DE BEELDHOUWER
DORPEN IN DE STAD
KOOT
HALF OM
AAN DE BURGERIJ
„FRANKEN"
Haarlem, 19 April
Kunstenaar
Vakman
SLOTBAL
e
Uw RADIO defect?1
Botsing tusschen tram
en vrachtauto
0°
J. P. VAN VELSEN
,<ADI0-MC0RS N.V.
ZATERDAG 19 APRIL 1941
STADSNIEUWS
Frans Balendong over de ontwikkeling der
moderne religieuze kunst
DE SCHADE AAN DE
KATHOLIEKE CULTUUR
WORDT HERSTELD
BEETHOVEN-CYCLUS
Dirigent: Marinus Adam; solist:
Louis Zimmërmann, viool
ONTHEFFING WINKEL-
SLUITING
MAKEIAARSKANT. v. ONR. GOEDEREN
KLEVERLAAN 174, HAARLEM, TEL. 12840
DE OMZETBELASTING
Controle over 22.000 ondernemin
gen in het rayon Haarlem
HARRY BERGMAN
Geslaagd
DROEVE PLECHTIGHEID
HAARLEM
IIJLWEC 57 - TEL. 11036
BECHSTEIN - PLEYEL
IBACH - FöRSTER
PIANO'S - VLEUGELS
cF
F^F O A a
<f9'
MENU VAN DE CENTRALE
KEUKEN
Gevonden voorwerpen
R. K. Gem. Tooneelvereeniging
„St. Genesius"
Hitier viert zijn verjaardag in
het hoofdkwartier
FLINKE ETERS
If
van
Ontwerp voor een tunnel van
Kopenhagen naar Malmoe
Oproep van Hitier voor het
Duitsche Röq,de Kruis
Koude en overstroomingen
in Turkije
Antonescoe kondigt
amnestie af
Opbrengst collecte in Groningen
Slot defectTel. 11493
De Sleutelspecialist, L. Veerstr. 10
18 CT. PER 800 GRAM
(vooral dun snijden)
AGENDA
Bioscopen
20 April
Bioscopen
Apotheekdiensten
Bel op 14609
Krnisstr. 38
VAIM OI US BEKEND
Ongeval op Huizerstraatweg
te Naarden
Brutale rijwieldief
De kunstenaar Frans Balendong is een
vurig strijder voor de moderne religieuze
kunst in Haarlem. Hiervan getuigt weer
eens zijn interessante expositie, welke hij
deze week in het gebouw „St. Baal" organi
seert en die zeker de belangstelling van een
ieder verdient.
In zijn atelier „De Eikel", waar iedere
bezoeker het verschil kan „proeven" tus-
schen de vroegere massaproducten en de
moderne beelden, hadden wij hedenmorgen
een onderhoud met den beeldhouwer over
de ontwikkeling van de moderne religieuze
kunst.
Allereerst merkte de heer Balendong op, dat
er een opleving is van het liturgische leven,
niet alleen uiterlijk, maar ook innerlijk bij onze
katholieken. Wie jonge huisgezinnen bezoekt,
ziet hoe onze voorwerpen van devotie met
smaak zijn uitgezocht en een goede plaats in
de woning hebben gekregen. Ook viel 't dit jaar
op, dat de diensten van de Goedé Week beter
bezocht werden dan voorheen in de Katnedrale
Kerk. Er is een merkbare belangstelling voor de
liturgie. Een werkelijk diepe beleving van ons
geloof is niet langer meer een voorrecht van
enkelen, maar bestemd en bereikbaar voor ons
allen. De Kerk helpt ons door haar ceremoniën
en eerediensten. terwijl net gezin ons moet hel
pen door een katholieken geest en ^et gemeen
schappelijk gebed.
Wij menschen denken dikwijls echter te veel
aan de dagelijksche dingen van het leven en
In de beelden vinden wij juist de hulp om bij
het gebed minder afgeleid te worden.
Indien wij tot den Verlosser bidden, richten
wij onze blikken bijvoorbeeld naar het kruis
beeld en dit helpt ons bij het gebed. Wij zien
dan hoeveel Christus voor ons heeft geleden.
Zoo'n kruisbeeld brengt ons op de goede ge
dachte. Het kan echter ook anders zijn. De
religieuze handel brengt helaas heel veel andere
kruisbeelden, die het predicaat „goede" niet
kunnen verdragen. Nietszeggende beeltenissen
dus, zonder uitdrukking Dat zijn industriepro
ducten zonder meer, gemaakt aan den loopen
den band. Bij een bezoek aan een fabriek van
dergelijke beelden Informeerde ik eens naar
het aantal afgietsels, dat al van een bepaald
kruisbeeld was gemaakt. Het waren er meer
dan honderd duizend!
Dat er van een model meerdere afgietsels
gemaakt worden, is noodzakelijk om aan
een prijs te komen, welke betaaibaar is
Het is echter funest om zoo maar zonder de
minste moeite om iets beters te presteeren
of te zoeken naar betere uitdrukkingen, door
te drukken, net zoo lang tot elke nuance
van het model verdwenen is en tot een
stopverffiguur getransformeerd is. De goe
gemeente is helaas zoo gewend aan
den gang van zaken, dat zoo'n product nog
gekocht wordt ook. Want de tijd van het
minderwaardige massaproduct, een aanflui
ting van onze rijke katholieke cultuur, ligt
nog niet geheel achter ons.
De kunstenaar is de bevoorrechte persoon,
die bij de meditatie van Christus' lijden dit
lijden voor den geest ziet en beleeft. Hij heeft
daarbij de gave om datgene wat zijn geest be
leeft weer te geven in woord, klank of beeld.
Als hij nu een van deze meditatie-beelden
boetseert in klei, welke dan later weer In
plastiek of dergelijk materiaal wordt gerepro
duceerd, dan kan deze beleving van den kun
stenaar öns een zeer groote hulp zijn bij ons
gebed Dan is er leiding En als deze repro
ductie met zorg en liefde is uitgevoerd, worden
wij niet voortdurend gestoord door de onvol
komenheden in het beeld en het fabriekmatige
van de uitvoering. Dan verdwijnt het idee te
genover een winstproduct zonder meer en wor
den wi) dankbaar gestemd tot den Gekruisigde
en komen dan door het goede beeld in de stem
ming om te bidden.
„Zijn dan de werken der kunstenaars van
eenige tientallen jaren terug zooveel minder
van gehalte dan die der tegenwoordige artis-
ten?"
In groote trekken is dit Inderdaad het ge
val. Dit is ook verklaarbaar. Op het einde der
vorige eeuw zijn zeer veel kerken gebouwd. De
ze kerken hadden beelden noodig, niet enkele,
maar zeer vele. Er moesten dus beeldhouwers
zijn, en dat, terwijl eenige eeuwen lang de
religieuze kunstenaars in ons land geen kans
hadden gehad. U begrijpt, dat hier een zeer
moeilijk probleem naar voren kwam. dat door
een architect zoo werd opgelost, oat hij zeli
een atelier voor kerkelijke kunst oprichtte vak-
nienschen liet komen, een idee aangaf en dit
door de vakmenschen liet uitwerken
Nu is er een zeer duidelijk onderscheid te
maken tusschen vakman-beeldhouwers en kun
stenaar-beeldhouwers. 0
Iemand, die handig is en gevoelig in de vin
gers, kan na vlijtige oefening een zeer behoor
lijk beeldhouwer worden. Hij kan dat worden,
zonder de gave van scheppen te hebben. Hij
kan alleen een zeer duidelijk tot In de finesses
omschreven opgave uitwerken. Daar ontbreekt
echter de meditatie, het innerlijk medevoelen
aan. Proportioneel is het produet van zijn han
den volkomen in orde, aesthetlsch voldoet het
product aan hooge eischen, geestelijk loopt het
product echter mank. De ontwerper is een
ander dan de maker.
De maker verdiept zich wel op de aesthe-
tische oplossing van de opgave, heeft echter
niet den geest en de liefde tot het onder
werp om zich ook op de geestelijke waarde
ervan te bezinnen en komt dan wel tot
mooie mannen en vrouwen, prachtige
plooien-vallen, sierlijke handgebaren, alles
echter nietszeggend, leeg. Het hart ont
breekt. Er waren destijds geen andere man
nen te vinden en dus moest met dit werk
genoegen worden genomen. By gebrek aan
materiaal voor vergeiyking en ook by ge
brek aan kunstzin, waren de opdrachtgevers
wellicht zeer ingenomen met de afgeleverde
werkstukken.
Deze vakmenschen nu waren ook de makers
Een modern crucifix, ontworpen door
Frans Balendong
(foto Tesselaar)
van het model van de beelden voor den verkoop
aan het publiek. Deze modellen werden dan
verkocht aan de fabrieken, geleid door zaken-
menschen. Hier werd het beeld berekend en
bekeken op den zakelijker, kant, de draagkracht
van het geachte publiek werd geschat. Er werd
gespeculeerd op den smaak, welke onontwikkeld
was. Rose, zachtblauw er. zachtrood werden de
kleuren. Zccdpende werd de toch al niet groote
waarde van deze beelden nog eens verkleind
door den geldman, die niet met geestelijk
nut, maar met geld rekende.
De eerste afgietsels van deze modellen geven
echter in elk geval nog de juiste afbeelding te
zien. Na eenige duizendtallen beginnen echter
de vormen te verflauwen, de scherpe deelen
worden afgerond, mond en oogen verdwenen
geleidelijk geheel. Echter geen nood. Voor de
oogen kan ook volstaan worden met deze erop
te schilderen, de mond dito. Op afstand is hec
resultaat evengoed, want de menschen stellen
immers geen eischen!! Zoo was het, ja. Gaan
deweg zijn de toestanden echter verbeterd. Uit
de vakmenschen hebben zich werkelijke kun
stenaars ontwikkeld. Menschen die niet met
flodderdas en grooten hoed loopen, maar meer
in hun mars hebben. Hier wil ik niets kwaad»
vertellen van de vakmenschen van vroeger. Dit
zijn menschen van hun tyd en zij hebben tech
nisch het fundament gelegd waarop thans
wordt voortgebouwd. De hedendaagsche men
schen echter, die de opdrachten krijgen tot het
maken van een model, hebben daarbij, ook
opgeleid door een betere beleving van de litur
gie in het algemeen, een grooter gezichtsveld
en maken beelden met een inneriyke spanning,
niet alleen met liefde voor het aesthetische,
maar ook met liefde voor de geesteiyke waarde.
De eischen van een groot deel van het
publiek zijn veel grooter geworden en deze
menschen zijn in staat aan deze eischen
te voldoen. De werkplaatsen, weike deze
modellen krygen om te reproduceeren,
knoeien daarby niet maar raak, want ook
by de religieuze handelaars is zich een
groote verandering aan het voltrekken.
Vroeger was deze handel zonder meer een
voldoen aan de vraag, en dit is op het
oogenblik in vele winkels nog zoo. De goede
echter werken zich er boven uit door hun
collectie op hoog peil te brengen en voor
lichting te geven waar dit gewenseht is.
Wij moeten trachten de schade, welke in
vroeger tyden is toegebracht aan onze katho
lieke cultuur inhalen. Als u dan ziet wat er
reeds op dit gebied gepresteerd is, moet u toe
geven, dat er hard gewerkt wordt.
Er is een tijd geweest, dat iemand met goe
den smaak gedwongen was een smakeloos beeld
te koopen, omdat het goede niet tegen betaal
baren prys in den handel was. Dat is nu geluk
kig anders geworden. De collectie beeiden wordt
zelfs zeer uitgebreid, veel meer dan vroeger
toen men huis aan huis hetzelfde geesteslooze
product kon aantreffen."
Uit de woorden van dezen kunstenaar, die
reeds veel uit de praktijk heeft geleerd, moge
blijken, dat wij thans gelukkig in een goede
richting gaan, al zijn nog niet alle katholieken
hiervan overtuigd.
Goede beelden, waaraan niet de geest van
het massaproduct kleeft, schenken ons veel
voordeel by de beleving van de liturgie en
voor ons zieleleven.
bankier of zijn zielzorger; men groet er zijn
apoteker, zijn oud-onderwijzer, zijn huishee;
of piano-leerares. In de pauze vecht de fa-
orieksdirecteur die 300 man werk geeft, naas
den aankomenden ambtenaar die zijn cul
tuurbesef wil verhoogen om een kopje koffie,
een extra-klontje of een ijsgekoeld fleschje
bier. Als de voorstelling is afgeloopen tracht de
notaris zijn bankier te kraken by de vestiaire,
hoewel zyn opmarsch stuit op thans zoo schaar-
sche sigaren. Maar bij den uitgang groet men
elkaar weer met zoo iets als „aardig stuk, niet'
of „we hebben weer eens gelacnen, dokter."
Wat de dorpelingen elkaar in de catacombe
van den schouwburg vertellen, moet geheim
blijven. .Maar uit de opmerking „kom je nou
nog 'ns gauw an", die by het splitsen in stal
les, loge oftemphitheater gemaakt wordt, mag
een buitenstaander de conclusie trekken, da^
alles in het dorp vrede en eendracht is.
We tellen gelukkig méér van die dorpjes in
onze stad. Ga eens een keer naar een uitvoe
ring van een dilettanten-tooneelvereeniging.
Zeshonderd menschen, die één avond familie
leden zijn, eens een echt knus uitje hebben,
tusschen de bedrijven over de kinderen verha
len opdisschen, of over op komst zijnde ver
lovingen, mitsgaders over distributie-moeilijk
heden. Het is geen schande, dat we eens een
lid met een ander lid een boterbon voor tex
tielpunten zagen ruilen! Ook by concerten
vormt zich een dorp in de stad, al is er lang
niet die verbondenheid als in den schouwburg.
Het klinkt misschien eenigszins ontwijdend,
maar het grootste dorp der stad duikt op, wan
neer de Bach-Vereeniging haar concert-avon
den geeft. Daar spreekt het kleedingvraagstuk,
ondanks de distributie, vooral een bijzonder
woordje mee. Maar trots de aanwezigheid van
vele zilvervossen, veulens of ruischende slepen,
wijken de gesprekken in de pauze niet veel af
van die der pauzeerende begunstigers van het
Gemengd Koor „Kun je nog zingen, zing dan
mee."
De dorpen in de stad zyn hermetisch afge
sloten. Wie er niét in thuis hoort, komt er
niet in. Geen schildwacht houdt hem tegen,
geen controleur van identiteitsbewijzen valt
hem lastig, tóch voelt hij zich zielig-alleen,
dood-ongelukkig. Want geen mensch zegt wat
tegen hem en hij voelt tot in het diepste van
zyn hart, dat hij van een anderen stam is.
Haarlemmers zijn eigenaardige menschen. Ze
hebben wel wat voor elkaar over en ze willen
graag in elkanders gezelschap vertoeven, als ze
door lange ervaring weten wie ze voor heb
ben. Het standsverschil spreekt nog een dapper
woordje mee. Toch vormen al die dorpen en
dorpjes een groote stad als de nood aan de
stadspoorten komt kloppen. Dat hebben we in
de oorlogsdagen en na de bombardementen ge
zien. 't Zal goed zijn, daar nu en dan nog eens
aan te denken.
De Beethoven-avonden, die onder groote be
langstelling zyn ingezet gaan Dinsdag verder
met éen concert onder leiding van Marinus
Adam; de oud-eerste Concertmeester van het
Concertgebouw-orkest, Louis Zimmërmann,
komt het „Concert der Concerten" voordragen.
Het orkest speelt de derde Symphonie, de
„Eroïca'welke symphonie Beethoven eerst
aan Napoleon had willen opdragen. Met de
tweede Leonore-Ouverture vangt de avond aan.
Het concert begint om 8 uur.
i
De regeeringscommissaris voor Haarlem heeft
met het oog op den stand der bloembollenvel-
den op de Zondagen 20 en 27 April en 4 Mei
1941, op welke dagen alhier een talryk bezoek
van elders te verwachten is, algemeene onthef
fing verleend van alle verbodsbepalingen van
de Winkelsluitingswet tot des namiddags 8 uur.
dellastraat 46; tasch m. i., v. d. Ham KI. Hout
maat 91 rd.; tchooitasch m. i., Vliek, Klever-
arkweg 238; vacht Gozen. Brouwerstraat 21.
Naar aanleiding van een bespreking, welke
heeft plaats gehad in de laatstgehouden ver
gadering der Kamer an Koophandel en Fabrie
ken voor Haarlem en Omstreken, betreffende
ae controle Besluit Omzetbelasting 1940 is met
den Inspecteur der Invoerrechten en Accijnzen
te Haarlem een correspondentie gevoerd waaruit
blijkt, dat onder deze inspectie ca. 22000 onder
nemingen moeten worden gecontroleerd, zoo
dat het zeer bezwaarlijk is om met iederen on
dernemer in overleg te treden omtrent datum
en uur, waarop deze controle hem het best past.
In het algemeen worden de ondernemers een
dag of vijf tevoren gewaarschuwd wanneer zij
zullen worden bezocht. Sommige van hen worden
echter zonder voorafgaande waarschuwing be
zocht. Mochten zij dan niet thuis zijn, dan wordt
een nadere datum afgesproken.
In verband hiermede wijzen wij er betrok
kenen op. dat het van groot belang' is, dat hun
boekhouding regelmatig wordt bijgehouden en
daaraan niet eerst wordt gedacht, wanneer een
ambtenaar komt of zijn bezoek in uitzicht stelt.
Is n.l. de boekhouding in orde, dan is de con
trole veel eenvoudiger en neemt uiteraard min
der tijd in bes'ag.
De betrokken inspecteur heeft de Kamer
medegedeeld, dat zijnerzyds al het mogelijke
wordt en zal worden gedaan om den ondernemer
zoo weinig mogelijk last van bovengenoemde
controle te doen ondervinden.
RESERVEERT ZONDAG 27 APRIL voor ons
Nadere mededeelingen per circulaire
Iedere Zondagavond voor ingeschreven
leden Soirée in zaal 3 van „Lido" Houtplein
DANSSCHOOL VOOR R.K.
Voor kantoorstenograaf (130) te Haarlem is
geslaagd de heer J. J. Boeting te Hoofddorp.
Leerares mèj. M. Wubbe te Haarlem.
Hedenmorgen vond op het R- K. Kerkhof St.
Barbara te Haarlem-Noord, onder groote deel
neming, de begrafenis plaats van mevr. v. Oor
schot en haar 15-jarigen zoon Cor, die op Twee
den Paaschdag op zoo tragische wijze om het
leven kwamen.
Om negen uur werd in de St. Jan aan de
Amsterdamstraat de gezongen H. Mis van Re
quiem opgedragen door kapelaan A. S. v. Rijn.
Het was een mooie gedachte van de broeders
der St. Henricusschool te Heemstede, om voor
hun leerling Cor: die in de hoogste klasse van
de Mulo zat. door de leerlingen, afgewisseld door
de schola cantorum van de St. Bavo te Heem
stede, de liturgische gezangen van de Requiem
mis te laten zingen.
De belangstel'ing, zoowel in de kerk als op
het kerkhof, was zeer groot. Om kwart vóór
elf vond de begrafenis plaats. Bij deze pVsch-
tigheid was o.a. aanwezig de regeeringscommis
saris van Haarlem, de heer S. Plekker, de com
missaris van politie, de heer E. H. Tenckinck. 'n
deputatie van hooger en lager spoorwegperso
neel, het bestuur van de St. Henricusschool en
vele anderen.
In de kapel werd de absoute verricht door
kapelaan A. S. van Rijn.
Van de vele kransen, die de groeve omring
den, noemen wij die van het Haarlemsche ge
meentebestuur, het bestuur van de St. Henri
cusschool, van het personeel der Nederlandsche
Spoorwegen te Haarlem en van de leerlingen.
Zoo nu en dan vinden er in onzen Stads
schouwburg tooneel-evenementen plaats. Dan
komt een gezelschap-van-naam met koor en
ballet en bijzondere mise en scène, een opvoe
ring geven van een klassiek stuk van een be
roemd auteur en een beroemd componist. Een
anderen keer is het een brillant-gemonteerde
operette, dan weer een populair blijspel, dat
tegen hooge entree-pryzen, terwille van een
liefdadig doel, te. zien is. Er zijn ook cultureele
vereenigingen. die voor hun leden het beste van
het beste laten opvoeren.
De schouwburg is op zoo'n avond eigeniyk
een dorp in de stad. Men verwijlt er in de beste
stemming met zijn dokter, zyn notaris, zyn
Franco levering
Gemakkelijke voorwaarden
,0
Vakk. reparatie van alle merken stofzuigers
Het menue van de Centrale Keuken voor de
week van 2129 April luidt als volgt:
Maandag 21 April; stamppot witte kool.
Dinsdag 22 April: hutspot.
Woensdag 23 April: stamppot spinazie (ge
hakt).
Donderdag 24 April: stamppot snijboonen.
Vrijdag 25 April: erwtensoep.
Zaterdag 26 April: stamppot raapstelen.
Maandag 28 April: stamppot andijvie.
Dinsdag 29 April: stamppot zuurkool.
Inlichtingen aan het bureau van politie,
Smede.straat, uitsluitend tusschen II en 13 uur.
Beurs m. 1., Rozendaal, Zomerluststraat 147;
housen, Klouwens, Rustenburgerlaan 15; twee
messen, v. d. Meer, Schoollaan.95, Bennebroek;
portefeuille met bescheiden t. n. van Versteege,
Ravensberg, Accaciastraat 70; padvindersriem,
Kemps, Dennenstraat 8; rijwielplaatje, Boeree,
Veenbergplein 29; rijwielplaatje, v. d. Vliet, Ein-
denhoutstraat 23; kinderschoen, v. Veen, Pla-
Zondag 27 April geeft de R.K. Gem. Tooneel
vereeniging „St. Genesius" haar slotuitvoering
in Hotel „Vreeburg" te Bloemendaal.
Opgevoerd zal worden „De Pastoor van
ïikendonk". spel in drie bedrijven, van Rent
Bosch. De uitvoering zal 's middags te vijf urn
i an vangen. Velen zullen wellicht dien dag den
.ocllt naar Bloemendaal aanvaarden om de
laatste uitvoering in dit seizoen bij te wonen
-'„The Jollyy Jokers" zullen de entre-acte-mu-
ziek verzorgen.
(Berichten reeds geplaatst in
een deel onzer vorige oplaag)
BERLIJN, 18 April (D.N.B.). „Verjaardag
van den Führer in het hooidkwartier". Onder
dit opschrift schrijft de rijksperschef, dr. Die
trich, in de nationaalsocialistische „Korrespon-
denz" o.a. het volgende:
Dit maal valt zijn verjaardag midden in de
groote beslissingen van den Balkanveldtocht. De
Führer brengt zijn verjaardag door in den een
voud van den soldaat, in zijn hoofdKwartier,
vanwaar hy de zegevierende operaties van zyn
Zuidoostelijke legers leidt. Van den vroegen
ochtend tot diep in den nacht stroomen hem
ook in zyn veldkwartier onophoudelyk de mili
taire, politieke, diplomatieke en andere berich
ten uit de geheele wereld toe. Ook op zijn ver
jaardag staat de' Führer zooals op iederen1 an
deren dag met zijn generaals van de kaarten-
tafel, volgt hij den opmarsch van zijn leger,
slaat hij aandachtig Iedere beweging van den
vijand gade en neemt hij snelle besluiten, waar
bij niets aan het toeval wordt overgelaten. In
voortdurend persoonlijk of telefonisch contact
met zijn opperbevelhebbers, die uit hun hoofd
kwartieren het optreden van hun afdeelingen
leiden, bepaalt hy het beeld der veldslagen en
het aanzien van den oorlog, zooals hy het wil.
BERLIJN, 18 April. (A.N.P.). De oorlog ver
hindert niet, dat in Denemarken groote tech
nische werken worden aangepakt. Terwyl reeds
van officieele zijde het plan wordt uitgewerkt
voor den aanleg van een brug van Kopenhagen
naar Malmoe over de Sont, hebben jeugdige
ingenieurs een tot in de kleinste bijzonderheden
uitgewerkt voorstel gedaan tot den bouw van
den langsten tunnel ter wereld van Kopenhagen
naar Malmoe.
Het denkbeeld, eener vaste verbinding tus
schen Zweden en Denemarken is niet nieuw.
Reeds in 1888 wilde een Zweedsche Ingenieur
een soott onderzeesche brug van Elseneur naar
Helsingborg, dus op de smalste plek van de Sont
bouwen. In 1916 ontwierp een groep Deenscne
en Zweedsche ingenieurs het plan voor een tun
nel van het Deensche eiland Amagar naar de
Zweedsche stad Malmoe. Bij de toenmalige ont
wikkeling der techniek leek het plan echter te
fantastisch. Pas in 1936 kon een practisch uit
voerbaar plan voor een overbrugging van de Sont
door Deensche en Zweedsche ingenieurs worden
uitgewerkt. De bouw van een tunnel van Dene
marken naar Zweden volgens het thans inge
diende voorstel zou ongeveer 118 millioen kro
nen kosten en gedurende zes jaren werk ver
schaffen aan 2000 arbeiders. De tunnel zou
een lengte krygen 'van twaalf kilometer.
Gaarne zou ik deze week een enkele opmer
king doen hcoren aan net adres van verhuur
ders en huurders van woningen in Haarlem.
Zij zijn beiden nuttig in de Haarlemsche sa
menleving: de eersten stellen hun medebur
gers in staat over een behuizing te beschikken,
de anderen verschaffen den stand van huis
eigenaren een behoorlijk profyt van hun be
zit. Als tusschen deze twee partijen een goed-
verstandhouding heerscht, zi.in ze er beiden
mee gebaat en alles zou In orde zijn.
Jammer genoeg heb ik den indruk, dat in
den laatsten tijd hier en daar wel eens wat
aan die verstandhouding hapert. Hiertoe reken
ik dan zoowel klachten over ongemotiveerd
optreden door huiseigenaars, als opmerkingen
over huurders, die vergeten, dat alles niet van
één kant kan komen.
De omstandigheden brengen helaas mede,
dat er op het oogenblik weinig keus in leeg
staande huizen is en het is mogelyk, misschien
zielfs begrijpelijk, dat dit een eenigszins geprik
kelde stemming veroorzaakt. Toch geloof ik,
dat met wat geven en nemen van weerskan
ten veel ongerief vermeden zou kunnen worden.
De huurder kan daar zeker veel toe bydra-
gen, wanneer hij, als een goed bewoner, ook de
belangen van den eigenaar van zyn huis niet
uit het oog verliest, de huur op tijd betaalt,
de woning netjes onderhoudt en bedenken wil.
dat de lasten van bezitters van vaste goederen
gestegen zyn. Men denke alléén maax aan de
verdubbeling van de grondbelasting en de vele
andere lasten, die daar nog bijkomen. Nu zyn
my bijvoorbeeld gevallen bekend, waarin de
huiseigenaar, begaan met het lot van een werk-
loozen huurder, de woninghuur verminderde, en
toen deze huurder weer werk had, ook weer
den ouden huurprys vroeg. Dat Is billijk en in
dien dan zoo'n huurder kabaal maakt ovef on
wettige behandeling, dan houdt dit weinig
steek. Laat men zich ook wat beperken in het
vragen om onnoodige dingen; alle reparaties
zijn tegenwoordig vry kostbaar en wy moeten
onze eischen daarom niet al te hoog stellen.
En nu de verhuurder. Het moge waar zijn,
dat hy door de huizenschaarschte in een wat
voordeelige positie verkeert bezwaarlyk kan hij
daaraan het recht ontleenen, anders op te tre
den dan hy In meer normalen tyd zou doen.
Laat hij bedenken, dat het gerief van rustig te
kunnen wonen iemands bestaan zeer kan ver
lichten en dat er moeilijkheden in een gezin
kunnen voorkomen, die door een humaan op
treden van den huiseigenaar grootelijks ver
licht kunnen worden. Tevens moge erop gewe
zen worden, dat het zeker In deze tijden on
duldbaar is, dat behoorlyke huurders, hetzij om
eenig gewin, hetzij uit willekeur of om minder
waardige beweegredenen uit hun huizen gezet
worden. Deze waarschuwing kan veel geld en
ergernis besparen.
Om te besluiten: Laat er samenwerking zyn
tusschen huurder en verhuurder, begrip voor
elkanders belangen en vermyding van moei
lijkheden. Laat men ook in dit opzicht burger
zin en burgerplicht verstaan en betrachten!
HAARLEM, 19 April 1941.
S. PLEKKER
BERLIJN, 18 April (D.N.B.). Voor ae on
dersteuning van het Duitsche Roode Kruis in
het tweede oorlogsjaar heeft de Führer een op
roep tot het Duitsche volk gericht, waarin hij
onder meer zegt: „Een jaar van zwaren strijd
ligt voor ons. Het zal in de geschiedenis geboek
staafd worden als een groote en gedenkwaardige
gebeurtenis in de grootste worsteling van het
Duitsche volk voor zijn politieke vryheid en
zijn economische toekomst. Beslissingen van
historische beteekenis zullen vallen. Ket Duit
sche vaderland zal opnieuw met trotsch vertrou
wen en dankbaarheid op zijn zonen zien, die
in onzen grooten tyd met heldhaftige opoffe
ring van hun leven het leven van de komende
Duitsche geslachten verzekeren."
ISTANBOEL, 18 April (D.N.B.). Een plot
seling ingetreden koude heeft den fruitoogst in
het gebied van Malatya (Zuidoost-Aanatolië)
volkomen vernietigd. Vooral de wynbergen heb
ben zwaar onder de koude geleden. Ook de pa
paverplanten zijn bevroren. De gezamenlyke
schade bedraagt drie millioen 'urkschc ponden.
Ir het dorp Tsjivrll bij Smirna zyn 150 huizen
en schuren als gevolg van overstroomingen,
welke door aanhoudende regenbuien ontstaan
zijn, ingestort. De oogst van in totaal vijftien
dorpen staat onder water.
BOEKAREST, 18 April.. (D.N.B.). In een pro
clamatie aan het Roemeensche volk ter ge
legenheid van het orthodoxe Paaschfeest op
a.s. Zondag, heeft generaal Antonescoe amnes
tie afgekondigd, waarover in politieke kringen
reeds sinds eenigen tyd gesproken werd.
De deze week te Groningen gehouden lysten-
collecte ten bate van Winterhulp Nederland
heeft in totaal f 4600 opgebracht.
Gebouw St. Bavo: Geel Wit, 6.30 uur, Ge
wone zittingen, 47 uur, Jaarfeest Grafischen
Bond, 7.30 uur.
De Bois, Kruisweg: Expositie moderne schil
derijen, 10—5 uur
Palestina Diorama's, Schotersmgel 117 ate
bezichtigen 109 uur.
Frans Halsmuseum: Expositie van werken
van Lajos Ebneth, 105 uur.
R- K. Leeszaal en Bibliotheek, Nieuwe Gracht
70; Expositie van werken van Hugo de Groot.
10 tot 5 uur
Rembrandt: „Schandaal om mevr. Kaiser-
ling", 2.30, 6.30 en 8.45 uur
Cinema Palace: „Wie nist waagt, die niet
wint" 2, 6.30 en 8.45 uur.
Luxor: „Waar is Golow'n?" 2.30, 6.30 en
8.45 uur.
Frans Hals „Krambabuli". 2 30, 6.30 en 8.45 u.
Spaarne: „De hemel ep aarue" en „Genei-
men van het oerwoud", 8 uur.
Gebouw St. Bavo: Jaarfeest Grafische Bond,
7.30 uur.
Stadsschouwburg: N.V. Het Nederl. Tooneel
met „De vriendin van Allen en Niemand", 7.30
uur.
Kunsthandel Leffelaar, Wagenweg 102: Ten
toonstelling van werken van de schilders Albert
Arens en H. J. Wesseling, 2—4 uur.
Rembrandt: „Schandaal om mevr. Kaiser-
ling", 1.30, 3.45, 6.30 en 8.45 uur. 1130 uur: In
het Ryk der rendieren".
Cinema Palace: „Wie niet waagt, die niet
wint", 11.30, 1.30, 3.45, 6.30 en 8.45 uur.
Luxor: „Waar is Golowin?", 130, 3.45, 6.30
en 8.45 uur.
FVans Hals: „Krambabuli", 2, 4.15, 6.30 en
8.45 uur.
Spaarne: „Geheimen van het oerwoud" en
„De hemel op aarde", 1.30, 3.30 en 6.30 uur.
De Zondag- en avonddiensten der apotheken
zullen tot en met Vrydagavond worden waarge
nomen door de volgende apotheken: Bosch en
Vaartapotheek, Bosch en Vaart-straat 26, tel.
13290; H. Remmers en Zn. Kruisstraat 6, tel.
10354; Noorder-apotheek, Jan Gijzenkade 181,
tel. 23821; Heemsteedsche Apotheek. Binnenweg
98, Heemstede, tel. 28197,
Op den Huizerstraatweg te Naarden heeft
zich een hevige botsing voorgedaan tusschen een
met steenkolen beladen vrachtauto en een loco
motief van de Gooische tram.
De auto kwam uit de richting Naarden en de
bestuurder wilde op den Huizerstraatweg een
zijweg van een kweekery inrijden, waartoe de
trambaan moest worden overgestoken
Toen de auto op de rails vas, bemerkten de
beide inzittenden, dat uit de richting Huizen
reeds op zeer korten afstand een locomotief met
eenige wagons naderde.
Tot grooten schrik van de inzittenden sloeg
de motor van den auto midden op de trambaan
ef De twee mannen konden niets anders doen,
dan zoo snel mogelijk uit den auto springen en
nauwelyks hadden zij het voertuig verlaten of
de auto werd gegrepen.
De wagen sloeg eenige malen over den kop,
werd een eind medegesleurd en bleef onder de
wielen van de locomotief geheel vernield liggen.
De bestuurder van den auto had de tram niet
zien naderen, doordat een rij boomen het uit
zicht op de trambaan belemmert.
De politie te Oud-Gastel heeft gearresteerd
den los-arbeider J. C. v. B. aldaar, die de zwijn-
tjesja gerij als beroep uitoefende. Hy heeft reeds
bekend 5 rijwielen te hebben gestolen, ni. 4 te
Rcozendaal en 1 te St. Willebrord.
Hy ging by de uitoefening van zyn „bedrijf"
o.m. als volgt te werk: Hy stal een flets op de
Markt of in het Park te Roozendaal en na en
kele dagen verkocht hij het vehikel bij voorkeur
in een der omliggende plaatsen. Zoo verkocht
hy b.v. een der gestolen karretjes re St. Wille
brord, waar hij zelf het rijwiel ging afleveren.
Maar van St. Willebrord terug naar Oud-Gastel
was hem te ver om te loopen en dus ging
hij er met een fiets vandoor, welke bij een café
te St. Willebrord stond.
Hoe brutaal deze dief was, moge vooral ook
hieruit biyken, dat hij toen de veldwachter
van Oud-Gastel hem naar Roozendaal over
bracht, om daar ter beschikking van de politie
te worden gesteld met den veldwachter mee
fietste op een der te Roozendaal gestolen kar
retjes. Op het politiebureau te Roozendaal wist
men al spoedig de herkomst van 'Jit rijwiel te
achterhalen. Ook kwam aan het licht, dat de
verdachte een ges'o!en fiets in den grond had
begraven.
Vrijdagmiddag is v. B. naar het huis van be
waring te Breda overgebracht.
