Haarlem kijkt op de klok
w
TAXI T<l 11025
U hebt gelijk
Raderwerken van vernuft
en techniek
W. HOLTHUIZEN
T. KROON Sr.
Nieuwsgierige blikkert zien
in het hart van onze
stadsuur werken
Emir Abdoella collecteert
voor een huwelijksfeest
Oranje gevel
Vischafslag Scheveningen
ZONDAG 9 MAART 1941
STADSNIEUWS
HAARLEM
Wl LHELM I NASTRAAT 37
TELEF. 17644
RECEPTIE COMMISSARIS
BACKER
LEVENDE POPPEN
„Tijd is geld"
Geën is geld"
Een beroep uit de oude doos
De „Halklok"
Belangstelling uit vele kringen
Brengen een vroolijken middag
voor oud en jong
GEVONDEN VOORWERPEN
BURGEMEESTER PLEKKER
Maandagmorgen half 12 installatie
BENNEBROEK
ZAANDAM
DE ST. PANCRA TIUS-
TOREN TE CASTRICUM
Laatste herinnering aan
vergane glorie
Groote feesten bij bruiloft van
zijn tweeden zoon
Koning Michaël wenscht
Antonescoe geluk
Extra-credieten voor
Italiaansche marine
De schilder Bernard A. van Beek
gestorven
Schip op zandbank geloopen
Frankrijk geeft kunst
schatten terug
Telkens wanneer de wijsvinger van de
klok een rondje maakt, schrijft vadertje
Tijd een groote bladzij vol in het lijvig
boek der wereldgeschiedenis. Evenmin als
2ün gekromde vingers worden dé wijzers
toan onze groote stadsklokken ooit het
Schreven over de plaat moe. Onhoorbaar
81 den zij voort. Nooit zien we ze bewegen
eh toch kruipen ze verder, geruischloos als
be slak. en onzichtbaar als de duisternis,
faat blijft steeds het raadsel van de klok.
Honderden malen per dag zien we vanuit
tra ten op onze groote staasklokken. We
kijken er naar als of het hoort dat ze daar
en als we weer weten „hoe laat het is",
ï'°DPen we ons haastig verder, de een, omdat
bij nog net ben trein kan halen, de ander om-
het koffietijd is en de derde' om niet
°°r gèsloten schooldeuren te komen.
Öe klok is in onzen tijd het polshorloge van
bet stadsleven geworden en we kunnen alleen
?°8 maar glimlachen om de dagen, toen de
jjaarlemmers met uurglazen en zonnewijzers
k'hgen uitmeten hoe laat het nu eigenlijk wel
was.
Hat zandloopertje halen we Zondagsmorgens
b°8 wel eens van den richel boven het for-
bbis, als we met veel ceremonie ons „weke-
'Jksch", eitje koken en de zonnewijzers be
kken we nog wel met een wijsgeerigen blik,
•"aar dat is dan ook alle aandacht, die hun
toekomt.
^Vat zou onze stad echter zijn zonder de
kardinale stadsklokken, die de rustpunten en
bitroepteekens in ons dagelijksch leven zijn?
Zy verdienen dan ook meer aandacht dan
gewone klokje in onze huiskamers en
baarom klauterden wij gisteren in jverschil-
e"de Haarlemsche torens om de „harten" van
bR Uurwerken van nabij te zien.
zit meer „achter" het uurwerk van de
roote Kerk dan de Haarlemmer wel vermoedt.
*r.et ljjkt zoo van ver af een doodgewone klok,
'e misschien iets grooter is dan de anderen,
®en beetje rijker uit ziet, maar voor de rest
v°nveel wijzers en cijfers telt, als de sim-
vfte wekker op een zolderkamertje.
Na een draaiende wandeling over meer dan
«pf^honderd steenen treden bereiken we de
c ^ste torenétage, waar tusSchen de eeuwen-
p öe hanebalkenhet uurwerk en de muziek-
/°mmel staan. Het mechanisch uurwerk werd
verl93s' gebouwd en is thans voorzien van een
■v.^'mingsapparaat, dat vooral in strenge
- nt®ns" goede diensten -kan bewijzen. Énkele
Hjwtf geleden is hét namelijk vnorgeko-
tckJ' aat een ber wijzers vastvroor; Dit is
Iter een van de weinige keeren geweest, zoo
Rtzekert ons de heer L. P. Knapen, die ons
kwillend rondleidt in dit klokkenhuis, dat de
2* van de Groote Kerk stil stond.
aan dag w-ordt dit fijne - mechaniek
JUoongehouden en gecontroleerd door de hor-
bet maliers van het G' E' B- Vl'óeser was dit
j^werk van den stadshorlogemaker.
moderne tijd heeft menigeen al wat
aar werk uit de hand genomen.,,
fpj,en sterk staaltje hiervan zien we inhet
50o' dat nog niet eens zoo lang geleden de
boud zware gewichten dagelijks door
Gryl bwinding opgetrokken moesten worden.
peuieschilletje dus!
>41,-, cle gewichten nu op een bepaalde diepte
O,,., Sezakt trekt een motor ze automatisch
bfp70o8- Zou de electriciteit plotseling afge-
- worden dan heeft de klok altijd nog
Het uurwerk van de Groote Kerk, waar
meer achter zit dan menige Haarlemmer
zal vermoeden
(Foto Archief VK.P.)
ACCOUNTANT - UD N.I.V.B.
Deze klok is wel uniek om haar bouw en
stijl en de belletjes,' die in het torentje han
gen, hebben een bijna zilveren klank. Slechts
eenmaal per week wordt zij opgewonden en
de gelukkigste menschen op aarde, die alleen
deze hal plegen te bezoeken, hebben haar nog
nooit erop betrapt, dat zij niet bij den tijd was.
De Haarlemsche burgerij kan zich niet
beklagen over gebrek aan stadsklokken.
Verontschuldigingen - kunnen te-laat-ko-
merrs zich dan ook moeilijk permitteeren.
Alleen de bewoners van Haarlem Noord
zouden zich deze luxe kunnen permitteeren.
En zou de papierschaarschté het zoover
brengen, dat zelfs kalenders op den bon
komen, ook dan kunnen we het met onze
„Halklok" nog vele honderden jaren uit
zingen, want haar kalender loopt tot 204°-
Wie dan leeft, wie dan zorgt!
v 8ahgreserve van acht uur.
blllf direct contact met het uurwerk staat de
68(xt ommcl, een groote ijzeren cylinder, die
g' gaatjes telt en waarin „toontjes" worden
dip c'ie bij het wentelen een bepaaldemelo-
aten hooren.. Ieder jaar in September ver-
tï-or6 de stadsbeieaardier, de - heer H. W.
'tester, de „toontjes", zoodat er weer een
to dWe melodie bij het slaan van de heele uren
tVpdooren jS. Dit spelen van de klok is een
le, k'ijfsel uit den tijd toen men- op verschil-
tip' tijdstippen een wijsje speelde, waardoor
b -iadsbewoners aan een bepaald uur herwi
js werden.
Mok Vo^e uren worden op de groote Roeland-
Va aangegeven, welke in 1503 door Gewit
«b v, °u werd gegoten, terwijl de kwartieren
uren op een kleine bel geluid wor-
klok van de Amsterdamsche Poort is.
°Uder type, dan die van de. Bakenessekerk
Hieuwe Kerk. Het heeft een „onrustig"
spijl erk of, zooals dat in vaktermen heet, een
ïlog gang. Alle drie moeten echter dagelijks
Vraa*t>et de hand opgewonden worden en dit
8t voor iedere klok nog tien minuten werk
dfaaj ®r°óte klokken van de St. Bavo-Kathe-
Rb de jongste stadsklokken van Haarlem
hiei. °Pe,n geheel electrisch. Weinig Haarlem-
ébrw z j1 det opgevallen zijn, dat deze de eenige
5éröl.,rken zijn, die geen cijfers op de wij-
at hebben.
Iiaarlem Noord moeten de bewoners het
e«n echte stadklok stellen en dit gemia
hog steeds zwaar gevoeld. Indertijd was
k^P'ake van dat op den kerktoren van de
8t T'1'0 O. L. Vr. van Zeven Smarten en
Vo een uurwerk geplaatst zou worden.
g-oifj,'1' ''rtl een fonds gesticht om de noodige
"an
«h te
het
Zich
verzamelen, maar men is nog steeds
sparen en de klok laat nu al jaren
wachten..
?chti„prilnerischen bézitten doorgaans veel kern
en r deviezéii, waarmede zii ziGh dooi- het
k'ej "Ppen, maar de voornaamste is toch
l\-,v> Wonder dan ook dat de klokken van
zii,e' landsche Spoorwegen steeds bij den
Gp en °P de seconde loopen.
Nö, he klokken, die op het station
,1 hiina veertig jaar oud en werden
1904 b het bouwen van het nieuwe station
bltvanMange':>rElcht- Eiken morgen om'tien uur
h/l0cht de chef uit het Hoofdbureau te
het egrafisch het Juiste tijdsein, waar-
^ooj. hormaaluurwerk gelijk gezet wordt.
,I)''rro1ft ,gemak loopen de uurwerken van
'ijk. j-j 's in Amsterdam en Haarlem precies
Q^bbeie °mnen-klokken dat zijn de vijf
het Urwerken op de perrons loopen
Üi dat °.l'maaluurwerk van Amsterdam, ter-
an Haarlem voor reserve wordt ge
bruikt, indien het uurwerk in Amsterdam de
fect mocht raken.
Dat de nevenklokken op de seconde werken,
zal menig reiziger ervaren hebben. Het is dan
ook een zeldzame gebeurtenis wanneer de
klokken defect zijn.
Ook in Haarlem zijn er altijd nog men
schen, die het op „hun slofjes" doen, zelfs
al hebben ze de ondervinding, dat de
trein nooit wacht. Het Is dan ook een
aparte N. S.-service, dat voor de te laat
komers de klokken in de torens op het
Stationsplein een minuut voorloopen.
In vroeger jaren hadden vele families ln
■Haarlem 'één'.'abonnement. Niet op de paar
dentram maar een, dat je verzekerde, dat alte
klokken ih huis met een wiskundige zekerheid
gelijk liepen. Dat schoone beroep uit de oude
doos is stervende, want slechts enkele Haar
lemmers stellen e.r nog prijs op. Hat de hor
logemaker van tijd tot tijd het huis doorwan
delt en de uurwerken opdraait en gelijk zet.
Tegenwoordig loopt de klok een leven lang
mee en als de erfg-r. ».am ouderdomskwalen
gaat onfdekken, wordt het maar gauw gede
gradeerd tot een stukje antiek, dat piëteits-
halve nog een waardig plaatsje in het huis
vindt, maar spoedig verdrongen wordt door een
moderne klok.
Dat dit typische beroep in onzen tijd geen
beoefenaars meer vindt, is ook te wijten aan
den handel en reparatie, die 'n leeuwenaandeel
hebben in den arbeid van een horlogemaker.
Het gevolg was dus, dat de prijs van zoo'n
abonnement met ruim honderd procent ver
hoogd werd, zoodat er nog maar weinigen te
vinden zijn, die een langdurig bezoek van een
horlogemaker op prijs stellen.
In de historische hal van het stadhuis staat
In een der hoeken de mooiste klok, die Haar
lem rijk is en sedert jaren de stille getuige
is van de huwelijken, welke voor de groene
tafel gesloten werden.
De „Halklok" hangt wel niet zoo hoog als
haar andere collega's in de stad, maar ver
dient toch zeker genoemd te worden in de
reeks van openbare uurwerken.
Er ligt een floers van geheimzinnigheid ge
spreid over dft fraaie uurwerk, dat niet alleen
de seconden en uren, maar zelfs de dagen en
jaren telt.
In het begin van 1900 vond men het toren
tje en enkele jaren later had men er een
fiaaie halklok van gemaakt, die een waardige
plaats vond in het stadhuis.
Nadat de nieuwe commissaris der provincie
van Noordholland, mr. A. J. Backer, zijn rede,
bij gelegenheid van zijn ambtsaanvaarding, in
de Statenzaal van. het Gouvernementsgebouw re
Haarlem, gisterenmiddag had uitgesproken, na
men velen de gelegenheid te baat om hem hun
gelukwenschen aan te bieden.. Van de Duitsche
noemen wij dr. M. Seidel, gevolmachtigde van
den Rijkscommissaris voor Noordholland en
Hauptmann Flöhl, weermachts- en stadscom-
mandant; van de Nederlandsche autoriteiten
dr. T. Goedewaagen, secretaris-generaal van
het departement van Volksvoorlichting en Kun
sten, dr. H. Hirschfeld, directeur-generaal van
Economische Zaken, ir. W. h. Z. v. d. Vegte,
tr-chnisch-leider van den Nederlandschen Om
roep; den president van het Gerechtshof te
Amsterdam, mr. J. M. Jolles; den procureur-ge
neraal van het Gerechtshof te Amsterdam, mr.
J. M. van Thlel; leden van Gedeputeerde Sta
ten en Provinciale Staten van Noordholland; de
burgemeesters-regeeringscommissarissen van
Amsterdam, Haarlem, Hilversum en Zaandam en
talrijke burgemeesters en gemeente-secretaris
sen uit de provincie, directeuren van de verschil
lende provinciale bedrijven en instellingen, voor
zitters en secretarissen van de Kamers van
Koophandel in Noordholland, den consul-gene
raal van Joego-Slavië te Amsterdam, den heer
C. D. Merens, verschillende directeuren en dis
trictshoofden van de Stichting Winterhulp-Ne
derland, R. D. Baart de la Faille, rijksarchivaris
van de provincie Noordholland, dr. A. L. J. Su-
nier, directeur van Artis te Amsterdam, S.
Swart, wnd. rentmeester Gooisch Natuur Re
servaat, K. Rijpma, territoriaal inspecteur van de
Luchtbescherming in Nooidholland en Utrecht,
het Christelijk Provinciaal Kerkbestuur van
Noordholland, den heer Bruggeman, inspecteur
der P.T.T. in Noordholland, den voorzitter en
den secretaris van de Algemeene Vereeniging
voor Bloembollencultuur, de heeren dr. A. J. Ver-
hage én H. J. Voors, L. J. Fomme en A. Haf-
rebommé, voor het Rechtsfront afd. Politie, het
bestuur van de Hollandsche Mij. van Weten
schappen.
Uit Haarlem en omgeving o.a. wethouder W.
J. B. van Liemt, mr. G. Sluis, president van de
Arrondissements Rechtbank en mr. W. M. Paar-
dekooper Overman, Officier van Justitie, E. H.
Tenckinck, commissaris van politie, H. v. d.
Weyer, inspecteur van het L. O., het bestuur
van den Kring Kennemerland van het Verbond
van Nederlandsche Journalisten, mr. A. Beets,
voorzitter van de H. O. V., S. C. de Haas van
Dorsser, directeur van het Maatschappelijk
Hulpbetoon en wnd. directeur van Winterhulp,
mevr. J. van Nispen van Wely, presidente van
het K.V.V., vertegenwoordigers van „Pro Juven-
tute en „Arbeid Adelt", verschillende function-
narissen der N.S.B. etc.
Van vele gewestelijke instanties mocht de
nieuwe commissaris schriftelijke gelukwenschen
ontvangen.
Niet alleen voor jong, maar ook voor oud is
er bijna niets te vinden, dat zoo amusant is als
een poppenkast, een vermakelijkheid die wij
vroeger veel in de Hollandsche steden zagen,
maar. nu min of meer op den achtergrond
raakt
Dank zij de stichting van „Het Levende Pop
pentheater" onder leiding van den heer Joh.
Frevel is deze unieke vermakelijkheid voor Haar
lem echter behouden gebleven en van de straat
naar den schouwburg verlegd, waar vele klein
tjes, maar ook ouderen gisterenmiddag hebben
genoten van een nieuw programma dat door
de levende poppen voor het voetlicht werd ge
bracht.
Het is werkelijk geen gemakkelijke opgaaf,
waarvoor de acteurs zich gesteld zien, want uit
eindelijk gaat het er over, dat zij zich de mimiek
en beweging van'een stramme en onbeweeglijke
pop eigen maken. En dit vergt nu eenmaal een
langdurige training en een uiterst straffe regie.
Jan Klaassen, die vanzelfsprekend in beide
schetsen de hoofdrol vertolkte, was bijzonder
goed in vorm en wist reeds direct de hartjes
van zijn jeugdige toehoorders te winnen. Zijn
tegenstander in het spel, Katrijntje, zorgde me
nigmaal voor rake en aardig getroffen contras
ten, die de vaart in het spel hielden.
Als een der aardigste regie-vondsten noemen
wij de pruikstaart van den lakei, die als point
ridicule een speciale charme gaf aan de vierde
acte van „Jan Klaassen geneest den zieken
koning" door Leonard Roggeveen.
De schets „Jan Klaassen en de booze kater
Felix" deed in spelkwaliteit niet onder voor de
eerste. De zwarte kater zorgde doorloopend voor
de noodige spanning in dit vermakelijke spel.
Het intense medeleven der kinderen en hun
schelle, maar daarom niet minder spontane lach
bewezen, dat de levende Jan Klaassen niet on
derdoet voor de klassieke pop uit hun droomen.
Het levende poppentheater kan dan ook weer
op een succesvollen middag in Haarlem terug
zien.
I
Inlichtingen aan het Bureau van Politie Sme-
dessstraat uitsluitend tussohen 11 en 13 uur.
Bal, Barends, Kleine Houtstraat 11a; 5 Doe
ken, v. d. Kroef, Qruquiusstraat 12; Schooletui,
m.i„ Brugman, Zandvoortschelaan 42, Zand-
voort; Handschoen, Gorter, Schermerstraat
8 zw.; Dameshorloge, Aarts, Nagtzaamstraat 21;
I Jasje, Noordhuizen, Tugelastraat 21; Heercnjas,
I Koster, Esschlderstraat 18 zw.; Kerkboekje, Al-
tena, Slachthuisstraat 8; Rooster, Bussing, Ber-
i kenstraat 49; Rijwielplaatje, Hoogenbosch,
j Spaamhovenstraat 109; Rijwielplaatje, Meij-
I hoorn, Tempelierstraat 34; Rijwielplaatje, Fa.
j Hoes, Leidschestraat 64; Schroevendraaier,
Schaaf, Elsenpiein 32
De installatie van den nieuwen burgemeester-
regeeringscommissaris voor Haarlem, den heer
S L. A. Plekker, zal Maandag 10 Maart, des
morgens om half twaalf, ten stadhulze geschie
den.
Garage BRINKMANN - SMEDESTR. 22
Burgerlijke Stand Overleden: W. van
Aalst, 77 jaar; J. P. Zoet, wed. 79 jaar; H. C.
Dix, 77 jaaf.
lnkwartieringSbUjetten De door de Duit
sche Weermacht afgegeven inkwartieringsbil
jetten moeten, om stagnatie in de uitbetaling
v«n dnlcwtartieringsgèiden te voorkomen, zoo
spoedig mogelijk ten raadhuize worden inge
leverd. Echter kunnen de biljetten niet uit
handen worden gegeven vóór men ^daarop
brandstoffenbonnen heeft ontvangen, zoodat
men allereerst óp het distributiekantoor deze
aan moet vragen.
Leveringen aan Duitsche Weermacht
Voortaan zullen alle door troepen, onderdeden
en militaire instanties gedane aankoopen en
gevorderde leveringen en verrichtingen als re
gel contant worden betaald.
Indien om practische redenen in verband met
den aard der werkzaamheden dit niet mogelijk
is, moet voor iedere verlangde prestatie vooraf
een schriftelijke opdracht worden verzocht. Dit
bewijs moet bij de in'te dienen rekening wor
den overgelegd.
Verzoeken om vergoeding kunnen na 1 Maart
derhalve niet meer ter secretarie worden in
gediend, zoodat men zich om betaling tot het
onderdeel van de Duitsche Weermacht moet
wenden, dat de prestatie heeft gevorderd.
Verloren voorwerpen Verloren: roode das
m.et zwarte strepen, donkergrijze kinderaape
(voor leeftijd van'plm. 3 jaar), 1 paar bruine
sportkousen.
Voorts is weggeloopen een bouvier met witte
vlek op de borst. Adres van den eigenaar op
het politiebureau te vernemen.
Burgerlijke Stand Jan, zoon van J. Regte-
ring en T. de Jong; Siebert Jacob, zoon van D.
J. Doorgeest en F. Steffhaan; Maria, dochter
van J. Keuning en M. Bakker, Maartje dochter
van J. M. Dekker en J. Hageman (won. te Am
sterdam) Antje, dochter van J. Kuipers en J.
Schaap; Guurtje en Saartje, dochters van P.
Breeuwer en S.. Valk; Froukje Trientje, dochter
van B. J. van der Wal en M. Noteboom; Maartje,
dochter van P. Joor en C. Betlem; Eco, zoon
van G. E, Heijkoop en C. M. de Bakker; Robert
Peter Carl Anthonius Maria, zoon van A. Faas
en J. A. C. M. Neuh&us; Hendrik, zoon van J.
„Castricum is een oud en edel Kennemer
hoofddorp in de vlakke velden aan den voet
van het duin. De kerk, voorheen toegewijd aan
St. Pancras, en zichtbaar van zeer ouden datum,
draagt op een verweerden steun, die vroeger
boven den' ingang zal gestaan hebben, maar
thans in een beer ter linkerzijde van den toren
is gemetseld, het jaarmerk Anno XII en XIX.
Aernout, graaf van Holland, gesneuveld tegen
de West-Friezen bij het dorp Winkel in 993,
schonk reeds eenige goederen onder Castricum
gelegen aan de Abdij van Egmond.
Het kasteel van Kinheim (later Cronenborch)
is waarschijnlijk van Romeinschen oorsprong.
Het kasteel welks grondslag van een een
voudig vierkanten, maar uitgebreiden vorm is
en zeer goed met het denkbeeld eener Romein-
sche sterkte overeenkomt heette vroeger 't
Huis te Castricum en had zijn eigene Heeren uit
liet geslacht van dien naam."
Aldus enkele spaarzame aanteekeningen, opge
diept uit het werk van den romantischen zanger
van Kennemerland, Hofdijk. Aanteekeningen
echter, die den speurzin prikkelen en stimulee-
rend werken bij het verder onderzoek. Heï
kasteel echter, dat veel zóu kunnen ophelderen,
is verdwenen. Op die plek werd een boerderij
gebouwd, de hoeve Kronenburg, die angstvallig
ónder haar vloeren de schatten van het oude
kasteel bewaakt en het practisch bnmogelijk
maakt ter plaatse met opgravingen te beginnen
om de fundamenten van 't Huis te Castricum
bloot te leggen. Alle experts zijn 't er over eens,
,dat onder de boerderij zeer belangrijke funda
menten te vinden zijn omtrent de geschiedenis
van Castricum.
In grove trekken zullen wij ons deze histori
sche resten echter als volgt moeten voorstellen.
Toen het kasteel eenmaal op deze plaats ge
vestigd was ontwikkelde zich rondom de sterkte
eenig dorpsleven, omdat het personeel van het
Huis 'te Castricum talrijk was en vele behoeften
had. Er bleken hier de mogelijkheden aanwezig
om te komen tot het bouwen van een neder
zetting, welke haar voltooiing als dorp bereikte,
toen in de dertiende eeuw (men noemt het jaar
tal 1219, doch dit schijnt minder juist te zijn)
de kerk van St. Pancras het middelpunt werd
van het lief en leed van de bewoners. Van dien
tijd af had het dorp een ziel, omdat een eenvou
dig, doch met toewijding en godsvrucht opge
richt geestelijk middelpunt de verzamelplaats
werd van allen, de bindende kracht van de ge
meenschap, welke een ideale Middeleeuwsche
gemeenschap was, zooals uit een enkel bekend
voorval van eendracht zal blijken. Het kerkje
was nog maar een zeer eenvoudig gebouw, op
getrokken uit tufsteen, doch kunstig voorzien
van gewelfde bogen en gotische vensters. De
toren ontbrak nog, evenals het koor. dat in 1450
werd bijgebouwd. Omtrent den ouderdom van
den toren valt niets te achterhalen, althans niet
uit de gegevens, die ons ten dienste staan, waar
van verschillende zijn verzameld door den heer
A. J. v. Rossum du Chattel te Leiden, ambte
naar van de rijksarchieven.
Omstreeks het jaar 1390 vindt men iets over
de kerk vermeld in verband met de Hoeksche en
Kabeljauwsche twisten. Reinoud van Brederode
was door hertog Albrecht van Beieren benoemd
tot Baljuw van Kennemerland in plaats van den
Kabeljauwschen edelman Jan van Bloemen-
stein, die afgezet werd. Op weg naar Kennemer
land viel Rienoud- ergens ln de duinen onder
i Wijk aan Zee in een hinderlaag, wist echter met
achterlating van drie dooden het gezelschap te
ontkomen en vluchtte in de kerk van Castricum.
Achtervólgd Wist hij zich zoolang te verzetten,
i tot de getrouwe Castricummers zijn vijanden
inierhulp Nederland,
Voor hel volk, door hel volk.
Geen gunsi maar eereplichi.
Volbreng de eereplichi van hei
volk, door hei volk.
haden verslagen en hem konden bevrijden uit
het belegerde kerkgebouw. Eendrachtig had de
kleine gemeenschap van Castricum haar Baljuw
beschermd.
Later, in nog benarder tijden, verhaalt de ge-
scniedenis van de vele jammerklachten, die
werden geuit door de vrouwen en kinderen, die
tijdens de plundering van Castricum in het jaar
1573 door de Spanjaarden ln panischen schrik de
vertrouwde St. Pancras binnenvluchtten, terwijl
rond de kerk moord en doodslag werden ge
pleegd.
Veel heeft de kerk vair St. Pancras door de
eeuwen heen meegemaakt. Voor de Hervorming
waren er op de altaren van St. Nicolaas en van
Maria twee vicariën gesticht, welke in later tijd
verloren zijn gegaan. Eerste predikant was er
Jan Pieterszoon, die in 1584 uit Den Haag naar'
Castricum kwam er er op 21 November 1586
overleed, zooals de grafsteen binnen het doop
hek vermeldt.
Enkele oude monumenten zijn nog in het
gebouw aanwezig, o.a. een preekstoel, waarop
staat gegrift: „Bekeert u en gelooft den Evan-
gelium" met het jaartal 1599. Het koperen doop
hek dateert uit 1742 en is een prachtig kunst-
v/erk.
Wat voorts in het gebouw en in den toren
werd veranderd, hebben wij reeds uitvoerig in
ons vorig artikel vermeld. Het doel van deze
gegevens is het kunstgevoel op te wekken en
allen eraan te herinneren, dat het hier niet
gaat om het geloof, doch om te behouden het
geen de voorvaderen ons ter bewaring hebben
gegeven.
Slecht is het gesteld met kerk en toren van
St. Pancras. Een daad van piëteit is noodig. De
hoogste autoriteiten in den lande en de plaat
selijke overheid hebben de handen ineengesla
gen om deze eeuwenoude monumenten voor Cas
tricum te behouden. Al te veel is verloren ge
gaan. Slechts dit eene kleinood blijft Castricum
uit lang vervlogen dagen over.
Castricum moge haar laatste herinnering aan
,011de glorie bewaren, tot in lengte van (lagen.
Popping en H. de Vries; Cornelia Louisa Maria,
dochter van P. Noom en C. H. van Oerle; Maria,
dochter van G. A. Snijder en P. N. Frowijn (won.
te Assendelft); Robert, zoon van W. van Konij
nenburg en W. M. Stam; Theodoras Gerardus
Antonius, zoon van J. A. Beerepoot en T. Glan-
dorf; Nicolaas Petrus, zoon van C. Olij en J. C.
Betjes.
Ondertrouwd: H. Prinsze en A. F. Wendels.
Gehuwd: C. J. Verbeek en A. T. M. Koch;
J. N. Clardij en J. Moos; G. T. Dudink en P. de
Rooij.
Overleden: Willem, 9 jaar, zoon van W. Bron
en C. van Vliet; Margaretha Bronsdijk, 78 jaar,
gehuwd met J, Lust; Hiltje Harkema, 82 jaar,
wed. van G. Kop; Jan van der Wardt, 72 jaar,
wednr. van H. Koebolt; Jan Keijzer, 20 jaar,
zoon van J. Keijzer en M. Veis; Coenraad
Zwaan, 86 jaar, wednr. van M. Bos; Hermén
Hendrik Nijhof, 51 jaar, geh. met F. H. Bieck-
man; Jannetje Lafarge, 66 jaar, wed. van H. de
Ruijter.
(Berichten reeds geplaatst in
een deei van onze vorige oplaag)
BEIROET, 8 Maart. (S.P.T.) Emir Ab
doella van Transjordanië roept zijn volk op
tot viering van het aanstaande huwelijks
feest van zijn tweeden zoon. Hij rekent niet
alleen op algemeene feestvreugde en hulde
betuigingen maar ook op den financieelen
steun van zijn onderdanen om de huwelijks
voltrekking te. kunnen omringen met den
vereischten luister.
eD Emir, die als zoon van Hoessein Ibn Ali,
den voormaligen koning van den Hedsjaz, een
eeuwenoude traditie moet ophouden, is de
ruïneuze uitgaven nog niet geheel te boven
die hij zich in 1934 heeft moeten getroosten bij
het huwelijk van zijn oudsten zoon Emir Talal
met de Cherifa Zeine, dochter van den Trans-
jordaanschen edelman Jamil. Bij die gelegen
heid heeft Emir Abdoella Arabische edelen, die
van heinde en verre warengekomen om hun
vorst te huldigen, onthaald op dagenlange fees
ten en de geschenken, welke hem van zijn onder
danen en van vreemde vorsten gewerden, in
veelvoud gereciproceerd. Het nadeelig saldo
heeft zijn particuliere schatkist dermate aan
getast, dat hij thans een beroep moet doen op
de milddadigheid van zijn volk. Er is een col
lecte uitgeschreven, die onder toezicht van de
vier gewestelijke gouverneurs bijdragen zal in
zamelen. De loyale burgers die meer dan een
Palestijnsch pond offeren krijgen het recht
gedurende een dag deel te nemen aan de feesten
ten hove.
De bruidegom, Emir Naif, is geboren in 1914
(1333 volgens de Mohammedaansche tijdreke
ning) te Ataif in den Hedsjaz, ln een tijd toen
niets zijn vader, den tweeden zoon des konings,
en de Emire, prinses Mousbach, scheen te pre-
destiheeren tot stichters van een nieuwe dynas
tie. Het huwelijk van den prins is herhaaldelijk
uitgesteld, doch thans wordt het oogenblik
gunstig geacht. Want de internationale toe
stand is een gereede verontschuldiging voor een
betrekkelijk bescheiden viering, zoodat, als de
collecte niet tegenvalt, de Emir de kosten zal
kunnen bestrijden.
BOEKAREST, 8 Maart. (D.N.B.). Koning
Michaël heeft generaal Antonescoe het volgen-
gende telegram doen toekomen: „Ik wensch u
geluk met het voliedige vertrouwen, dat het
Roemeensche volk blijkens zijn stemming in u
stelt, en met de geestdrift, waarmede het aan
dit vertrouwen uiting heeft gegeven. Mijn hart
en Mijn gedachten zijn bij Mijn volk en bij u.'
ROME, 8 Maart. (D.N.B.). Op grond van een
in het Staatsblad gepubliceerde wet is het
ministerie van Marine gemachtigd, buiten de
credieten, welke reeds in verband met den
oorlogstoestand beschikbaar gesteld zijn, nog
2 milliard lire te geven, waarvan anderhalf
milliard nog in het begrootingsjaar 1940/41.
Te Kortenhoef is op 66-jarigen leeftijd over
leden de schilder Bernard A. van Beek.
Van Beek heeft vele malen geëxposeerd bi)
Arti et Amicitiae en St. Lucas. Hij was voor
zitter van de schoonheidscommissie te Korten
hoef en voorzitter van Curtvenne, het genoot
schap tot behoud van het landschapsschoon van
het Kortenhoefsche plassengebied.
In de afgeloopen week werden niet alleen
Spanje en Portugal door een natuurramp ge
heisterd, maar ook ln het Zuid-Westen van
Azië, in het oude Perzië, werd de bevolking door
een verschrikkelijke catastrophe wakker ge
schrikt. Een aardbeving midden in den nacht
heeft Oost-Iran geteisterd. In weerwil van de
vinnige kou moesten de menschen, nauwelijks
gekleed, het verdere deel van den nacht in de
epen lucht en in tenten doorbrengen.
Dit oude Perzië, dat in 1925 zijn naam ver
wisselde voor dien van Iran, heeft de laatste
jaren een verbijsterend snelle technische ont
wikkeling doorgemaakt.
Wanneer men over het moderne Iran spreekt,
dan moet men daarbij in één adem Rezah-Sjah-
Pahlevi noemen. De geschiedenis van Iran be
gint met den gedenkwaardigen 22sten Februari
1925, toen de toenmalige Rezah-Khan te zamen
met zijn bondgenooten de stad Teheran be
zette om het roer van het geheel verwaarloosd
land in handen te nemen en om buitenlandsche
politieke invloeden te weren. Uit het Noorden
van Perzië afkomstig, diende Rezah-Khan vele
jaren als stafofficier in de Perzische Kozakken-
brigade, een onder Russisch commando staanden
troep, totdat hij als overste op poiitiek terrein
kwam. Kort na den wereldoorlog was Perzië
de speelbal van Rusland en Engeland, terwijl
in het binnenland de regeering niet tegen de
verschillende richtingen opgewassen was. Reza
werd toen minister van Oorlog, en tenslotte
verdrong hij den sjah Ahmed Mizza en werd
zelf heerscher van Iran. Hierna vooral kwamen
de buitengewone kundigheden van dezen man
aan het daglicht. Het is zijn groote verdienste,
dat Iran, zooals hij het oude Perzië voortaan
noemde, zich geheel onafhankelijk gemaakt
heeft, en de betrekkingen ten opzichte van
Rusland en Engeland berusten thans geheel op
gelijkberechtiging. Zijn positie ten opzichte van
liet buitenland wordt verder ondersteund door
het door hem in het leven geroepen en uiterst
modern uitgeruste leger, waarvoor hij, als oud
soldaat, bijzondere belangstelling heeft. Wat
de binnenlandsehe politiek betreft, heeft hij de
macht van de verschillende stammen gebroken
en den feodalen adel onderworpen. De stammen
kregen ieder een woonplaats toegewezen en de
rooversbenden, die het land tot dan toe onveilig
maakten, werden uitgeroeid.
De Rezah-Sjah houdt zich echter ook bezig
met de industrialisatie en de verbetering van
den landbouw. Het grootste van al deze werken,
de Trans-Iransche spoorweg, nadert zijn vol
tooiing. En binnenkort zal deze 1500 K.M. lange
baan de Kaspische Zee met de Perzische Golf
verbinden. En wanneer men dan bedenkt, dat
het terrein, waar deze spoorweg door aangelegd
is en wordt, doet denken aan een Zwitsersch
berglandschap, dus een technisch zeer moeilijk
gebied vormt en dat dit reusachtige werk in
den tijd van tien jaar zonder vreemd kapitaal
voltooid is, zal men begrijpen, welk een boven-
menschelijke praestatie hier verricht werd.
Reeds rijden er treinen door landschappen, waar
vroeger woestijnen waren en steden verrijzen
in gebieden waarin de menschen vroeger niet
durfden binnendringen.
Ofschoon de aanleg van dezen reusachtigen
spoorweg veel tijd in beslag nam, werd de ont
wikkeling van de industrie in Iran echter niet
-verwaarloosd.
Talrijke suikerfabrieken zijn gebouwd.
Voorts \verd er «en garenfabriek in Sjalu-
Reza opgericht, een touwfabrlek in Ghom, een
zijde-fabriek in Tsjaluhz, een cement- en een
tabaksfabriek in Teheran. Ook talrijke textiel-
stoffenfabrieken danken hun ontstaan aan het
initiatief van den tegenwoordigen modernen
heerscher. De steden worden gemoderniseerd
en alle van electrische verlichting voorzien. Op
tal van manleren wordt de verbouw van ka
toen, jute, tabak en suikerriet bevorderd, o.a.
door geweldige waterwerken. Een irrigatiewerk
aan de Sjavar-rlvier bewatert een terrein van
8000 H.A.
Bijzondere zorg wordt er gewijd aan de alge
meene hygiëne en aan de gezondheid der be
volking, een taak, die in het spaarzaam be
volkte Iran buitengewoon moeilijk is. In tal
van deelen van het land treft men ziekenhuizen
aan en nog onlangs werd er een ziekenhuis in
Sjahsawar plechtig geopend, voorts een kin
derziekenhuis in Teheran, een lepra-hospitaal
in Tebriz en een sanatorium in Sjahabad. Bo
vendien wordt er een verbitterde strijd ge
voerd tegen de malaria, die jaarlijks tal van
slachtoffers maakt. Verleden jaar werd in de
havenstad Nousjahr een Pasteur-instituut met
onderafdeelingen in andere steden, gesticht. De
hoofdstad van het land werd zeer gemoderni
seerd, met nieuwe wijken uitgebreid, en met een
universiteit verrijkt. Een van de belangrijkste
feiten is ook de emancipatie der vrouw, want
de gesluierde haremvrouw werd een moderne, in
het volle leven staande, werkende vrouw.
Overal werden cursussen voor analphabeten in
gericht, die druk bezocht worden. Aan de sport
wordt veel tijd besteed en het padvinderswezen
bloeit er. Bovendien kan Teheran zich beroe
men op een museum, waar zich schitterende
verzamelingen bevinden uit het glorierijke ver
leden van het Perzische rijk van 5 6000 jaar
geleden. Voorts werd een groote nationale bi
bliotheek ingericht en aan de Iransche Acade
mie werd opgedragen, de taal van vreemde
woorden te zuiveren. De tijden zijn voorbij, dat
de Europeanen, in Iran konden doen wat ze
wilden en er met hun moedertaal terecht konden.
Men moet zich nu wel degelijk de taal van het
land eigen maken.
NEW YORK, 8 Maart. (D.N.B.). Het onder
Britsche vlag varende Noorsche vrachtschip Olaf
Bergh is Vrijdag in de nabijheid van Ocean City
(Maryland) op een zandbank geloopen. Het
vrachtschip was op weg van Huil naar Philadel
phia. De situatie van het 5.800 ton metende
schip is ernstig, daar de zee ruw is.
Dat U nu nieuwe meubelen koopt.
Uw gebruikte, zelfs ook Uw wat
ouderwetsche mahonie meubelen
koopen wij wel van U!
Riviervischmarkt 5 b.d. Gr. Kerk
Tel. 14911 't Huis met de
Uw adres voor In- en Verkoop
van bedden, ledikanten, kachels,
koperwerk, enz.
THE AMERICAN CLUB TIVOLI
HEDENAVOND WEER
DANSEN
in de Leeuwerik van 711 uur,
De Fransche regeering geeft thans kostbare
goudsmeedwerken aan Spanje terug, welke ver
moedelijk afkomstig zijn uit den bloeitijd van
het West-Gotische rijk, en bekend staan onder
den naam „De gouden schat van Fuente de
Guardazar". Deze schat is teruggevonden in 1853
en kwam toen grootendeels in Fransch bezit.
Sindsdien vormde hij een der grootste beziens
waardigheden van het Musée Cluny te Parijs.
Hij bestaat uit rijk versierde kruisen en negen
groote gouden kroonbanden, bezet met veelkleu
rige edelsteenen en voorzien van een ophang
inrichting, waaruit blijkt, dat zü waarschijnlijk
als gewijde geschenken voor kerken hebben ge
diend.
SCHEVENINGEN, 8 Maart. Aan de markt wa
ren de motorloggers Kw. 166, H. v. d. Plas, met
f 47, Kw. 175, J. v. faam, met 60, de kotters
Kw. 116, D. Haasnoot, met 164, Sch. 37, C. de
Jong, met 68 en 69 motorschokkers met 2262
besomming.
In totaal besomden' 73 kustvlsschers ƒ2501.
De noteeringen waren: kleine schol 18.80, schar
7.8016.pufschar ƒ3.205.alles per 40
KG.
Van elders werd aangevoerd enkele partijtjes
wijting en schol. De noteeringen hiervoor waren:
wijting ƒ9.middel schol ƒ13.50, beide per
kist van 20 K.O.; griet 1.40—1.80 per kilo.
Zoetwatervisch: snoekbaars ƒ1.001.10 per kilo.
I
