De vernieuwde schouwburg te
Dordrecht
Land en volk van
Irak
Md mimi van dm dag
Hgt Camera-mysterie
Wat Ir. S. Van Ravesteijn
Van het oude „Kunstmin
heeft gemaakt
It Kwade kans..?!
8M
iSg
ZATERDAG 26 APRIL 1941
-
MPS
West-Duitsche Kamermuziek-
vereeniging
Lore Fischer
Koersen Nederlandsch Clearing-
instituut
Zijn trucs
BEURS VAN NEW-YORK
Ongeanimeerde markt met ver-r
schillende koersdalingen
Omzet 420.000 shares
20M
DOOR PERCY KING
99
Het oude gebouw „Kunstmin" te Dordrecht,
waar de bewoners van deze stad te gaot ple
gen te gaan bij ae muzen van tooneel en mu
ziek, was geen wonder van een gebouw. Het
is ontstaan in het gedeelte der negentiende
eeuw, dat in de bouwkunst tot afgronden van
banaliteit verzonk, waarin maar af en toe en
hier en daar een sprankje licht wilde door
dringen. Talenten worden nu eenmaal in iedere
periode geboren en de verrassing is nooit uit
gesloten. Maar „Kunstmin" was niet een van
die gebouwen, uit een periode vol leelijkheid,
waarvan we, ondanks alles, de vriendelijkheid
of de rustige, zij het imitatieve, bouworde
waardeeren. Het was een. baksteenen gebouw,
type „buitensociëteit", waaraan kraak noch
smaak zat.
Aan den buitenkant is „Kunstmin" even
onbeduidend gebleven als het was. Maar
het interieur heeft een zóó groote wijziging
ondergaan, dat men, als men pas binnen
treedt, zijn oogen niet gelooft.
Ir. S. van Ravesteijn heeft hier een
schouwburgzaal en een concert- en feest-
zaal gemaakt, die uitmunten in practische
bruikbaarheid, maar bovendien door een
ongemeen smaakvolle architectuur, die
alle beweringen dat de moderne bouwkunst
alleen maar dor en droog en zakelijk te
werk weet te gaan te niet doet.
De groote zaal van „Kunstmin", die 1200
zitplaatsen bevatte, werd, behalve voor tooneel
en muziek, ook gebruikt voor tentoonstellin
gen en vergaderingen, voor fancy-fairs en exa
mens, en zélfs werd er af- en toe een circus in
ondergebracht. Er waren twee foyers, één op
den beganen grond, die 8 x 13 M. oppervlakte
had, en één op de bovenverdieping, met een
oppervlakte van 10yt x 26 meter. Deze laatste
had nog een klein tooneel en werd dus ook
voor uitvoeringen met minder groot publiek
gebruikt. Naast het gebouw ligt een vriende
lijke tuin met een ouderwetsche muziektent,
waar des zomers openluchtconcerten worden
gegeven. Voor muziek had de groote zaal een
goede acoustiek, maar voor tooneel was deze
veel minder, waarbij kwam het ontbreken van
een oploopenden vloer, hetgeen haar voor dezen
kunstvorm nog minder geschikt maakte. Het
gebouw maakte een versleten indruk en het is
te begrijpen, dat de Dordtenaren eindelijk eens
naar een intiemere schouwburgzaal gingen
•verlangen.
Van Ravesteijn heeft hun deze gegeven. De
hem gestelde eisch was, dat hét vernieuwde
gebouw, behalve een goede schouwburgzaal
van matige afmetingen, óók moest bevatten
een groote rüimte 'voor vergaderingen en ten
toonstellingen. Men dacht deze laatste te kun
nen verkrijgen door een kleine zaal te doen
ontwerpen, die gecombineerd kon worden met
de schouwburgzaal. Deze zou echter, voor het
beoogde doel, telkens ontruimd moeten wor-
uen. De architect heeft echter een heel ander
advies gegeven, daar hij terecht vreesde dat
het een onder het ander zou lijden. De schouw
burgzaal zou immers weer geen oploopenden
vloer kunnen krijgen. Hij heeft op vernuftige
Wijze een groote vergader- en tentoonstellings
zaal weten te construeeren, die ook voor con
certen dienst kan doen. Daartoe heeft hij den
bestaanden hoofdingang in den voorgevel op
geofferd en over de volle breedte van den
voorgevel een feestzaal gemaakt, die nu een
lengte heeft van 31 meter, 15 meter breed is
en 700 zitplaatsen bevat met groot podium,
800 zitplaatsen met sprekerspodium. Alle ruim
ten, die zich in het voorgedeelte op beganen
grond en verdieping bevonden, werden biertoe
opgeofferd, waarbij de beide foyers, die tóch
moeilijk te modemiseeren waren,r en zoo is
deze feestzaal tot aan het nieuwe opgehangen
piafond nu 9 meter hoog. Deze feestzaal is bo
vendien in verbinding gebracht met de wan
delgang van de nieuwe schouwburgzaal, en
wel door drie stel groote vouwdeuren, in den
regel gesloten en van geluiddempend materiaal
vervaardigd. Door de bovengang van de
schouwburgzaal heeflt men toegang tot een
Sierlijk balcon, dat langs een der zijwanden
van de groote feestzaal is gemaakt.
In een nieuwen, lagen aanbouw, tegen het
midden van den tuingevel aangebracht, is de
nieuwe hoofdingang met hal, die zoowel toe
gang verleent naar den schouwburg als naar
ae feestzaal, en ook naar den nieuwen foyer, die
halfcirkelvormig in den tuin is uitgebouwd
De schouwburgzaal kwam ter plaatse van de
oude zaal, waarvan zij tweederden der lengte
be. laat. Het overblilvende derde gedeelte vormt
Ie korte zijde van de hoefijzervormige wandel
gang met vestiaires, die om de zaal heen loopt.
Aan het tooneel zelf heeft men niet willen
dokteren, daar de bouwsom beperkt was. Hier
blijven wenschen die later vervuld kunnen
worden.
Deze nogal zakelijke ihededeelingen geven
geen indruk van de werkelijkheid. Ieder die
het interieur in oogenschouw neemt, en voor
al als men genaderd is tot de schouwburgzaal
zelf. is verrast door den aanblik.
Van Ravesteijn was vijftien jaar geleden
een der consequente belijders van de leer
der zakelijkheidsarchitectuur, van het Con
structivisme. indien men het zoo noemen
wil- Zijn gebouwen uit dien tijd getuigen
ervoor en niet minder deden dat zijn gehar
naste artikelen in De Gemeenschap en an
dere bladen. Maar al spoedig bleek, dat hij
het spiritueele element niet vermocht te
onderdrukken, het minst in zichzelf. Hij
streefde met zijn ijle, slanke vormen meer
na dan de „utiliteit", al weigerde hij terug
te vallen in historische elementen. En zoo
kwam hü er langzamerhand toe, te ver
zaken aan de nuchterheid der rechte lijnen
en sierlooze constructies. Hij was de eerste
der moderne architecten, die weer ingevoerd
heeft wat men, min of meer geringschat
tend, „de krul" heeft genoemd. Hij wilde
een aanloop tot nieuwe ornamentiek, die
groeien zou uit en door de architectuur,
maar aan het element van „het spel" niet
verzaakt. Verbindt men er niet de gedach
te aan van reconstructie, dan vertoonen
zijn vormen van de laatste jaren verwant
schap met de perioden van Barok en Ro
coco. Het is een heel vrije en persoonlijke,
geen imitatieve interpretatie daarvan. Het
is een belangwekkende poging om, bij be
houd van de voordeelen der moderne ma
terialen, weer sierlijk en decoratief te
bouwen.
In de nieuwe schouwburgzaal van Dordt is
hem dit al bijzonder goed gelukt. Niet bet
minst ook, omdat hij in den Utrechtschen
'•.V SW**
'-• ••'•V:':" -w
v -
t V..
Y:.y
Het interieur van den door ir. S. van Ravesteyn verbouwden schouwburg te Dordrecht
(Foto Spies)
beeldhouwer 9. Uiterwaal een helper vond, -die
zijn bedoelingen begreep en in de door hem
uitgevoerde stucco-decoraties zich helder aan
paste.
Deze schouwburg is een schouwburg en geen
theaterruimte, die op een bioscoopzaal lijkt.
Hij heeft het oude, betrouwbare type, waarin
het uitgaan een weldoend feest is, waarin men
ziet en" gezien wordt, het type dat de in
timiteit paart aan het sierlijke en wijdluchtige.
De vormen zijn vloeiend en rhythmisch be-
heerscht, de kleuren van wit, licht grijs en
wijnrood zijn rustig en behaaglijk. Men kan
overal goed op het tooneel kijken en men is
er opgenomen in een atmosfeer van oogenlust
en luisterend ondergaan.
Sociale opbouw in Duitschland. Onder de hoede van N.S.V.-zusters trekken duizen
den kinderen uit de groote steden in den herfst naar buiten waar zij in jeugdher
bergen of tehuizen worden ondergebracht
(Foto Stapf)
De West-Duitsche Kamermuziek-Vereeniging
van Düsseldorf zal met medewerking van de
zangeres Erika Rokyta en den pianist Egon
Kornauth een reeks concerten in ons land ge
ven, o.a. te Rotterdam op Zaterdag 26 April, te
Amsterdam op Dinsdag 29 April in de kleine
zaal van het Concertgebouw en te Arnhem op
Woensdag 30 April in Musis Sacrum.
De bekende altzangeres Lore Fischer zal in
het kader der Nederlandsch-Duitsche Kuituur
gemeenschap een aantal liederenavonden geven
in ons land. Deze avonden zijn tot nu toe
vastgesteld op: Dinsdag 29 April te Hilversum,
Grand Théatre Gooiland; Woensdag 30 April
te Assen; Vrijdag 2 Mei te Groningen; Maan
dag 5 Mei te Utrecht; Dinsdag 6 Mei te Haar
lem, Stadsschouwburg; Vrijdag 9 Mei te Bus-
sum, Concordia. Lore Fischer zal aan den vleu
gel begeleid worden door prof. Hermann Reut-
ter.
's-GRAVENHAGE, 25 April. Koersen voor
stortingen op 26 April tegen verplichtingen
luidende in:
Belga's 30.1432
Zwitsersche francs 43.56
Fransche francs 3.768
Lires 9.87
Deensche kronen 36.37
Noorsche kronen 42.82
Zweedsche kronen 44.85
Tsjechische kronen (oude schulden) 6.42
Dinar (oude schulden) 3.43
Dinar (nieuwe schulden) 4.23
Turksche ponden 1.45 tl
Lewa 2.30
Pengoe (oude schulden) 36.519
Pengoe (nieuwe schulden) 45.89
Zloty (oude schulden) 35.—
Zloty (nieuwe schulden) 37.68
Lei 1.28.
In verband met de gebeurtenissen van den
laatsten tijd is Irak sterk op den voorgrond
getreden.' Wfj laten hier een artikel volgen,
'waarin een correspondent van V.P.B. land en
volk van Irak schetst.
Irak ligt in het hart van Voor-Azië; in het
Westen grenst het aan Transjordanië en Syrië,
in het Noorden aan Turkije, in het Zuiden aan
de Perzische Golf en aan Arabië De langste
lijn, die ;ln Noord-Zuidelijke richting coor Irak
loopt, strekt zich ter lengte van bijna 1000 kilo
meter uit van Koerdlstan tot het Arabische
vorstendom Koweit; de langste lijn in West-
Oostelijke richting is 600 kilometer lang en
loopt van de Syrische woestijn naar het Iran-
sche district Kirmansjah. De bevolking be
draagt iets meer dan 2.800.000 zielen, de op
pervlakte 370.000 vierkante kilometer De be
woners zijn samengesteld uit 2 millioen Arabie
ren, 600.000 Koerden, 100.000 Turken en 100.000
Perzen. Voorts leven er nog een betrekkelijk ge
ring aantal Armeniërs, Turko-mannen en Sy-
riërs.
Het eenmaal zoo beroemde Mesopotamië valt
voor het grootste deel binnen zijn grenzen. Deze
oude naam is van Griekschen oo'sprong; hij
beteekent „land tusschen de rivieren" (Euphraat
en Tigris).. Deze rivieren vereenigen zich niet
ver van hun gemeenschappelijke monding en
storten zich dan onder den naam Sjat-el-Arab
of Arabische stroom in den Indischen Oceaan.
In de grijze oudheid bloeiden in het land tus
schen deze beide stroomen twee beroemde rij-
ken: Babylonië in het Zuiden en Assyrië in het
Noorden. Babyion aan den Euphraat en Ninive
aan den Tigris waren wereldberoemd.In later
tijd kwam Mesopotamië onder de heerschappij
van Perzen, Macedoniërs, Romeinen, Arabieren,
Mongolen en Turken en de oude cultuur raakte
in vergetelheid. In de middeleeuwen herleefde
deze gedurende zekeren tijd.
Het uiteenvallen van Turkije ha den wereld
oorlog had oo'k de oprichting van het mandaat
Irak ten gevolge. In 1930 legde Engeland half
vrijwillig, half gedwongen het mandaat neer en
verkreeg Irak zün souvereiniteit. De regeering
zetelt in Bagdad, dat 200.000 inwoners telt en
verreweg de grootste stad van Irak ls. Daarop
volgen Kerbela met 65.000, Mosoel met 60.700,
Basra met 50.000, Soeleimanije met 30.000 en
Nedjef met 25.000 inwoners. Doch zelfs plaat
sen als Kerkoek met 17.000, Hilla met 15.000 en
Hit met 8.000 inwoners zijn voor een land als
Irak van groote economische beteekenis.
Onder de landen in het Nabije Oosten vormt
Irak een van de rijkste, daar het onnoemelijke
schatten in zyn bodem bergt. In het Noorden
van Mesopotamië vindt men asfalt, zout en
zwavel. In het gebied van Mosoel welt de pe
troleum van alle kanten uit den grond. Tusschen
Kerkoek, Karakoet, Nasrisjirin en Kisilrobat
verrijzen, zoover het oog reikt, nieta anders
dan boortorens.
De petroleumbronnen worden in hoofdzaak
door Engelsche maatschappijen geëxploiteerd.
Het petroleumgebied van Mosoel ligt 100!) kilo
meter verwijderd van de Middellandsche Zee.
Het vervoervraagstuk van de petroleum was
dus een verkeersprobleem van de eerste grootte.
Dit werd opgelost door den aanleg van een pijp
leiding, die van Karakoet over een lengte van
300 kilometer naar Habina loopt, zich daar
splitst en dan door Syrië naar Taragoelos en
door Transjordanië naar Haifa voert.
Irak is een van de voornaamste transitolan-
den tusschen de Middellandsche Zee en Indië,
resp. het Verre Oosten. De luchtlijn van Egypte
naar Indië loopt over Basra. Ai e telegraaf
kabels binnen de grenzen van het Nabije Oos
ten loopen over Basra of over Moso-T Aan de
Zuidgrens van Irak ligt de zeekabei die de
verbinding met Indië vormt. De wegen in het
binnenland laten evenwel veel te wenschen
over. Het wegennet, dat tientallen eeuwen ver
waarloosd was, kon natuurlijk niet in weinige
Jaren geheel worden vernieuwd.
De hoofdverkeersader vormt de Bagdad-spcor-
weg, die meer dan veertig jaar geleden werd
aangelegd. Dezè spoorweg loopt van Basra in
Noordelijke richting naar Kerbala en Bagdad en
vandaar verder tot in de buurt van de petro-
leumveiden van Mosoel. Er zijn ook nog enkele
zijsporen.
Er zijn slechts enkele honderden kilometers
goede straatweg; verder zijn het voornamelijk
karavaanwegen. Evenwel loopt er een autoweg
dwars dodr Irak; deze verbindt Damascus in
Syrië met Teheran in Perzië, zoodat Bagdad
hierdoor in regelrechte verbinding staat met
beide genoemde hoofdsteden.
Het verkeer te water blijft, ten gevolge van
de moerassen in Zuid-Mesopotamlë, beperkt tot
de vaart met kleine vaartuigen op den Euphraat
en den Tigris. De eenige haven van beteekenis in
Irak is Abardan aan de monding van den Sjat
et Arab in de Perzische Golf.
„Zeg Tom, dat foto-album van je stempelt
je tot een ongedachten Don Juan! Hoe is het
is 's hemelsnaam mogelijk, dat je met zooveel
meisjes in contact komt."
„Eenvoudig genoeg, ja! Als je vasthoudt aan
deze levenswijsheid, dat elke vrouw met lieve
woordjes te vangen is, komt het alleen op wat
welsprekendheid en een tikje doorzettingsver
mogen aan."
Willy knikte begrijpend. Welsprekendheid en
doorzettingsvermogen. Op zakengebied kon hij
hier vrij goed mee overweg, maar niet zoo gauw
kwam de vrouw in het geding, of hij voelde
zich als een schooljongen, die op straat door
z'n zus gezoend
wordt. Eenmaal
had hij 'n meisje
lief gehad, maar
hü had het haar
niet durven zeg
geneen ander
had haar naar 't
altaar geleid.
„Wat kük je me ongeloovig aan, Willy, Wat
ik je gezegd heb, is toch eenvoudig genoeg. Je
begrijpt natuurlijk wel, dat ik er eenige trucjes
op nahoudt, welke ik, door de ervaring geleerd,
steeds meer heb volmaakt. Neem bijvoorbeeld dit
lieve kind. Een schoonheid, waar of niet? ik
bedacht me geen oogenblik, liep haar na, haal
de een zakdoekje, dat ik me speciaal voor der
gelijke affaires heb aangeschaft', te voorschün
en zei: Pardon, dame, is dit zakdoekje wellicht
van u? Natuurlijk ontkende zij en liep, na een
vriendelijk hoofdknikje, door. Nog voor zij vüf
en twintig meter verder was, sprak ik haar weer
aan en hield het zakdoekje zóó, dat een daar
op geborduurd kroontje duidelük zichtbaar was
„Uwe hoogheid kan verzekerd zün van mü'n
stilzwijgendheid." Ze lachte charmant, voelde
zich zichtbaar gevleid en nam het doekje aan
Haar aanbod om iets te gaan gebruiken, heb ik
natuurlijk met beide handen aangegrepen. An
deren zeggen dat ze geen gravin-incognito kan
zijn, waarop ik'prompt antwoord, dat haar ele
gante verschijning en manieren mij echter van 't
tegendeel overtuigd doen blijven, ik'wend voor
dat ze een vlek op haar mantel heeft, dat ik
een vreemdeling ben, die den weg kwijt is, en-
zoovoorts, enzoovoorts.
„Weet je wat ook een probate methode is?
De reddende engel spelen. Een vriend van me,
die dergelijke scènes met een ongekende virtuo
siteit speelt, is dan de ellendeling, die de prima
donna attaqueert en als de nood het hoogst is,
is Tim vlak nabij! Tja, jong, dat is het leven
van de grootstad."
„Buitengewoon!" zei Willy slechts. „Brutaal,"
dacht hij.
Enkele weken, later zag Willy zün succesvollen
vriend weer, toen deze voor een parfumerie
zaak heen en weer slenterde, de deur geen
oogenblik uit het oog verliezend.
„Ah, Willy! Kerel, hier is zoo juist een beeld
schoon kindje naar binnen gegaan, nu zeg, een
beeld! Alleen zal 't me wel niet gelukken haar
te pakken te krügen, want zü was in gezelschap
van een ouden heer. Ik denk dat hü haar va
der was. Kijk, nee zeg, dat is boffen! Daar komt
ze alleen terug! Morgen bel ik je wel op! Adios!"
Willy had nog gelegenheid gevonden het
jongste slachtoffer van zijn vriend even op te
nemen. Een schoonheid was het, in één woord!
Ondanks zichzelf ging Willy het tweetal na. Hü
zag hoe Tom z'n bekende zakdoekje voor den
dag haalde en het meisje aansprak. Willy sloop
nader. In zijn hoofd bonsde het. Binnen vier
en twintig uur zou ook dit schattige meisje in
de strikken verstrikt zijn, haar foto zijn toe
gevoegd aan de lange, lange reeks
„Als het uw zakdoekje niet is," hoorde Tom
zeggen, „dan ben ik toch het toeval dankbaar,
dat mij u deed ontmoeten. Ik zie aan den glans
van uw oogen, dat ik verder mag spreken
Willy verbleekte. Hij zag hoe het meisje zijn
vriend lachend aan zag.
„Gaat u gerust uw gang!" Wat een heerlük
stemmetje. Schande dat zoo'n vent.... Eigen
lijk viel zü hem ook tegen, ze was toch niet
beter dan de rest.
Tom zag haar doordringend aan, een glim
lach lag om zijn lippen. „Uw gelaatstrekken
doen mü denken aan
„Aan een ontmoeting, welke ik reeds eerder
met u had. U heeft mij blükbaar al weer ver
geten, in uw zinlooze jacht naar flirt. Maar ik
ben van uw brutaliteiten allerminst gediend!"
Het meisje Uejf door; Tom haar na.
„Neen dame, u vergist u. Ik ben een vreem
deling, die hier weg noch steg kent. Als U
m;j
„Wilt u wel 'ns m'n hand los laten?"
Een oogenblik stond Tom perplex, dan slaakte
hij een gil.
„Dame, u heeft een groote vlek op uw man
tel! Staat u mü toe dat ik
Toen was Willy's geduld uitgeput. Meteen
herinnerde hij zich den anderen truc, welken
Tom hem verteld had en kordaat kwam hü
tusschen beiden.
„Wilt u deze dame Wel eens met rust laten!
Anders zal ik de politie er bü roepen!"
„JÜ bent gek!" siste Tom hem toe.
„Dat „ge-jü" wilt u zeker wel achterwege
laten. Ik voel er weinig voor met typen als u
gecompromitteerd te worden. En nu: verdwijn!
En gauw alstublieft!"
Voor het eerst in zün leven stond Tom spra
keloos. Er bleef hem niets anders over dan het
veld te ruimen. Van op eén afstand zag hü hoe
Willy den mantel van de door hem uitgedachte
vlek ontdeed en dan met het meisje verder
wandelde.
Sindsdien hebben beide vrienden elkaar nim
mer meer gezien. Alleen op zijn verjaardag ont
vangt Tom een hartelük briefje van Willy, ter-
wül diens vrouw, het beeldschoone meisje van
toen, er ook een paar hartelijke woorden aan
toevoegt.
(Nadruk verboden)
New York, 25 April 1941
De New Yorksche effectenbeurs kenmerkte
zich vandaag wederom door een lustelooze hou
ding.'Bij opening viel een bepaalde tendens niet
te onderkennen. De koersschommelingen bleven
klein. Men toonde weinig ne:ging nog voor het
weekeinde nieuwe verplichtingen aan te gaan.
Later werd de terughoudendheid nog sterker
daar de berichten van het oorlogstooneel, de
onzekerheid ten aanzien der komende belas-
tingpolitiek en de aanhoudende moeilükheden
met werknemers tot voorzichtigheidaanleiding
gaven. E!r kwamen enkele transacties tot stand
in laaggenoteerde public utilities
De belemmerende uitwerking, die het cokes
gebrek op de staalproductle blijkens het ver
slag der Bethlehem Steel Comp. heeft, oefende
een sterken invloed uit op staalwaarden. Spoor
wegen konden niet profiteeren van de hooge
inkomstenryfers over Maart welke sedert elf
jaar niet zoo hoog zijn geweest, daar men re
kening hield met de mogelijkheid, dat ook het
spoorwegverkeer door de kolenstaking bedreigd
zou worden.
Ook tüdens het laatste beursuur bewogen zich
de noteeringen in benedenwaartsche richting
De beurs sloot flauw.
Vandaag werden 654 fondsen verhandeld.
Daarvan zün er 167 in kosrs gestegen, 311
gedaald, de noteeringen der 176 overige
bleven onveranderd
Slotk. Slotk. Siotk
NEW-YORK 25/4 24/4 23/4
Air Reduction 36 36
Allied Chem. 147(4 Ijff147'/2
American Can 82 82% 82% ex
American Radiator 6% 6(4
Amer Rolling 13 A 12%
Am. 3meltlng 36(4 3314 3fc
Am. Sugar Refining 15 /4 15%
Amer Tel Tel 154% 15514 155
Am. Tobacco B 67% 6814 68
Am. Waterworks 23% 4%
Anac. Copper 23(4 23% 23(4
Atchis Topeka 26 ^6% 26%
Baldwin Locomotive 13(4 13
Baltim. Ohio 3(4 3% 3
Bethlehem St68% 70 69%
Canada Paclf. 3(4' 3%
Com Investm 31(4 31%
J. I. Case 45(4 45
Ches Ohio38% 87(4
Chicago Rock Iel. A A
Chrysler Corp57% 58(4 57%
Cons Edison 19(4 19(4 19
Slotk.
22/4
35%
148
83%
6
12%
35%
15 Va
155
67(4
4%
22(4
25(4
12%
3(4
6814
3%
30
44(4
371/4
A
56%
19
In uw wagen moet u niets wagen...,
autorijden mig geen kansspel zijn:
op den weg moet u het zéker weten!
Delaw Huds 10%
Detroit Edison C. 21(4 21%
Dupont d'Nem 141 139%
Eastman Kod 126 127 124
Gener Electric 29% 29% 29%
Gen Foods Crp 36 ex 36%
Gen Motors 37% 38 37%
Goodyear Tyr 1714 17
Hua&ón Motor 3 3% 3%
Int. Harvester 45 44(4
Intern. Nickel 27(4 27(4 27(4
Intel-national Paper 13% 13%
Int Tel a Tel. 2% 2 li 2
Kenn Copper 32% 32%
Mack Trucks Incorp. 25% 2414
Montgomery 33% 33%
National Biscuit Co 16% 16(4
N Central 11% 12% 12%
Norfolk Western 204 (4 204
Nord. Amer. n.a. 13% 13%
Northern Pacific 6(4 6%
Packard 2% 2%
Pennsylvania 23% 23(4
Proctor Chamble 52 ex 53%
b Serv of N.J 24% 24%
Pullman Incorporat. 23% 24% 24
Pure Oil Company 8% 814
Radio Corp3% 3% 3%
Reading Company 14% 14
Republic Steel 17% 17%
Reyn Tobac B. 30 ex 30%
Sears Roebuck 68% 68%
Shell Union Oil 12(4 12%
Socony-Vac 10 8%
Southern Pacific 11 10%
Southern Railway 12% - 12%
Standard Brands 5% 5%
St. Oil N.-Jer? 35(4 35% 34%
Texas Gulf Sulphur 32% 32
Tw. Fox Film 5% 5%
Union Carbon 63% 63
Union Pacific 77(4 78(4
Unit. Aircraft 35% 35
United Corpor. U
United Fruit cnmu 62(4 61%
Un. States Ind. Ale 21% 21
Un. St. Rubber 20% 21% 20%
Un. St Steel 51(4 51% 52%
Un. St. Steel pr. 118% 118'%
Western Union 20% 20%
Westing house 90 89(4 89
Woolworth 28% 28% 28%
laten, t ex-div.. I ex-recht ex-coup.
WISSELKOERSEN
NEW YORK.
25/4 24/4 25/4
A'dam c 4.03% 4.03(4 Weenen 4.75%
Londen 4.02% 4.02% Stockh 23.83
Parijs 2.31 2.32 Montreal 4.55%
Berlijn 40.07 40.07 Mntr.Lnd. 4.54(4
Brussel B. Aires P 23 15
Rome 5.05 5.05 B.Aires M 23.60
Madrid 9.25 9.25 Vork c. 23.45T
Zwitserl 23.21 23.19(4 Shanghai 5.30
Zw. vrü 23.21 23.19(4
81
139
125%
29%
36
37%
16%
3%
44%
26%
13%
2
31(4
24%
32%
16%
11%
5%
2%
23%
53%
24%
23%
8
3%
13%
17
30%
67%
12
8%
10
12%
5%
34%
.31%
5%
62%
76%
63
20%
20
19%
88%
28
1 Died.
24/4
4.75%
23.84
88.125
4.56%
23.15
2355
23.45t
5.26
32
Nadruk verboden
De detective stond In beraad, of hij nog een
poging zou doen, doch liet 't na: onder de
brievenbus bleek een kaartje in de deur te zün
geprikt. Hij bukte en las: „Afwezig. Bakker,
vanavond acht uur terugkomen." Bates fronste
de wenkbrauwen en liep om 't huis heen. Aan
de achterzijde probeerde hij 't keukenraam om
hoog te krügen, 't weerstond zijn pogingen. Meer
succes had hij bü 't kelderraampje. Met eenige
moeite wrong hü zich door de opening.
Via een smal trapje bereikte hij de keuken.
Een onderzoek bracht niets bijzonders aan 't
licht. Bates stapte naar de huiskamer, in een
hoek, op een ezel, was een half voltooid schil
derij geplaatst een landschap In laten herfst
Hij klakte met de tong als dit werk van Mary
Brent was. mocht zü zich een dilettante met
aanleg noemen Aan den anderen kant stond een
oud model cylinderbureautje. niet afgesloten, en
hy schoof 't open. Er lagen betaalde rekeningen:
van gas en electric: telt, een wasscherij, een
brandstoffenhandelaar, den kruidenier en den
slagen. Ze interesseerden hem ln zoover, dat de
naam M. Brent er op voorkwam. Veel grooter
belangstelling vond 't briefje, dat hü in handen
kreeg en waarvan de inhoud luidde:
Beste Mary,
Dank voor de waarschuwing. Laat hü
komen, waarom niet? 'k Zal hem nog eens
aan 't verstand brengen, wa&r zün eenige
kans ligt; weigert hü te doen, wat zün
plicht is, des te erger. Dan heeft hü t zich
zelf te wijten, zoo niets hem kan redden.
Ik ben niet bevreesd, 't Valt op mün jaren
licht, uit 't leven te schelden. Zooveel aan
trekkelijks heeft 't heus niet meer.
Je zult goed doen, Je met Mr. Henderson
in verbinding te stellen 'k Heb hem gedeel-
tehjk ln vertrouwen genomen. Geheel kon niet
met 't oog op 't bezoek. Blijft dit zonder resul
taat. dan zal H. alles weten.
Houd moed, lieve. De oplossing is nabü, hoe
dan ook.
ROBERT.
Bates plukte aan zün onderlip. Geen twyfel.
of dit was 't briefje, dat hij op Settle's lessenaar
had zien liggen, gereed om te worden gepost
De datum klopte. Overigens deed de Inhoud
niets dan gissingen aan de hand. Er was sprake
van een hü, die naar Purth kwam. Daniel?
In Purth kreeg hij zün laatste kans. Bates
schokschouderde. Waarschünlük had Mary den
raad, zich met Henderson ln verbinding te stel
len, gevolgd; 't verklaarde haar afwezigheid. Zoo
de advocaat hem niet wenschte in te lichten, was
nog niets verloren. Mary keerde naar Surbiton
terug, zooals uit de boodschap op de deur bleek.
Een kort uitstel schaadde niet.
De detective onderwierp alle kamers aan een
inspectie; zü maakten hem niets wüzer met be
trekking tot de verhouding, waarin Mary Brent
tot Daniel stond, indien deze tenminste de hij
was, van wien in Settle's briefje werd gespro
ken. Bates legde alles zooals hü 't had aangetrof
fen, sloot 't bureautje en verliet 't huls langs
denzelfden weg, dien hü was gekomen. Vervol
gens wandelde hü naar 't kerkplein en stapte
in zün auto. Voor zün doen reed de detective
met een slakkengang naar Londen terug, 't hoofd
vol vragen,
XX
Zoodra Henderson de hall van 't Berkeley
binnen was, werd hü aangeklampt door een
klerk van de administratie.
„We hebben u aan kantoor dpgebeld, sir, maar
u was er niet."
„Kan uitkomen, Coles. Had je iets büzon-
ders?"
„Zou 'k niet durven zeggen, sir. Een dame
informeerde, of u in 't hotel woonde."
„Kük eens aan! Hoe laat was dat?"
„Een goed uur geleden, sir. Toen u niet op
kantoor bleek te zün, zei 'k haar, dat u door
gaans tegen zessen ln 't Berkeley was. Ze
vroeg, of ze zoolang in de hall mocht wachten."
,,'k Zie geen dame. Waarschijnlük duurde 't
haar te lang."
„Neen, sir. Ze zat er misschien een kwartier,
toen een heer op haar toekwam. Ze praatten
even en gingen samen weg,"
„Niets veranderlüker dan de vrouw. Coles
Noemde ze haar naam?"
,,'k Informeerde er wel naar. Haar naam deed
er niet toe, zei ze."
„Ze reist dus incognito. Hoe zag ze er %it?"
„Jong en knap, sir. Een jaar of drie en twin1
lig. Tusschen bruin en ja, zwart kan 'k eigen
lijk niet zeggen. Eenvoudig gekleed een
donkerblauwe lange mantel met breede revers
en ceintuur, een hoed van gelijke kleur. Tot de
grooten behoorde ze niet, ook weer niet tot de
kleiner). Ze leek nogal nerveus."
Henderson grü'nsde. Iemand beschrijven was
blijkbaar Coles' sterke zijde niet. „En de heer?"
„Zoowat van uw postuur, sir. Mogelijk een
tikje grooter. Iets zwaarder, dat beslist. Hij
deed onwillekeurig denken aan een artist. Bij
't weggaan viel me op, dat hü met 't rechterbeen
trok, 'k Schatte hem een jaar of veertig."
De klérk had zün best gedaan, maar de be
schrijvingen zelden Henderson letterhjk niets.
Zijn nieuwsgierigheid was echter gaande ge
maakt en hü begaf zich naar den portier.
„Marsman, herinner jij je een jonge vrouw
in donkerblauwen mantel, die zoowat drie kwar
tier geleden ln gezelschap van een heer met een
tijf rechterbeen 't hotel verliet? Ze behooren
liet tot de gasten."
„Even prakkezeeren, sirJa, ja, 'k herinner
't me."
„Gingen ze met een taxi?"
„Ze waren te voet, sir,"
Henderson ging naar 't restaurant, gebruikte
zijn maaltüd en nam daarna in de hall plaats
om Bates af te wachten, met wien hü had afge
sproken. Een poosje piekerde hü, wie de jónge
vrouw kon zün, die hem wilde spreken, van
opinie veranderde en er met een meneer vandoor
ging. Lang hield de vraag hem niet bezig; als
advocaat kwam hij herhaaldelük met vreemde
kostgangers in aanraking. Zijn oordeel wijzigde
zich echter grondig na Bates' verzekering, dat
de dame in kwestie niemand anders was ge
weest dan Mary Brent, die op aandringen van
Settle had besloten, zich tot hem om raad te
wenden.
„Verduiveld!" zei Henderson sip. „Als 'k dat
had geweten! Maar dan heeft de kerel, die de
jonge vrouw meetroonde, niet veel goeds met
haar ln den zin."
„Mogelük. Niet beslist noodzakelijk. Daar
omtrent kunnen we ons gauw zekerheid ver
schaffen. Blükens de boodschap, die zü op de
straatdeur prikte, dacht zü tegen achten weer
thuis te zün. We gaan naar Surbiton."
Bates reed Trinity Street 32 voorbü, parkeerde
den auto achter een stapel steenen en doofde
de lichten. Toen wandelden ze naar de woning
van Mary Brent. t Huis lag in donker. Twee
maal schelde de detective zonder resultaat.
„Dan maar weer door 't kelderraam."
Zoodra ze binnen waren, knipte Bates zijn
zaklantaarn aan en ging Henderson voor. Alles
was in denzelfden toestand als dien morgen
Geen ander geluld deed zich hooren dan dat
van den stam, die om 't huie en in de kale
boomen gierde. Hun eerste bezoek gold de
bovenverdieping; de vertrekken waren alle
ledig.
„Niemand thuis," constateerde de advocaat
vrij overbodig.
Ze kwamen in de huiskamer. „Wacht evenl"
Bates schoof de gordijnen dicht en overtuigde
zich, dat ze geen licht naar buiten zouden door
laten. Toen draaide hij den schakelaar om. De
half voltooide schilderij op den ezel trok Hen
derson's aandacht. Nauwelijks had hü haar be
keken, of hü slaakte een onderdrukten uitroep.
Met een ruk draaide de detective zich om.
„Wat is er?"
„Niets. Wat zou er zijn?" De advocaat had
zich onmiddellijk hersteld en praatte er vlug
overheen. „Knap werk voor een dilettante. Je
weet, dat 'k me voor schilderkunst interesseer,
'k Zou dit doek bij dag moeten zien, om er een
gefundeerd oordeel over uit te spreken."
„Jawel," antwoordde Bates droog. „Je oor
deel over de kunstwaarde laat me Siberisch. Dit
schilderij zei je iets en 'k zou donders graag
weten, wét."
„Je bent abuis, Stanford, t Doek verraste me
door de artisticiteit in de uitvoering. Onbegrijpe-
lük, dat 'k niet eerder van een schilderende
Mary Brent heb gehoord vooropgezet, dat
'it werk van haar is."
(Wordt vervolgd.)
