Er wordt gebouwd in Nederland
Vele honderden
woningen
W interhulp-loterij
Gesp
annen toestand in Irak
Openlijke strijd
■#S
r
Niet-Mohamedaansche
Turken opgeroepen
Nieuw- en herbouw van
woningen
Verduistering
Duitsche politiek op
koloniaal gebied
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
Wederopbouw in de omgeving
van Rotterdam
V
Een millioen aan prijzen
en premies
Göbbels over relaties
Duitschland—V. S.
Beteekenis van het land
voor den strijd in het
Nabije Oosten
BUR. VOOR RfDACTIE EN ADMINISTRATIE:
SMEDESTRAAT 5
TELEOON 21543 EN 21544 - GIRO 22884
Abonnementsprijs (bij vooruitbetaling) voor
Haarlem 26 cent per week; per kwartaal
3.42. Bij onze Agenten 28*4 ct. per week,
per kwartaal 3.76^.
DAGBLAD MET OCHTEND- EN AVOND-EDITIE
ZATERDAG 3 MEI 194t - AVONDBLAD
VIJF EN ZESTIGSTE JAARGANG No. 22986
De prijs der advertentien bedraagt 35 cents
per regel. Ingezonden Mededeelingen
60 ets. per regel. Bij contract sterk gereau-
ceerde prijzen. Kleine annonces (Vraag-
en Aanbod-advertentiën) 13 regehs
48 cents, iedere regel meer 16 cents.
Overschie
IJsselmonde
Bleskensgraaf
Nauwkeurige controle
noodzakelijk
BRITSCHE LUCHTAANVAL
OP NOORD-DUITSCHLAND
J'
Uitgebreide voorbereidende
maatregelen reeds
getroffen
Zes millioen loten a 50 cent
komen in omloop
OVERMAKEN VAN LOON-
OVERSCHOTTEN
LIVERPOOL BESTOOKT
De Betuwe trekt haar
bloesemkleed aan
Morgen bollenzondag
II
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onzen eigen verslaggever)
De wederopbouw van de ver
woeste gebieden in ons land is in
vollen gang. Op tal van plaatsen
ziet men de bouwbedrijvigheid zoo
intensief gaande, als beleefden wij
normale tijden, als was er geen
oorlog en heerschte er geen mate-
riaalschaarschte. Daar hoopen zich
de tassen op van de uit ver
woeste plaatsen afkomstige, keu
rig afgebikte steenen, die hun twee
de leven tegemoet gaan, nieuwe
steenen uit de steenovens langs onze
rivieren, daar wordt hout aange
sleept, de grond wordt opengegra
ven om de fundeeringen te ontvan
gen, grint en cement worden aange
voerd, en de arbeiders gaan wit be
stoven en bemorst met kalk en verf
over het werk rond, zooals zij het
vroeger, in goede jaren, gedaan
hebben. In de bouwvakken heeft
de werkloosheid een einde geno-
Het is een opwekkend beeld, dat men zoo hier
en daar in het land kan waarnemen. De leiders
van bouwbureaux en vervoersdiensten, de ver
antwoordelijke functionarissen van het Regee-
ringscommissariaat voor den wederopbouw, di
recteuren van Publieke Werken, architecten en
ingenieurs, en niet op de laatste plaats burge
meesters, die het binnen een jaar beleven, dat
een goed deel van hun gemeenten in puin ging
en weer uit den grond verrijst, zij allen we
ten van de ontzaglijke moeilijkheden, die er
te overwinnen zijn geweest en nog te overwinnen
z.jn om al die handen aan het werk te brengen
en de menschelijke bewoonbaarheid te herstel
len op plaatsen, waar verwoesting en verderf
hebben geheerscht. Zij spreken er overigens
slechts spaarzaam over. De grootste moeilijkhe
den zijn nu achter den rug, op vele plaatsen is
de periode van voorbereiding afgesloten, op an
dere gaat zij haar einde tegemoet. En dan:
over moeilijkheden spreken is onvruchtbaar.
Er moet gebouwd worden en er wordt ge
bouwd, dank zij' de geweldige voortvarend
heid, waarmede ir. Ringers en zijn staf van
medewerkers de enorme taak, waarvoor zij
gesteld zijn, hebben aangevat.
Toch zijn er in den lande menschen, die over
het tempo, waarin de wederopbouw zich voltrekt,
ontevreden zijn. Het is misschien begrijpelijk,
maar het is de vraag, of zij die ontevredenheid
nog wel zoo gegrond zouden achten, als zij van
de feiten kennis konden nemen. De voornaamste
van die feiten zijn tenslotte de bouwwerken,
die her en der in uitvoering zijn en waarvan er
verscheidene hun voltooiing naderen. Daarom
heeft het Regeeringscommissariaat voor den
wederopbouw ons deze week enkele dagen in
een snel tempo rondgeleid door verschillende
plaatsen, in de omgeving van Rotterdam zoo
wel als in de Grebbestreek. En toen wij daar
Dinsdag en Woensdag rondreden, kon men een
oogenblik den indruk krijgen, dat Nederland
Vlagde. Den geheelen dag door wapperde ons
van ontelbare dakspanten de driekleur tegemoet.
De kap op het dak is het sein om de vlag uit
te steken. Als het andere deel van de traditie,
volgens hetwelk de werklieden dit feestelijke
moment vieren met bier te gaan drinken, even
trouw wordt gehandhaafd, dan wordt er in
deze dagen een slordige slok gedronken. Want
dagelijks komen er huizen onder de kap en da
gelijks wordt dus de vlag erop gezet. De keel
wordt bij de gedachte droog van aandoening.
De tocht voerde ons allereerst naar de omge
ving van Rotterdam, waar men onmiddellijk na
de ramp van het vorige jaar begonnen is met
de voorbereiding voor den bouw van een groot
aantal nood- en semi-permanente woningen.
Ongeveer 1000 noodwoningen zijn er in Rotter
dam verrezen en in de randgemeenten is een
even groot aantal semi-permanente woningen
gebouwd, in ronde cijfers gezegd: 200 in Over-
schie, 400 in Vlaardingen, 500 in IJsselmonde.
Al deze woningen zijn vrijwel gereed. Tegen
het einde van Juni kunnen ze afgeleverd wor
den en gaan de bewoners ze betrekken. En het
had nog eerder gekund, zoo de strenge winter
geen tien weken onwerkzaam weer had meege
bracht, waarin de werken stil moesten blijven
liggen. Maar nu wordt er dan ook met man en
macht de laatste hand aan gelegd. En men ziet
daar te Overschie in den Zestienhovenschen
Polder die complexen woningen zich in vijf
straten uitstrekken. Lage huisjes met roode
daken, van een zeer eenvoudig type, maar oer
sterk en dan ook tegen heel wat langeren tijd
bestand, dan men zich voorstelt anneer men
er de kwalificatie „semi-permanent" op hoort
toepassen.
Een merkwaardigheid is hier, dat er bijna
geen hout aan deze huizen te pas is ge
bracht. Trouwens ook op andere plaatsen is
men zeer sober geweest met het gebruik van
hout, dat men vervangen heeft door an
dere materialen. Deze zijn over het alge
meen wel iets duurder, maar heel veel ver
schil maakt dat op het oogenblik ook niet
meer uit. En de duurzaamheid heeft er niet
onder te lijden.
Deze woningen in Overschie, die geheel pas
sen in het uitbreidingsplan der gemeente, doen
buren die varieeren van 2.50—7.al
haar gelang het type. Er zijn er met kamer,
keuken en 2 slaapkamers, de grootere hebben
drie, de grootste vier slaapkamers. Hoogst een
voudig van vorm, maar vriendelijk van kleur
rijen de bouwblokken zich- aaneen, vier bouw
blokken van tien woningen in elke straat. Twee
- woningen zijn als winkel ingericht, en er is
een politiepost gebouwd, waar ook de distri
butie zal kunnen plaats hebben. De woningen
zijn geheel electrisch geïnstalleerd met een
electrisch kookapparaat. Het meubilair is cen
traal ingekocht, wat het koopen voor de bewo
ners, die immers alles nieuw moeten inslaan,
niet alleen gemakkelijker, maar ook veel voor-
deeliger maakt. Zij krijgen overigens de keuze
uit verschillende typen van meubels en zijn bo
vendien niet verplicht uit dezen voorraad te
koopen. Zij kunnen ook op eigen gelegenheid
„ter markt" gaan.
Het zal er vriendelijk en rustig wonen zijn,
en geenszins koud of gehoorig. Want aan de
isolatie van vloeren en wanden is groote aan
dacht geschonken. Vóór de huizen komen stroo-
ken groen, aan den achterkant liggen tuinen.
Rondom het heele complex strekken zich de
polderweiden uit.
Fraaier en ruimer zijn de 525 woningen, die
in IJsselmonde tot stand komen op een terrein
aan den Smeetslandschedijk en den Breedeweg
in de onmiddellijke nabijheid van het tuindorp
Vreewijk, waarvan dit nieuwe complex feitelijk
een gevarieerde voortzetting vormt, vooral wan
neer straks de dijk, die nu nog een hinderlijke
en onnoodige scheiding tusschen de beide wij -
ken vormt, zal zijn afgegraven.
Als over een maand of zoo dit nieuwe com
plex bewoond zal zijn, zal IJsselmonde zijn in
wonertal met 2500 zielen hebben zien toenemen
en het ziet ernaar uit, dat het geen vluchtige
zielen zullen zijn. Want al zijn deze woningen
als semi-permanente woningen opgezet, gedu
rende den bouw zijn er dusdanige verbeteringen
in constructie en afwerking aangebracht, dat
men thans wel bijna van permanente woningen
kan spreken. Zij zullen dan ook afgeschreven
worden naar een levensduur van vijftig jaren.
Zooals gezegd vallen deze woningen alle
ééngezinswoningen over het algemeen rui
mer. Zij bestaan uit vier typen, waarbij het
aantal kamers varieert van 3 tot 7, ongerekend
de keuken. Er zijn voorts tien winkels met wo
ningen, alsmede een zeer groot aantal rijwiel
bergplaatsen. De meeste woningen zijn gelijk-
vloersch; langs de randwegen en de breede la
nen, welke het plan doorkruisen, zijn woningen
met' verdiepingen gebouwd. Met het oog: op het
blijvend karakter zijn de tusschenmuren van
deze woningen gebouwd ter dikte van 22 cm.
De vloeren zijn niet, zooals aanvankelijk ge
dacht was, van beton, doch op een v/aterdich-
ten, gewapend betonnen ondervloer is een spe
ciale dekvloer gekomen, bestaande uit een iso-
leerende kurklaag, waarop een soort naadlooze
houtgranietvloer is aangebracht. Deze vloeren
moeten op dezelfde wijze behandeld worden als
parket, waardoor men het aanschaffen van li
noleum of matten kan uitsparen.
Dit als voorbeeld van een der tallooze maat
regelen, die men genomen heeft om de solidi
teit der woningen te verhoogen en hun prac-
tische bewoonbaarheid te vergrooten.
Het heele complex maakt een uitstekenden
indruk. Het is ruim en licht, er zijn breede stra
ten, er zijn groote tuinen. Voor de kinderen zijn
er op binnenterreinen zandbakken. Er zijn na
tuurlijk ook nog desiderata: een vereenigings-
gebouw, met een badhuis en een spreekruimte
voor een Groene Kruis-Zuster. Maar dat zijn
plannen voor later. Thans moet men zich be
perken tot het allernoodzakelijkste: een distri
butielokaal, een waterstokerij, een politiepost
met brandspuitenhuis en een gemeentelijke
bergplaats. De hoofdzaak is, dat 2500 menschen
hier riant zullen wonen en waarschijnlijk spoe
dig zullen bekomen van het leed en het onge
mak, dat zij in het afgeloopen jaar hebben door
staan.
Geheel anders is de situatie van Bleskensgraaf,
dat prachtige echt Zuid-Hollandsche boerendorp,
dat zich langgerekt uitstrekt langs de Alblas of
den Graafstroom. In Overschie en IJsselmonde
gaat het om nieuwbouw op tot dusver onbebouw
de terreinen ter vervanging van elders verloren
gegane woningen. In Bleskensgraaf is een echte
wederopbouw gaande, midden in de kern van
het dorp, die eenvoudig is weggeblazen. Hier
stond in den vroegen ochtend van den eersten
Pinksterdag een munitietransport. Stuka's ver
schenen in de lucht. Van de oude dorpskern
bleven drie huizen naast elkaar staan. De won
deren zijn de wereld nooit uitgeweest.
Vernietigd werden het Raadhuis, de Openbare
School, de Ned. Hervormde Kerk, vijf boerde
rijen, dertien winkelhuizen en zeventien woon
huizen. Enkele andere gebouwen, o.a. het post
kantoor, werden ernstig beschadigd.
Er werd een herbouwingsplan opgesteld, dat
nauwkeurig rekening hield met het karakter
van het plaatsje. En: uit het kwade valt dikwijls
goeds te trekken. Het gezicht op de Alblas was
danig bedorven, doordat men de oevers had
dichtgebouwd. Men maakt nu het uitzicht open,
maar dat beteekent ook, dat niet alle huizen
op de oude plaats herbouwd worden.
Wat dit inhoudt, kan men zich wel eenigs-
zins voorstellen. De vroegere eigenaren van den
grond moesten verzoend worden met de ge
dachte, dat zij een ander terrein zouden krijgen
en een andere situatie. Zij hadden ook gerecht
vaardigde eischen te stellen voor huil bedrijven,
de bakker en de slager en de kleermaker en de
wagenmaker, en al die ambachtslieden, die tot
de dorpsgemeenschap behooren.
Maar alles is thans in der minne geschikt.
Er wordt gebouwd. Twee groote boerderijen zijn
reeds in ver gevorderden staat van aanbouw
Ook de andere drie schieten op. Voor den bak
ker is men aan het graafwerk bezit, bij den
slager is de souterrain-vloer gestort. En de
dokter is zoowaar sinds half Februari heelemaal
geïnstalleerd in zijn splinternieuwe huis.
Raadhuis en kerk zullen herbouwd worden op
'n open terrein langs den Graafstroom. Er komt
een nieuwe brug over het watertje en daarvoor
moet weer de Zuidweg een flink stuk verhoogd
worden. En er wordt ook uitbreiding gegeven
aan het bebouwde oppervlak van Bleskensgraaf.
Men legt er een nieuwen achterweg aan om
daarlangs weer bouwgrond te winnen voor school
en arbeiderswoningen, met welke laatste men
ook reeds aan het bouwen is.
Tot het einde van dit jaar zal het duren. Dan
hoopt Bleskensgraaf in een nieuwe en betere
gedaante weer geheel de oude te zijn.
ISTANBOEL, 3 Mei. (D.N.B.) Alle niet-Mo-
hammedaansche Turksche burgers in den ouder
dom van 25 tot 45 jaar zyn, naar in het open
baar is bekend gemaakt, opgaroepen. Er wordt
hierbij geen verschil gemaakt tusschen dienst
plichtigen die gediend en die niet gediend heb
ben. De verordening slaat voornamelijk op
Grieken, Armeniërs en Joden. De opgeroepenen
zullen zich verzamelen op 7. 10 en 13 Mei a.s.
De oproeping van deze niet-Mohammedaansche
deelen der bevolking zal op economisch gebied
sterk tot uiting komen, daar hierdoor vele
handwerkers, intellectueelen en andere arbeids
krachten aan het bedrijfsleven worden ont
trokken.
Het is den algemeen gemachtigde voor den
wederopbouw en voor de bouwnijverheid geble
ken, dat de uitvoering van verschillende bouw
plannen belangrijk achterblijft bij het aantal
goedgekeurde aanvragen. Het is daarom nood
zakelijk hierop een nauwkeurige controle uit te
oefenen.
Dr. Ringers heeft in verband hiermede een
rondschrijven aan alle gemeentebesturen ge
zonden, waarin hij medèaeelt, dat in den ver
volge voorloopig alleen voor den nieuw- en
herbouw van woningen door de gemeenten
een opgave moet worden ingezonden betreffen
de den voortgang van den bouw en wel voor
iedere bouwvergunning afzonderlijk.
De hiervoor benoodigde formulieren, alsmede
de in te vullen vragenlijsten, zullen aan de ge
meentebesturen zoo spoedig mogelijk worden
ingezonden. De algemeen gemachtigde verwacht
de eerste opgave omtrent den stand van den
woningbouw vóór 15 Mei as. naar den toestand
op 1 Mei.
BERLIJN, 3 Mei (D. N, B.) —In den afgeloo
pen nacht vlogen sterke formaties der Royal
Airforce Noord-Duitschland binnen en wier
pen op verschillende plaatsen, hoofdzakelijk in
landelijke streken, brisant- en brandbommen
neer. De Duitsche afweer was zeer intensief en
daardoor kon de vijand geen noemenswaardig
resultaat bereiken. De Britten verloren bij deze
aanvallen, naar tot dusver vernomen werd, drie
toestellen.
Zonsondergang 3 Mei 2109
Zonsopgang 4 Mei 8.04
Maanopkomst 11.30 ondergang 2.09
Zonsondergang 4 Mei 21.11
Zonsopgang 5 Mei 6.92
^Maanopkomst 12.37 ondergang 2.46
ten
ge-
In 'het gebouw van het Duitsche gezant
schap te Belgrado werd, voordat de
Duitsche troepen de stad hadden bereikt,
ernstig huisgehouden door groepen
vijandige personen. Een der vernielde
interieurs
(foto WeltbildPax-Hollanö)
NEW YORK, 3 Mei (DN.B.) De New
York Times publiceert een interview, dat de
Duitsche minister van Propaganda, dr. Göbbels.
toegestaan heeft aan den voormaligen Ameri-
kaanschen ambassadeur te Brussel, Cudahy.
Göbbels verklaarde dat hij de beteekenis van
de kans op de deelneming van Amerika aan
den oorlog niet onderschatte, doch dat Duitsch
land anderzijds de militaire uitwerking hiervan
niet vreest. Zij zou echter tot verlenging van
en oorlog leiden en storing van het interna
tionale economische leven, toenemende armoe
de, ellende en wanorde veroorzaken.
Göbbels gaf uiting aan zijn onwankelbaar
vertrouwen in Duitschlands suprematie op het
vasteland en in het vermogen van de Duitsche
weermacht haar beheerschende positie onbe
grensd te handhaven. Militair gesproken is het
zeker dat Engeland verslagen wordt, alvorens
Amerika zijn oorlogspotentieel doeltreffend in
den strijd kan werpen.
Voorts verklaarde de bewindsman, dat
Duitschland geen schuld heeft aan de huidige
betrekkingen tusschen Duitschland en de Ver-
eenigde Staten. Berlijn heeft sinds het over
nemen van de macht geen enkel onvriendelijk
gebaar tegen Washington gemaakt.
De gedachte aan een landing van Duitsche
troepen op Amerikaansch grondgebied wees
dr. Göbbels als fantastisch van de hand. De
Duitsche generale staf heeft echter ook de over
tuiging, dat geen Amerikaansch leger ooit voet
aan wal kan zetten op het vasteland van
Europa, daar de Kanaalhavens in Duitsch be
zit zijn,
®fe*n een V. P. B.-correspondent)
Wat is er nn toch eigenlijk in Irak aan de
hand? zullen velen zich afvragen, die kennis
namen van de vaak tegenstrijdige berichten en
m goed weten, hoe de verhoudingen daar zijn.
Heeft Groot-Brittannië het recht, om Britsche
troepen m Irak te ontschepen? En mogen deze
m het land blijven, als een soort stilzwijgende
bezettmg? Of hebben zy ahecn het recht om
het land door te trekken en kan de regeering
van Irak verzet aanteekenen tegen hun ont
scheping in Basra, de eenigs haven van eenige
beteekenis?
Volgens de jongste berichten zou het reeds
tot een vuurgevecht zyn gekomen tusschen de
Iraksche troepen en Britsche soldaten.
Opnieuw kwam dezer dagen het bericht uit
Bak. dat er Britsche troepen waren gedebax-
keerd op Iraksch gebied. Zy zouden moeten
dienen ter versterking van de vroeger aldaar
aan land gezette Engelsen e strijdkrachten
waarvan de regeering van Irak had verzekerd,
dat zij alleen hadden mogen landen, nadat En
geland de verzekering had gegeven, dat zij, in
gevolge het tusschen beide landen bestaande
vcrdr&g? liet Itinci slechts 5K>iKlen doortrekken.
Dit is raadselachtig. En nog raadselachtiger
wordt het, wanneer wij vernemen, dat de troe
pen tot taak hebben, „de verbindingswegen van
Irak te openen. Welke verbindingswegen zijn
dit? En voor wien of voor wat moeten zy wor
den geopend? Heeft men daar uitsluitend En-
gelsche troepen voor noodig? Dat deze troepen
ontschepingen reeds aanleiding hebben gege
ven tot botsingen met de bevolking, blijkt wel
uit de laatste berichten. De bevolking van Irak
schünt weinig lust aan der, dag te leggen, om
de aanwezigheid van Britsche troepeneenheden
in het land te dulden, daar zy dit als een schen
ding van het verdrag beschouwt.
De Britten beweren, dat hiervan geen sprake
is; de regeering van Irak ,s een tegenoverge
stelde meening toegedaan. Zij heeft, blijkbaar,
in verschillende plaatsen troepen geconcen
treerd, die voor de Engelschen „een zekere be
dreiging" vormen, reden waarom deze laatsten
hebben verzocht, de troepen van Irak terug te
trekken.
Wie van beide heeft nu gelijk? Het waar
schijnlijkste is, dat het verdrag met betrekking
tot het ontschepen van troepen een of meer
clausules bevat, die voor meer dan één uitleg
vatbaar zijn. De Engelsche regeering steunt op
deze clausules, om de rechtmatigheid van haar
genomen maatregelen te staven. De regeering
van Irak blijft hardnekkig volhouden dat zy er
ernstig naar streeft, de bepalingen van het ver
drag na te leven, maar dat zy de ontscheping
van Britsche troependeelen niet kan goedkeuren,
indien het de bedoeling is, deze in het land te
laten blyven.
ROME, 3 Mei (D.N.B.) Het persbureau
Mondo Arabo meldt, dat de vijandelijk
heden in Irak openlijk zijn losgebroken.
Britsche vliegtuigen hebben de Iraksche
troepen, die het vliegveld Habaniya om
singelden, met bommen bestookt. De Irak
sche troepen antwoordden hierop met ar
tillerievuur. Britsche vliegtuigen hebben
bovendien geprobeerd, een aanval te doen
op de woning van den Irakschen minister
president.
Het ligt voor de hand, dat Engeland er
groot belang heeft, Irak te bezetten. Im
mers, wanneer Turkye zich aan de zyde van
de spilmogendheden mocht scharen, of door
deze wordt bezet, zooals Joego-Slavië en
Griekenland, liggen Syrië en Irak op den
weg van den tegenstander naar Egypte.
Van Syrië zyn de Engelschen natuurlyk niet
zeker en van Irak evenmin, in weerwil
van het bestaande verdrag. Bovendien zou
dan de toevoer van petroleum uit Mosoel
worden afgesneden.
De houding van de bevolking tegenover Groot-
Brittannië kan niet erg vriendschappelyk wor
den genoemd, hetgeen voor een deel hieruit valt
te verklaren, dat zy grootendeels bestaat uit
Arabieren. De grootste rykdom van 't land be
staat uit de petroleumvelden van Mosoel. In
1927 moest Engeland het land erkennen als on-
afhankelyken staat en in 1932 werd het zelfs lid
van den Volkenbond.
Irak heeft een oppervlakte van 371.000 vier
kante kilometer en een bevolking van ongeveer
3 millioen zielen. Naar men zich zal herinneren
beloofde Engeland tijdens den wereldoorlog aan
de Arabieren de stichting van een grooten, on-
afhankelijken Arabischen staa;, welke belofte na
het einde van den oorlog echter niet werd na
gekomen. Dit heeft veel kwaad bloed gezet bij
de Arabieren. Hier komt nog bij, dat de rykdom
aan petroleum aanleiding heeft gegeven tot tal
van strubbelingen, welke er niet toe hebben bij
gedragen om de verhouding tot Engeland te
verbeteren.
Over het algemeen moet dan ook worden er
kend, dat deze verhouding altyd vry gespannen
is geweest; en de voorvallen van den laatsten
tijd kunnen bezwaarlyk dienen, om hierin een
gunstige verandering te brengen. Irak zal altijd
al het mogelijke blijven doen, om zyn volstrekte
vryheid en onafhankelykheid te verdedigen,
zelfs al mocht daardoor een gewapend conflict
ontstaan. Niet onwaarschynlijk rekent het ech
ter in dat geval op den bijstand van het nabu
rige Saoedie-Arabië.
BERLIJN, 3 Mei (S.P.T.). De korte aan
kondiging, dat de instelling van een ministerie
van Koloniën wordt voorbereid, is voor den
aandachtigen waarnemer alhier geen verras
sing geweest.
De Duitsche regeering beseft, aldus heeft een
woordvoerder van de Wilhelmstrasse ver
klaard, dat zij na den oorlog, wanneer de ko
loniale kwestie eenmaal zal zijn opgelost, een
moeilijke "taak te vervullen krijgt. Het zou
niet in overeenstemming zijn met de politiek
van het Duitsche rijk, welke steeds het oog
op de toekomst gericht houdt, en die daarbij
op alle eventualiteiten tot in de kleinste dé
tails is voorbereid, wanneer deze kwestie niet
reeds nu de volle aandacht van de ryksregee-
ring zou hebben gehad. 1
De belangstelling voor de vroegere Duitsche
koloniale gebieden is hier steeds blijven be
staan en is vooral sinds 1933 door de natio-
naal-socialistische regeering aangewakkerd. De
grootste verdienste op dit gebied heeft de
„Reichskolonialbund" onder leiding van Ritter
von Epp. Deze bond, die in 1933 uit de „Deut
sche Kolonialgesellschaft" is ontstaan, heeft
in tal van steden en dorpen onderafdeelingen
en clubs waarin door lezingen en films de
Duitsche koloniale gedachte levend wordt ge
houden.
Ofschoon de Duitsche geleerden reeds gedu
rende ruim 25 jaar niet meer in de gelegen
heid zijn geweest in eigen koloniën onder an
dere de tropische ziekteverschijnselen te be-
studeeren, hebben zij niet stil gezeten. In het
begin van deze week byv. heeft prof. dr. Wal-
ther Menk, van het „Hamburger Tropenin-
stitut" voor de persafdeeüng van de rijksre-
geering een lezing gehouden over de toekom
stige taak van de Duitsche tropische genees
kunde. Menk stelt zich daarbij een organisatie
voor, die op alle mogelykheden moet zijn voor
bereid.
In geneeskundige kringen, wordt voorts groo
te aandacht geschonken en besteed aan ex
perimenten ter bestrijding van de beruchte
tse-tse-vlieg, de verwekster van de slaapziek
te, die heele gebieden in Afrika onbewoonbaar
maakt. De Duitsche wetenschap zoekt sinds
jaren naar een serum tegen deze ziekte.
Tal van jongelieden bestudeeren op het
oogenblik voorts de inheemsehe talen en dia
lecten van „Deutsch Ost-Afrika" en „Sud-
west Afrika", zooals de gebieden, die Duitsch
land na 19141918 moest afstaan, op de nieu
we kaarten worden genoemd. Verder zijn er
sinds 1933 tal van aanduidingen geweest, dat
Duitschland niet alleen aanspraak op de ver
loren koloniën maakt, maar dat het °ok op
den dag, dat het zich weer een koloniale
macht kan noemen, wil beschikken over een
corps van koloniale ambtenaren en andere
deskundigen, zoodat onmiddellijk alle voordee-
len uit de nieuwe gebieden kunnpn worden ge
trokken. Op het oogenblik zijn er in Duitsch
land nog steeds tal van personen, die op ko
loniaal terrein ruime ervaring hebben. Een
groot aantaj thans nog levende Duitschers
heeft voor1918 een functie in de Duitsche
koloniën bekleed.
Bovendien zijn er na 1918 velen in de
tropen, o.a. in Nederlandsch-Indië, werk
zaam geweest. Het gevolg hiervan is, dat
men over een groot aantal krachten be
schikt, die op het oogenblik jonge adspi-
rant-ambtenaren in de koloniale weten
schappen opleiden. Door verschillende in-
stanties worden voorts tal van ambtenaren
van alle rangen voorbereid om later een
functie in het ministerie van Koloniën en
in deze koloniën zelf te bekleeden.
Indien men bedenkt dat de Duitsche auto
riteiten steeds zeer karig zijn geweest met
mededeelingen over onderwerpen, die nog slechts
in een staat van voorbereiding zijn, kan men
er zeker van zyn, dat de plannen voor het
nieuwe ministerie reeds ver gevorderd moe
ten zyn. Reeds zijn er namen genoemd voor
de hoogste functionarissen in het nieuwe mi
nisterie, doch dit zijn uit den aard der zaak
slechts gissingen, evenals alle aanduidingen
over het toekomstige Duitsche koloniale ge
bied.
Wat dit laatste betreft, zoo wordt in be
voegde Duitsche kringen verklaard, kan men
slechts met zekerheid zeggen, dat Duitsch
land de verloren gebieden zal terugeischen.
Nog is het seizoen, waarin de collecten
bate van Winterhulp Nederland worden
houden, niet geheel afgesloten Zaterdag
was de laatste straatcollecte of de leiding
heeft reeds haar gedachten laten gaan naar de
komende winterperiode, waarin op de Neder-
landsche bevolking opnieuw een beroep zal
moeten worden gedaan in het belang van onze
behoeftige landgenooten.
In tegenstelling met het vorig jaar, toen
Winterhulp Nederland nog moest worden opge
richt en allerlei moeilijkheden moesten worden
overwonnen, is er thans een organisatie, welke
voor haar taak berekend is en alles er op zet
het gestelde doel zooveel mogelijk te verwezen
lijken.
Maar daarvoor moet zij over de noodige mid
delen kunnen beschikken en daarom heeft de
directeur-generaal overwogen, op welke wijze
ook de zomermaanden voor het Winterhulp-
werk productief zouden kunnen worden ge
maakt, waarbij vastgehouden moest worden aan
het besluit, in deze maanden geen collectes te
houden.
Naast andere plannen was in dit verband
ook de gedachte aan het organiseeren van
een loterij naar voren getreden. Bij een
nauwkeurig onderzoek van de verschillende
plannen en de daaraan verbonden prakti
sche moeilijkheden, kwam het denkbeeld van
een loterij meer en meer op den voorgrond,
en hoewel daartegen naast voordeelen ook
nadeelen konden worden aangevoerd, heeft
de directeur-generaal tenslotte besloten, tot
deze inkomstenbron, als de meest doeltref
fende, te moeten overgaan.
Deze loterij, welke een bijzonder karakter
draagt, zal half Mei beginen. Zij is streng als
een loterij-affaire opgezet en de volledige netto
opbrengst zal ten goede komen van de Winter
hulpactie voor het komend winterseizoen.
De organisatie berust bij Winterhulp Neder
land zelf, al zullen bankinstellingen, loterij-
agentschappen, reisbureaux en ook collecteurs
en collectrices van de Nederlandsche Staatslo
terij, voor zoover zij daarvoor willen worden
ingeschakeld, medewerking verleenen, terwijl
buiten deze bestaande organisaties Winterhulp
een z.g. straatverkoop ter hand zal nemen.
Het aantal loten bedraagt 6 millioen en de
prijs is bepaald op slechts 50 cent per lot. De
ontvangsten zullen derhalve 3 millioen gulden
bedragen, waarvan 1 millioen aan prijzen en
premies zal worden uitgekeerd.
Vanwege het feit, dat hier een actie op
touw gezet wordt ten bate van Winterhulp,
zijn bij deze loterij de pry zén niet al te hoog
gesteld, doch wel zoodanig, dat ieder gaarne
eens of meermalen een kansje zal willen wagen.
Er zijn 30 prijzen van 1000 gulden, 212 van
500 gulden, 340 van 100 gulden, 720 van 50
gulden, 3000 van 10 gulden, 25.800 van 5 gul
den, 45.000 van 2 gulden, 270.000 van 1 gulden
en 540.000 van 50 cent of z.g. „eigen geld."
Het byzondere van deze loterij is, dat men
na trekking uit een bak direct na opening van
het i°t kan zien, of men een prijs heeft ge
wonnen en welken. De menging van de loten
is geschied en onder toezicht en onder controle
van ambtenaren der rijksrecherche van het
Departement van Justitie, terwijl de loten en
de enveloppen zoodanig zijn gevouwen en ge
ritst, dat men niets van het gedrukte op het
lot kan zien, zonder het geheel te beschadi
gen.
Ten slotte zal na verkoop van alle loten een
premietrekking plaats hebben om 103 premies,
waarvan 1 van 5000 gulden en de andere van
500 en 100 gulden.
Aan deze premietrekking doen alle loten
mee, dus ook die, waarop reeds een prijs is
gevallen. Daarvoor dient men een aan het lot
gehecht strookje te bewaren. Moge deze loterij
succes hebben ten bate van Winterhulp Ne
derland.
Naar aanleiding van klachten, dat in ver
schillende gevallen het door Nederlandsche ar
beiders in Duitschland verdiende loon zeer
moeilijk aan hun familiebetrekkingen in Ne
derland kon worden overgemaakt, heeft het
R. K. Werkliedenverbond aan het wnd. Hoofd
van het Departement van Sociale Zaken ver
zocht te willen bevorderen, dat het overzenden
van geld op normale wyze zal kunnen ge
schieden.
Het Ryksarbeidsbureau heeft in antwoord
op dat verzoek by schrijven van 29 April aan
het R. K. Werkliedenverbond medegedeeld,
„dat, nu het Nederlandsch clearing Instituut
van 31 Maart 1941 af geen bemiddeling meer
verleent bij het geldverkeer tusschen Neder
land en Duitschland, sedert dien datum iedere
in Duitschland werkzame Nederlandsche arbei
der zijn loonoverschotten per postwissel naar
Nederland kan overmaken."
BERLIJN, 3 Mei. (D.N.B.) Liverpool, de
belangrijke Engelsche haven, is in den afgeloo
pen nacht opnieuw door Duitsche gevechtsvlieg
tuigen met bommen van allerlei kaliber be
stookt. Het zicht was goed en de bemanningen
konden in de aangevallen doelen groote bran
den en zware verwoestingen waarnamen. An
dere aanvallen waren gericht op verschillende
haven- en industrieplaatsen aan de Engelsche
Zuid- en Oostkust.
De bloesemknoppen van de vruchtboomen in
de Betuwe zyn tot berstens toe gezwollen, al
dus de A.N.W.B.
Jammer, dat de Oostenwind het openspringen
nog wat tegenhoudt. Echter nemen vooral de
luwe plekjes rondom de boerderijen en de bon
gerds aan den voet van menigen dyk reeds kleur
aan.
Draait de wind naar het Zuiden, dan breekt
alles met geweld open en zal een bloei van vroe
ge peren, pruimen en kersen tegelijk te bewon
deren zyn;
Inmiddels komt er steeds meer blad aan de
boomen, waardoor de bloesems niet zoo tot hun
recht komen. De Betuwe staat as. Zondag dus
nog niet in vollen bloei.
In verband met de mogelykheid, dat de
vruchtboomen misschien op het daarop volgen
de weekeinde weer veel van hun tooi verloren
hebben, heeft de A.N.W.B. besloten den reeds
eerder aangekondigden rijwieltocht met onbe
kende bestemming door de bloeiende Betuwe
niet langer uit te stellen. As. Zondag zullen
honderden deelnemers de Betuwe in trekken.
zy, die a.s. Zondag van de bloeiende bollen
velden gaan genieten, komen niet bedrogen uit.
Hoewel de aanhoudende koude den bloei ver
traagt, zijn vele tulpensoorten reeds op haar
mooist. De hyacinten staan eveneens nog volop
in bloei. De narcissen hebben, met uitzondering
van de gelukkig vele late variëteiten, de bloei
periode achter den rug.
