„Sociale orde"
100 M? versche lucht per seconde!
w;
Jeugdbeweging in 1940
in de
P.T.T-OPBRENGSTEN
In den bijna twee K.M. langen
Rotterdamschen Maas
tunnel
ZONDAG 20 APRIL 1941
VAN WEEK TOT WEEK
Ook de Geest getuigt, dat
Christus de Waarheid is.
Epistel
Over Januari en Februari
bevredigend
TAPTE- EN KARNEMELK EN
DE DISTRIBUTIE
DRIFTIGE SLAGER
Wegens poging tot doodslag
gearresteerd
Heien vroeger en nu
DE KJNA.CL IN 1940
Jaarverslag van den secretaris
Luchtverversching
TWEE JAAR STREMMING
VAN SCHEEPVAART
Wegens afdamming van de
Holendrecht
Pootaardappelen verkocht
aan consumenten
Daarenboven te hoogen prijs
berekend
Bewusteloos door uit
stroomend gas
Toestand van slachtoffer ernstig
inierhulp Nederland:
brengi vreugde in veler leven.
Kinderen speelden met
lucifers
Twee boerderijen in de
asch gelegd
Vrachtauto's op elkaar
gereden
Drie ernstig gewonden
EERSTE PERZIKEN
Oplichter aangehouden
Triumph-Werke A. G.
Hebben de vooraanstaande katholieken zijner
dagen het werk van praeses Van Nispen ge
waardeerd, of richtte hij zich in zijn laatste
levensjaren herhaaldelijk tot een andersden
kend publiek, omdat hij hoopte, daar een wil
liger gehoor te vinden voor ideeën, waarvoor
in het eigen kamp de tijd nog niet rijp scheen?
Het is zoo eenvoudig, te antwoorden, dat de
katholieken niets van hem begrepen en dat ze
hem met den bisschop aan hét hoofd misken
den. Een profeet wordt in eigen kring zelden
geëerd. En de hedendaagsche katholiek kan zoo
gemakkelijk vonnis strijken over de achterlijk
heid van de geloofsgenooten der tachtiger en
negentiger jaren. Doch wie niets anders zou
gewaarworden dan een simpele tegenstelling
tusschen een vooruitstrevenden eenling, Van
Nispen, en een achterlijke gemeenschap, de
katholieke, die doet aan de wiare geschiedenis
niet het recht, dat haar toekomt.
Dat Praeses van Nispen bezield werd door
een heilig idealisme, hebben zijn tijdgenooten
ongetwijfeld goed beseft, maar ze waren een
beetje huiverig voor de onpractische en soms
ontactische wijze, waarop de vrome man zijn
theorieën verkondigde. Ze hadden over het al
gemeen liever gezien, dat hij zich strikt bepaalde
tot het Gezellen werk, zonder zich te wijden
aan maatschappelijke speculaties, waarvoor hem,
volgens hun oordeel, de geestkracht ontbrak
Hij was geen eersterangs intellect. Zijn hooge
geestelijke strevingen vertroebelde hij door er
over te spreken in een stijl, die vaak verward
en altijd eentonig was. Met name zijn steeds
Weerkeerende gedachte omtrent het Vaderschap
en het Zoonschap, waarvoor Mgr. Bottemanne
terugschrikte, bracht menigeen in het onzekere.
Hierdoor kreeg hij in sommige pastorieën van
bet Haarlemsche diocees de reputatie, dat hij
^gevaarlijke" dingen beweerde. In ,.De Tijd
Werden zijn vlugschriften blijkbaar niet bijzon
der au sérieux genomen. Zoo vond hij ook
Weinig toegang tot de katholieke tijdschriften.
Een lezing, die hij in het voorjaar van 1879
bield voor de Pius-Vereeniging te Amsterdam
pver „De Sociale kwestie" kreeg hij echter ge
drukt in „De Wachter", het maandblad 'van
Schaepman en Nuyens. Het was een typisch
„Ultramontaansch" stuk Werk, waarin alle po
gingen tot oplossing van het maatschappelijke
vraagstuk, door andersdenkenden ondernomen
of verdedigd, als goddeloos Werden afgewezen. In
deze rede wordt meer apologie gevoerd voor de
katholieke instellingen dan voor een maatschap
pelijk toekomstbeeld, waarin de katholieke idea
len tot him recht zouden komen. Het voornaam
ste belang van dit stuk is hierin gelegen, dat
Van Nispen er voor het eerst op het terrein
van de theoretische sociologie komt, weze het
nog weinig gewapend. Het lijkt meer op een
enthousiaste toespraak voor een politieke kies-
Vereeniging, die geheel of grootendeels bestaat
uit overtuigden dan op een stelselmatige uit
eenzetting van meeningen, waarover discussie
mogelijk zou zijn.
Hiertoe kwam Van Nispen eerst in 1886 in
Kijn brochure „Onthulling van de sociale wan
orde en middel tot genezing", die hij uitgaf bij
L. Kervel en Co. te Amsterdam. „De maat
schappij is het 'werk van God en beantwoordt
daarom aan het beeld der orde, dat God voor
den geest stond, toen Hij de maatschappij in
richtte". Deze gedachte wordt tamelijk doctri
nair uitgelegd, in de volgende punten: a. God
heeft in de maatschappij gelegd een eenheid,
b. God heeft in de maatschappij een Vader- en
een Zoonschap gelegd, c. God heeft in de maat
schappij gelegd eene heilige samenwerking, een
gezamenlijke streving naar omhoog, eenen hei
ligen Geest, Vervolgens wordt met redenen om
kleed, dat die ideale maatschappij niet kan
worden verwerkelijkt door a. de sociaal-demo
cratie, b. de vrijmetselarij, c. het Jodendom, d.
het liberalisme, e. het protestantisme. Eindelijk
wordt aangetoond, dat alleen de Katholieke ge
dachte, „crucifixistisch" geïnterpreteerd, in staat
is de maatschappij doelmatig te herordenen.
Deze reorganisatie zou gunstig zijn a. voor de
individuen, b. voor het huisgezin, c. voor het
Staats- en burgerlijk gebied.
Onder de vele werkjes van praeses Van Nispen
Is „Onthulling" wel het meest beduidend. Het
Vat ook zijn gedachten het helderst bijeen. Hij
toont hier ten volle zijn oorspronkelijkheid.
Maar de polemiek tegen de stelsels, die hij
Veroordeelt, is tamelijk naïef en blijft meer
theologisch dan sociaal. Dit is ook het geval in
het bijbehoorende vlugschrift „Ontmaskering",
eveneens bij Kervel verschenen, waarin dezelfde
Stelsels, inzonderheid de vrijmetselarij „de
hoofdtoon van het ongeluk onzer eeuw" scherp
worden aangevallen.
Deze beide boekjes zijn het wel geweest, die
de aandacht van andersdenkende sociologen
hebben gevestigd op den katholieken priester.
(Werden de architecten op zijn bestaan opmerk
zaam gemaakt door zijn bouwplan voor het
eigen huis der Sint Josephsgezelien, de, maat
schappij-hervox-mers zijner dagen voelden zich
aangetrokken door den polemist, die een katho
lieke sociale orde had uitgedacht, in de negen
tiger jaren komt Van Nispon dan ook herhaalde
lijk met niet katholieke personen en genoot
schappen in contact, in 1890 spreekt hij te Am
sterdam voor „De Vrije Gemeente"; in 1892
houdt hil een lezing op het nationaal congres
voor bouwkunst, in hetzelfde jaar voert hij zijn
polemiek met de socialistische vereeniging „Recht
voor aller-", in 1893 treedt hü op voor het Ge
nootschap „Architectura et Amicitia". Hü heeft
hiervoor zichzelf niet aangeboden: de uitnoodi-
ging is steeds van andersdenkenden uitgegaan
Het' was, voorat in die dagen, wel iets heel bij
zonders, dat een priester zoo herhaaldelijk bul
ten den eigen kring naar voren iraa. Feitelijk
was Schaepman de eenige geestelijke, die zich
dit veroorloofde en ook in Scnaepman werd
het niet altijd bewonderd.
Het allerzonderlingst was wel, dat de praeses
der Gezellenvereeniging op 13 Februari 1890 van
de Stadhouderskade te Amsterdam overstak
naar de Weteringschans om daar een rede te
houden voor de Vrije Gemeente. Zoover wij
weten, is hij de eenige priester, die ooit voor
dit vrijzinnige gezelschap optrad. Hij behandel
de „Het vraagstuk der sociale orde", deels van
het blad, deels improviseerend, doch wat hij
improviseerde, staat mede afgedrukt in den
tekst van de rede, zooals die bij C. L. van
Langenhuysen het licht zag.
Hier beklaagt hij zich voor het eerst, dat er
voor zijn onderwerp in het algemeen zoo weinig
belangstelling bestaat: „Het was niemand min
der dan Dr. Schaepman, die voor eenige jaren
tot mij zeide: ik zie geen middel om in Neder,
land een boek over het vraagstuk der sociale
orde gelezen te krijgen."
De rede is een samenvatting van de denk.
beelden, die werden uiteengezet in „Onthul
ling" van 1886, maar de structuur is veel losser,
en de polemiek, die zich vooral tegen de socia
listen en tegen de vrijmetselaars richt, komt
hierop neer, dat de ongeloovige stelsels geen so
ciale orde kennen, terwijl voor den katholiek de
sociale kwestie theoretisch niet bestaat, omdat
zijn geloofsleer haar oplossing is.
Hoe hebben de katholieken dier dagen dit op
treden voor de „Vrije Gemeente" beoordeeld?
„De Tijd" heeft het blijkbaar doodgezwegen, ze
besprak ook den als vlugschrift uitgegeven tekst
niet. Voor praeses van Nispen en zijn vrienden
moet dit een teleurstelling geweest zijn; het
blijkt o.m. uit een brief, dien pater Ij. van Gu-
lick S.J. op 25 Maart 1890 aan van Nispen
richtte, en waarin hij schreef:
Ik had U.Z.E. reeds vroeger moeten schrij
ven, om U te bedanken voor de toezending
Uwer Redevoering den 13. Febr. voor de Vrije
Gemeente gehouden. Ik stelde dit telkens uit
in de hoop, dat eenig kath. dagblad, vooral De
Tijd uwe Redevoering zou bespreken. Te ver
geefs, voor zooverre Ik weet! Waaraan ligt zulks?
Ik vind het onverklaarbaar. Het vraagstuk der
sociale orde, behandeld door een R. K. Priester
in eene zoogenaamde Vrije Gemeente; de ver
klaring, hoe de orde noodzakelijk eischt eene
bepaalde eenheid, geregelde verhoudingen en
een gezamenlijk streven; de verdere ontwikke
ling hoe die drie vereischten alleen door de
Kath. Leer van 't Vader-en Zoonschap en beider
liefde worden verklaard en practisch worden
toegepastdit alles zou voor een katholiek
dagblad eene overheerlijke stof ter behandeling
der sociale questie geweest zijn. Welligt is uwe
opvatting niet genoegzaam begrepen...."
De gedachtepuntjes zijn van pater Van Gu-
lick, die hier dit onderwerp afbreekt en over
iets anders begint. Het was mijn vaste overtui
ging, dat van Nispen werd miskend. Doch op
voorzichtige wijze insinueerde hy, dat de prae
ses hier wel eens aanleiding toe gaf door zich
onduidelijk uit te drukken.
Allerminst onopgemerkt bleef de rede in het
andere kamp. Bij de Vrije Gemeente was Van
Nispen hartelijk ontvangen, maar zijn toe
spraak viel den leden bitter tegen. Het schijnt,
dat ze dit reeds tijdens de vergadering lieten
merken, het is zeker, dat hun voorganger Hu-
genholtz, een der twee gebroeders, die de Vrije
Gemeente hebben gesticht, zich genoodzaakt zag
tegen Van Nispen in het krijt te treden.
Speciaal de vrijmetselarij had hij aangeval
len. Op aandrang der leden van de Vrije Ge
meente, kreeg deswege de voorzittende Meester
der Loge „Nos vinxit Veritas", de bejaarde An
thony Winkler Prins (samensteller der bekende
Encyclopaedic, en vader van den dichter Jacob
Winkler Prins) de gelegenheid om op 19 Maart
in „De Vrije Gemeente" op té treden tegen Van
Nispen, die smadelijk genoeg voor dezen
protestavond niet eens een uitnoodiging ont
ving!
De praeses heeft zich tegen deze aanvallen
verdedigd in een rede over „De Huiselijke Maat
schappij", gehouden op 24 April voor de „Pius-
Vereeniging".
Nu trad in het Algemeen Handelsblad van 25
Mei J. A. Tours op om de aangevallen Vrijmet
selarij te verdedigen. Van Nispens verweer te
gen al deze .aanvallen is gedrukt bij van Langen
huysen in 1890 onder den titel „De Huiselijke
Maatschappij en wederwoord aan de heeren
Hugenholtz en Winkler Prins", een tamelijk
scherpe polemiek, waarin de verontwaardiging
frpm welsprekend maakt op verscheidene blad
zijden. De toespraak besluit met een gebed voor
de bekeering der tegenstanders, die dit weinig
geapprecieerd zullen hebben. Doch het is een
ferm stuk proza, dat met klem de subjectivis-
tisch£ opvattingen over het maatschappelijk be
stel bestrijdt en de orde verdedigt als Iets ob
jectiefs. Heel deze pennetwist verdient de aan
dacht van een hedendaagschen socioloog.
Zoo is het ook met de polemiek, die In 1892
losbrandde over de brochure: „Wie kunnen de
geweldige botsing voorkomen?", waarin Van
Nispen verklaart, dat dit niet binnen het ver
mogen ligt van de materialistische stelsels. Hij
ging hier in het bijzonder de socialisten te üjf
er werd scherp aangevallen in het orgaan
Recht voor Allen". Zijn antwoord en zijn re
pliek afgedrukt in „Het Centrum" van 5 Sep
tember 1892 en 3 October 1892 zijn als over-
drukjes verspreid. Hij richt zich daarin ook te
gen de vrydenkersvereeniging „De Dageraad".
Hem was verweten, dat „ln uw Sint Jozefs Ge
zellenvereeniging als elders het doel der R.K.
geestelijkheid niet is de geestelijke ontwikke
ling der arbeiders, dat men in de R. K. Kerk
vindt onderdrukking van alle onderzoek, maar
niet de maatschappij, het volle leven en de be
weging".
Merkwaardig-egocentrisch is de ironie, waar
mede hij antwoordt: „Voortaan zal dan nu in
de Gezellenvereeniging het volle leven en de
beweging van een Zilveren Priesterfeest, van
een vijfentwintigsten geboortedag (sic!) des ge-
vierden presidents niet meer kunnen worden
gezien. Lessen, toespraken, oefeningen, voor
drachten, het zingen, de kopermuziek, het spa
ren het ondersteunen van elkaar by ziekten, het
verstrekken van voorschot enz. enz. dat alles
heeft uit, is verstomd, ligt niet meer in het doel
der R. K. geestciykheid."
Zijn eigen zilveren priesterfeest cn presidents-
jubilcum rekende hy tot de feiten, die de ver-
wcrkeiyking van het sociale ideaal verzinne
beeldden en daarom bracht hy ze in deze pole
miek te pas, niet voelende, hoe 'n vreemden
Indruk dit op andere priesters moest maken.
Om zulke dingen werd hij door de clergé wel
eens verkeerd beoordeeld; men beschouwde hem
als een welwillenden, maar onhandigen zonder
ling. zyn optreden voor andersdenkende ge
nootschappen werd niet aangemoedigd. Het vond
in eigen kring meer afkeuring dan steun.
Doch aan zün vroomheid twyfelde niemand.
Mgr. van Cooth, die enkele van zün latere
werkjes gunstig censureerde, doctor Schaep
man, die zyn eerste sociale studie afdrukte in
„De Wachter" en vooral de jongere Alfons
Gestadig breidt de hoofdstad zich uit. De voorbereidende werkzaamheden voor
de bebouwing der terreinen, die ami Amsterdam-West grenzen, zijn begonnen.
De oppervlakte der bouwgronden wordt genivelleerd
(foto Pax-Holland)
Bij de Ryksuitgevery te 's-Gravenhage ver
scheen dezer dagen het „Beknopt statistisch
overzicht van de vrije jeugdvorming 1940". Deze
publicatie, welke het Centraal bureau voor de
Statistiek heeft samengesteld, biedt een volle
dig en overzichteiyk beeld van de Nederland-
sche jeugdbeweging naar den toestand op 1
Januari 1940. De meest recente gegevens om
trent de jeugdvorming in den tyd vóór den oor
log vindt men derhalve in dit overzicht neer
gelegd.
Omtrent elk der organisaties bevat het statis
tisch gedeelte dezer publicatie een opgave van
de aantallen leden, onderscheiden naar het ge
slacht, per 1 Januari 1939 en 1 Januari 1940.
Voorts worden de leeftydsgrenzen der aange
sloten leden vermeld.
Het statistisch gedeelte noemt de namen van
226 organisaties. De groote beteekenis van de
jeugdbeweging moge o.a. blijken uit het totaal
aantal leden van de gezameniyke organisaties,
ni. 759.834 op 1 Januari 1939 en 746.747 op 1
Januari 1940. Van laatstgenoemd aantal waren
361.887 lid van een roomsch katholieke en
221.385 lid van een protestantsch-christeiyke
jeugdorganisatie. De overige organisaties telden
gezamenlijk 163.475 leden.
In een Inleiding zyn de vele statistische ge
gevens gegroepeerd en nader toegelicht. Daar
bij is de opbouw van de Nederiandsche jeugd
beweging in het kort geschetst, terwijl eveneens
een summier overzicht van de belangrykste ge
beurtenissen op dit uitgebreide terrein van ons
cultureel leven wordt gegeven.
Ariëns, die hem een groote vereering toedroeg,
zagen toch wel het byzondere van zyn persoon-
ïykheid, al deelden zy al zyn ideeën niet. Met
Ariëns heeft van Nispen gepolemiseerd in „De
Maasbode" in 1895. Het ging over de tegenstel
ling tusschen fabrieksarbeiders en handwerks
lieden. De Gezellenvader achtte de fabriek een
ramp voor de menschheid en vond, dat Ariëns,
door zich met fabrieksarbeiders te bemoeien, de
fabriek te zeer „erkende". Ze moest bestreden
worden, meende hy, want zy is de groote vyan-
din van de sociale orde.
Naargelang hij ouder werd, maakte de praeses
zich ongeruster over de toekomst van de maat-
schappy, en hy betreurde harteiyk, dat zyn
ambtsbroeders deze onrust niet deelden of be
grepen. Hierdoor is hy tegen het einde nogal
vereenzaamd. Doch het was geen mokkende
eenzelvigheid, veeleer een kloosterlyke „beata
solitudo", waarin hy zyn laatste levensjaren
grootendeels heeft doorgebracht.
Na de aanpassing der tarieven aan de tyds-
omstandighedien blijven de opbrengsten van
het Staatsbedrijf der P.T.T. zich op een be
vredigend niVeau bewegen:
Opbrengsten over Januari:
Posterijen f 3.085.125 (meer of minder dan
1940) meer f 285.718; Telegrafie f 44.328, min
der f 438.818; Telefonie f 3.985.066, moer
f 248.687; Postcheque- en Girodienst f 1.147251,
meer f 353.546. Totalen f 8.261.770, meer
f 449.133.
Opbrengsten over Februari:
Posterijen f 3.813.508 (meer of minder dan
1940), meer f 54.028; Telegrafie f 43.578, minder
f 401.868; Telefonie f 3.814.596, meer f 177.537;
Postcheque- en Girodienst f 1153 igg meer
f 360.276. Totalen 7.824.868, meer f' 189 973.
Deze bedragen omvatten ook de opbrengsten
der plaatselijke telefoondiensten Amsterdam,
Rotterdam en 's-Gravenhage, doch niet de op
brengsten der radio-distributie-bedrijven. Ook
de vergeiykende cijfers zijn op deze basis be
rekend.
Van bevoegde zijde deelt men ons mede, dat,
ofschoon tapte- en karnemelk zyn vrijgelaten,
d. w.z. niet zooals de gewone consumptiemelk
*n de ^stributie zijn opgenomen, de melkhan-
delbedryven niettemin ook ten aanzien van
taptemelk en karnemelk aan een hun toegewe
zen contingent gebonden zyn. Deze maatregel
is noodzakelijk, aangezien het, in verband met
de groote transportmoeilijkheden, niet mogelijk
blij kt, dat in het z.g. wettelijk aangewezen con-
sumptiemelkgebied voldoende melk van elders
wordt aangevoerd.
Een 42-jarige slager, die zijn vrouw had mis
handeld, is te Groningen aangehouden. De
man had tevens zyn vrouw gedreigd, haar te
zullen doodschieten. Bij een huiszoeking vond
men inderdaad een zwaar geladen revolver.
De slager moest eenigen tijd geleden terecht
staan omdat hij in een driftbui een mes nad
gegooid naar een jongen, die voor een winkel
stond en niet vlug genoeg wegging.
Hy zal- zich, behalve wegens de mishandehng
van zyn vrouw, ook te verantwoorden hebben
wegens het in bezit hebben van een vuurwapen.
Wist u, dat by den bouw van den Maastunnel
te Rotterdam 742.000 tegels zyn gebruikt voor
wandbekleeding, een hoeveelheid, waarmede
een oppervlakte van 2.3 H.A. kan worden be
legd? Dat er bijna duizend natriumlampen
zullen komen en 1500 andere lampen? En acht
roltrappen voor wielryders en voetgangers?
Deze en nog veel meer interessante gegevens
bevat het laatste nummer van „De Maastun
nel", dat een overzicht geeft van allerlei by
den bouw gebruikte materialen. Zooals bekend
mag worden geacht, zal dit reuzen- en mll-
lioenenwerk in den loop van het jaar gereed
komen en in Spetember bij wyze van proef
in gebruik worden genomen; de oplevering van
het geheele complex tot in a'le onderdeden
zal in October a.s. geschieden.
Bij het gebruik van materialen heeft uiter
aard het beton den voorrang gehad. Hiervan
is 138.000 kubieke meter gebruikt. Voor wie
zich deze hoeveelheid niet kan voorstellen
diene, dat daarvoor 180.000 malen een beton-
mengmachine haar inhoud moest leegstorten.
Voor de vervaardiging van deze massa beton is
gebruikt 50.000 ton cement. Om dezen berg te
vervoeren, zouden noodig zijn. 70 treinen van
elk niet minder dan 50 wagons. Aan wapenings-
yzer was in dit beton verwerkt 15.900 ton.
Zij, die met aandacht de historie van den
bouw van den Maastunnel hebben gevolgd, zul
len zich herinneren, dat de tunnelelementen.
die tezamen het riviergedeelte vormen, met
staal zijn bekleed. In die bekleeding is 3000
ton staal gaan zitten.
Iedereen kent het ezelsbruggetje om te ont
houden op hoeveel palen het Amsterdamsche
stadhuis is gebouwd. Jacob van Campen had
13.659 palen noodig om zyn achtste wereld
wonder een houvast te geven in den spons-
achtigen Amsterdamschcn bodem. Hoe het
met den Rotterdamschen bodem gesteld is, is
geen geheim. Als niettemin de N.V. De Maas
tunnel nog niet de helft van het aantal palen
heeft gebruikt, dat de Amsterdammers daar
aan den Dam in den grond hebben gedreven,
dan komt dat omdat Jacob van Campen niet
op de hoogte was van de constructie van
Franki- en gewapend-betonpalen. De tunnel
met haar ap- en dependenties rust op 1090
Pranki- en 1087 gewapend-bètonpalen. Daar
nevens zyn 3991 dennen palen noodig geweest.
Men ziet het, Jacob van Campen's hefbazen
hebben het dubbele aantal noodig gehad van
de ploegen van ir. Lassen Nielsen.
Hoeveel grond er is omgezet? Het kamt ons
voor, dat van deze hoeveelheid een behooriyke
heuvel zou zyn te bouwen. Gebaggerd is er
750.000 M3' en ontgraven 400.000 M3. Aange
vuld in de rivier is er 575.000 M3 en aange-
Aan het jaarverslag van den secretaris der
K.N.A.C., mr. P. Ph. baron van Harinxma thoe
Slooten, dat zal worden uitgebracht in de jaar-
lijksche algemeene vergadering, welke wordt
gehouden op Vrydag 25 dezer in hotel Witte
Brug te 's-Gravenhage, is het volgende ont
leend:
De enkele Mei-dagen hébben voor om
standigheden gesteld, welke ingrijpende ver
anderingen voor het Nederiandsche automobi
lisme te weeg brachten en de KN.A.C. heeft
daarvan uiteraard den ongunstigen invloed on
dervonden. Maar daarnaast deden zich zeer
vele, vooral administratieve vraagstukken voor,
welke veelal om 'n spoedige oplossing vroegen.
En te dien opzichte kon de K.N.A.C. inderdaad
nuttigen arbeid verrichten, waarmede in de
eerste plaats de belangen der leden werden ge
diend, maar waarbij tevens ook die van het
automobilisme in het algemeen niet uit het oog
werden verloren.
Mede doordat het secretariaat, uitgezonderd
enkele uren, gedurende de oorlogsdagen geopend
bleef, kon direct na het staken der gevechts
handelingen, een vry Volledig beeld worden ver
zameld van de verkeersmogelijkheden in ons
land.
In de oorlogsdagen werden door noodzaak
vele motorrijtuigen in gebruik genomen door
anderen dan do eigenaren. Do K.N.A.C. stichtte
terstond een dienst om deze motorrytuigen we
der in bezit te stellen van de rechtmatige be
zitters. Door de groote medewerking van mili
taire-, politie- en andere instanties mocht zy
er in slagen enkele honderden voertuigen weder
„thuis" te brongen.
Verzoeken Van de KJIAO. aan verschillende
gemeentebesturen betreffende terugbetaling van
parkeergeld-abonnementen werden in het al
gemeen Ingewilligd.
Van het met zooveel goede verwachtingen
aangekondigde Sportprograma is helaas niets
gekomen. Reeds in het begin van Maart had de
sportcommissle een programma aangekondigd,
dat waarlijk niet voor zijn voorgangers behoef
de onder te doen. En toen begin Mei ook nog
de plannen voor een aantal militaire Vaardig-
heidsritten bekend werd gemaakt, scheen alles
op een prachtig sportseizoen te zullen wyzen.
Het heeft helaas niet zoo mogen zyn. En het
is duidelijk, dat het sportleven in de K.N.A.C.
zal moeten blijven rusten tot de vrede in onze
wereld zal zijn teruggekeerd. Hetzelfde geldt
uiteraard ook voor de toertochten, welke zich
in vroeger jaen in zoo goote belangstelling der
leden mochten verheugen.
Toen het benzineverbruik tot het uiterste
moest worden beperkt, ontstonden eerst schuch
ter, later in versneld tempo de moedige pogin
gen van overschakeling van het motorisch ver
keer op vervangingsbrandstoffen. Daarmede
brak een geheel nieuwe taak Voor den Techni-
schen Dienst der K.N.A.C. aan, gevolg van het
feit, dat heel het vraagstuk der vervangings
brandstoffen in ons land nog in zijn kinder
schoenen stpnd. Met voortvarendheid werd dit
probleem door den Nederlandschen handel en
industrie en de regelende overheidsorganen aan
gepakt; de KH.A.C. droeg het hare by tot een
zoo vlot mogelyk verloop van den overgang
naar gasgeneratoren en persgasinstallaties, in
de eerste plaats door het verstrekken van tech
nische adviezen aan gebruikers en adspirant-
gebruikers, doch eveneens door een voortdurend
contact met de officieele lichamen, zooals de
Rijksverkeersinspectie en het Rijksbureau Ge
neratoren en Tankgas, welke op dit gebied
werkzaam zyn. Van de hieruit gegroeide, aan
gename samenwerking met deze instanties heb
ben de leden in diverse gevallen kunnen profi
teered
Het proefstation der K.N.A.C. heeft zich ook
al by den gewijzigden toestand moeten aanpas
sen. De bijzondere installatie voor het meten
van motorvermogen en brandstofverbruik heeft
meerdere malen Voor de beproeving van gene
rator- of tankgasinstallaties goede diensten
kunnen bewyzen.
In het begin van het jaar werd op verzoek
van het Haagsche Roode Kruis een groep da
mes, welke bestemd was om deze afdeeling in
tyden van nood als ambulance-bestuursters te
helpen, onder toezicht en volgens aanwijzingen
van den Technischen Dienst der K.N.A.C. in-
gewyd in de geheimen van het besturen van
bedrijfsautomobielen, en vervolgens door dezen
dienst op haar bekwaamheid geëxamineerd.
vuld te land 290.000 M3. Zonder de noodige
graafmachines en baggermolens zou zulk een
Mont Blanc in enkele jaren tijds niet te ver
werken zyn geweest.
Met de 742.000 stuks tegels, gebruikt om de
wanden te bekleèden, zouden 2.3 H.A. te be
tegelen zyn geweest en met de 1.585.000 straat
klinkers zal men 3.2 H.A. kunnen bestraten. De
kabels aan elkaar gelegen, zouden een lengte
van 110 K.M. halen en de buizen, waarin de
kabels zijn opgeborgen, 30 K.M.
Voor de verlichting in de autotunnels zor
gen 940 natriumlampen; in de voetgangers en,
wlelryderstunnels komen 374 lampen en in de
gebouwen niet minder dan 1110. De telefoon
zal er 45 toestellen plaatsen.
De voetganger en de wielrijder krijgen niet
minder dan 8 roltrappen tot hun dienst, die
elk 1 M. breed zijn, een hoogte hebben van
niet minder dan 16,94 M. en bewogen worden
door motoren van 60 pk.
Wie last van duizeligheid heeft, moet
maar niet per pedes apostolorum of per
staen ros van oever tot oever trekken. Op
6 cM. na 17 meter is een eerbiedwekkende
diepte om in te kyken.
De luchtverversching is een vraagstuk, dat
grondig is opgelost en heel wat machinerieën
eischt. Er staan opgesteld tot dit doel 2 een
trifugaalventilatoren a 16,000 M3/h, bewo
gen door motoren van 7 pk en vérder 32
schroefventilatoren a 360.000 M3/h, gedTeven
door motoren tot 50 pk.
In begrypeiyker taal is het ook zóó te
zeggen, dat elk der ventilatoren per seconde
100 M3 levert, dat is de inhoud van een
behoorlyk Rotterdamsch vertrek in een van
de nieuwe woonwyken. vyf meter by zes
meter by een hoogte zooals de Rotterdam-
sche bouwverordening die kent van 2.75 M.,
biyft nog een aantal M3 beneden de 100.
De grootste hoeveelheid lucht in den tunnel
bedraagt niet minder dan 2.003,000 M3/h.
Het droog houden van den tunnel is eveneens
een kwestie, die behooriyke voorziening vraagt
Dertien pompen staan er voor klaar met een
capaciteit tot 500 M3/h. Motoren van 60 pk
leveren er de drijfkracht voor.
Er zyn twee liften, die elk een hefvermogen
bezitten van 2000 kg en een hefhoogte van
20 M.
Wat de lengte van den Maastunnel betreft,
deze bedraagt tusschen de tunneltoegangen
1859 M., de Ienge tusschen de portalen ls 1070
M. en de lengte van ventilatiegebouw tot ven
tilatiegebouw is 550 M'.
De diepte van den rivierbodem wordt in het
vervolg 11,85 M. RH., het diepste punt aan
den onderkant van den tunnel is 22,40 R.P., het
diepste punt van den ryvloer, dat is dus de
binnenzyde van de tunnel, is 18,35 M. R.P
Weet men dan nog, dat de djjkshoogte va»
Westzeedyk en VelgersdUk 5,15 RH. is, dan
leert een eenvoudige berekening, dat het ver
keer een hoogteverschil heeft te overwinnen van
24.50 meter. Hierbij sluit aan het feit, dat de
hellingen in de autotunnels zyn 1 28 en in die
voor de wielryders en voetgangers 1 34,7.
De ryvloer ls in de autotunnels 6 M., in de
wielrijderstunnel 4.35 M., het loopvlak in de
voetgangerstunnel 4.50 M. breed.
De belangstellende lezer weet dat er negen
groote tunneldoozen zijn gebouwd in de Heij-
sche haven, afgewerkt in de Waalhaven en
daarna naar hun definitieve plaats versleept
vóór de Parkkade. Elk van die elementen was
62.50 meter lang, 24,77 meter breed en van 8.40
tot 9.52 meter hoog. Het gewicht boven water
van elk dezer gevaarten bedroeg van 13,000 tot
14.000 ton.
En ten slotte de ventilatiegebouwen, die
meer dan eenig ander onderdeel van de Maas
tunnel het beeld ter plaatse beheerschen. Ze
zyn beide in plattegrond 22,20 meter by 32.05
meter. Het diepste punt verdwynt 21,85 meter
onder het maaiveld en het hoogste verheft zich
38,80 meter daarboven. Elk dezer twee betonnen
kolossen weegt 31,000 ton.
In verband met den aanleg van rijksweg nr. 2
zal op 22 April ongeveer 500 Meter ten Westen
van het Abcouder Meer tot een tydelyke af
damming van de Holendrecht worden overge
gaan.
By de uitmondingen van de Holendrecht in de
Waver, de Nieuwe Wetering in het Merwede-
kanaal (te Nieuwersluis) het Gein in den Am-
stel te Abcocde en de Weespertrekvaart in den
Amstel zullen gedurende den duur van de
stremming van de scheepvaart van rijkswege
waarschuwingsborden, welke de stremming ver
melden, worden geplaatst.
De stremming zal, onvoorziene omstandigheden
voorbehouden, vermoedelijk twee jaar duren.
De Haagsche politie is Zaterdag opgetreden
tegen twee groentenhandelaren, namelyk aan
den Westduinweg V 33 en bij de firma M. In
de Vaillantlaan. In de eerste plaats verkochten
deze zaken poot-aardappelen, waarvan de ver
koop aan consumenten is verboden. Bovendien
rekenden zij 14 a 16 cent per kg., hetgeen on
geveer het dubbele is van den maximumprijs
voor aardappelen. Bij de firma aan den West
duinweg is 7 mud pootgoed in beslag genomen.
De winkelier aan de Vaillantlaan betoogde, dat
hij noodgedwongen pootgoed verkocht, omdat
hij geen gewone aardappelen had. De politie
trof echter in zyn zaak nog 5 mud van deze
laatste aan. Deze werden in beslag genomen en
beide winkeliers kregen een proces-verbaal.
Vry dagmiddag w.crd een sterke gaslucht
waargenomen ln de woning van den 47-jarigen
rijwielhersteller C. H. in de Kanaalstraat te
Delft. De politie stelde een onderzoek in en
vond H. bewusteloos ln de slaapkamer. Ver-
moedeiyk had hy den avond tevoren een spaar
brander laten branden, waarvan de vlam was
uitgewaaid. H. ls naar het gasthuis te Delft
overgebracht, zyn toestand was Zaterdag ern-
Vrijdagmiddag omstreeks vijf uur ontstond
brand in de boerderij, bewoond door den land
bouwer Th. van den Akker te Mariahout onder
de gemeente Lieshout.
Het vuur breidde zich snel uit en tastte ook
de in de onmiddellijke nabijheid staande boer-
dery van den landbouwer Th. van Rooy aan.
Beide panden gingen geheel in vlammen op.
Het vee en het grootste gedeelte van den in
boedel konóen worden gered. De motorspuit uit
Nuenen verleende assistentie en slaagde er in
de Omliggende woningen te behouden, evenals
de ernstig gevaar loopende boerdery van den
landbouwer H. van den Heuvel, van wien een
stal nog in vlammen opging.
Verzekering dekt slechts gedeeltelyk de schade.
De oorzaak van den brand is vermoedeiyk ge
legen in het feit, dat kinderen met lucifers
speelden.
Vrijdagavond half 9 is by den tol te Maartens
dijk een ernstig auto-ongeval gebeurd. Om
streeks dien tyd reed daar een vrachtauto, vol
kratten en kisten met groenten, komende van
de veiling Utrecht en toebehoorende aan een
groentenhandelaar te Naaiden. Achter op den
wagen zaten op een kleine ruimte drie mannen,
die zich vasthielden aan touwen. De auto min
derde vaart by den tol. Op korten afstand volg
de een tweede wagen van dezelfde firma. Deze
wagen minderde te laat snelheid en reed cp
den anderen auto. By de botsing werden de
drie mannen van den wagen geslingerd en te
gen den grond gesmakt. Zij bleven zwaar ge
wond liggen. Nadat de eerste hulp was verleend,
werden de slachtoffers, de G. uit Weesp en M.
en B. uit Naarden, in emstigen toestand naar
de St. Gerardus Majella Stichting te Bussum
overgebracht.
Op de groenten- en vruchtenvedldng Utrecht
en Ometreken werden Vrydag de eerste perzi
ken aangevoerd, zy brachten een Prijs op van
62 cent per stuk.
Te Deventer is aangehouden de 39-Jaxige De
G„ aldaar, die te Vlaardingen f 125 van zyn
patroon verduisterde, vervolgens de Rotterdam-
sche Bankvereenlging te Rotterdam oplichtte
voor een bedrag van f 600 en ten slotte nog
120 R.M. verduisterde, weik bedrag hy uit
Duitschland had meegenomen voor een ander,
doch niet bad afgedragen.
De Triumph-Werke A.G. te Neurenberg boek
te over 1940 een netto-winst van R.M. 6.93
millioen (v. j. 7.66 mill-, waaruit een onver
anderd dividend van 7 pCt, wordt uitgekeerd.
