Niet-commercieele vereenigingen en
stichtingen
De luchtaanval op
Den Haag
pcmflavin
P
De zorgen van den H. Vader voor
de oorlogsslachtoffers
Nederlandsch-Duitsche
huwelijksbanden
m
Duitsche burgerlijke
stand
ioT maatregelen-
DINSDAG 4 MAART 1941
Bevoegdheden Van den
commissaris
Dienst Amsterdam-Lemmer
Pastoor J. C. van der Loos
zeventig jaar
r^2Mel^^meermA
Het inlichtingenbureau
van het Vaticaan
^éemeene regeling van de
natuurbescherming
De „Friesland" maakte den
overtocht alleen
PAUSELIJK JAARBOEK
VERSCHENEN
DEVIEZENBEKEND-
MAKING
begrijpen
lees DAN: het boeiende, heldere
hoopgevende boek
HET EINDE DER TIJDEN
Namen van de slachtoffers
Nalatige aannemersfirma
dupeerde vele arbeiders
UIT DE STAATSCOURANT
Eervol ontslag
zijn nooit onschuldig, daarom tijdig
Jr PASTILLES
nemen.
Regelende verordening van den
R ijk sc om m issaris
Parochieherder en historicus
Ondanks zijn drukke zielzorgswerkzaam-
Pastoor J. C. van der Loos, die Woens
dag 5 Maart a.s. zeventig jaar wordt
(Naar schilderij van Huib Luns)
Jongetje onder auto doodgereden
Lijk opgehaald
Je verkoudheid chronisch
wordt, helpen
Ambtenaren worden benoemd
A.N.P. is van Duitsche zijde mede-
ftiik dat door de verordening 145 van den
Cati i °IIlm'SSar's van 2* SeP'ember 1940 meer
en 100.000 niet-commercieele vereenigingen
maaS, dingen zÖn bestreken. Voor de eerste
Ove 1S daardoor in Nederland een overzicht
Verk de^e soort vereenigingen en stichtingen
kre zifting en bewerking van het ver-
.8efr materiaal leidde tot de gevolgtrekking,
t bij verschillende organisaties en stich-
'een in het belang van het Nederlandsche volk
1 schoonmaak noodig is. In het ver-
Vf.enen verordeningenblad is daarom een
j,0 ordening van den Rijkscommissaris opge-,
het etV ,krachtens welke een nieuwe ordening op
gen ied ,van de niet-commercieele vereenigin-
öe ®n stichtingen zal worden getronen. Met
voor van deze taak is de commissaris
niet-commercieele vereenigingen en
Lev>„- 8f.n in Nederland, de heer Müller
^dining belast.
Het volgende is ontleend aan de Maandag ver-
encn verordening van den Rijkscommissaris
tj°0r het bezette Nederlandsche gebied, ten ein-
^te komen tot een herordening op het gebied
de niet-commercieele vereenigingen en
stichtingen.
De commissaris, die tot uitvoering van de be-
tèr'lneen der verordening, houdende bepalingen
Re^vcrkliJgmg van een overzicht van vereenigin-
bi'sch'1'1 personen en stichtingen zonder econo-
bezeti Ci0e!' door den Rijkscommissaris voor het
Nederlandsche gebied is benoemd, treft
'h van de vereenigingen van personen
van de in de genoemde ver-
ea stj s bedoelde soort (verder „vereenigingen
persoo ...ingeh" genoemd) de maatregelen van
aard ttr Hnancieelen en organisatorischen
het v 6 binnen het kader der heropening van
lyjj Zjjneetligings" en stichtingswezen noodzake-
ïinc rf- houdt tevens toezicht op de uitvoe-
eticlitin1?anen en leden dier vereenigingen en
de door d Z^n verphcht gevolg te geven aan
lvcrkZaa ®n c°mmissaris met betrekking tot hun
dan hei d geseven aanwijzingen en voorts
Vorderi-b 01 a®n zijn gevolmachtigde op diens
dcre stgde boeken, de ledenlijsten en de an-
v°or te i n van de vereeniging of stichting
tingen t 8gerl, alsmede alle gewenschte mlich-
6 verschaffen.'
hd?10 Cotninissari6 is binnen het kader der
°rdening meer in het bijzonder gerechtigd
v ec;dgingen en stichtingen om redenen
organisatorischen aard te ontbinden of
'J andere vereenigingen of stichtingen on-
brengeri' de statuten te wijzigen en
^ereenismgen of stichtingen of groepen
statuten^11 Blngen en stichtingen model-
ZTl T te 'SteUca- De ontbinding en
of cf a 1 Cnscn bij andere vereenigingen
de p.ltlllSen behoeft de goedkeuring van
1 1 l-llkscommissaris voor het bezette Ne-
diandsche gebied (Commissaris-generaal
v°°r bijzondere aangelegenheden).
Dm dezelfde redenen kan de Commissaris
de organen van bestaande vereenigingen en
dichtingen tijdelijk of blijvend van hun
functie ontheffen, hun opvolgers benoemen
®h voor vereenigingen en stichtingen leiders
aanstellen.
Dc Commissaris kan met goedkeuring van
detl Rijkscommissaris (Commissaris-gene-
h*al voor bijzondere aangelegenheden) met
Rekking tot de aanwending van vermo-
gens van vereenigingen of stichtingen of
de«len van zoodanige vermogens aanwijzin-
8en geven en in het bijzonder bepalen, dat
deze voor doeleinden van algemeen nut zul-
ka worden gebruikt. Gelast hij de ontbin-
dbig van een veredniging of stichting, dan
hij bepalen, dat de door deze gesloten
büvaatrechtelijke overeenkomsten als bij
faülissement worden ontbonden.
toeoRi b°aanissaris kan tot een door hem te
^Palen bedrag van de vereenigingen en stlch-
Sen bijdragen vorderen tot dekking van de
iilJerSk0st€n' Bedoelde bijdragen mogen jaar-
Van niet meer dan 10 procent van de activa
h-,, de betreffende vereeniging of stichting
"«dragen.
«tichu de oprichting van vereenigingen en
atingen moeten deze bij den commissaris,
A.N.P. meldt:
vcTaa,r de heer Plutzar, referent für Kultur-
be!*^tung beim Reichskommissar, ons in een
Ve,.Scotu«'enüe mededeelde, is onlangs in een
Sadering bij commissaris-generaal dr. Wim-
tegenwoordig waren pof. Van Dam,
Oöv ^"Seneraal van het departement van
cir Wetenschap en Cultuurbescherming,
Steijn, directeur van het Staatsbosch-
mr. Van Tienhoven, voorzitter van de
tlandsche Vereeniging tot Behoud vair Na-
Revo] °bumenten, Oberlorstfeister Hagemann,
*h (imachtigde voor natuurbeschermingszaken,
«ot)s, ,e. **«er Putzar aanwezig, waren, door den
fetclci l3Sarfs-gencraal met waardeering vastge-
zoowel van particuliere zijde als door
Vajj hosclibeheer veel waardevols op het gebied
^atuurbescherming tot stand is gebracht.
Clllbroifemcene reëelihS' echter heeft tot nu toe
V'et n- Ofschoon een natuurbeschermings
wet dn^gen tüd op de agenda heeft gestaan, is'
®at4e ^i'toe nooit gekomen. De nieuwe organi-
W» het departement van Opvoeding, We-
bioi.pij P en Cultuurbescherming maakt het
hUug Jra' claar de belangen der natuurbescher-
brengen. Nu alle parlementaire
hrot. ^heden uit den weg zijn geruimd, hoopt.
jj«t an Dam, dat hij in samenwerking met
rSchUhnement van Landbouw en met Staats-
hSeji 'n rogeling tot stand zou kunnen
hetAan het departement is een specialist
t gebied van natuurbescherming aange-
fc ^Cl^i.lr" w- G- van der K-100^ terwijl het
Uarb ne is> dat later een insPecteur der
- Oe H^Scherming 281 worden aangesteld.
fcta hetUWe regeling zal niet alleen oog hebben
ongerept bewaren van natuurmonu-
1? 00k voor 6011 goede verzorging
van het in cultuur gebrachte
lahri JU'St op het laatste punt er in
Zojj V;el het een en ander misdreven.
reeds gemeld, heeft ook de contact-
ovLVo°r natuur- en landschapsbescher-
hhg deze aangelegenheid reeds mede-
- Red.),
tot wien een verzoek om toezending der be-
noodigde formulieren moet worden gericht,
worden aangemeld en wel gelijktijdig met de
voorgeschreven mededeeling aan den bevoeg
den procureur-generaal, fungeerend directeur
van politie.
Deze bepalingen zijn mede van toepassing
op vereenigingen en stichtingen, welke na het
in werking treden der verordening no. 145/1940.
doch vóór het in werkfng treden van de on
derhavige verordening, opgericht zijn. met dien
verstande, dat de aanmelding uiterlijk op 31
Maart 1941 moet geschieden.
Opzettelijk verzuim van een en ander wordt
gestraft.
Het stoomschip „Friesland" van N.V. Reederjj
Koppe te Amsterdam, dat Maandag alleen den
overtocht AmsterdamLemmer heeft onderno
men, is om 16.30 uur te Lemmer aangekomen.
Volgens mededeeling van den kapitein, den heer
Bolhuis, verliep de tocht goed en had men geen
r.oemenswaardigen last van ijs tot ongeveer 12
K.M. van Lemmer. Daar raakte de boot vast in
een bijna één KM. breede, dikke ijslaag. Na
ongeveer een uur van veel manoeuvreeren ge
lukte het de boot weer los te krijgen en door te
varen naar Lemmer.
Men schrijft ons uit Rome:
Een maand later, dan de gewoonte is, nJ.
op 17 Februari, is in de Vaticaanstad het Pon
tificaal Jaarboek voor 't jaar- 1941 verschenen.
Deze achterstand is te wijten aan de bijzondere
hedendaagsche omstandigheden.
Uit het nieuwe Jaarboek blijkt, dat er op
31 December 1940 Van de nog levende kardi
nalen er twee gecreëerd zijn door Pius X, 7
door Benedictus XV, 46 door Pius XI, terwijl
er 15 kardinaalshoeden vacant zijn. De laatste
kardinaalscreatie heeft op 13 December 1937
plaats gevonden. In 1940 zijn overleden Z.Em.
Kard. Verdier, Aartsbisschop van Parijs en Z.
Em. Kard. Gomè, y Tomas, Aartsbisschop van
Tarragona.
Op 31 Dec. 1939 bestond de katholieke hiër
archie uit 14 patriarchaten, 1193 aartsbisschop
pelijke en bisschoppelijke zetels, 306 Apostoli
sche Vicariaten en 128 Apostolische prefectu
ren. Op 31 Dec. 1940 waren deze getallen resp.
14, 1508, 779, 309 en 135.
Op 31 Dec. 1939 treft men in de officieele
lijst der kerkelijke onderscheidingen, waarvan
de titulairen tot de Pauselijke Familie behoo-
ren, voor Nederland aan 9 Apostolische Proto-
notariussen, 12 Huisprelaten en 22 Geheim Ka-
merheeren, terwijl op 31 Dee. 1940 deze getal
len Voor de Nederlandsche geestelijkheid resp.
9, 14 en 28 bedroegen.
Het getal der Geheim Kamerheeren met de
gen en kap was voor Nederland op 31 Dec. 1940
vier (op 31 Dec. 1939 was dit getal drie), ter
wijl dat voor de Eterekamerheeren met degen en
kap op twee is blijven staan.
Blijkens een bepaling van het Deviezenlnsti-
tuut is, ingeval een ingezetene, op wien de ver
plichting rust tot aangifte van buitenlandsche
vorderingen en andere, niet in effecten beli
chaamde, buitenlandsche waarden, in het bui
tenland verblijft, zonder dat voor hem een wet
telijke vertegenwoordiger hier te lande is aan
gewezen, iedere ingezetene, die het beschik
kingsrecht over de waarden heeft of eenig recht
daarop kan doen gelden of eenige macht daar
over kan uitoefenen, gehouden de verplichting
tot aangifte namens den eigenaar voor het ge
heel na te komen.
begrijpt ge het Evangelie over het
Einde der Tijden wel?
kent ge de volgorde der teekenen
die a an het Einde voorafgaan?
wilt ge weten wat de Bijbel leert
over de persoon van den Antichrist?
zijt ge soms door oncontroleerbare
profetieën van den wijs gebracht
wilt ge ook den zin van dezen tijd
door JEAN DU PLESSIS
met een voorwoord van H. de Greeve, pr.
ing. f 3.40 groot formaat geb. f 4.45
VERKRIJGBAAR BIJ DEN BOEKHANDEL EN BI)
UITGEVERIJ DE TOORTS HEEMSTEDE
Betreffende den bomaanval op Den Haag .ver
nemen wij nog hef, volgende:
De ge doodt n, n.l. zeven mannelijke personen
en één vrouw zijn:
W F. v. d Krcft, 32 jaar, uit de Kaap
straat 103; L. A. M. Staalekker 22 jaar,
Krayenhofstiraat 55; K S. van Druten, 52 jaar,
Warmoezierstraat 24; H. H. Walther 62 jaar,
Westeinde 247 (hofje „Vredebest")W. v. Dijk,
12 jaar Westeinde 247 (hofje .Vredebest")
G. H. v. d. Kolk. 1 jaar. Westeinde 257; B. H
v. d. Berg, 55 jaar, Kortenbosch 33; Rika v.
d. Burgh, 20 jaar. Viljoenstraat 41.
De 20 zwaargewonden ".ijn: F. Scholten, West
einde 247 (hofje „Vredebest"); v. d. Kroft, y2
jaar, Westeinde 257; echtpaar Teeuwissen, West-
einde 249; G. Heeneman, Sirtemastraat; de Wit,
Westeinde 247-(hofje „Vredebest"); A. den En
gelsen, Westeinde 247 (idem)zuster Kerkhoven,
R. K. ziekenhu's Westeinde; G. Voorduin, Blee-
kerslaan 4a; Annie v. d. Molen, Newtonplein
15; W. Kierik, Terheydenstraat 22; J. Boers,
23 jaar, Chrispijnstraat 28; v. d. Kroft, 26 jaar,
Lange Lombardstraat 19; F. de Zwart, van Hale-
wijnplein 4, Voorburg; mej. N. Kaffa, Korten-
bosch 60; Jacoba Molenpaard, Statenlaan 45;
mej. A. R. van Dijk geb. Walraven, Westeinde
247 (hofje „Vredebest"), allen opgenomen in
het R. K. Ziekenhu's aan het Westeinde; A. H.
M. Simonis, 15 jaar, van Goghstraat 72; A. L.
Wuhl, 30 jaar, Westerbaenstraat 79; 3- P- Hei-
genaar, 24 jaar, N.W. Binnensingel 3, die zijn
opgenomen in het ziekenhuis aan den Zu dwai.
Voorts zijn er nog verschillende personen
licht gewond, die echter na verbonden te zijn,
op eigen gelegenheid naar huis konden gaan.
Naar men aan het A.N.P. mededeelt, zijn
honderden Amsterdamsche arbeiders en hun
familieleden het slachtoffer geworden van 'n
aannemersfirma te Amsterdam, die een werk
liet uitvoeren in Noord-Frankrijk en door
slecht beheer de loonen niet naar behooren
uitbetaalde.
Het bleek, dat de administratie van de firma
in een chaotischen toestand verkeert. De firma
is er in de laatste weken toe overgegaan aan
een deel van de arbeiders alsnog arbeidsloon
uit te betalen. Voor de overigen is een steun-
uitkeering tot stand gekomen. De officier van
Justitie heeft toegezegd, op gronden, ontleend
aan het algemeen belang, bij de rechtbank te
Amsterdam een vordering te zullen indienen
tot faillietverklaring van de betrokken firma.
Aan J. Dyksterbuis, verificateur der invoer
rechten en accijnzen te Rotterdam^ is met 1
Juni 1941 op zijn verzoek eervol ontslag uit
's Rijks dienst verleend.
Bij verordening van den Rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied is'be
treffende de voltrekking van huwelijken van
mannelijke personen van Duitsche nationaliteit
hier te lande o.a. het volgende bepaald:
In het bezette Nederlandsche gebied komt het
huwelijk van een Duitschen man alleen tot
stand door de voltrekking daarvan ten overstaan
van den ambtenaar van den Duitschen burgerlij
ken stand.
Ten aanzien van den vorm van deze huwe
lijksvoltrekking gelden de desbetreffende bepa
lingen van de Huwelijkswet (Ehegesetz) van 6
Juli 1938 en van de uitvoeringsverordeningen op
deze wet.
Waar in de huwelijkswet, in de wet tot bescher
ming van het Duitsche bloed en van de Duitsche
eer (Gesetz zum Schutze des# deutschen Blutes
und der deutschen Eli re) van 15 September
1935, in de Huwelijksgezondheidswet (Ehegesund-
heitsgesetz) van 18 November 1935 en in de uit
voeringsverordeningen op deze wetten de mede
werking van andere overheidsorganen dan van
een ambtenaar van den burgerlijken stand
wordt vereischt, beslist in hun plaats de Rijks
commissaris voor het bezette Nederlandsche ge
bied (commissaris-generaal voor bestuur en
lustitie) of de door hem aangewezen instantie op
een door hem te bepalen wijze In de plaats van
het hoofd van den openbaren gezondheidsdienst
(Leiter des Gesundheitsamtes) treedt de genees
kundige bij den Duitschen openbaren gezond
heidsdienst (Deutscher Amtsarzt) in het bezette
Nederlandsche gebied
Op aanvraag Van een vrouw van Nederland
sche nationaliteit, die met een Duitschen man in
het huwelijk wil treden en daarvoor ingevolge
de artikelen 92 tot en met 98 van het Neder-
landsch Burgerlijk Wetboek de toestemming van
raar ouders, haar grootouders, haar voogd of
haar toezienden voogd behoeft, kan deze toe
stemming door een vergunning van den Rijks
commissaris voor het bezette Nederlandsche ge
bied (commissaris-generaal voor bestuur en
lustitie) worden vervangen.
Voor zoover de toestemming niet door een
rechterlijke beslissing kan worden vervangen is
de aanvraag eerst ontvankelijk, nadat de vrouw
een schriftelijke verklaring van dengene, wiens
toestemming noodig is, overlegt, inhoudende, dat
deze ziin toestemming weigert, dan wel de vrouw
op andere wijze aannemelijk maakt, dat de toe
stemming :s geweigerd.
Voor zoover de toestemming door een rech
terlijke beslissing kan worden vervangen, is de
aanvraag ontvankelijk, zoodra de rechterlijke
beslissing, waarbij de vervanging van de toe
stemming is geweigerd, in kracht van gewijsde
is gegaan.
Op aanvraag van een vrouw van Nederland
sche nationaliteit, die met een Duitschen man
in het huwelijk wil treden, kan de Rijkscommis
saris voor het bezette Nederlandsche gebied
(commissaris-generaal voor bestuur en justitie)
ontheffing verleenen van de inachtneming van
de termijnen,' vastgesteld in de artikelen 91 en
103 van'het Nederlandsch Burgerlijk Wetboek.
Art. 91 B.W. luidt: Eene vrouw kan geen nieuw
huwelijk aangaan dan na verloop van 300 dagen
na de ontbinding van het vorige huwelijk.
Art. 103 betreft den termijn van drie maan
den, in geval van beroep op den kantonrechter
voorgeschreven na verschijning voor dien rech
ter en na volharde weigering van een of beide
ouders.
De aanvraag om ontheffing van de inachtne
ming van den in artikel 103 van het Neder
landsch Burgerlijk Wetboek vastgestelden ter
mijn is eerst ontvankelijk, nadat de in artikel
100 van dat wetboek bedoelde verschijning
heeft plaats gehad.
Art. 100 geldt de verschijning voor den kan
tonrechter van de door dezen opgeroepen ouders,
mitsgaders hun kind.
Met betrekking tot de wettiging van natuur
lijke kinderen door een opvolgend huwelijk, dat
een Duitsche man met een vrouw van Neder
landsche nationaliteit sluit, zijn de Duitsche
wetten van toepassing.
Indien vóór de inwerking treding van deze
verordening besloten, is tot het doen der afkon
diging van een huwelijk, dat volgens artikel 1 ten
overstaan van den ambtenaar van den Duit
schen burgerlijken stand zou dienen te worden
voltrokken, kan het huwelijk volgens de gelden
de Nederlandsche bepalingen voltrokken worden
ten overstaan van den ambtenaar van den Np-
derlandschen burgerlijken stand, die tot op den
dag der in werking treding dezer verordening
bevoegd was.
Als Duitsche man in den zin van deze verorde
ning wordt beschouwd de mannelijke persoon
van Duitsche nationaliteit, die niet op den voet
van par. 5 der eerste verordening op de Rijks-
burgerwet van 14 Nov. 1935 Jood is of als Jood
wordt aangemerkt.
Deze verordening treedt in werking met in
gang van 31 Maart 1941.
Morgen, 5 Maart, gaat pastoor J. C. van
der Loos te Uitgeest zeventig jaar worden.
Het zal voor menigen lezer een verrassing
zijn, dit te vernemen.
Pastoor Van der Loos werd te Rijswijk
(Z.H.) geboren. Na zijn priesterwijding op
15 Augustus 1896, was hij o.a. kapelaan te
Warmond, Rijpwetering, Zoeterwoude en
Ouderkerk a. d. Amstel. In 1912 ontving hij
de opdracht een nieuwe parochie te stich
ten te Nieuwerkerk a. d. IJsel; vandaar
ging hij in 1920 naar Uitgeest.
De zeventig-jarig» heeft zich gedurende ge
heel zijn priesterleven getoond als 'nrusteloos
werker, zoowel binnenskamers als ih het open
baar leven. Met onverzettelijke wilskracht en
•onvermoeiden werklust arbeidde hij nagenoeg
vijf en veertig jaar als kapelaan en als pastoor
hl de zielzorg. Zijn sociale arbeid te Ouderkerk
a. d. Amstel, waar hij een bloeiende vereeni
ging voor jonge mannen wist te vormen, draagt
nu neg rijke vruchten, wijl verscheidene hun
ner thans belangrijke posten in het openbaar
leven vervullen. Naast zijn socialen arbeid ver
richtte hij pionierswerk in de nieuw gestichte
parochie te Nieuwerkerk. Te Uitgeest bouwde
hij scholen en zorgde er voor, dat het onderwijs
der meisjes in handen kwam van de Zusters
Ursulinen van Bergen, die tevens de bewaar-
en naaischool zouden leiden. Daarvoor was noo
dig, dat behalve een nieuwe meisjesschool, een
bewaarschool en 'n ruim zustershuis werden ge
bouwd. Zoo heeft Pastoor Van der Loos voor
het katholiek onderwijs van Uitgeest inderdaad
onschatbare verdiensten, terwijl hem de verdere
vorming der schoolvrije jeugd in het vereni
gingsleven voortdurend ter harte gaat. En wat
ook van bijzondere beteekenis mag worden ge
noemd: waar hij bouwde, wist hij dat te doen,
zonder de parochies met 'al te drukkende lasten
te bezwaren.
heden en parochiebeslommeringen, vond hij
steeds tijd voor zijn mooie taak: de vader-
landsche kerkgeschiedenis bestudeeren en
navorschen en bouwstoffen verzamelen voor
het geschiedboek onzer vaderlandsche kerk,
in het bijzonder van het diocees Haarlem,
een werk, dat nog altijd moet geschreven
worden De resultaten van deze onverdro
ten studie werden grootendeels vastgelegd
In het geschiedkundig tijdschrift van het
Bisdom, de „Haarlemsche Bijdragen", waar
van hij veertig jaar lang als trouwe mede
werker met tahijKe artikelen de verschillen
de deelen vulde. Wanneer men de respec
tabele reeks vrn deelen van dit tijdschrift,
waarvan thans de 59ste jaargang loopt, ziet
staan, dan geraakt men in bewondering voor
dezen priester, die zooveel deed voor de
„Bijdragen", waarvan hij reeds meer dan
vijf en twintig jaar redacteur is en sinds
den dood van Mgr. Hensen de hoofdredactie
voert. Hoevele historici hebben kostelijke
gegevens geput uit „zijne" Bijdragen! Voor
hoevelen is hij een vraagbaak bij moeilijk
heden op historisch gebied! Aan hoevele
jonge historici geeft hi) goeden raad, als zij
met hem komen spreken over hun studie in
zfjn gastvrije pastorie!
Inderdaad heeft pastoor Van der Loos zijn
eens aan Mgr. Graaf gegeven woord gehouden,
den „Bijdragen" al zijn krachten gegeven erf
van dit levenswerk Van zvjn ouden herder ook
zijn levenswerk gemaakt, met een ijver en een
toewijding, welke boven allen lof zijn verheven.
Velen heeft het verwonderd, dat deze pas
toor, ondanks zijn drukke zielzorg en pas-
toreele plichten, nog zooveel tijd kon uit
winnen voor de tijdroovende historische
studie. Het geheim ligt in de juiste verdee-
ling van het parochiewerk met zijn mede
werker, den kapelaan: in het goed gebruik
van den tijd, vooral van de avonden, wan
neer men tot diep in den nacht het raam
van den pastoor Verlicht kon vinden, ter
wijl hij, gebogen over zijn folianten en do
cumenten, zich als begraaft in het ver-
ledene, dat voor hem opleeft In de rustige
avonduren, waarin niets de dorpsche stilte
verbreekt dan het krassen van zijn stalen
pen, die onvermoeid óver het papier glijdt.
Zijn parochianen weten dat en respecteeren
het. Zij weten, dat hij hen allen kent van groot
tot klein. De kinderen zijner parochianen, hij
doopt ze allen; aan ieder ziekbed komt hij, elk
huwelijk zegent hij in en daar is geen doode,
dien hij niet naar de laatste rustplaats bege
leidt. Geregeld bezoekt hij de scholen en de
kinderen loopen op straat „bij bosjes" met hem
mee en zijn niet tevreden, als zij niet den pas
toor tot aan de deur van zijn pastorie hebben
mogen vergezellen. De pastoor kent werkelijk
zijn parochianen en leeft met hen mee, in lief
en leed, en het wel en wee zijner parochie blijft
hem onverminderd ter harte gaan, terwijl hij,
ondanks zijn zeventig jaren, met dezelfde vi
taliteit en arbeidslust werkt, zoowel voor zijn
parochie, als voor zijn „Bijdragen".
H. N. P. J. BERKHOUT,
Maandagmiddag is in de Brouwersstraat te
Alkmaar de vijfjarige zoon uit het gezin Koopol
door een grooten zeswieligen vrachtauto over
reden. Het ventje was op siag dood.
Uit de kade nabij de Spijkerbrug te Middel
burg is Maandag opgehaald het lijk van den
40-jarigen P. Buys, die op 22 December van
het vorig jaar door de duisternis misleid te
water was geraakt.
rvrog 10-3° en 1 0 50
Bij Apothekers en En g
Op 2. Maart was het 2 jaar geleden, dat
kardinaal Facelli tot Paus gekozen werd en
op 12 Maart herdacht Pius XII den tweeden
verjaardag van Zijn kdóning.
Het tweede jaar van dit Pontificaat wordt
vooral gekenmerkt door een onophoudelijke
zorg, waarmede Pius XII bezield is, om de
smarten en weeën, die de oorlog voor dui
zenden menschen meebrengt, zooveel moge
lijk te verzachten en deze draaglijker te ma
ken.
Overtuigd van de waarheid, dat in zooveel
verwarring en strijd alleen de Allerhoogste red
ding kan brengen, heeft Pius XII in het tweede
jaar van Zijn Pontificaat de christenheid en in
het bijzonder de katholieken opgewekt tot het
gebed en de overweging: in de Meimaand van
1940 vroeg de Paus aan de kinderen der geheele
wereld in die maand veelvuldig de H. Maagd
aan te roepen en Haar bijzonder te vereeren
mder den naam van Koningin van den Vrede
en op 24 November van hetzelfde jaar heeft Pius
XII in de Basiliek van St. Fieter in tegenwoor
digheid van duizenden geloovigen het H. Mis
offer opgedragen tot het herstel van den vrede.
Nog steeds verzorgt de Katholieke Actie door
geheel Italië de verspreiding van het gebed,
waarmede de Paus bij die gelegenheid Zijn toe
spraak sloot, een gebed om verzachting en
troost in het oorlogslijden, een gebed om een
hechten en duurzamen vrede.
Doch de hulp, die de H. Vader aan de lijden
den verleent, is ook van daadwerkelijken aard.
Nauwelijks waren de eerste bange dagen van de
maand Mei voor Europa voorbij, of Pius XII
stelde het Vatikaansch radiostation ter be
schikking om familieleden en bloedverwanten,
die in het groote oorlogstumult elk contact met
elkander verloren hadden, weder bij elkander te
brengen, of om geruststellende berichten over te
seinen van hen, die in andere wereldstreken een
goed heenkomen gevonden hadden.
Daarenboven heeft Pius XII als onderaf-
deeling van Zijn Staatssecretarie een bureau
van inlichtingen ingericht met verscheidene
tientallen van medewerkers, om door middel
van de Apostolische nuntiaturen en delega
ties in de verschillende landen zoo spoedig
mogelijk inlichtingen te verkrijgen voor de
familieleden aangaande het lot van vaders,
zonen en oroers, gevallen op het veld van
eer of, na hun vaderland verdedigd te heb
ben, in krijgsgevangenschap naar- verre
oorden weggevoerd.
Maar dit oord kan niet zoover verwijderd zijn,
of de tastbare liefdesbetuigingen van het hart
van den algemeenen Vader weten het te ont
dekken en te bereiken en na veel zoeken, dat
soms weken en maanden duurt,, slaagt het Pau
selijk bureau er in, den krijgsgevangene het door
diens familielid onderteekende formulier, dat
tegelijkertijd een nieuwstijding bevat, te doen
bezorgen en het antwoord, door den gevangene
op de achterzijde van hetzelfde formulier ge
schreven, doet hetzelfde Pauselijke Instituut de
familie weder toekomen.
In het tweede jaar van Zijn Pontificaat heeft
Z. H. de Paus ook persoonlijk met de krijgs
gevangenen contact gezocht en dit door middel
van Zijn diplomatieke vertegenwoordigers. Hier
van heeft Pius XII duidelijk gewag gemaakt in
Zijn toespraak aan het H. College van Kardi
nalen op de Vigilie van het Kerstfeest en de
Pauselijke bezorgdheid heeft zich op deze wijze
ook gedurende de laatste maanden geopen
baard.
Op 26 Januari ji heeft Z. Excellentie
Mgr. Cecare Orsenigo, Apostolisch Nuntius in
Duitschland, met de volledige medewer
king der Duitsche autoriteiten, een aantal
Fransche krijgsgevangenen bezocht in een
kamp, niet ver van München gelegen. De
groep bestond uit 190 priesters en 60 theo-
loganten, behoorende tot ape diocesen van
Frankrijk.
Om negen uur in den morgen kwam de Apos
tolische Nuntius, vergezeld door den directeur
van het kamp, kolonel Nepl, en door andere
militaire autoriteiten, waaronder kolonel Graaf
Rothkirsch, opzettelijk uit Berlijn overgekomen
om het hoofdcommando van het leger te ver
tegenwoordigen, en majoor Meindl als verte
genwoordiger van het hoofdcommando van
Beieren, in het kamp aan.
Na door den Duitschen aalmoezenier van het
kamp, den weleerw. heer Ziegler, begroet te
zijn, begaf mgr. Orsenigo zich naar een voor
deze gelegenheid in allen eenvoud opgericht
altaar, om in tegenwoordigheid der Duitsche
legerautoriteiten en krijgsgevangenen het
H. Misoffer op te dragen. Gedurende de plech
tigheid voerde een koor, samengesteld uit ge
vangenen, de H. Mis uit, gecomponeerd door
een krijgsgevangene, den weleerw. heer Larti-
sien, koordirigent van de Kathedraal van Ar
ras, welke mis den naam zal dragen van „Missa
de captivitate". Na de plechtigheid zong het
zelfde koor, begeleid door een orkest van 40
personen, allen krijgsgevangenen, artisten van
verschillende orkesten en zelfs van de opera
uit Parijs, het Halleluja van het oratorium
„Messias" van Handel.
Gedurende zijn bezoek had de Apostolische
Nuntius de voldoening te. vernemen, dat de
priesters gelegenheid hebben driemaal per week
het H. Misoffer op te dragen, 's Zondags doen
dit alle priesters. Velen der 20.000 krijgsgevan
genen, die het kamp bevat, wonen de H. Mis
bij en in twee maanden tijds zijn er meer dan
28.000 H. H. Communies uitgereikt.
Zoo ook heeft Z.Exc. Mgr. Willem Godfrey,
Apostolisch Delegaat in Engeland, een kamp
bij Liverpool bezocht, waarin zich 200 Itaiiaan-
sche en Duitsche gevangenen en geïnterneer
den bevinden, van wie er 45 katholiek zijn.
Op 27 Januari j.l. heeft Z.Exc. Mgr. Gustaal
Zesta, Apostolisch Delegaat in Palestina, de
kampen met Italiaansche krijg sgevargenen in
Palestina bezocht. Na het bezoek aan de zie
ken, onderhield de Delegaat zich minzaam met
iederen krijgsgevangene afzonderlijk, terwijl hij
aan eenieder, in naam van den H. Vader, een
medaille schonk.
Zoo ziet men, dat Pius XII in het tweede
jaar van Zijn Pontificaat overal heeft willen
zijn, waar Hij troost en opbeuring kan ver
schaffen. Zonder twijfel zullen er weldra be
richten binnenkomen over het verleenen van
hulp en bemoediging, die Pius XII door mid
del van Zijn vertegenwoordigers in Canada,
Australië en Indië zal hebben gebracht.
Pius XII heeft in het tweede jaar van
Zijn Pontificaat de geheele menschheid,
verspreid- over den aardbol, in Zijn vader
lijke bezorgdheid om Vat en dit tweede jaar
stond zonder twijfel in het teeken van ver
leening van geestelijke en materieele hulp
aan degenen, die de oorlogsellende aan den
lijve gevoelen.
Volgens een nieuwe verordening, opgenomen
in het Verordeningenblad van Maandag, zullen
voor Duitschers niet-Joden hier te lande
eenige bureaux voor den burgerlijken stand
worden geopend. De ambtenaren in die bureaux
zullen huwelijken van Duitsche mannen kunnen
sluiten en zullen de registers van den burger
lijken stand volgens de Duitsche voorschriften
bijhouden.
Voor huwelijk van Duitsche mannen met Ne
derlandsche vrouwen kan de rijkscommissaris
dispensatie verleenen voor wat betreft de in
achtneming van de voorgeschreven termijnen.
In de desbetreffende verordening van den
Rijkscommissaris lezen wij daarover o.a. het
volgende
Tot de taak der ambtenaren van den Duit
schen burgerlijken stand behoort, onder uitslui
ting van die der ambtenaren van den Neder-
landschen burgerlijken stand:
1 het opmaken van akten van geboorten en
van akten van overlijden van personen van
Duitsche nationaliteit:
2. het verleenen van medewerking bij de vol
trekking van huwelijken van mannelijke perso
nen van Duitsche nationaliteit.
De aangiften van geboorten en van overlij
den zullen schriftelijk worden gedaan, indien
hij, die tot het doen der aangifte verplicht is.
niet woonplaats heeft ter plaatse, waar de amb
tenaar. van den Duitschen burgerlijken stand
bureel houdt.
De schriftelijke aangifte van geboorte moet
bevatten:
1. de namen, voornamen, het beroep, de
woonplaats en de kerkelijke gezindte der ouders,
2. de plaats, den dag en het uur der ge
boorte;
3. de kunne van het kind;
4. de voornamen welke aan het kind wor
den gegeven
5. den naam, de voornamen, het beroep en
de woonplaats van den aangever.
De aangever dient bij de schriftelijke aan
gifte over te leggen:
1. Wanneer het kind in echt geboren is, een
uittreksel uit het gezinsregister (familiebuch)
of de huwelijksacte der ouders;
2. wanneer het kind buiten' echt geboren is.
de akte der geboorte van de moeder van het
kind.
De schrifelijke aangifte van overlijden moet
bevatten
1. den naam, de voornamen, het beroep, de
woonplaats en de kerkelijke gezindte van den
overledene, mitsgaders de plaats en den dag
zijner geboorte:
2. den naam en de voornamen van de(n)
echtgenoote of een aanteekening, dat de over
ledene ongehuwd was; 1
3. de plaats, den dag en het uur van het
overlijden;
4. de namen, de voornamen en de woon
plaats der ouders van den overledene;
5. den naam, de voornamen, het beroep en
de woonplaats van den aangever.
De aangever dient bij schriftelijke aangifte
over te leggen:
1. Een door een geneeskundige afgegeven ver
klaring, waaruit omtrent de oorzaak van den
dood blijkt;
2. indien mogelijk, de akte van geboorte van
den overledene;
3. Indien mogelijk, de huwelijksacte van den
overledene, voor het geval, dat deze getrouwd
was.
Waar in de wet op den burgerlijken stand en
in de uitvoeringsverordeningen op deze wet de
medewerking van andere overheidsorganen dan
van een ambtenaar van den burgerlijken stand
wordt vereischt, beslist in hun plaats de Rijks
commissaris voor het bezette Nederlandsche ge
bied (commissaris-generaal voor bestuur en- jus-
title) of de door hem aangewezen instantie op
een door hem te bepalen -vijze.
Deze verordening treedt in werking met in
gang van 31 Maart 1941
Blijkens een afzonderlijk bekendmaking in
verband met het bovenstaande wordt een amb
tenaar van den Duitschen burgerlijken stand
benoemd
1. met bureel te 's-Gravenhage voor de pro
vinciën Zuid-Holland en Zeeland, alsmede voor
het gedeelte van de provincie Noord-Brabant,
gelegen westelijk van de lijn, welke loopt langs
de westelijke grenzen der gemeenten 's-Herto-
genbosch, Vught. Esch. Boxtel, Liempde. Oir-
schot, Best, Eindhoven. Waalre en Valkens-
waard.
2. met bureel te Amsterdam voor de provin
ciën Noord-Holland en Utrecht;
3. met bureel te Zwolle voor de provinciën
Gelderland, Overijssel, Drenthe, Groningen en
Friesland;
4. met bureel te Heerlen voor de provincie
Limburg, alsmede voor het gedeelte van de pro
vincie Noord-Brabant, gelegen oostelijk van oe
onder 1 bedoelde lijn.
Ambtenaren van den Duitschen burgerlijken
stand dragen den titel „Der Deutsche Standes-
beambte in (de ambtenaar van den
Duitschen burgerlijken stand te en
gebruiken als ambtelijk stempel een dienst-
stempel met het overheidsteeken 'Hoheitszei-
chené en met een met zyn titel overeenkomend
randschrift.
