De zorgen van den H. Vader voor
de oorlogsslachtoffers
MGR. C. C. PRINSEN t
Geneeskunde in
Nederland
RENNIE
Geslaagde aanvallen op
koopvaarders
Britsche vlootbasis
gebombardeerd
SgfSw*
aardbeving treft
I
Groot sociaal werker
De boete van vijftien
millioen gld.
MAANDAG 3 MAART 1941
GRIEKSGHE STAD
-6o<yi£iti,juusf
Het inlichtingenbureau
van het Vaticaan
l!
BROEDER WIRO t
Duitsch weermachtsbericht
Bommen op La Valetta
Ital. weermachtsbericht
van
Asosa).
»'r-HVEN EN LATEN LEVEN"
t*r. Göbbels te Leipzig over
Duitsche economische
politiek
Larissa geheel verwoest
Laat U geen knollen voor
citroenen verkoopen1
BRITSCHE AANVAL OP
WEST-DUITSCHLAND
Zitting van Oppersten Sovjet
gesloten
WIJ LUISTEREN NAAR.
Dinsdag 4 Maart
Rijcke-Trek-Loten
MEDISCHE KRONIEK
DIGESTIF PASTILLES
dezelfde
oude
vermaarde
van
altijd.
zuurbrandenindemaag.
Drieduizend personen zijn te
Amsterdam schatplichtig
Te Hilversum
®ERlijN, 2 Maart. (D.N.B.) Het opper-
CVeI der weermacht deelde Zondag mede:
Gevechtsvliegtuigen der gewapende ver
toning hebben gisteren twee koopvaardij-
Schepen van tezamen 8.000 br. ton tot zin-
kcn gebracht en drie andere schepen zwaar
beschadigd. Lange-afstandsverkenningsvlieg-
tu'gen hebben in de late avonduren voor de
Sehotsche Oostkust twee convooien aange
vallen, een koopvaardijschip van 8.000 br.
ton tot zinken gebracht en 5 groote schepen
Zo° zwaar getroffen, dat aangenomen kan
"orden, dat zij verloren zijn.
Sterke formaties gevechtsvliegtuigen hebben
Vai, n nacht van 1 op 2 Maart geslaagde aan-
'Jen ondernomen op strategische doelen in
uil, Cardiff, Southampton en Great Yarmouth,
'-■mede op nacht-vlieghavens in Oost-Engeland,
venwerken in Noord-Schotland en verschei-
havens aan de Britsche Zuid- en Zuidoost-
Buitsche gevechtsvliegtuigen hebben met
strategische doelen in de haven van La
elk t °P eiland Malta met bommen van
lu u. r aangevallen. Op fortificaties en
ntdoelbaterijen werden bom treffers geplaatst
een ponton met twee kanonnen werd tot
rlen gebracht.
8t vi-iand heeft in den afgeloopen nacht met
in°\ke drijfkrachten op verscheidene plaatsen
West-Duitschland, vooral in het gebied rond
opuien, brisant- en brandbommen geworpen.
\p Verscheidene plaatsen werden woonhuizen
'Woest. De schade aan militaire en voor de
henri8VOering belangrijke doelen is onbeteeke-
doori °nder fe burgerbevolking is een aantal
f,? en gewonden, in hoofdzaak buiten de
schuilkelders, te betreuren.
Maart. (Stefani). Het 268e weer-
dat Zondag werd uitgegeven
Aan hef
teit van h Grieksche front te land geen activi-
Biet bon eekenis- Onze luchtformatiés hebben
Vfrdedi?men van zwaar kaliber kampementen.
bindincswSSWerken' ravitailleeringsbases en ver-
delijke vlegen bestookt. Een belangrijke vijan-
"erking °°t,5asis kreeg treffers met groote uit-
Vliegtuigeri
hebben niet Van het Duitsche vliegerkorps
haven van t duideli.ik zichtbare uitwerking de
Een groot Valetta (Malta) aangevallen,
pont werd w' Plet twee kanonnen bewapende
hi Oost-Afnifnken gebracht.
°P de vlucht zÜn vijandelijke afdeelingen
en in het r'pK Jaaed in den sect°r van Arresa
eebied van Sirgoli (ten Zuidwesten
het<fIPZIG' 3 Maait. (D.N.B.) Ter gelegen-
ja ii-0u!?n de °Pemng van de Leipeiger Voor-
PaganriUrS ^eeft. de Ouitsclie minister van Pro-
gej10n ,a' dr- Göbbels, vandaag een groote rede
Pa on waarin hij de reorganisatie van Euro-
Zooai ,GCOnomisch en sociaal gebied beschreef,
"orch 620 d°°r de asm0Sendheden nagestreefd
Göbbeis betoogde, dat de huidige oorlog voor
Duitsche volk in den waarstin zin des
êr ds een strijd om het bestaan is. Hij wees
°P, dat het conflict van September 1939 met
h^en goeden wil van de zijde vkn Engeland
ïWrijk zonder al te groote moeilijkheden
fin rko,rnen had kunnen worden. Bij de uitvoe-
t,ice Van de politieke en economische organisa-
is de eerzucht van den we re ld-
Duitschland volkomen
leven gaat Duitschland louter om het
reeeu Van 211 n volk. Zoo vindt het ook het
ecojj^b'tgangspunt voor hervorming van de
VVy j™sche betrekkingen tusscben de volken,
doen n,Ul.tscllers, zoo verklaarde de minister,
ct aan autarkie ter wille van de autarkie.
Wij
het oivj"1'1 te allen tijde gaarne bereid tot
kihgetl erhouden van economische beoiek-
ons eens10''. ieder &nder land, dat het met
ven en S worden op den grondslag „ge-
ook i., ,ernen". Duitschland wil leven, maar
late« leven.
re'f,eda°0r^aarsbeurs te Leipzig toont de we-
tannie q alle verwaditingen van Groot-Brit-
®chipbreuvltrarit het succes van zijn blokkade
üver va, "jden op de bekwaamheden en den
leingj. v Duitsche volk," zoo verklaarde de
fhaartoh?, het Duitsche vierjarenplan, rijks
den 1 Göring, in een telegram. Ook ln
Stoorït i? kan de Messe haar plaats als het
Wn handelscentrum van Europa handha-
van volfenfi haar traditie ter bevordering
an intG'-nationalen goederenruil dienen.
ATHENE, 3 Maart (D.N.B.) De stad
^rissa Is Zaterdag door een zware aard-
beving geteisterd. Een groot aantal gebou-
Wen is ingestort. Omtrent 't aantal slacht-
offers is nog niet bekend. Terstond zijn alle
Maatregelen genomen om hulp te verleenen.
Uj?6. ,te Belgrado verschijnende Politika meldt
Athene, dat de stad Larissa eigenlijk niet
Zo, r "estaat. Alle huizen zijn vernield met uit-
Maat van eeniSe betonnen gebouwen. De
lruipt?°lijke autoriteiten eischen onmiddellijke
kexvo ng van 12.000 barakken voor de dakloos
hgjj, rc}en bevolking. Veertigduizend menschen
Ulten geen huis meer.
In Saloniki meldt de Politika nog, dat zich
erkelijkheid drie aardbevingen hebben voor-
stofu11 "elke na elkaar optraden. De huizen
telg/611 ineen als waren het kaartenhuizen. Alle
hie],}011" en telegraafverbindingen zijn ver-
de a. Gok in Noord- en Midden-Griekenland is
den Jjbbeving gevoeld, waarvan het centrum in
Ohdei- mpos lag. Geheel Griekenland is diep
fen indruk.
Af» U verkouden of grieperig bent.
neem dan direet Aspirin
Let echter op het Bayer-krufs, de
waarborg voor goede werking an
absolute onschadelijkheid.
BERLIJN, 3 Maart (DJN.B.) Zooals reeds
in het weermachtsbericht werd gemeld, zijn
Zaterdagavond tien Britsche vliegtuigen boven
West-Duitschland verschenen, waar zij op en
kele plaatsen brisant- en brandbommen wier
pen. De Duitsche afweer door nachtjagers en
luchtdoelgeschut kon het meerendeel der vij
andelijke bommenwerkers dwingen om te keeren.
Onder de patiënten en het verplegend perso
neel van een ziekenhuis, dat ernstig getroffen
werd, zijn verscheidene dooden en gewonden
gevallen. Een paar door brandbommen ver
oorzaakte branden in kleine houtloodsen in
een binnenhaven, alsmede op het terrein van
een mijnbedrijf, konden in de kiem gesmoord
worden. Te Dusseldorp hebben de weinige bom
men, die uitgeworpen werden, uitsluitend
woonwijken getroffen. Er werden enkele huizen
verwoest, waarbij verscheidene burgers, in
hoofdzaak vrouwen en kinderen, onder de puin-
hoopen begraven werden. Aan militaire of stra
tegische doelen werd niet de geringste schade
aangericht. De R.A.P. was door den Duitschen
luchtafweer gedwongen, de bommen in 't wilde
weg uit te werpen.
MOSKOU, 3 Maart. (DN.B.)De eerste
Kamer van den Oppersten Sovjet, de Bonds
raad, heeft de derde zitting Zaterdag besloten
met het aannemen van de begrooting over 1941
en de bevestiging van de door bet presidium van
den Oppersten Sovjet afgekondigde wetten.
Op 2 Maart was het 2 jaar geleden, dat
kardinaal Pacelli tot Paus gekozen werd en
op 12 Maart herdacht Pius XII den tweeden
verjaardag van Zijn kdoning.
Het tweede jaar van dit Pontificaat wordt
vooral gekenmerkt door een onophoudelijke
zorg, waarmede Pius XII bezield is, om de
smarten en weeën, die de oorlog voor dui
zenden mensehen meebrengt, zooveel moge
lijk te verzachten en deze draaglijker te ma
ken.
Overtuigd van de waarheid, dat in zooveel
verwarring en strijd alleen de Allerhoogste red
ding kan brengen, heeft Pius XII in het tweede
jaar van Zijn Pontificaat de christenheid en in
het bijzonder de katholieken opgewekt tot het
gebed en de overweging: in de Meimaand van
1940 vroeg de Paus aan de kinderen der geheele
wereld in die maand veelvuldig de H. Maagd
aan te roepen en Haar bijzonder te vereeren
onder den naam van Koningin van den Vrede
en op 24 November van hetzelfde jaar heeft Pius
XII in de Basiliek van St. Pieter in tegenwoor
digheid van duizenden geloovigen het H. Mis
offer opgedragen tot het herstel van den vrede.
Nog steeds verzorgt de Katholieke Actie door
geheel Italië de verspreiding van het gebed,
waarmede de Paus bij die gelegenheid Zijn toe
spraak sloot, een gebed om verzachting en
troost in het oorlogslijden, een gebed om een
hechten en duurzamen vrede.
Doch de hulp, die de H. Vader aan de lijden
den verleent, is ook van daadwerkelijken aard.
Nauwelijks waen de eerste bange dagen van de
maand Mei voor Europa voorbij, of Pius XII
stelde het Vatikaansch radiostation ter be
schikking om familieleden en bloedverwanten,
die in het groote 'oorlogstumult elk contact met
elkander verloren hadden, weder bij elkander te
brengen, of om geruststellende berichten over te
seinen van hen, die in andere wereldstreken een
goed heenkomen gevonden hadden.
Daarenboven heeft Pius XII als onderaf-
deeling van Zijn Staatsseeretarie een bureau
van inlichtingen ingericht met verscheidene
tientallen van medewerkers, om door middel
van de Apostolische nuntiaturen en delega
ties in de verschillende landen zoo spoedig
mogelijk inlichtingen te verkrijgen voor de
familieleden aangaande het lot van vaders,
zonen en broers, gevallen op het veld van
eer of, na hun vaderland verdedigd te heb
ben, in krijgsgevangenschap naar verre
oorden weggevoerd.
Maar dit oord kan niet zoover verwijderd zijn,
of de tastbare liefdesbetuigingen van het hart
van den algemeenen Vader weten het te ont
dekken en te bereiken en na veel zoeken, dat
soms weken en maanden duurt, slaagt het Pau-
Een groot gezelschap vrienden en "bewonderaars was Zaterdag in Diligent ia te Den
Haag bijeen gekomen om Koos Speenhojf te huldigen in verband met het teit dat
hij veertig jaar geleden voor het eerst op de planken kwam. De bejaarde ac
trice mevr. van Eysden-Vink (in het midden) biedt het echtpaar haar geluk-
wenschen aan. (Foto Schimmelpenningh)
selijk bureau er in, den krijgsgevangene het door
diens familielid onderteekende formulier, dat
tegelijkertijd een nieuwstijding bevat, te doen
bezorgen en het antwoord, door den gevangene
op de achterzijde van hetzelfde formulier ge
schreven, doet hetzelfde Pauselijke Instituut de
familie weder toekomen.
In het tweede jaar van Zijn Pontificaat heeft
Z. H. de Paus ook persoonlijk met de krijgs
gevangenen contact gezocht en dit door middel
van Zijn diplomatieke vertegenwoordigers. Hier
van heeft Pius XII duidelijk gewag gemaakt in
Zijn toespraak aan het H. College van Kardi
nalen op de Vigilie van het Kerstfeest en de
Pauselijke bezorgdheid heeft zich op deze wijze
ook gedurende de laatste maanden geopen
baard.
Op 26 Januari j.l. heeft Z. Excellentie
Mgr. Cecare Orsenigo, Apostolisch Nuntius in
Duitschland, met de volledige medewer
king der Duitsche autoriteiten, een aantal
Fransche krijgsgevangenen bezocht in een
kamp, niet ver van München gelegen. De
groep bestond uit 190 priesters en 60 theo
loganten, behoorende tot alle diocesen van
Frankrijk.
Om negen uur in den morgen kwam de Apos
tolische Nuntius, vergezeld door den directeur
vsn het kamp, kolonel Nepl, en door andere
militaire autoriteiten, waaronder kolonel Graaf
Rothkirsch, opzettelijk uit Berlijn overgekomen
om het hoofdcommando van het leger te ver
tegenwoordigen, en majoor Meindl als verte
genwoordiger van het hoofdcommando van
Beieren, in het kamp aan.
Na door den Duitschen aalmoezenier van het
kamp, den weleerw. heer Ziegler, begroet te
zijn^ begaf mgr. Orsenigo zich naar een voor
deze gelegenheid in allen eenvoud opgericht
altaar, om in tegenwoordigheid der Duitsche
legerautoriteiten en krijgsgevangenen het
H. Misoffer op te dragen Gedurende de plech
tigheid voerde een koor, samengesteld uit ge
vangenen, de H. Mis uit, gecomponeerd door
een krijgsgevangene, den weleerw. heer Larti-
sien, koordirigent van de Kathedraal van Ar
ras, welke mis den naam zal dragen van „Missa
de captivitate". Na de plechtigheid zong het
zelfde koor, begeleid door een orkest van 40
personen, allen krijgsgevangenen, artisten van
verschillende orkesten en zelfs van de opera
uit Parijs, het Halleluja van het oratorium
„Messias" van Handel.
Gedurende zijn bezoek had de Apostolische
Nuntius de voldoening te vernemen, dat de
priesters gelegenheid hebben driemaal per week
het H. Misoffer op te dragen, 's Zondags doen
dit alle priesters. Velen der 20.000 krijgsgevan
genen, die het kamp bevat, wonen de H. Mis
bij en in twee maanden tijds zijn er meer dan
28.000 H. H. Communies uitgereikt.
Zoo ook heeft Z. Exc. Mgr. Willem Godfrey,
Apostolisch Delegaat in Engeland, een kamp
bij Liverpool bezocht, waarin zaeh 200 Italiaan-
sche en Duitsche gevangenen en geïnterneer
den bevinden, van wie er 45 katholiek zijn
Op 27 Januari j.l. heeft Z.Exc. Mgr. Gustaaf
Zesta, Apostolisch Delegaat in Palestina, de
kampen met Italiaansche krijtjsgevangenen in
Palestina bezocht. Na het bezoek aan de zie
ken, onderhield de Delegaat zich minzaam met
iederen krijgsgevangene afzonderlijk, terwijl hij
aan eenieder, in naam van den H. Vader, een
medaille schonk.
Zoo ziet men, dat Pius XII in het tweede
jaar van Zijn Pontificaat overal heeft willen
zijn, waar Hij troost en opbeuring kan ver
schaffen. Zonder twijfel zullen er weldra be
richten binnenkomen over het verleenen van
bulp en bemoediging, die Pius XII door mid-
dd van Zijn vertegenwoordigers in Canada.
Australië en Irdië zal hebben gebracht.
Pius XII heeft in het tweede jaar van
Zijn Pontificaat de eeheele menschheid,
verspreid over den aardbol, in Zijn vader
lijke bezorgdheid omvat en dit tweede jaar
stond zonder twijfel in het teeken van ver
leening van geestelijke en materieele hulp
aan degenen, die de oorlogsellende aan den
lijve gevoelen.
HILVERSUM I, 415 M.
Neaterlandsch programma
AVRO
7.30 Gramofoonmuziek, 7.45 Ochtend
gymnastiek. 7.55 Carillonbespeling (opn.),
8.00 Gramofoonmuziek, 8.20 Ochtendgym
nastiek, 8.30 Nieuwsberichten ANP. 8.45
Gramofoonmuziek, 10.15 Gramofoonmu
ziek, 10.3o Orgelconcert, 11.10 Huishoude
lijke wenken, 11.30 De Romancers en so
liste, 12.33 Orgelspel, 12.45 Nieuws- en
economische berichten ANP, 1.00 AVRO-
Musette-ensemble en gramofoonmuziek,
1.30 Cyclus „Uw hond en de mijne", 1.40
AVRO-Aeolian-orkest, 2.40 Cabaretpro
gramma, 4.00 Gramofoonmuziek, 5.00 Gra
mofoonmuziek, 5.I5 Nieuws-, economische
en beursberichten. ANP. 6.00 AVRO-Amuse-
mentsorkest. 6.45 Actueele reportage of
gramofoonmuziek, 7.00 Vragen van den
dag ANP. 8.00 Nieuwsberichten ANP. 8.15
Gramofoonmuziek. 8.45 Omroeporkest en
soliste. 10.00 Nieuwsberichten ANP en
sluiting.
HILVERSUM II, 301.5 M.
KRO
7 30 Gramofoonmuziek, 7.45 Ochtend
gymnastiek, 7.55 Gramofoonmuziek. 8.00
Wij beginnen den dag, 8.20 Ochtewjgym-
nastiek, 8.30 Nieuwsberichten ANP. 8.45
Gramofoonmuziek, 11.30 Religieuze gramo
foonmuziek, 12 00 Berichten, 12.15 Gerard
Lebon en zijn orkest, 12.45 Nieuws- en
economische berichten ANP, 1.00 Gramo
foonmuziek, 1.15 Gerard Lebon en zijn or
kest, 1.45 Gramofoonmuziek, 2.00 Vrou
wenuur, 3.00 Gramofoonmuziek, 3.30 Zang
met pianobegeleicing, 3.403.50 Gramo
foonmuziek, 4.00 Gramofoonmuziek. 4.15
KRO-Symphonie-orkest. 5.15 Nieuws-, eco
nomische en beursberichten ANP, 5.30
Gramofoonmuziek, 6.00 KRO-Symphonie-
orkest, 6.45 Actueele reportage of gramo
foonmuziek, 7.007.15 Vragen van den
dag ANP en sluiting.
Een advertentie in dit nummer vermeldt na-
dere bijzonderheden omtrent de twee gehou-
en trekkingen van de Rijcke-Trek-Verloting
Het Comité der Verloting heeft besloten een
derde serie ook op korten termijn te doen trek
ken en wel op 21 Maart. Voor verdere bijzon
derheden zie men de advertentierubriek.
Wij zullen nu enkele personen, ontdekkingen
en ook sociaal-geneeskundige prestaties opsom
men, om eenig denkbeeld te geven van de ge
neeskunde in Nederland.
In de vorige eeuw was Donders wel de meest
bekende medicus van Nederland. Hij had een
groote Europeesche reputatie: zijn vindingen
op het gebied van de physiologie en van de
oogheelkunde waren zeer talrijk. Hij was een
man, die volkomen medeleefde met het weten
schappelijk leven van zijn tijd en op zeer ver
schillende gebieden leverde hij bijdragen, die
algemeen gerespecteerd werden. Een groote ont
dekking of uitvinding staat eigenlijk niet op
zijn naam; men zou ook kunnen zeggen dat zijn
beteekenis zóó grooter was, dan wanneer hij een
bepaald ding uitgevonden had. Hij had bo
vendien veel mee, want hij maakte op de tijd-
genooten den indruk van een groot man en
genoot een ontzaglijk prestige. Men vertelt van
hem vele verhalen, die dit illustreeren. Zoo zou
een leerling van hem in Leiden examen ge
maakt hebben en gezakt zijn, maar de uitslag
was nog niet officieel bekend. Een spoedbood-
schap aan Donders uit Utrecht, waar hij pro
fessor was, bewerkte dat de student door het
examen kwam. De Leidsche professoren durfden
niet tegen Donders op. Een ander verhaal is,
dat een heer hem na afloop van een vergade
ring aanbood hem onder zijn parapluie thuis
te brengen want het regende hard. Donders
nam het aanbod aan, en thuis gekomen zeide
hij tot zijn begeleider: „Nu kunt u zeggen dat
u met Donders onder een parapluie geloopen
hebt." Zijn portret is dat van een inquisitor,
met zijn strengen baard en de scherpe oogen
achter den bril en hij schijnt den toeschouwer
te vragen: Belijdt gij de drie artikelen des ge-
loofs, nl. de wetenschap, den vooruitgang en
Donders?
Ja, die geleerden uit de 19de eeuw hadden
een geweldige majesteit en gewicht in hun
optreden.
Toch zou het verkeerd zijn in Donders een
der grootsten te zien. Op het gebied der phy
siologie zijn dat voornamelijk Johannes Muller
en Claude Bernard. Johannes Müller was ka
tholiek opgevoed, maar practiseerde weinig of
in 't geheel niet, doch hij wilde katholiek be
graven worden. Claude Bernard kwam op la-
teren leeftijd met volle overtuiging tot het ge
loof terug. Donders helaas niet. Hij heeft zeer
veel gedaan om het wetenschappelijk leven hier
op een hooger peil te brengen.
De periode, waarin hij leefde, is voor den
historicus niet zoo gemakkelijk te volgen. De
hoeveelheid der ontdekkingen en vondsten was
zoo groot, dat men er haast geen lijn meer in
ziet. Voor den thans levenden mensch is het
terrein overzichtelijker van af laten we zeg
gen 1890, toen het geslacht van mijn leer
meesters begon te bloeien. De groote waarden
van de wetenschap waren in Duitschland en
Frankrijk, en iets later in Engeland, terwijl in
de laatste 20 jaren Amerika op den voorgrond
treedt. De wetenschap, hier geïmporteerd, kwam
vooral uit Duitschland. De Duitschers werkten
?eer hard en beleefden in de wetenschap een
buitengewonen tijd. Dat werd niet weinig be
vorderd door een zekeren glans van wijsheid en
klassiciteit, die over hun werk lag, waardoor
men thans nog met grooten eerbied tegen velen
van hen opziet. Mannen als Johannes Müller,
Ranke, Virchow maken ongetwijfeld zulk een
indruk. Maar daarna verdween deze glans en
de indruk a>an de universiteiten werd er toen
een als van rustelooze werkplaatsen en bedrij
ven, waar onder hoogspanning geproduceerd
werd; dat was de kapitalistische geest in de
cultuur.
Nederland ging toen vooral by de Duitschers
in de leer, maar zonder slaafs na te volgen.
Dit kwam zoowel door den zelfstandigen Ne-
derlandschen geest als doordat men hier ook
gemakkelijk andere centra van wetenschappen
kon bezoeken, daar de Nederlanders ook Fransch
en Engelsch konden lezen.
Toch is de Fransche invloed in de genees
kunde hier kleiner geweest dan men zou ver
moeden naar het aantal belangrijke geleerden,
dat Frankrijk opleverde. Dat lag eigenlijk niet
in den Nederlandschen volksaard, maar in
een andere oorzaak. De Franschen behielden
ook tijdens de hoogtepunten van den kapita-
listischen geest een zekere wijsgeerigheid, een
zekere veelzijdigheid, dikwijls slechts in schijn,
maar ook dikwijls in- werkelijkheid, die maakte
dat de voorstanders van den vooruitgang (zoo
als het toen heette) de Franschen achterlijk
vonden. (En daarvoor waren wel vijf argumen
ten aan te voeren).
Toen de aanbidding van den vooruitgang over-
Ping werd hier de Engelsche wetenschap meer
geapprecieerd: zij hadden een zekere nuchter
heid bewaard, die toen juist goed van pas kwam,
terwijl de Franschen lang niet meer waren wat
ZÜ geweest waren. Dat neemt echter niet weg,
dat het meeste uit Duitschland komt. Er zijn
echter belangrijke uitzonderingen: Hector Treub
voerde hier b v. de Fransche gynaecologie in.
Maar vanaf ongeveer 1890 krijgt de beoefe-
ning der medische wetenschap hier een grooter
zelfstandigheid, zoodat men met eenig recht van
Nederlandsche geneeskunde kan spreken. Er tra
den voortreffelijke hoogleeraren op: in de in
terne geneeskunde Talma te Utrecht, Nolen te
Leiden, Fel te Amsterdam. De beoefening de'-
chirurgie genoot zonder twijfel zeer veel van
de gematigdheid in Nederland: want het was de
tijd, dat men elke week een nieuwe operatie
uitvond, terwijl de meeste dezer operatiën zeer
spoedig weer werden verlaten. Natuurlijk hebben
"i.i eveneens aan deze operatie-woede meege-
daan, maar toch met zekere terughoudendheid.
Br den tijd, dat alle maagzweren geopereerd wer
den, ging b.v. Nolen met deze gewoonte niet
mee.
In 1889 begon Eykman zijn onderzoekingen
over de beri-beri. Dit is een ziekte, die vooral
tot uiting komt in slappe verlammingen van de
ledematen en in ernstige hartzwakte. Deze ziekte
kwam in massa voor in Indië, en wel juist daar
waar gepolijste rijst gegeten werd zonder veel
andere spijzen. Om dit goed te begrijpen, moet
men weten, dat de gepolijste (witte) rijst een
stapelproduct is, dat zeer lang bewaard kan
worden. De niet-gepelde rijst is rood en bederft
sneller. In de dorpen en dicht bij de dorpen
eet men dus roode rijst; maar in gevangenissen,
op groote ondernemingen wordt witte rijst ge
bruikt, en vaak ook in groote steden.
Deze onderzoekingen van Eykman zjjn het
begin van onze huidige kennis der vitaminen.
Na heel wat discussie begon men te begrijpen, j
dat er in het omhulsel van de rijst (het z g.
zilvervlies) iets was, dat voor de gezondheid van
enorm belang is, althans voor hen, die zich
hoofdzakelijk met rijst voeden. Het werk van
Eykman en later van Grijns heeft een inter
nationale vermaardheid gekregen en is tot een
einde gevoerd door prof. B. C. P. Jansen, die
deze vitamine in zuiveren (kristallijnen) toestand
weet te verdedigen. Want voor dien tijd wist
men nog niet, wat voor soort stoffen deze vi
taminen eigenlijk waren. Deze onderzoekingen
zijn een der allerbeste prestaties van de Ne-
derlandsche geneeskunde.
Dr. TH. H. SCHLICHTING.
Zondag is op 88-jarigen leeftijd in het
St. Antonfusgesticht te 's Hertogenbosch
overleden Mgr. Cornelius Carolus Prinsen,
oud-pastoor van de parochie van Sint
Jacob te Den Bosch, protonotarius aposto-
licus a.i.p.; huisprelaat van Z. H. den Paus
en proost van het kapittel van de kathe
drale basiliek van Sint Jan
Met Mgr. Prinsen ging een der meest be
jaarde en tevens een der meest verdienstelijke
priesters van het Bossche bisdom heen.
De overledene werd geboren te Aarle-Rixtel
op 28 Maart 1852, ontving de H Priesterwij
ding op den 22en Mei van 't jaar 1875 en werd
daarop door mgr. Zwijsen benoemd tot kape
laan te Schijndel. Deze toenmaals zeer uitge
breide parochie (thans vervangen door drie pa
rochies) leerde den jongen priester wat wer
ken was Bijna tien jaar. later benoemde mgr.
Godschalk hem tot kapelaan te Den Bosch in
de parochie van St. Jacob en sindsdien heeft
Mgr. Prinsen tot zijn emeritaat de oude pas
torie niet meer verlaten.
Het optreden van den kapelaan in zijn nieu
we functie werd met gemengde gevoelens ont
vangen. Den Bosch was in dien tijd een stad,
waaraan de groote stroomingen, die Europa in
beroering brachten, vrijwel voorbijgingen. Men
leefde er ln die zelfgenoegzaamheid en zelfvol
daanheid, zoo typisch voor vele oude provin
ciale steden uit dien tijd.
De jonge priester was echter noch zelfgenoeg
zaam, noch zelfvoldaan en zijn stekende oogen
zagen veel, heel veel, dat niet in orde was. En
bij begon te werken. Hij zag den nood van het
volk en wilde hem lenigen. Daar was de slechte
sociale positie van den arbeider. Kapelaan
Prinsen, gewapend met den Pauselijken oproep,
ging organiseeren. Hij zag de slechte behuizing
van het volksche gezin, hij zag de verwoestin
gen, aangericht door het drankmisbruik En hij
pakte aan. Bezield door zijn priesterlijke roe
ping, zonder aanzien des persoons - wat heel
wat zeggen wilde! niemand sparend, waar
dat noodig was, zichzelve het minst. Er ont
stonden beroeringen, er kwam verzet, maar de
knuppel in den stillen -hoenderhof knuppelde
dóór]
Hoezeer de bisschop toen mgr. W. v. d.
Ven dit werk wist te waardeeren bleek uit de
benoeming van den kaDelaan op 12 Maart 1895
tot pastoor in dezelfde parochie.
Gesteund door het bisschoppelijk gezag, wist
pastoor Prinsen onnoemelijk veel voor zijn pa
rochianen te bereiken. Hij was de sociale pries
ter, zeker, maar bovenal was hij de priester. Het
godsdienstig leven in zijn parochie geurde en
fleurde, tal van godsdienstige vereenigingen
kwamen tot grooten bloei en vele zijn de pries
terroepingen onder het pastoraat van mgr.
Prinsen gewekt, vele zijn de roepingen tot het
religieuze leven, zoodat er welhaast geen missie
gebied is in de gansche wereld, waar niet een
priester, een religieus of religieuze uit de paro
chie van St. Jacob arbeidt aan de voortplanting
des geloofs. Onder hen zijn er, die tot hooge
waardigheden zijn geklommen. Mgr. Jos. Sweens.
de Archimandriet mgr. Nico v. d. Vliet, hebben
hun priesterlijke roeping voelen bezielen in de
parochie van St. Jacob.
De eerste moeilijke strijd van den Volksbond
werd gestreden met den jubilaris in de eerste
geleden. Zijn borstbeeld in den gevel van bet
gebouw der R. k. Werkliedenvereeniging aan
de Pensmarkt getuigt van de dankbaarheid van
de katholieke arbeiders.
Onder zijn pastoraat werd de prachtige nieu
we parochiekerk gebouwd en ook de R. K. Lycea
hebben van zijn geest tot initiatief geprofiteerd.
Voor de vele functies, die hij bekleedde, en
welke een indrukwekkend beeld geven van zijn
veelzijdige werkzaamheid, noemen wij: Dioce
saan directeur van het Genootschap tot Voort
planting des Geloofs, directeur der H. Familie,
directeur van het Genootschap van het H. Hart,
directeur van de eerewacht van het H. Sacra
ment, provisor van de beide seminaria van het
bisdom, eere-voorzitter van het St. Jozefcomité
voor katholieke Nederlanders in Duitschland,
voorzitter van de Dioc. Afdeeling van den Pries-
ter-missiebond. voorzitter van de Dioc. Missie-
Onder voortd. contr. v. schetk -apoth. G.J.Logger
1.27 en 0.41, bf| alle Apoth. en Drog.
Geelt onmiddellijk ver-
zachting bij het hevigste
Wie zal mede moeten betalen aan de boete
van 15 millioen, die aan de gemeente Am
sterdam is opgelegd? Ieder van ons weet wel
of hij een inkomen van 10.000 heeft of niet
en degene, die op de grens zweeft, het kan
van een cent afhangen! zal met een witten
neus zijn knoopen tellen of beter gezegd
zijn aanslagbiljet nog eens opzoeken. Zoo hij
mee moet betalen dan zal hi) diep in zijn zak
moeten tasten.
Volgens de gegevens, ons verstrekt door
de belastingadministratie, hebben nl 3032
aangeslagenen in de inkomstenbelasting
1939-1940 een inkomen van meer dan
10.000.
Hun gezamenlijk inkomen bedraagt ruim
73 millioen. Ze zullen dus met elkaar bijna
21 procent van hun inkomen moeten storten.
Hoe dit nu over de aangeslagenen afzonder
lijk verdeeld wordt, is nog niet bekend. De ver
ordening is in dit opzicht, naar men ons mede
deelde, niet duidelijk. Het staat derhalve nog
niet vast of de boete over de betrokken aange
slagenen progressief zal worden verdeeld of dat
ieder een vaste portie krijgt. Het maakt uiter
aard een heel groot verschil uit of men ongeveer
f 5000 aan boete zal moeten betalen bij een in
komen van twee ton er wonen in Amsterdam
nog ongeveer vijftig personen met een dergelijk
inkomen! of wanneer men „slechts" ƒ10.000
per jaar aan inkomsten kan opstrijken, zooals
tweeduizend Amsterdammers kunnen doen.
Hoe grooT de boete van 15 millioen wel is
wat een tientje waard is, kan ieder zich ge
makkelijk voorstellen, een lapje van honderd
ook wel, maar millioenen worden al gauw fan
tastische cijfers! blijkt wel hieruit, dat alle
Amsterdammers over 1939-1940 een inkomen
hebben van totaal 402 millioen gulden, zoodat
ae boete bijna vier procent van de inkomsten
van alle inwoners zou bedragen, moesten alle
Amsterdammers er ook werkelijk aan mee be
talen. Hoeveel de totale belastingopbrengst over
1939-1940 bedraagt is nog niet bekend, wel die
over 1938-1939. Dat bedrag liep tot ruim 16.5
millioen, zoodat de boete slechts anderhalf mil
lioen minder bedraagt dan de geheele belasting
opbrengst van alle Amsterdammers tezamen
over 1938-1939.
Wat het voor de gemeente Hilversum op te
brengen zoengeld ad 2.500.000 betreft, het aan
tal inwoners waarop dit verhaald zal moeten
worden, bedraagt ongeveer 433.
De laatste statistische gegevens zijn die over
liet belastingjaar 19371938, welke aantoonen,
dat er in dat jaar 435 personen waren met een
inkomen, hooger dan 10.000. Hiervan waren er
25, welke inkomen boven ƒ50.000 lag.
De indruk is. dat dit aantal in den loop der
laatste jaren weinig verandering heeft onder
gaan.
actie, lid van den Nationalen Raad van der.
Priesterbond, voorzitter van de kerkelijke Bouw
commissie, onder-voorzitter van den Dioc. Ka
tholiekendag, bestuurslid van het Doofstom-
meninstituut te St. Michiels-Gestel en onder
voorzitter van de plaatselijke Gezondheidscom
missie.
Het woonwagenliefdewerk heeft steeds op zijn
steun kunnen rekenen, maar wat zijn naam
over heel het land en in het buitenland met
eere heeft verbreid, dat is geweest zijn werk
als voorzitter van het R. K. Huisvestingscomité.
Kardinalen en bisschoppen, prinsen, gezanten
en regeeringsvertegenwoordigers zijn den dank
van hun landen komen vertolken voor wat hij
in dit groótsche liefdewerk tot stand bracht.
Bij de viering van zijn 50-jarig priesterfeest
werd Mgr. Prinsen, onder algemeene instem
ming, met een Gouden Eerepenning van de stad
Den Bosch vereerd.
In 1909 werd Mgr. Prinsen Geheim Kamer
heer van Z. H. den Paus, in 1910 Kanunnik, in
1925 Protonotarius Apostolicus, en in 1931 Proost
van het Kapittel van de Kathedrale Basiliek
van St. Jan van Den Bosch.
1 Maart 1936 werd hem in verband met zïJ11
hoogen leeftijd eervol ontslag verleend als her
der der St. Jacobus-parochie.
Mgr. Prinsen was ridder in de orde van den
Nederlandschen Leeuw, officier in de orde van
Oranje-Nassau en begiftigd met het eereteeken
van het Roode Kruis van Duitschland, Oosten
rijk en Hongarije.
Ook werd hem de zilveren watersnoodmedaille
uitgereikt wegens zijn verdiensten bij den wa
tersnood van 1926.
De Pontificale Uitvaart zal worden gehouden
Woensdag 5 Maart om tien uur in de parochie
kerk van Sint Jacob te Den Bosch. De bijzet
ting geschiedt in het priestergral op de R.K.
begrafenis te Orthen.
Zaterdag is te Haarlem op 60-jarigen leeftijd
plotseling overleden broeder Wiro, die meer
dan dertig jaren lid was van de Congregatie
der Broeders van Sint Joannes de Deo.
De groote ijver en plichtsbetrachting, waar
mede hij het werk der luoeders van barmhar
tigheid had gediend o.a. was hij een aantal
jaren overste geweest te Amsterdam hadden
zijn krachten dermate gesloopt, dat zijn ge
zondheid reeds geruimen tijd veel te wenschen
overliet. Veel werk, dat hem lief was, moest hij
daardoor reeds aan anderen overlaten.
Door zijn blijmoedig karakter en groote toe
wijding heeft hij zich vele vrienden in den
lande gemaakt, die zijn heengaan oprecht zul-
lèn betreuren.
De H. Requiemmis zal Dinsdag worden op
gedragen om negen uur in de kapel van het
Ziekenhuis „Sint Joannes de Deo" te Haarlem,
gevolgd door de begrafenis op het kerkhof St.
Barbara te Haarlem-Noord.
Hij ruste in vrede!
