De tuinbouw in het glazen land
SAMBO DE OLIFANT
m
GOUD
DICTATORS
CI^4> Lii4)urg
SS
1#
BOEKHANDEL A. J. J. KVHNE
N.V. DE RESIDENTIEBODE - 's-Gravenhane
iilruiirdrogers
in Wwog«n
dijden
<5
ERIK OF HET KLEIN
INSECTENBOEK
ZOONS VAN GR00TE
VADERS
VRIJDAG 28 FEBRUARI 1941
Nieuw laboratorium Van den
proeftuin te Naaldwijk
Een geschenk van het Rijk
Onderstaande uitgaven zijn in den Boekhandel verkrijgbaar
Onderstaande uitgaven zijn in den Boekhandel verkrijgbaar
PIUS ALMANAK 1941
door HUGO WAST
Het Centrum
GEITEN
BERGEN OP ZOOM
ENSCHEDE
MAASTRICHT
SITTARD
BOXMEER
HEERLEN
NIJMEGEN
TILBURG
BREDA
HILVERSUM
ROERMOND
UTRECHT
EINDHOVEN
HOORN
ROOSENDAAL
ZWOLLE
Nieuwe cultures
Joh. Chr. Bach op Mengelberg's
Berlijnsch Concert
Tentoonstelling boeken van
Rotterdamsche schrijvers
Nijmeegsch Studentencorps
„Carolus Magnus"
Benoemingen Spoorwegraad
Uit het Spaansch vertaald
door MARTIN LEOPOLD
P r ij s: ingenaaid 4.10;
gebonden 5.15
Verkrijgbaar in den Boekhandel en bij de Uitgeefster
JAN ENGELMAN i
TUIN VAN EROS
HET BEZEGELD HART
HET GESCHENK
DER BOEKENWEEK
Boekhandel
J. Verhaag - Oldenzaal
BOEKHANDEL
INTERN. BOEKHANDEL
FIRMA JOS. ALBERTS
BOEKENWEEK
I HERMAN DE MAN i
I HEILIG
J PIETJE DE BOOY
J Roman
Een Nieuwe
HERMAN DE MAN
Uitgeverij
Hei Spectrum - Utrecht
(Van onzen Haagschen redacteur)
In het centrum van het Westland, waar
de grond uit glas schijnt te bestaan, zoo
dicht op elkaar liggen er de duizenden kas
sen van de tuinders, is de proeftuin Zuid-
Hollandsch Glasdistrict gevestigd. Deze
proeftuin is niet alleen geographisch het
middelpunt van het wereldbekende tuin
bouwgebied; hi) is er ook het hart van, om
dat door de onderzoekingen daar gedaan en
door de proeven daar genomen steeds meer
en steeds betere producten kunnen worden
geteeld.
Deze proeftuin heeft thans de beschikking ge
kregen over een nieuw laboratorium, een ge
schenk van het Rijk bij het vijftigjarig bestaan
van den Bond Westland. Een luxe kon men dit
geschenk geenszins noemen, want door de in-
tensiveering van den tuinbouw waren de werk
zaamheden op den proeftuin zoo uitgebreid, dat
het voormalige gebouw te klein en te primitief
werd, om het noodzakelijke werk in den ge-
wenschten omvang uit te voeren. De ingebruik
neming van het nieuwe gebouw aan den Zuid-
weg te Naaldwijk beteekende een mijlpaal in de
geschiedenis van den proeftuin.
Die geschiedenis is niet altijd even roos
kleurig geweest. Een jaar voordat de tuin zijn
zilveren jubileum zou vieren, in 1924, werd zelfs
een vergadering uitgeschreven, met als eenige
punt van de agenda: liquidatie van den proef
tuin. Zoover is het echter nooit gekomen, ge
lukkig. Want de proeftuin heeft in de afgeloopen
jaren zeer veel zegenrijken arbeid verricht in
het belang van den Westlandschen tuinbouw.
Over dien arbeid heeft de directeur, ir. J. M.
Riemens, ons interessante bijzonderheden ver
teld, waaruit wel duidelijk de lotsverbondenheid
van den tuin met den tuinbouw bleek. Vijftien
jaar geleden waren het nog hoofdzakelijk de
veldproeven met de bemesting, o.a. met chili-
salpeter, die de aandacht vroegen. Nadien nam
men de problemen van het verzouten van kas-
gronden en het gietwateronderzoek met succes
ter hand, tegelijkertijd maakte men een begin
met het grondonderzoek, waarvan ieder het
primaire belang voor den tuinbouw begreep. Dit
onderzoek werd al spoedig uitgebreid met de
stikstof-, fosfor- en kalibepaling, met de be
paling dus van de allereerste behoeften van de
gewassen. Bemestingsproeven in betonnen put
ten gaven een inzicht in deze behoeften. Hoe
veelomvattend deze arbeid was, moge wel blij
ken uit het feit, dat in 1939 5000 grondmonsters
werden onderzocht.
Deze grondanalyses zijn een uitvloeisel van
het onderzoek naar de juiste voeding van de
plant. Men gaat uit van den stelregel, dat het
voedsel voor den mensch alleen dan goed kan
zijn, als de plant zelf ook goed wordt gevoed.
In het nieuwe, zeer modern uitgeruste labo
ratorium, kunnen deze onderzoekingen beter
worden gedaan dan voorheen.
De ziektebestrijding zou men gemakkelijk op
een plan van hooger activiteit kunnen denken.
Men zoekt de oorzaken op van vruchtvuur,
meeldauw, van fusarium-aantasting bij kom
kommers en meloenen en men probeert nieuwe
bestrijdingsmiddelen. Toen wij op het labora
torium een kijkje namen, werd juist een zieke
tomaat onder handen genomen. Zoo is de proef
tuin ook plantendokter. Men stelt een diagnose
en schrijft een medicijn voor.
Een andere belangrijke arbeid van den proef
tuin bestaat in het bevorderen der cultures. In
de tientallen kassen achter het nieuwe gebouw
en in de kelders eronder worden nieuwe pro
ducten geteeld en bestaande geselecteerd, om
zoo te geraken tot een beter product.
Een voorbeeld van een beginnende cul
tuur is die der champigons, die belangrijk
kan zijn, omdat de champignon het vleesch
kan vervangen. Met eindelooze zorg wor
den zij in speciaal daartoe ingerichte ruim
ten onder het gebouw gekweekt, waarna de
van de beste exemplaren verkregen sporen
nog een maandenlang proces moeten onder
gaan in de droogkamer van het laborato
rium. Maar de kweeker, die van het product
van deze reincultuur gebruik maakt, heeft
dan ook de zekerheid, dat zich geen enkele
verkeerde schimmel tusschen de goede be
vindt.
Andere nieuwe cultures zijn suikermaïs,
aubergines, paprica, nieuwe soorten druiven,
enz. Er bestaan dus nog tal van mogelijk
heden voor onzen tuinbouw. Zelfs staan er
in een der kassen enkele koffiestruikjes,
jammer genoeg meer als curiosa dan als
kweekbaar product.
De tuinhouw in het Westland zorgt voor on
ze groentenvoorziening, voor versche groenten
het geheele jaar door. En aangezien groenten
de grootste leveranciers zijn van vitaminen, is
het Westland voor onze voedselvoorziening van
niet te schatten belang. Cijfers spreken hier
misschien overtuigender taal dan woorden en
daarom zij vermeld, dat van de 3000 ha. glas,
die Nederland telt, er 2000 voorkomen in het
Zuid-Hollandsch Glasdistrict. De daarvoor ge
bruikte brandstoffen bedroegen in 1939 230.000
ton, dat is meer dan driemaal zooveel als in de
rest van Nederland. Aan kolen heeft men ook
dezen winter geen gebrek. „Door de kou is geen
plantje gesneuveld," vertelde ons ir. Riemens.
De bruto veilingomzetten in het Westland be
droegen in 1939 ruim 24.000.000.Aan loon
werd toen uitbetaald 15.538.574. Een bewijs van
den intensieven tuinbouw in dit district is ook
nog het loon per ha., dat 3200 bedraagt. Het
arbeidsloon per ha. weiland is bijvoorbeeld
slechts ƒ32 of 1 pCt„ dat per ha. tarwe ƒ150
en per ha. aardappelen 250.
De proeftuin, waarvan vrijwel alle tuinders
lid zijn, verleent tenslotte adviezen bij de moei
lijkheden van dezen tijd. De tuinders moeten,
om een voorbeeld te noemen, met minder stik
stof toe dan het vorige jaar. En stikstof is on
misbaar voor de gewassen. „Mest met lepeltjes,"
adviseert de directeur van den proeftuin, „dan
gaat geen kruimeltje verloren."
Met alle deze proefnemingen, onderzoekin
gen en adviezen doen de Westlandsche tuin
ders hun voordeel- Dank zij deze weten
schappelijke voorlichting, zijn zij in staat
steeds volwaardiger producten aan de markt
te brengen. En daarmee is onze geheele be
volking gebaat.
(Van onzen Benijnschen correspondent).
„Ik, heb altijd veel van u geleerd, vader en
het beste daarvan was, dat men de kunst niet
voor geld mag verraden." Oog in oog stonden
ze tegenover elkaar, Johann Sebastian Bach en
zijn zoon Friedemann. Die had de stad Halls
achter zich laten liggen, want zijn kunnen als
kerkelijk organist wilde men vastleggen aan
allerlei voorschriften en bepalingen. Dit was
hem te bar geworden! Wanneer hij het zware
orgel ter eere Gods liet jubelen, dan stuurde
,,Herr Superintendent" den koster naar boven
om er voor te zorgen, dat deze zijn predicatie
geen minuut te laat kon beginnen! Ook de
kerkeraad chicaneerde, waar hij kon, niet be
grijpende, dat men hier met den begaafden zoon
van een genialen vader te doen had.
Dit brokje geschiedenis schoot ons te bin
nen, toen we in de Bernburgerstrasse naar de
Sinfonie in B-dur van Johann Christian Bach
onder leiding van Willem Mengelberg zaten te
luisteren Meerdere malen hoorden wij de zoons
van beroemde vaders hun nood klagen over
de moeilijkheden, waarmede zij in hun eigen
carrière te kampen hadden, om zich, zooai
niet naast, dan toch in de buurt van hun ver
maarden papa te handhaven. Wij zouden daat
ook uit onze Nederlandsche kunstwereld mar
kante gevallen van kunnen noemen, maar de
vrees voor indiscretie houdt ons hiervan terug
Liever stellen wij vast, dat de begaafde zoons
van Johann Sebastian Bach deze bittere er
varing klaarblijkelijk niet hebben opgedaan,
want tijdens het leven van hun vader genoten
zij zelfs meer bekendheid dan deze. Het valt
Boos en verdrietig tegelijk lag de sultan op zijn prachtige
bed. Niemand kon hem van het rare gesuis afhelpen en hij
had het gevoel of zijn ooren nog steeds groeiden. Niemand
mocht hem naderen behalve de doktoren, zoo had hij bevolen.
En het volk mocht niet weten, wat hun sultan overkomen
was.
Eindelijk, hield het suizen op, maar toen hoorde de sultan
allerlei vreemde geluiden. De bedienden kwamen vertellen, dat
er nieuwe medicijnen waren aangekomen „Laat ze opdienen,"
zei de sultan en de bedienden verbaasden zich er over, dat
hun vorst zoo gebroken sprak.
moeilijk na te gaan. wie van hen beiden over
de meeste begaafdheid beschikte, want zoo
wel van Friedemann als van Johann Christian
hoorden wij beweren, dat zij hun vader het
meest evenaarden!
Friedemann Bach herleeft voor onzen tjjd in
een film, welke aan de hand van Ludwig Metz-
ger's novelle voor de Terra-film onder den ge-
lijknamigen titel door dr. Eckardt von Naso en
Helmut Brandis is gedraaid. Gustav Griindgens
had hierbij de artistieke leiding in handen en
verwacht kan dus worden, dat Friedemann
Bach op waardige wijze zal herleven. Of we
hem daarbij zijn bekende uitspraak zulien hoo-
ren doen; „Zonen moeten hun vader boven het
hoofd groeien, anders heeft hun leven geen
doel"?
Voor het verwende Berlijnsche publiek bleek
de bovengenoemde, vrijwel onbekende sympho-
nie een „Leckerbissen", een lekker hapje te
zijn, want men volgde met interesse de afwis
selend Duitsche en Italiaansche effecten, wel
ke zoowel in het allegro assai als in het sier
lijke andante en het afgeronde presto naar
voren treden.
Mengelberg's optreden als gast-dirigent te
Berlijn is zoetjesaan traditie geworden en wij
meenen reeds eerder te hebben vastgesteld,
dat hij op zijn „gemeente" kan rekenen. Dat
Uitgave van De Gebroeders van
Cleef te 's-Gravenhage
Het nieuwe Haagsche Kookboek:
Stoll-de Groot, Recepten Huis
houdschool, Laan v. Meerdervoort.
's-Gravenhage,
bijgewerkte uitgave, met tal van
oorlogsrecepten, 516 blz., 5 gekl.
en 19 zwarte platen, 1200 recepten,
in prachtband 3.90
In den Boekhandel verkrijgbaar.
merkt men reeds aan de meer dan hartelijke
wijze, waarop hij door het publiek en het or
kest aan den lessenaar wordt verwelkomd en
speciaal in de laatste anderhalf, twee jaar nam
deze huldiging aan het eind van vrijwel lede:
concert den vorm van een langdurige ovatie
aan.
Door een lichte ongesteldheid was Mengel
berg niet in de gelegenheid geweest, de Hary
Janos-suite van Kodaly voldoende te re-
peteeren en zoodoende kregen we op dezen
avond achtereenvolgens de Egmont-ouverture,
Beethovens 4de symphonie; na de pauze Jo
hann Christian's voornoemde symphonie en tot
besluit Strauss' „Don Juan" te hooren. Tijdens
de pauze had het gerucht, dat Mengelberg bin
nenkort zijn 70sten verjaardag zal mogen vie
ren, zich verbreid, en zoo was het dan ook
niet verwonderlijk, dat hij aan het einde van
dezen avond nog eens extra hartelijk gehuldigd
werd.
In het kader van de Boekenweek wordt te
Rotterdam in een der zalen van de Kleine Ko
medie een tentoonstelling gehouden van boeken
van Rotterdamsche auteurs en van boeken, die
geheel, of gedeeltelijk op Rotterdam betrekking
hebben, mitsgaders manuscripten, foto's etc.
Het initiatief is uitgegaan van de plaatselijke
afdeeling van de Vereeniging voor den Boek
handel. Aan de bezoekers van de tentoonstel
ling, de 1 Maart a.s. geopend wordt, zullen fol
ders worden verstrekt, betrekking hebbend op
leven en werk der voornaamste auteurs.
Door verschillende uitgevers zijn vrijwel ver-
1 geten boeken afgestaan.
Wie dit bord
voor zich ziet
moet x t r
voorzichtig
zijn, want hij
nadert 'n voor-
rangsweg (óók
het verkeer
van tlnks laten
vóórgaan!)
De Senaat van het Nijmeegsch Studenten-
Corps „Carolus Magnus" is voor het vervolg
van het corpsjaar 19401941 samengesteld als
volgt: T. N. J. A. van Rijn, praeses, H. W. M.
Daalderop, vice-praeses, J. J. van Wessem,
abactls I, mej. M. J. W. van Meer, abactis Ila,
D. Vermeulen, quaestor.
Naar wij vernemen, zijn in de plaats van dt
heeren E. Enthoven te Baarn en I. J. Span
jaard Dzn. te Hengelo, wien op hun verzoen
eervol ontslag werd verleend, tot 1 Juni 1S42
benoemd tot leden van den Spoorwegraad de
heer A. Ledeboer te Almelo, lid van de afd.
Grootbedrijf van de K. v. K. en F. voor Twente,
en de heer C. D. van Vliet, voorzitter van den
Alg. Bond van Forensen te Bussum, tot dus
verre plaatsvervangend lid.
VERSCHENEN
(Jaarboek v. d. Katholieken van Nederland)
Prijs gebonden, franco per posf f 5.
ingenaaid, f 3.95
N.V. DRUKKERIJ „DE TIJD"
DRUKKERIJ ,,'T KASTEEL VAN AEMSTEL", AMSTERDAM
Bolerstraal 22 - ALKMAAR - Tel. 3560
beschikt over een ruime sorteering
R.K. Bijbels- Gebeden- en Devofie-boeken - Godsdiensiige en Apolo
getische geschriften - Populair wetenschappelijke en literaire wer
ken Romans Jeugdlectuur Sprookjesboeken
De pers is eenparig enthousiast.
Dagblad v. Nrd. Br. en Zeeland: Dit boek is in roman-vorm geschre
ven, maar achter het verhaal proeve men de ontzaggelijke kennis
van' feiten en menschen, welke den schrijver ten dienste stond.
Ontroerend is het hoofdstuk over het Eucharistisch Congres te
Buenos Aires, waarbij één der hoofdpersonen uit het boek zich
bekeert. In dezen tijd van bestrijding der geldheerschappijen van
afnemende kracht van het Jodendom, is dit boek in hooge mate
actueel.
De Gelderlander: toch laat hetgeen gij gelezen hebt niet los.
Het prikkelt U tot nadenken, tot onderzoek. De ideeën van den
schrijver boeien U en ge zoudt meer willen weten omtrent het doen
en laten van deze vervaarlijke lieden, die de dictators zijn van het
goud. De roman, de romantische draad, welke tusschen de onthul
lingen over Joden en internationale economie doorloopt, is op zich
zelf alleszins lezenswaardig. En het laatste hoofdstuk van het boek,
waarin het Eucharistisch Congres te Buenos Aires beschreven
wordt en de bekeeringsgeschiedenis van Maurits Cohen, is, in het
bijzonder voor den katholiek, van een ontwapenende bekoring.
Utrechtsche Courant: En de schildering van het Eucharistisch
Congres, met zijn biechten midden op straat, met zijn H. Communie
onder den blauwen hemel, vormt bladzijden om niet meer te vergeten.
Indien men het bestaan van een Joden-probleem wil erkennen
wie nuchter denkt en redeneert ontkomt daaraan Met, al kan men
over de verwerking van bet probleem nog van meening verschillen
zal men het nieuwe boek van Hugo Wast met aandacht lezen.
boekenschouw: .Gouddictators" is een roman en geen ver
handeling of these, doch de geciteerde woorden op bladzijde 299
van het boek, die daar cursief gedrukt staan, geven de meening
weer, die de schrijver in zijn roman illustreeren wil. Ook voor
lezers, die belang stellen in economische aangelegenheden en verhou
dingen, heeft het boek zijn bekoring. Het is echter allereerst
en vrijwel uitsluitend een roman van grootsche allure en Martin
Leopold heeft hem in goed Nederlandsch overgebracht.
met een inleiding ven
Dr. C. P. GUNNING
en reproducties van 21 prachtige
oude platen en prenten
.Voor menigeen zal dit boek een ontdek
king zijn. Al deze personen hebben geleefd
voor .de liberteyt van religie en consciën
tie", voor de vrijheid van geloof en geweten.
Wie deze levensbeschrijvingen leest, gaat
begrijpen, hoe in en door de strijd voor de
vrijheid ons volk één is geworden. Dat
verleden zal het nooit kunnen verlooche
nen en mag het dus ook nooit vergeten."
Prijs gebonden f 5.90*
Gecartonneerd 1.85 1
Gebonden 3.05 1
VELE NIEUWE UITGAVEN
VOORRADIG, ALSMEDE
tt
TEL. 24713 - GIRO 73947
STEENSTRAAT 10a-ARNHEM
HEERLEN
AKERSTRAAT 2 - TELEF. 3067
Ook w(| zün deelnemer» aan de
f Gebonden 5.15
Een roman van Moederliefde
3.50 en Moederleed 4.50
ük W^h A A is het toonaangevende boekentijdschrifl, waarin
Waf #m #m I tweemaal per jaar inderdaad het beste
JL JL ufc JL u't de boekenproductie wordt opgenomen.
Het zevende nummer, dat vandaag verscheen, wordt U op aanvraag GRATIS gezonden door onderstaande boekhandels:
Boekhandel
W. v. d. KREEK Zn.
Lievevrouwesfr. 12 - Tel. 241
Boekhandel
W. G. WITKAM
Gronauschestr. 14a,Tel. 2773
Boekhandel
MEIJER - DUPU1TS
Groote Staat 27 - Tel. 4624
HET BOEKHUIS
Limbrichterstraat 14
Telefoon 2223
Boekhandel
FIRMA F. SCHOTH
Telefoon 8
LIMBURGSCHE BOEK
EN KUNSTHANBEL
Saroleastraat 35 - Tel. 3616
Boekhandel
KLOOSTERMAN
Broerstraat 68 - Tel. 20151
Boekhandel
W. BERGMANS
Heuvelstr.-Markt - Tel. 6610
Boekhandel
W. BERGMANS
Ginnekenweg 66 - Tel. 2789
Boekhandel
M. BLOMMESTEIJN
Kerkstraat 14 - Telef. 8158
Boekhandel
H. TIMMERMANS
Steenweg 7 - Telef. 2088
Boekhandel
J. H. VAN WEES Jr.
Bakkerstraat 21 - Tel. 12336
Boekhandel
FIRMA WILH.v. EUPEN
Keizersgracht 20 - Tel. 2104
Boekhandel
H. STUMPEL
Groote Noord 83 - Tel. 60
Boekhandel
M. D. VAN LEEUWEN
Markt - Telefoon 2807
Boekhandel
Fa. J.M.W. WAANDERS
Groote Markt 9 - Tel. 4721
ONDER REDACTIE VAN
PROF vBAUR; PROF. VAN
DUINKERKEN; PROF VAN
MIERLO; PROF. OVERDIËP; PROF
ROMBAUTS; PROF. VERMEYLEN
PROF. DE VOOYS; PROF WILLE
NEGEN DEELEN
NEGEN
TEULINGS \A>
malmberg \X
Prijs
per deel
in kunstlederen band
HERTOGEN
BOSCH
Prijs
per deel
in halflederen band
f 8.30 Van dif STANDAARDWERK f9.95
verschenen de eerste twee deelen, waarmede het tijdperk dei
Middeleeuwen werd afgesloten. De schrijver, Prof. Dr. J. VAN
MIERLO, verwierf hiervoor deVi Vlaamschen prijs v. Letter
kunde. - Inteekening staat open bij Boekhandel en Uitgevers
TEULINGS MALMBERG - 's-HERTOGENBOSCH
GODFRIED BOMANS
(2e druk)
Een boek zooals in Nederland
nog niet bestond.
De pers is opgetogen:
„Het is een wellust na tal van
weinig-beteekenende, huisbak
ken romans dit frissche, nieu
we origineele boek te lezen."
Boekenschouw.
„Ouderen zullen van deze ande
re wereld, de wereld schdn-
baar op z'n kop, veel en fijn
genoegen smaken."
Het Vaderland.
„Je luistert met ontroering,
met milden glimlach naar zbn
verhaal." Utr. Courant.
Prachtige illustraties van
KAREL THOLE.
De prijs bedraagt gebonden in
heel linnen stempefband f 3.63
Uw boekhandelaar heeft het In
voorraad
Het nieuwe boek van
JAN MENS, de schrijver van
Mensen zonder geld (5e druk)
De Gouden Keael (3e druk)
Ingen. 3.15 Geb. 3.95
N.V. Uitgevers-Mij. „KOSMOS"
Amsterdam
ROTTERDAM IN DE LITERATUUR
Prins, Cocheret, Bordewijfc, Anth. Donker, Speenhoff, Brusse, e.a.
I Vele mooie Toto's. Een kostelijk bezit-geb. 4.10
