koe en Kaifeng voorname hoofdsteden van het
Chineesche Rijk. In Honan kon de buitenland
sche handel, in tegenstelling tot andere Chinee
sche provincies, geen vasten voet krijgen. De
groote wijzigingen in het verkeer, die de laatste
twintig jaar hebben plaats gevonden, hebben tot
gevolg gehad dat beide laatstgenoemde steden
sterk zijn achteruitgegaan. Kaifeng is wel is
waar tot op den huidigen dag de politieke hoofd
stad van de provincie, doch de stad Tsjengtsjou,
die vroeger niet de minste beteekenis had, heeft
zich weten te ontwikkelen tot een nieuw cen
trum van den handel.
Een dicht opeengepakte bevolking heeft zich
in de provincie Honan gevestigd. Deze staat nu
eens bloot aan reusachtige overstroomingen, dan
weer heerscht er een verschrikkelijke droogte.
Honan is dan ook de typische hongersnood-pro
vincie van China. Voor het moderne verkeer is
zij ontsloten door middel van een spoorweg, die
van Hankau af over een lengte van 1200 kilo
meter in Noordelijke richting naar Peking loopt.
Ongeveer de helft van dit traject loopt door
Honan. In de richting West-Oost wordt zij door
sneden door de spoorlijn va"n Sian over Kaifeng
Haar Haitsjou.
Het gebied, waarin de Japanners thans een
offensief hebben ontketend, ligt 200 kilometer
ten Noorden van Hankau. De operaties ontwik
kelen zich langs de spoorlijn HankauPeking.
NEW YORK, 6 Pebr. (D.N.B.) Scotland
Yard meldt, volgens een bericht van United
Press uit Londen, dat in Engeland het optreden
van georganiseerde benden levensmiddelenroo-
Vers voortdurend toeneemt. Het ziet er naar
Uit, zoo gaat het bericht verder, dat de dief
stallen van levensmiddelen, zorgvuldig worden
georganiseerd. De levensmiddelen worden zoo
snel mogelijk uit de geplunderde vrachtwagens
opgeslagen in kelders. De gestolen goederen
word envervolgens in kleine lokalen verkócht-
Zelfs bij het Engelsche leger is kortgeleden een
onderofficier gesnapt, die 107 pond suiker had
gestolen. De laatste maanden zijn sigaretten en
tabak ter waarde van tweehonderdduizend dol
lar geroofd.
In een proces tegen vier werf arbeiders in
Liverpool wees de officier er op, dat in een
enkele politiewijk niet minder dan 600 personen
gearresteerd zijn wegens diefstal op werven.
NEW YORK, 6 Pebr. (D.N.B.). Generaal
Ironside is, naar uit Londen wordt gemeld,
in den adelstand verheven met den titel
baron Ironside of Archangel.
In diplomatieke kringen der Britsche hoofd
stam
heeft deze onderscheiding groot opzien ge
kaard, aangezien de aan Ironside verleende titel
te verband staat met de Britsche Siberische
expeditie ter ondersteuning der Wit-Russen in
1919.
De Londensche correspondent van de New
York Post-, Stoneman, merkt in dit verband
ironisch op, dat Ironside zich waarschijnlijk lie
ver zijn roemrijk verleden dan het heden her
innert. De Amerikaansche journalist herinnert
er aan, dat ironside na den terugtocht der ge
allieerden uit Noord-Frankrijk uit zijn functie
is ontheven. Ook merkt hij op, dat men in het
Kremlin noch de Wit-Russen, noch degenen,
die hen in 1919 geholpen hebben, zal waardee-
ren. Men kan derhalve felle aanvallen der
Sovjet-Russische pers verwachten.
MONTEVIDEO, 6 Febr. (D.NJ3.). De mi-
bisters van Buitenlandsche Zaken van Uruguay
en Paraquay hebben gisteren zeven overeenkom
sten tusschen beide landen onderteekend.
1. Aan Paraguay wordt een goederencrediet
*«n bedrage van een half millioen pesos verleend
v°or <je in Uruguaysche havens opgeslagen
Koekeren.
2. Er zullen voorbereidingen getroffen worden
Voor de vorming van een filiaal der staatsverze-
fceringsbank van Uruguay in Paraguay.
3. Beide landen zullen wederkeerig de univer
sitaire titels der beide landen erkennen.
4. Het ligt in het voornemen aan Paraguay
een crediet te verleenen voor het aankoopen
Van waardevol fokvee in Uruguay.
5. Overwogen zal worden een financieel con
sortium te vormen, dat de mogelijkheden zal
bestudeeren van exploitatie der grondstoffen
Van Paraguay voor het bedrijfsleven van Uru
guay.
6. Een accoord over cultureele uitwisseling.
7. Besloten is tot instelling van beurzen voor
Paraguayers, die de mogelijkheid krijgen in
Uruguay bestuurstechnische kennis op te doen.
In kringen van de La Plata-conferentie wor
den deze overeenkomsten een veelbelovend be
gin geacht voor het sluiten van verdere ac-
coorden.
TENERIFFE, 6 Pebr. (DNB) De definitieve
luchtverbinding tussihen de Canarische eilan
den en Spanje is Woensdag voor het .Verkeer
«eopend.
Met een galavoorstelling te Amsterdam heeft het Ballet der Berlijnsche Opera een
begin gemaakt voor een reeks voorstellingen in Nederland. Het Kinderballet.
(Foto Stapf
BERLIJN, 6 Febr. (D.N.B.) Omtrent den
luchtslag aan de Fransche Kanaalkust, die gis
teren is geleverd, en waarbij 17 Britsche vlieg
tuigen werden neergeschoten door Duitsche
jachttoestellen en door luchtafweervuur, ver
neemt het D.N.B. nog de volgende bijzonder
heden van bevoegde zijde:
De Engelschen hadden klaarblijkelijk geloofd,
dat zij, beschermd door een buitengewoon zwaar
wolkendek en door andere voor het naderen der
kust gunstige weersomstandigheden, een gecon-
centreerden aanval konden doen op het bezette
gebied, zooals sedert vele maanden niet meer
door hen was ondernomen. Zij hadden er echter
geen rekening mede gehouden, dat de Duitsche
afweer ingesteld is op alle mogelijkheden van
een aanval en dien weet op te vangen met de
meest volmaakte technische middelen.
Ondanks de sterke begeleiding van jachtvlieg
tuigen gelukte het den Engelschen niet eens den
afweer der Duitsche jachtvliegtuigen te verhin
deren. Voor zoover de Britsche vlisgtüigen niet
werden neergeschoten, moesten zij hun bom
men, in het nauw gebracht, laten vallen. Daar
door richtten zij ook niet de geringste militaire
of materieele schade aan. De rest van de Engel
sche machines brak den aanval af en keerde
terug.
LISSABON, 6 Febr. (D.N.B.) Wenden Will
kie is gisteren op de terugreis naax Amerika te
Lissabon aangekomen.
V. P. B. meldt uit Berlijn, dat men in de
Duitsche hoofdstad met belangstelling kennis
heeft genomen van Willkie's bezoek aan den
Ierschen minister-president De Valera.
Men heeft den indruk, dat Willkie tijdens
het onderhoud met De Valera bepröefd heeft
Ierland milder te stemmen in zijn beoardeeling
van de situatie, waarin Engeland zich op het
oogenblik bevindt. In geval Ierland zijn tactiek
ten opzichte van Engeland mocht wijzigen, zou
Willkie een verbetering van de Iersche levens
middelenvoorziening hebben toegezegd. Wan
neer deze veronderstellingen in de Engelsche
pers juist mochten zijn, dan zal Duitschland
met toenemende oplettendheid de Engelsche
tactiek ten opzichte van Ierland blijven volgen.
HANNOVER, 5 Febr. (D.N.B.). Dr. Eicke,
directeur van de Duitsche Rijksbank, verklaarde
dat Duitschland.ondanks den oorlog, zijn han
del met de Europeesche landen beduidend kon
uitbreiden, zoodat in 1940 de invoer en uitvoer,
ondanks het wegvallen van den overzeeschen
handel, het peil van het laatste vredesjaar 1938
konden bereiken. Hiertoe hebben vooral bijge
dragen de sterke toeneming van 't handelsver
keer met Rusland en de levendige handel met
de Noordsche landen, Zuidoost-Europa en
West-Europa. Voorts kon de niet onbeduidende
handel met eenige Aziatische landen worden
uitgebreid. Getracht werd voor eiken handels
partner een aanneembaren prijs vast te stellen
voor den buitenlandschen handel. Het beta
lingsverkeer verliep bijna zonder wrijving en
bijna uitsluitend in rijksmarken. Het multilate
rale clearingverkeer wint steeds meer aan be
teekenis.
WASHINGTON, 6 Febr. (D.N.B.). Het Con
gres heeft thans definitief goedkeuring ge
hecht aan het verstrekken van een crediet
groot 313.5 millioen dollar voor het bouwen van
200 nieuwe vrachtschepen. De kosten bedragen
in het geheel '350 millioen maar 36.5 millioen
dollar was reeds tevoren goedgekeurd als eer-
ginnen.
MOSKOU, 5 Febr. (D.N.B.) Naar de Prawda
meldt, heeft te Stalinabad (Tadsjikistan) een
groep van 16 sectariërs terechtgestaan, wien
het voeren van staatsvijandige actie ten laste
was gelegd. Drie leiders dezer sectarische groep
en nog eenige leden werden ter dood veroor
deeld, de anderen tot gevangenisstraffen tus
schen 5 en 10 jaar.
MADRID, 6 Februari (DNB) Een Engelsche
Versperringsballon is over Leon gevlogen. De
stalen kabel sleepte hier en daar over den
grond en veroorzaakte veel schade.
BOEKAREST, 5 Febr. (A.N.P.). Naar Zater
dag bekend is geworden, heeft de chef van den
grooten generalen staf in Roemenië, generaal
Joanitzioe, aan de directie van de Roemeensche
P. T. T. een brief gezonden, waarin hij het per
soneel van de P.T.T. zijn dank betuigd voor zijn
voorbeeldige plichtsbetrachting in de dagen van
den opstand.
De militaire commandant te Boekarest heeft
medegedeeld, dat voortaan militaire patrouilles
dag en nacht op vrachtauto's door de stad zui
len rijden en toezicht zullen houden op de na
leving der maatregelen en verordeningen, die
een gevolg zijn van de laatste gebeurtenissen.
BEIROET, 6 Febr. (D.N.B.). De Australische
minister-president, Menzies, is volgens een
bericht uit Cairo gisteren in de Egyptische
hoofdstad aangekomen.
Ir. F. E. Muller, de door den Rijkscom
missaris benoemde Commissaris van de
provincie Utrecht
(Fotodienst N.S.B.)
Hadden wij vroeger de oude winters noo-
dig om vergelijkingen te maken met de te
genwoordige, dat is na den vorigen winter,
die ongeveer den beruchten van 1890'91
evenaarde, niet meer noodig. Ook de win
ter, dien wij thans ondergaan, doet tot nog
toe niet veel onder voor dien van 1939'40.
Wij hebben eens vergelijkingen gemaakt tus
schen beide winters en kwamen tot de slot
som, dat die twee althans tot nog toe
niet veel verschillen.
Precies als in 1939 begon het. ook dezen win
ter op 15 December te vriezen. Tusschen dien
datum en 23 December varieerde de tempera
tuur van 5 tot 8 gr. C. onder nul. Op laatstge
noemden datum viel de dooi in, terwijl in 1940
de dool een dag later kwam. Met uitzondering
van enkele nachten waarin nog lichte vorst
voorkwam, duurde in 1939 deze dooi tot 31 De
cember. In 1940 begon het op dien datum even
eens weer te wiezen. Tot zoover gingen dus deze
beide winters gelijk op. In 1939'40 bleef het
vriezen tot den derden dag in Januari, waarna
dooi intrad tot 1 Januari. Op Maandag 8 Janu
ari was er tegelijkertijd mist, regen en ijzel. In
den nacht van 8 op 9 daalde de temperatuur tot
minus 12 gr. Op Zondag 14 Januari de wijzi
gingen in de weersgesteldheid voltrekken zich
dikwijls op Zondag, weet Iemand dit verschijn
sel te verklaren? regende het. doch deze dooi
duurde niet langer dan tot 16 Januari toen de
groote sneeuwval kwam, dien ieder zich nog zal
herinneren. In deze week kwamen temperaturen
voor van 12 tot 16 graden onder nul.
Zondag 21 Januari dooide het opnieuw, doch
slechts enkele uren, waarna het weer begon te
vriezen, ofschoon de temperaturen minder laag
waren. In deze week gingen de rivieren zitten
en werden wij opnieuw rijkelijk bedeeld met
sneeuw, die reeds de geheele maand wegen en
straten tooide. Begin Februari werd de toestand,
voornamelijk door sneeuwverstuivingen, zoo, dat
tal van wegen versperd waren en zelfs treinen
2 Februari Enkhuizen—Hoorn in de massa
sneeuw bleven steken. Op 3 Februari was tus
schen Zaandam en Hoorn de spoorweg zoo vol-
gestoven, dat de dienst moest worden gestaakt.
Zondag 4 Februari let wel: Zondag! viel
dooi in tot 8 Februari, waarna opnieuw de vorst
zijn schepter zwaaide, aanvankelijk matig, maar
daarna kwamen de laagste temperaturen voor
van dien eindeloozen winter.
12 Februari te twaalf uur des middags wees
de thermometer 9% gr. onder nul aan, en in
den nacht van 12 op 13 werd in Utrecht een
temperatuur bereikt van minus 17 gr. Op andere
plaatsen, o.a. Eelde, noteerde men minus 24
graden. Daarna werd de temperatuur geleidelijk
hooger en kwam omstreeks 20 Februari een
einde aan de vorstperiode.
Memoreeren wij nog dat het in Januari van
dit jaar bleef vriezen tot den 13den dag en dat
na eenige dagen dooi, op 15 Januari opnieuw de
vorst intrad tot 19 Januari, waarna het weer
dooide tot 26 Januari, toen het bleef vriezen, met
uitzondering van Zaterdag 1 en Zondag 2 Febru
ari, op welke dagen de temperatuur boven het
vriespunt kwam. Zoo zien wij dus: tot zoover
gelijken deze beide winter als twee druppels wa
ter op elkaar, alleen waren de temperaturen in
19391940 gemiddeld wat lager.
Laten wij hopen, dat de overeenkomst in het
verdere deel van Februari ophoudt, en wij voor
een herhaling van de zeer strenge vorst in die
maand van 1940, bespaard blijven.
Woensdagavond omstreeks acht uur is op
dbn Heerenweg te Heemstede een ernstig
verkeersongeluk gebeurd, waarbij een per
soon om he leven is gekomen.
Een personenauto, bestuurd door den 25-jari-
gen D. J. L. uit Bloemendaal, reed van Ben-
nebroek in de richting Haarlem. Plotseling voel
de de bestuurder een k!ap tegen de voorzijde van
zijn auto, waarna hij onmiddellijk stopte.
Het bi Eek, dat een man door den auto was
aangereden en bewusteloos op den grond lag.
Een inmiddels gewaarschuwde dokter kon slechts
den dood constateeren. Het slachtoffer b.'eek te
zifn de 29-jarige J. P. M. van Kolk uit Haar
lem. In zijn nabijheid werd nog een fiets ge
vonden. Daar er geen getuigen waren, heeft men
nog niet kunnen nagaan, hoe het ongeval zich
heeft toegedragen. Het lijk van v. K., die on
gehuwd was, is door de politie in beslag
genomen.
Ondanks moeilijkheden van allerlei aard
wordt bij de directie van de Nederlandsche
Spoorwegen noe steeds met energie voort-
gewerkt aan de uitvoering van diverse plan
nen, welke het reizen per spoor zoo gerief
lijk mogelijk trachten te doen zijn. In dit
verband kan het voor het reizend publiek
van beteekenis zijn, dat o.a. de electrifi-
catieplannen nog steeds een onderwerp van
studie en een object van veelomvattende
werkzaamheid vormen.
Gezien de huidige tijdsomstandigheden is het
wel niet mogelijk dienaangaande veel definitie
ve bijzonderheden te publiceeren, maar vast
staat op he\ ooeenblik toch wel, dat ais de
electrificatie van het Gooi eenmaal gereed is
gekomen (AmsterdamAmersfoort en Utrecht
Amersfoort) en de omstandigheden dan nog
van dien aard zijn, dat op den weg der eieotri-
ficatie kan worden roortgewerkt, het Brabant
sche net het eerst voor electrificatie in aan
merking zal komen.
Hieronder vallen de lijnen DordrechtRoo
sendaal, Lage Z wal uweBreda, Roosendaal
BredaTilburgDen Bosch en TilburgBoxtel.
Wanneer de electrificatie van het Gooi ee
reed zal zijn valt thans nog niet met zekerheid
te zeggen, maar als de omstandigheden niet on
gunstiger worden dan zij momenteel zijn, o. a.
wat materiaalvoorziening betreft, dan is er, vol
gens de ons verstrekte inlichtingen, wel reden
om te verwachten, dat ongeveer de helft van
het volgend jaar de Gooische forensen van het
electrische net zullen kunnen profiteeren.
Het spreekt vanzelf, dat de electrificatie van
het Brabantsche net geruimen tijd zal eischen
en men houdt er ook rekening mee, dat nog
veel bestudeerd moet worden, eer tot uitvoering
kan worden overgegaan. Maar als de omstan
digheden zich zullen blijven ontwikkelen in de
lijn, zooals deze zich momenteel voltrekt, dan
kan aangenomen worden, dat de huidige poli
tiek van de Nederlandsche Spoorwegen, welke
op electrificatie blijft ingesteld, zonder ingrij
pende wijzigingen kan warden voortgezet.
De afdeeling benzineverstrekking van de
Rijksverkeersinspectie heeft gedurende de
maand Januari een groptere toewijzing van ben
zine gekregen ten behoeve van de medische ver
zorging van het publiek, aldus meldt Het Va
derland. In verband hiermede is de benzine-
toewijzing over Februari voor dokters in vrij
belangrijke mate verhoogd. Het is een gelukkige
omstandigheid, dat deze verhooging juist sa
menvalt met de heerschende griepepidemie,
welke van de doktoren het bezoeken van veel
meer patiënten vraagt.
Naar men ons mededeetl, is de nieuw be
noemde commissaris van de provincie Noord-
Holland, mr. A. J. Backer, tengevolge van een
lichte ongestéldheid, genoodzaakt eenige dagen
het bed te houden.
Bescherm U
bijtijds door
HILVERSUM I, 415 M.
Nederlandsch programma
NCRV
8.15 Gewijde muziek (opn.), 8.30 Nieuws
berichten ANP, 8.45 Gramofoonmuziek, 9.30
11.00 Gramoloonmuziek, 11.35 Viool met
Marcando-ensemble en gramofoonmuziek,
pianobegeleiding en gramofoonmuziek, 12.15
Reportage of muziek, 12.45 Nieuws- en eco
nomische berichten ANP. 1.00 NCRV-ork
2.00 Gramofoonmuziek, 3.00 Orgelspel, 3.45
Apollo-ensemble, 4.30 Handenarbeid voor
de jeugd, 5.00 Gramofoonmuziek, ca. 5.10
Uit Berlijn: „Gruss aus der Heimat", pro
gramma voor de Duitsche Weermacht, 6.00
Land- en tuinbouwcauserie, 6.20 Zang met
pianobegeleiding en gramofoonmuziek. 6.45
Actueele reportage of gramofoonmuziek,
7.00 Economische vragen van den dag ANP,
7.15 Gramofoonmuziek. 7.45 Gramofconmu-
ziek, 8.00 Nieuwsberichten ANP, 8.15 Gra
mofoonmuziek, 845 Gramofoonmuziek, 8.55
Causerie ..Kunstrubber". 9.15 Orgelconcert
(opn.). 9.45 Engelsche berichten ANP, 10.00
Nieuwsberichten ANP. sluiting.
HILVERSUM II, 301 M.
AVRO
8.00 Gramofoonmuziek. 8.30 Nieuwsbe
richten ANP, 8.45 Gramofoonmuziek. 9.20
Concertgeouworkest en solist (opn.), 10.15
Gramofoonmuziek. 10.30 Nederlandsche ko
ren (opn.), 11.00 Voor de boerenvrouw.
11.20 Het Oost-Nederlandsch strijkkwartet.
12.15 AVRO-Amusementsorkest, 12.45
Nieuws- en economische berichten ANP,
1.00 Orgel en zangduo. 1.45 Gramofoonmu
ziek, 2.15 Amabile-sextet, 3.00 Modepraatje,
3.20 Omroeporkest en solist, 5.15 Nieuws-,
economische en beursberichten ANP, 5.30
AVRO-Amusementsorkest en solisten. 6.20
Cyclus ..Leeven en daden onser doorluch-
tigste zeehelden". 6.45 Actueele reportage
of gramofoonmuziek. 7.007.15 Economi
sche vragen van den dag ANP. sluiting.
Wegens de weersomstandigheden zijn alle
wedstrijden van den Nederlandschen Voet
bal Bond voor Zondag as. afgelast.
Tusschen half één en twee uur, terwijl het
bureau gesloten was, heeft een onbekende kans
gezien met een valschen sleutel binnen te drin
gen in de afdeeling Steunverleening van het
bureau van den Gemeentelijken Dienst van
Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemiddeling
aan de Markt te Tilburg.
In het bureau werd een gesloten kast gefor
ceerd en een daarin zich bevindend ijzeren geld
kistje met een sleutel geopend. Uit dit kistje
werd een bedrag van ruim duizend gulden ont
vreemd.
De diefstal werd ontdekt toen de ambtenaren
om twee uur terugkeerden. De politie stelt een
onderzoek in.
UTRECHT. Op een proefschrift, getiteld
,Over het opsporen van „eendenei" in eet- en
drinkwaren", een serologisch onderzoek, pro
moveerde tot doctor in de veeartsenijkunde de
heer Okke Bosgra, geboren te Bergum.
Op het bericht omtrent het herstel van de
oude klokken van het kerkje te Hillegersberg
bij Rotterdam is thans een oproep gevolgd van
de vereeniging „Oud-Hillegersberg en Rotter
dam", die zich ten doel stelt, de aloude ruïne
te restaureeren, die evenals het kerkje zich
verheft op den heuvel, waarop het grootste ge
deelte van het dorp staat.
Deze heuvel en de legende, als zouden vroe
ger langs de oevers van de Rotte reuzen heb
ben gewoond, hebben aanleiding gegeven tot
het verhaal, dat nog steeds door de eene gene
ratie aan de andere wordt doorgegeven en vol
gens hetwelk het aardige Hillegersberg zijn
oorsprong en naam dankt aan het reuzinnetje
Hillegonda. Dit had haar boezelaar met zand
gevuld. Opeens schrok ze ergens van en ze liet
het zand vallen. Aldus ontstond een „berg"....
Het Verhaal krijgt voor den gemiddelden
Hillegersbergenaar een schijn van waarheid,
doordat in het wapen van de gemeente het
reuzinnetje staat afgebeeld. Wie officieele
stukken thuis krijgt, wordt er telkens weer aan
herinnerd en op deze manier doet het verhaal
ook opgeld onder de duizenden Rotterdam
mers, die zich in den loop der jaren te Hille
gersberg hebben gevestigd.
Vóór den wereldoorlog bestond er een duide
lijke grens tusschen Rotterdam en Hillegers
berg. De Rotterdammers gingen er heen, om
zich in de oude theetuinen „Vrouw Romeyn"
(Lommerrijk) of „Freericks" te vermaken. De
weg er heen liep over een straat, die aan beide
kanten door de Plassen ingesloten was. Hij is
dit nog. Maar tegenwoordig is er aan weers
zijden dermate gebouwd, dat de Bergweg feite
lijk een voortzetting is van het Rotterdamsche
stratennet. Alleen de Ceintuurbaan geeft nog
eenig Idee van een grens.
Doordat zoovele Rotterdammers te Hillegers
berg en omgeving wonen na de Meidagen
werd dit aantal zoo groot, dat de gemeente
in advertenties moest kennis geven, dat er
geen woningen meer beschikbaar waren in-
teresseeert men zich thans meer dan vroeger
voor hetgeen er gebeurt. Daarbij komt, dat
Hillegersberg een geschiedenis heeft, welke bij
zonder interessant is. De ligging van het dorp
is heel uniek. Het werd nJ. gebouwd op een
z.g. donk of woerd, de eenige, die in heel deze
buurt gevonden wordt en vooral voor geologen
heel merkwaardig Is.
In de Alblasserwaard zijn talrijke dorpen
en boerderijen op donken gebouwd, b.v. Hoog
Blokland en Hoornaar. Maar Hillegersberg ligt
vrijwel als een eenling. De donken zijn over
blijfselen van den oorspronkelijken zandgrond,
waaruit Nederlands bodem in het z.g. pleisto
cene tijdperk bestond. Later hebben de rivie
ren er klei en veen op afgezet en verder het
zand afgeweten. Een donk is derhalve een
erosierest, een overblijfsel van den ouden
grond.
Men veronderstelt, dat de donk van Hille
gersberg later door menschenhanden verhoogd
en verstevigd is. Hij is langgerekt. Op het
hoogste gedeelte staan kerk en ruïne.
Naar algemeen wordt aangenomen, bestond
Hillegersberg reeds in den Romeinschen tijd en
wel als versterking van den Romeinen. Ge
schiedkundig staat vast, dat in de tiende eeuw
graaf Dirk II, die getrouwd was met Hildegard,
dochter van den koning van Frankrijk, er een
wachttoren liet bouwen. Graaf Willem II bouw
de in de dertiende eeuw inplaats van den wacht
toren een burcht. De burcht werd door den
graaf in leen gegeven aan heer Vrancke Stoep
van Hildegardberghe. De burcht werd in 1426
door de Hoekschen onder Willem van Nagel
verwoest.
Wat men thans onder de ruïne van Hillegers
berg verstaat, is een deel van den kasteeltoren
Nog in 1672 moet er echter een flink gedeelte
van het verwoeste kasteel zichtbaar zijn ge
weest. Althans, Jacob Lois vertelde toen, dat
„het slot van den Bergh" een „out ende groot
gebouw" was, dat men het Reuzenhuis noemde
Hij stelde intusschen vast, dat het geheel ver
vallen was.
De huidige ruïne vormt samen met het
kerkje een idylle. Door talrijke verbeteringen
zijn belde gemakkelijker bereikbaar geworden
dan vroeger. En thans wil men voorkomen, dat
de ruïne heelemaal verdwijnt. Een onderzoek,
vanwege Rijksmonumentenzorg ingesteld, deed
uitkomen, hoezeer vooral het bovenstuk van de
uit z.g. reuzemoppen opgebouwde ruïne ten ge
volge van het insfjpelen van water geleden
heeft. Door een kleine poort bereikt men het
inwendige, een ruimte van elf meter in het
vierkant. De verbrokkelde muren vertoonen spo
ren van rondbogige tongewelven en resten van
een trap.
Behalve door het water, heeft ze ook door de
overwoekering met klimop geleden. Dit geeft er
weliswaar een rustiek cachet aan, maar de wor
tels hebben vele steenen losgewoeld. Het is daar
om hoog tijd, dat het bouwsel onderhanden
wordt genomen. Men schat, hiertoe ongeveer
35 kubieke meters metselwerk noodig te hebben.
En hiertoe wordt de financieele hulp gevraagd
van allen, die in Hillegersberg en zijn geschie
denis belangstellen.
De grond, waarop het kasteel zich eens ver
hief, werd in 1832 door de Kerkvoogdij der Ned.
Hervromde gemeente te Hillegersberg als be-,
De berg met kerk en kasteelruïne te Hillegersberg, vóór de inbouunng. Thans
worden sij gerestaureerd
graafplaats ter beschikking gesteld. Talrijke Rot.
terdamsche families kochten er een familiegrif.
Een deftige begrafenis richt zich nog heden
ten dage naar Hillegersberg.
Aangezien ook de kerk momenteel gerestau
reerd wordt, streeft men er naax, de restauratie
van de ruïne gelijktijdig te doen geschieden,
ten einde aldus een mooi geheel te verkrijgen
Het is de bedoeling, de bovenkanten van de
muren met mastiekplaten af te dekken en die
dan weer met moszoden te bedekken, zoodaT
het oude karakter gehandhaafd blijft.
Het vermaarde oude kerkje van Hillegers
berg' werd gebouwd uit steenen van de ruïne,
ongeveer op de plaats, waar vroeger de kapel
van het kasteel stond, die aan St. Willebrordus
en St. Hildegardis was toegewijd. In den toren
zijn nog de oude steenen van het kasteel te
herkennen. Het koor werd in 1687 verbouwd
hetgeen uit de inscriptie van een steen, die zich
vroeger in den muur bevond, kan worden afge
leid. De inscriptie luidt:
„De Heer Hendrik Snouk
Die heeft aan den oosterhouk
Vijf voeten diep op 't mulle zand
Den eersten steen ter neer geplant."
De kerk, welke gewoonlijk de Hillegondakerk
wordt genoemd, is door een muur van de straat
afgesloten. Een oud, prachtig hek, vermoedelijk
uit de Lodewijk XV-periode, geeft samen met
twee kleinere, voor voetgangers bestemde hek
ken toegang tot den grond, waarop de kerk
zich verheft. Het vervult een eigen functie in.
het bekoorlijke geheel van belommerden „berg",
begraafplaats en ruïne.
De kerk bezit een bijzonder fraai interieur,
met zijn eiken betimmeringen, banken, preek
stoel, fraaie koperen kronen (zeven stuks) en
koperen kandelaars en wandarmen. Helaas zajn
de oude, gebrandschilderde ramen verloren ge
gaan. Men heeft er eenige moderne in de plaats
voor aangebracht. Ze zijn van den kunstschil
der Marius Richters. Onder den houten vloei
van de kerk bevinden zich nog enkele familie
graven. Trouwens, ook in den grond onder de
ruïne werden enkele' grafkelders gemaakt. Kerk
zoowel als toren begonnen enkele jaren gele
den teekenen van ouderdom te vêrtoonen en er
werd tot restauratie besloten.
Het zal ongetwijfeld velen voldoening geven,
wanneer het typische en merkwaardige com
plex eerlang weder in oude glorie zich tusschen
het dichte geboomte zal verheffen, als een ba
ken in het vlakke Schieland.
Gelijk reeds in het kort gemeld werd, zullen
de klokken opnieuw gegoten worden. Hiertoe
is een bedrag van ƒ2200 uitgetrokken.
Als een bijzondere merkwaardigheid vermei
den we ten slotte, dat toren en kerk z.g. op
den kouden grond werden gebouwd, betgeen op
den zanderond mogelijk was, maar tegelijkertijd
iets unieks voor deze omgeving beteekende.
Toen de kerk nog niét voor den Protestant-
schen eeredienst was ingericht, bevond er zich
een altaar voor de H. Hildegardis in. De kas
teelkapel wordt algemeen beschouwd ais de
moederkerk van de meeste kapellen in den
omtrek, ook die van Rotterdam, dat later Hil
legersberg geheel zou overvleugelen.
