Voor onbezorgd
Westelijke kampioenen ontmoeten
elkaar te 's-Gravenhage
Beursoverzicht
SAMBO DE OLIFANT
Gouden regen
ST. FRANGISCUS PENSIONAAT
AKKERTJES
Lichamelijke opvoeding
Mgr. Dr. G. C. van Noort
80
jaar
Moeilijk^ reis Voor
Heracles
$2aadp£ce&
O C? Z) 7TÜjriliaxdtleó
Hittegolf en zandstormen
in Noord-Afrika
De voetbalcompetitie
55 Pensionateh, Pensiohs
METALEN
ENTRALE VERWARMING
VRIJDAG 9 MEI 1941
Verslag van het Rijkscollege
over 1940
Hooger onderwijs
Voorbereidend hooger en
middelbaar onderwijs
Lager onderwijs
maar goed ver
zorgd logeeren:
HILVERSUM, TEL. 7941
Een der grootste godgeleerden
van ons land
Mutaties bij de Nederl.
Spoorwegen
Kinderen speelden met vuur
Stuurlieden-examens
Machinisten-examens
Zij hinderen de militaire operaties
De relaties BerlijnBagdad
Nieuw Statenlid
De competitie
WIJ LUISTEREN NAAR.
Zaterdag 10 Mei
Westerwoudt Höfte
bij het beleggen van Uw vermogen
Moe-Loom-Lusteloos
HOTEL „SIONSHOF" NEBOBERG
Gouosiftoor
PINRSTERKERMIS
TE GINNE^EN
G. J. Born overleden
R.K.
Huize Bijdorp
MIDDELS. MEISJESSCHOOL
HUISHOUDONDERWUS
INTERNAAT EXTERNAAT
OUDEWATER
ZUURSTOF, STIKSTOF EN LUCHT;
1
lÜlllllfl
DELFT
Rheumatische pijnen
helpen direct J
door I OWEN RUTTER
Verschenen is het verslag van het Rijkscol-
lege voor de Lichamelijke Opvoeding over 1940.
Hieraan ontleenen wij:
Tot heden geschieden de lichamelijke oefe
ningen aan de instellingen roor hooger onder
wijs uitsluitend in sportclubs op verschillend
gebied; van een systematische oefening is geen
sprake. Een der oorzaken hiervan is, dat er
geenerlei terplichting op o:t gebied beslaat.
Hoewel het college zich niet ontveinst, dat aan
invoering van een verplichting der lichamelijke
oefening op de universiteiten en hoogescnolen
velerlei bezwaren zijn verbonden, meent het,
dat deze bezwaren niet onoverkomelijk zijn en
dat hiermede een volksbelang gemoeid is Mede
ten gevolge van de Rijksomstandigheden heeft
deze zaak haar beslag nog niet gekregen, doch
het college is voornemens atze aangelegenheid
binnenkort opnieuw bij de daarvoor in aan
merking komende overheidsinstanties ter spra
ke te brengen.
In vorige jaarverslagen van het college is
meermalen gewezen op de noodzakelijkheid van
de invoering van een leerpian voor de licha
melijke opvoeding bij het gymnasiaal en mid
delbaar onderwijs. Een dergelijk leerplan werd
door het college reeds in 193' aan den toenma-
ligen minister van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen aangeboden. Tot heden is aan de
invoering biervan geen gevolg gegeven Op
nieuw heeft het college zich daarom tot de
overheid gewend inet het verzoek, de invoering
van het leerplan te willen bevorderen. Hei be
lang hiervan treedt in den r.egenwooróigen tijd
wel zeer sterk op den voorgrond. Tevens werd
verzocht er bij de directeuren der Rijks mid
delbare scholen op aan te willen dringen, de
lesroosters zoodanig in te doelen, dat het vak
lichamelijke oefening volleoig tot zijn reent
komt.
Ook heeft het college opnieuw aangedrongen
op de iichamelijke opvoeding bij het middel
baar onderwijs.
Dj invoering van het vak lichamelijke
opvoeding op de lagere scholen, ingevolge
artikel 195 der Lager Onderwijswet 1920, met
ingang van 1 Januari 1941 stemt het college
tot groote dankbaarheid. Het ziet deze be
slissing als een bekroning van zijn langdurig
streven bij de overheid cm tot dezen, voor ons
volk zoozeer belangrijken stap, over te gaan.
Wil de maatregel niet slechts van formeelen
aard zijn, dan moet de practische uitvoering mo
gelijk worden gemaakt. In de eerste plaats is
daar de vraag, wie het onderricht moeten geven.
Het is onmogelijk daarvoor op alle lagere scho
len vakleeraren in te schakelen, eenerzijds om
dat daardoor de kosten, in het bijzonder voor
de kleine gemeenten, te hoog zouden woraen,
anderzijds omdat het aantal leeraren M.O.
lichaamsoefening ontoereikend is. Echter heeft
het meerendeel van de onderwijzers de vereischte
bevoegdheid, zij het dan, dat zij die tot heden
niet of bijna niet in practijk hebben kunnen
brengen. Derhalve heeft de sub-commissie 'van
het college, in overleg met de overheid, onmid
dellijk nadat bekend geworden was dat de
invoering op 1 Januari 1941 een feit zöu wórden,
een aantal richtlijnen ontworpen, ten doel heb-
bende de onderwijskrachten voor te lichten om
trent het te geven onderwijs, alsmede ten aan
zien van de technische mogelijkheden
Wil echter de invoering van het vak lichame
lijke oefening op de lagere scholen resultaat af
werpen, dan is een in te stellen inspectie een
gebiedende noodzakelijkheid. Het college heeft
dienaangaande in het najaar voorstellen ten
departemente ingediend.
Het behoeft geen betoog, dat het Rijkscollege
de totstandkoming van de Rijksinspectie ten
zeerste toejuicht. De keuze van de benoemde
functionarissen heeft de volle instemming van
het college.
Nadat in het verslag melding is gemaakt van
de stappen, gedaan om tot verbetering van de
middelbare opleiding in de lichamelijke oefening
te komen, eindigt net met een waarschuwing
tegen de richting, waarin de belangstelling voor
de lichamelijke opvoeding zich kan ontwikkelen,
en die voert tot een matelooze overschatting van
de lichamelijke paraatheid. Het college, dat
steeds de lichamelijke opvoe&ing als een op
voeding van den geest door middel van net
lichaam heeft beschouwd, als een middel tot
vorming van de persoonlijkheid, zou net diep
betreuren, indien door de tijdsomstandigheden
deze grondgedachten werden losgelaten. De
lichamelijke vorming van den mensch moet een
integreerend deel van de totale vorming blijven.
Geestelijke waarden mogen niet opgeofferd wor
den aan physieke kracht.
Een volk, dat aan zijn toekomst bouwt, be
hoort hecht en zeker te bouwen en het gaat
thans in de eerste plaats om de geestelijke toe
komst van het Nederlandsche volk.
Zaterdag 10 Mei hoopt Mgr. dr. G. C. van
Noort. deken van Amsterdam. Kanunnik van
het Kathedraal Kapittel te Haarlem en huis
prelaat van Z. H. den Paus, zijn 80sten ver
jaardag te herdenken.
Gerardus Comelis van Noort werd geboren
te Stompwijk en studeerde achtereenvolgens
aan de diocesane seminaria Hageveld (dat des
tijds nog te Voorhout was gevestigd) en War
mond. In 1884 ontving hij de priesterwijding,
waarna hij nog hetzelfde jaar werd benoemd
tot kapelaan te Medemblik, vanwaar hij drie
jaar later in gelijke functie werd overgeplaatst
naar de St. Anna-parochie (bijgenaamd De
Pool) te Amsterdam. Hier werkte hij nog vijf
jaar in de zielzorg, waarna hij in 1892 werd be
noemd tot hoogleeraar in de dogmatiek aan het
groot-seminarie te Warmond.
Gedurende zestien jaar arbeidde hij hier
aan de opleiding der priesters van het Haar-
lemsche diocees, in welke periode verschillende
geschriften van zijn hand verschenen, o a.
„Het Arbeidersvraagstuk" (een toelichting' op
de pauselijke encycliek „Rerum Novarum", 1893),
alsmede een theologische cursus, bestaande uit
een achttal in het Latijn geschreven tractaten,
t. w. „De Vera Religione", ,x>e Ecclesia Christi"
„De fontibus Revelationis et de Fide", „De Deo
Uno et Trino", „De Deo Creatore", „De Deo
Redemptore", „De Gratia Christi" en „De Sa-
cramentis".
Met deze serie tractaten over de Theologica
Dogmatica, welke haar verspreiding vond over
de geheele wereld, was de haam van prof. van
Noort in wetenschappelijke kringen voor goed
gevestigd en schaarde hij zich in de rij der
grootste godgeleerden van ons land.
Na zijn hoogleeraars ambt werd prof. van
Noort in 1908 benoemd tot pastoor te Amster
dam in de parochie van den H. Willibrordus
(bijgenaamd De Duif), terwijl hij sinds 1926
tevens de functie bekleedt van kanunnik poeni-
tencier van het kathedraal kapittel te Haarlem.
Gedurende het pastoraat van pastoor van Noort
verschenen van zijn hand nog meerdere publi
caties, o. a. „Modernisme en Antimodernisten-
eed" (1912) naar aanleiding van de d.d. 8 Sep
tember 1907 door Paus Pius X uitgevaardigde
befaamde encycliek „Pascendi Dominici", waar
in de philosophische beginselen van het mo
dernisme worden bestreden, en van het door
denzelfden Paus d.d. 1 September 1910 uitge
geven Motu Proprio „Sacrorum Antistitum",
waarin middelen werden aangegeven tegen de
voortwoekering der dwaalstellingen. Voorts
schreef pastoor van Noort in die periode „De
Christus, Zijn persoon en Zijn werk" (1914).
In 1929 werd pastoor van Noort benoemd tot
deken van het dekenaat Amsterdam alsmede tot
rector van het Bagijnhof in de Kalverstraat
aldaar, welke functies hij thans nog bekleedt.
Behalve zijn diverse boeken en brochures pu
bliceerde deken van Noort in den loop der jaren
tal van wetenschappelijke artikelen, meest over
moeilijke vraagstukken van den dag, in vele
tijdschriften en periodieken, o. a. „Het Schild"
en het inmiddels opgeheven maandblad „De
Katholiek". Zijn wetenschappelijke arbeid werd
gehuldigd door de benoeming van deken van
Noort tot Romeinsch eeredoctor. In 1934 werd
hij gepromoveerd tot huisprelaat van Z. H. den
Paus. j. H. M.
Bij de Nederlandsche Spoorwegen zijn de hce
ren C. A. Boender en J. A. van Oortmerssen,
beiden controleur eerste klasse, en de heer
Zondag, eerste chef de bureau, allen te Utrecht,
benoemd tot hoofdcontroleur aldaar. Voorts is
de heer W. P. T. Mali, eerste chef de bureau te
Utrecht, benoemd tot onderafdeeltngschef al
daar.
Toen enkele kinderen te Venlo in de Parallel
straat aldaar bezig waren vuurtje te stoken in
een schuur, waarin een vrachtauto gestald was,
toebehoorende aan een zekeren M., geraakten de
banden van 'dezen auto in brand. Ofschoon om
wonenden spoedig ter hulp snelden, kon men
niet voorkomen, dat drie banden van den auto
door het vuur verteerd werden. Voor den be-
treffenden eigenaar beteekent dit een ernstige
schadepost.
's-GRAVENHAGE. Geslaagd voor derden
stuurman groote handelsvaart: H. J. Tholen.
's-GRAVENHAGE. Geslaagd voor diploma
motordrijver: P. W. Blom, Velsen; W. Roorda,
Groningen en W. Buit. Rotrerdam.
CAIRO, 7 Mei. (S.P.T.). De Noord-Afrikaan-
sche kust Wordt op het oogenblik door een hitte
golf geteisterd. Op vele plaatsen is de hitte
reeds veel hooger dan de maximum-tempera^-
tuur gedurende de warmste zomermaanden.
In enkele plaatsen langs de Libysche kust
is het kwik in de middaguren tot 60 graden
Celsius gestegen. Uit de woestijn waaien ver
stikkende zandstormen, die als een gordijn over
de Middellandsche Zee heentrekken.
De militaire operaties ondervinden hierdoor
gi'ooten hinder.
BERLIJN, 8 Mei (S. P T In de Wubeim-
strasse kon men hedenmiduag geen meoedee-
lingen doen over de kwestie van de relaties
IrakDuitschland, die, zooaL wordt verwacht
tot het herstel van de diplomatieke betrekkin
gen zullen leiden. De berichten, dat van de zij at
van Irak pogingen daartoe in het werk wor
den gesteld, zijn echter nier gedementeerc.
In de vacature-Klaas de Vries is tot lid der
Provinciale Staten van Nootdholland benoemd
verklaard mr. J. Roelse te Hilversum.
in de competitie voor het kampioenschap
van Nederland komen Zondag voor de eer
ste maal de beide Westelijke kampioenen
tegen elkaar in het strijdperk. A.D.O. zal
te 's-Gravenhage trachten zijn misstap bij
Heracles goed te maken door nu van V.S.V
te winnen, maar de velsenaren moeten
eveneens hun zelfvertrouwen terugwinnen
en zullen hun rivalen alles in den weg leg
gen wat maar mogelijk is. Heracles, dat het
best begon, moet naar PJ3.V. en nu de
Philipsmenschen hun eersten uitwedstrijd
met een kostbaar punt hebben bekroond, zal
het winnen den Oostelijken titelhouders in
Eindhoven zeker niet gemakkelijk vallen.
Overigens zijn ook ditmaal de voorspellingen
weer gebonden aan alle mogelijke onzeKerheid
omtrent de vervulling ervan. We zagen het vo
rige week aan A.D.O., dat met goede papieren
naar het Oosten trok, maar daar weinig of
niets in de melk te brokkelen had, ondanks
het feit, dat Heracles evenmin op zijn best
speelde. Nu zouden we den Hagenaars Zonasg
op eigen bodem natuurlijk wel iets betere kan
sen geven, maar waar voor de Hagenaars een
tweede nederlaag practisch uitschakeling be
teekent voor den grooten eindstrijd, geldt dit
eveneens voor V.S.V. De Velsenaren staan er
nog wel een puntje beter voor, maar ook zij
zullen in dezen moeilijken vijf kamp een ach
terstand van drie punten moeilijk kunnen ver
dragen.
In Eindhoven strijden de ploegen tegen el
kaar, die als twee der belangrijkste gegadigden
voor den landstite op het lijstje staan. Heracles,
dat een zege in den rug heeft, P.S.V., dat een
lang niet gemakkelijker uitwedstrijd met een
kostbaar puntje bekroonde. Het hoeft geen be-
|toog, dat de winnaar van Zondag een prima
kans maakt om voorloopig ook de leiding te
behouden, maar wie dat zal zijn, ligt naar onze
meening geheel in den scho»t der goden ver
borgen.
Voor de gewone competitie worden in het
Westen nog twee wedstrijden gespeeld. Haar
lem bezet definitief de tweede plaats wanneer
het bij R.F.C. wint en D.O.S neemt deze over.
wanneer de Haarlemsche ploeg te Rotterdam
misstapt. Gesteld dan dat het zelf zijn wed
strijd bij C.V.V tot een goed einde brengt
In het Zuiden behoeven nog slechts de beide
ontmoetingen tusschen B.V.V. en Willem II ge
speeld te worden. Zondag zullen de Tilburgers
als gastheer optreden. Hun beleefdheid behoeft
niet zoover te gaan, dat zij hun gasten de ge
heele winst mee naar huis geven.
In het Noorden moet W.V.V. degradatiewed
strijden spelen, wanneer het niet één winstpunt
meer weet te incasseeren dan Veendam, Nu
lijkt het ons niet heelemaai uitgesloten dat
Veendam tegen G.V.A.V. beide punten zal ver
spelen al moeten we dat eerst nog zien ge
beuren maar dan is ook een nederlaag van
de Winschoter club bij Heerenveen minstens
zoo waarschijnlijk. Waarmee we maar willen
zeggen, dat wij de kansen van W.V.V. om den
dans nog te ontspringen zeer gering a«hten.
HILVERSUM I, 415.5 M.
Nederlandsch programma
6.45 Gramofoonmuziek, 6.50 Ochtend
gymnastiek, 7.00 Gramofoonmuziek, 7.45
Ochtendgymnastiek, 8.00 BNO: Nieuwsbe
richten, 8.15 Gewijde muziek (gr.pl.), 8.45
Gramofoonmuziek, 9.17 Gramofoonmuziek,
10.00 Herhaling van ernstige avondmu
ziekprogramma's, 12.00 Ensemble Erika
Helen, 12 45 BNO: Nieuws- en economi
sche berichten, 1.00 Ensemble Bandi Ba-
logh en gramofoonmuziek, 2.20 Amuse
mentsorkest, de Romancers en soliste, 3.45
Gramofoonmuziek, 4.20 Zang met piano
begeleiding, 4.40 Gramofoonmuziek, S.00
Fluitduetten, 5.15 BNO: Nieuws-, econo
mische en beursberichten. 5.30 Orgelspel,
6.00 Gramofoonmuziek, 6.15 Voor de bin
nenschippers. 6.30 Omroeporkest en solist,
7.00 E'NO: Vragen van den dag, 7.15 Om
roeporkest en solist. 7.45 Voor den boer,
J.Oo BNO: Nieuwsberichten. 8.45 Spiegel
van den dag 8.30 Omroeporkest met so
listen en gramofoonmuziek, 10.00 BNO:
Nieuwsberichten, sluiting.
HILVERSUM II. 301.5 M.
Nederlandsch programma
6.45 Gramofoonmuziek, 6.50 Ochtend
gymnastiek, 7.00 Gramofoonmuziek, 7.4-5
Ochtendgymnastiek, 8.00 BNO: Nieuwsbe
richten, 8.15 Gramofoonmuziek, 10.20 Ge
varieerd programma (opn), 12.15 Orgel
concert en mannenkoor, 12.45 BNO:
Nieuws- en economische berichten. 1.00
Gramofoonmuziek, 2.00 Stedelijk orkest
van Maastricht, 2.45 „Vulkanische uit
barstingen". causerie, 3.00 Gramofoonmu
ziek, 3.35 Stedelijk orkest van Maastricht
en solist, 4.00 Gramofoonmuziek, 4.15 En
semble Bart Ekkers, 4.45 Gramofoonmu
ziek, 4 15 Ensemble Bart Ekkers, 4.45 Gra
mofoonmuziek, 5.15 BNO: Nieuws-, econo
mische en beursberichten, 5-30 Orkest Elo-
ward, 6.15 Spangens koor Rotterdam en
gramofoonmuziek. 6 45 Reportage, 7.00
BNO: Groningsch praatje, 7.15 Gramo
foonmuziek. 7.30 Causerie „Frankrijk's di
lemma. Continent of imperium", 7.45 Gra-
mofoonuziek, 8.00 BNO': Nieuwsberichten,
3.15 Spiegel van den dag of gramofoonmu
ziek. 8 30 Vaudeville-programma, 10.00
BNO: Nieuwsberichten, sluiting.
COMMISSIONNAIRS IN EFFECTEN
N.Z. Voorburgwal 158 - Amsterdam
Telef. 40634 Beurs Telef. 49834
41634 na zes u. 80025
op 209210 34 pet. prijs. Scheepvaart Unie
bewoog rich a 1 boven den advieskoers op
i.76%177. Japanlfjn verbeterde ook een klei
nigheid op 146%. Booten liepen tot 157% te
rug.
Unilever monteerde tot 118118%, Aku
bewoog zich binnen de openingsprijzec Voor
Philipslampen trad een verbetering in tot
214—215
De 33% pet. Nederland liep tot 89% te
rug, maar sloot weer iets beter.
Prolongatie 2% pet
werken stimuleerend en opwekkend.
bij Nijmegen Telefoon 23.364
Temidden van landelijke dreven, grootsch aan
natuurschoon, is het een weldaad om voor een
vacantieverblijf hier te zijn. Voorjaarstarieven
gaarne op aanvraag. J. Theunissen. eigenaar
Vraagt
lnk«l)«r
ZUIVERE RIETSUIKERSIROOP
114 FRAAIE BUSSEN
VAN - 1 en 2V, K.G. NETTO
„Ga nu water halen voor de andere dieren," zei Sambo en
onder het loopen voelden de jongens hun ooren steeds kleiner
worden. „Wij rijn beter,, wij rijn beter," juichten ze, zoodra ze
bij het paleis kwamen. Nu vlug naar den sultan, om hem het
groote nieuws te vertellen. Even vergaten ze, dat de arme sultan
nog niet genezen was en hen aas niet zou kunnen verstaan.
Uitgelaten van vreugde stonden ze even later tegenover den
sultan. „Kijk eens, kijk. eens," juichten ze. De sultan stond ver
baasd toe te zien en begreep niet wat er ineens met de jongens
was gebeurd. „Waarom hebben jullie mij niet gewaarschuwd,"
jammerde hij. Flip en Jan werden even heel angstig, omdat de
sultan zoo woedend keek.
AMSTERDAM, 8 Mei 1941
In verband met een en ander was heden ter
oeurze weer alle geanimeerdheid bij opening
uitgesloten. Het publiek nam zijn gewone te
rughoudendheid in acht en de beroepshandel
ging öp bescheiden schaal tot den handel over
De stemming was bij opening algemeen aan den
zwakken kant, terwijl het aangeboden materiaal
niet groot was
Op de Petroleumafdeeling opende Koninklijke
Olie wegens licht aanbod 5% lager. Er kwam
echter hierna geen verder aanbod opzetten,
waarom een technisch herstel volgde van 230
tot 231. Voorloopig bewoog de zeer bescheiden
handel op deze prijzen.
In den Suikerhoek waren aanvankelijk vraag
en aanbod beide niet aanwezig. Men had blijk
baar geen belang en wegens de onthouding
om zaken te doen adviseerde men H.V.A. eenige
punten lager op 418420. Vorstenlanden Cul
tuur was ook niet gezocht en kon zich niet
geheel op den iets vasteren prijs van gisteren
handhaven.
Op de rubberafdeeling werd aanstonds een
transactie afgesloten tot 268%, of 2%% bene
den het slot van gisteren. Voorloopig kwam het
niet tot verderen handel, terwijl de niet-cou-
rante soorten zeer verlaten bleven.
De Tabaksmarkt legde eveneens niet de min
ste geanimeerdheid aan den dag. Er kwam ook
hier geen vraag opzetten en eerder helde de
markt ietwat naar den zwakken kant over.
Oude Deii werd weer eenige percenten lager
verhandeld tot 259. Voor Deli-Batavia en Se-
nembah golden ditmaal niet de iets betere ad-
vieskoersen van gisteren respect. 200 en 210 a
211.
Scheepvaartaandeelen maakten op den alge-
tneenen lusteloozen gang van zaken geen uit
zondering. Voorloopig bepaalde de handel zich
slechts tot Booten, die een kleinigheid in koers
verbeterden tot 158%. Scheepvaart Unie werd
1% lager geadviseerd op 176. Holl. Am. Lijn
lager op 118. Japanlijn bleef op 146 vrijwel on
veranderd.
Binnenlandsche industrieelen waren eveneens
zwakker van toon. Aku kon na de reactie van
gisteren niet herstellen en gold bij eerste
transacties 130%130%. Unilever moest wegens -
licht aanbod 1% a 2 pCt. prijsgeven op 1171/2
118. Philipslampen werden licht aangeboden
hetgeen voldoende was voor een verlies van 6%
op 213.
De beleggingsmarkt droeg op haar beurt een
stil karakter. Ook in Nederlandsche Staatsfond
sen werd minder verhandeld. De stemming was
nochtans vrijwel prijshoudend.
De nieuwe leening gold 9715/1698 en de
3—3;pet. 1938 89%—893/8. De oude Drieën
waren weer iets vaster op ongeveer 82%.
tans geen verdere schade aan de stemming,
lusteloosheid geen verandering. Dit deed noch-
thans geen verdere schade aan de stemming.
De koersen trokken zelfs hier en daar iets aan
omdat geen materiaal aan de markt kwam.
Koninklijke Olie o.a. liiep geleidelijk tot 232%
233% op. H.V.A. zette 3y7 lager in op 41714
maar haalde het verlies weer in. Voor Vorsten
landen gold 11711714. A'dam Rubber brok
kelde 2% af tot 266 maar trok weer tot 26714
—268 aan.
Deli bedong later 260, Senembah echter gal
Ten einde de kermis-exploitatie een kans te
geven op eenige" verdiensten in de moeilijke
periode, welke zij thans doormaakt, heeft de
burgemeester van Ginneken en Bavel het ini
tiatief genomen voor een z.g. Finksterkermis
van 1 tot en met 8 Juni.
De staangelden zijn in dit verband zeer laag
gehouden, doch de burgemeester heeft be
paald, dat een gelijk bedrag zal worden afge
staan ten bate van Winterhulp Nederland.
Blijkens een artikel in de vakpers der exploi
tanten hebben zij deze voorwaarden met graag
te aanvaard.
Dp ruim 62-jarigen leeftija is te Eist (Betu
we) overleden de heer G. J Born, tot October
1938 adjunct-directeur van de Nederi. Heide
maatschappij.
I
KATHOLIEKE INSTELLINGEN voor
ONDERWIJS. OPVOEDING, VER
PLEGING en GOEDE VERZORGING
Voorschoten
niet erkend eind-diploma
Voorbereidende klassen L.O.
en
Onder leiding der Zusters Dominicanessen.
G.L.O. EN U.L.O.. MACHINESCHR.. STENO
HANDELSCORR., LINGERIE-, COSTUMIèRE
EN COUPEUSE-OPLEIDING
Reductie voor kinderen uit rrote gezinnen
gecomprimeerd en ln vloei
baren toestand
4.V. W. A. BOER'S MACHINE-
EN ZUURSTOFFABRIEK
Hoofdkant. Schiedam. Fabrie
ken te Schiedam, Amsterdam,
Groningen, Utrecht, Hengelo,
Dieren
Tandjong Priok en Soerabaja
8 g
BRAAT
"AKKERTJES" werken niet al
leen pijnstillend maar ze ver
wijderen ook de stoffen, die Uw
rheumatische pijn veroorzaken.
2 Nadruk verboden
Ik beval mijn knecht met roeien op te hou
den en groette Yule. Toen we. langszij kwamen,
zag ik, dat de boot boordevol handelswaar ge
laden was.
„Hallo Yule," zei ik, „waar ge je nu weer op
af?"
„De Uhineesche kooplui beginnen me in de
dorpen om Elopura de loef af te steken," ant
woordde hij, terwijl hij van onder zijn zonnetent
uitkroop en zijn hoed opzette. „Daarom had ik
besloten dit keer eens een flinke reis te maken
en zoover mogelijk de Tarap op te gaan. Dat
is daar een heel ander land en ik denk, dat de
dames er wel trek zullen hebben in een nieuwen
spiegel, dien ik hier voor ze heb." Hij wees naar
een van de houten kisten, en door zijn grijns
lach werden de goud-bekroonde tanden zicht
baar, die AbduJ Gani zich zoo goed herinnerde.
Zijn nieuws gaf mij maar matig reden tot
tevredenheid. De boven-Tarap was alleszins een
handelsterrein. Ik was inderdaad ongeveer de
eeniee Europeaan, die er ooit geweest was en
wij hadden er geen een Chinees in laten door
dringen. Ik stond op het punt Yule te zeggen,
dat, wanneer ik in Elopura was geweest en van
zijn plan had gehoord, ik daar onmiddellijk een
stokje voor zou gestoken hebben. Want
het land, waar hij naar toeging, was niet ge
koloniseerd en het kon nooit goed zijn te doen
alsof dat wel het geval was. Ik had juist de
grensstreken er van bezocht en daar ik er wel
voor opgepast had, niet over belastingen én be
stuursmaatregelen te spreken, was ik er zonder
in het oogloopende vijandschap ontvangen.
Maar ik wist zeer goed, dat het heele district
in beroering was door twisten onder de kop
pensnellers en ofschoon ik een paar stam
hoofden een en ander verteld had over de goede
bedoelingen van het Gouvernement, waren zij
toch erg achterdochtig. Ik kon neel goed mer
ken. dat ze het niet al te best op me begrepen
hadden. Er zou nog heel wat pionierswerk ver
richt moeten worden, aleer het land voor een
vreedzamen handel zou kunnen worden open
gesteld. Dergelijke dingen vragen tijd en geduld
en ik zag liever niet, dat anderen rich er mee
bemoeiden.
Yule was evenals zijn broer, een onstuimige,
koppige kerel, die zich niet gauw van streek
liet brengen. Hij was wel dapper, al was hij een
koopman, maar hij was een van die lui, die
niet beseffen, dat ze soms, behalve hun eigen
leven, ook dat van een boel andere menschen
in de waagschaal stellen.
Maar daar zat ik nu mee. Hij had aan het
Secretariaat toestemming gevraagd om de
rivier op te mogen gaan en het Secretariaat, in
plaats van eerst iemand, die het land kende,
te raadplegen, had hem dat verlof gegeven. Ik
,zag. wel, dat het niet baten zou, te trachten,
hem terug te houden, al zag ik de onaangename
gevolgen van zijn onderneming wel aankomen.
We lunchten samen van rijn voorraad, want
ik was door den mijnen haast heen en ik
vertelde hem een en ander van het land der
bovenrivier en waarschuwde hem voor de inboor
lingen.
„Dat komt in orde, Huntley," was al de dank,
dien ik kreeg. „Ik wist daar alles al van, voor
dat jij naar het Oosten kwam en ik verzeker
je, dat je e1' toen slag van moest hebben."
Ik was er toen vijf jaar, behalve een dienst
tijd in de Maleische Staten, was juist tot Resi
dent benoemd en stelde op zoon vaderlijken
toon heelemaai geen prijs, maar ik zei alleen:
„Best, zie dan maar zelf, wat je ermee doet.
Maar zorg dat je er geen herrie verwekt. En
als je soms wat tijd over hebt, zou ik je erg
dankbaar zijn, als je een stukje van het land
in kaart zou willen teekenen!"
Hij beloofde me dit te zullen doen en een
paar minuten later zag ik zijn pakerangan om
de bocht verdwijnen, met den gelijkmatigen slag
van de riemen in het water en het zingen van
de roeiers.
Het was toen al over drieën en ik besloot te
kampeeren waar ik was. Iets verder de rivier
op, wist ik een plek waar Ik wel wat tembadau
zou kunnen vinden: het wilde vee, dat op
Borneo rondzwierf; ik nam dus mijn geweer en
ging met mijn ordonnans Kassim op stap.
Het geluk was met mij en ik slaagde er in
een flinken stier neer te leggen die een min
der sterk begroeid jonglevlak overstak, door een
kudde koeien gevolgd. Ik liet Kassim achter
om hem te bewerken en begaf mezelf naar het
kamp om een paar van de roeiers te sturen, die
het vleesch zouden halen. Maar ik raakte den
weg kwijt in de jungle en kwam uit aan de
rivier bij een punt, waarvan ik zeker wist, dat
het lager lag dan ons kamp. Ik begon dus langs
den rivier-oever op te loopen en haastte me
want het was al laat. Ik kon nog maar een
goede twee- of driehonderd meter hebben afge
legd, toen ik op een klein bamboe-huisje stiet
omgeven door de gebruikelijke afscheiding van
dooreengewassen bananen, broodwortel en maïs.
Het was mij bekend, dat 't hier nogal ver van
eenig dorp vandaan was en ik was wel
nieuwsgierig, wie daar wel mocht wonen, toen
ik in de deur-opening een inboorling gehurkt
zag ritten, gekleed met een sarong, en den
tradioneelen lossen Maleischen mantel. Hij
rookte een lange palmblaren sigaret en zat
blijkbaar naar de zon te kijken, die langzaam
wegdook achter -een groep cocosboomen op den
anderen oever.
Ik kan me deze scène en al de gebeurtenissen,
waarvan ze het voorspel was nooit herinneren,
zonder aan de Maleische uitdrukking te denken;
„Kijk niet naar de ondergaande zon, opdat ge
op geen vreemde wegen moogt geleid worden."
Toch was het gericht alleszins de moeite waard
om te zien: de amber-kleurige gloed; de gouden
weerkaatsingen in de rivier; de palmbladeren,
die als duizenden zwarte speerpunten ertegen
afstaken, en de stervende dag, die alle kleuren
van de aarde wegtrok.
Maar onze inboorling scheen niet bijster veel
genoegen te putten uit zijn glorieus onder
gaande zon. Het was nog licht genoeg om zijn
gezicht te kunnen onderscheiden en ik be
merkte onmiddellijk, dat het niet het gelaat was
van een gewonen inboorling. Als ooit een man
zijn hooge afkomst op zijn gelaat geteekend had,
dan was het deze.
Zijn huid was licht gekleurd voor een Moham
medaan van de kuststreek de kleur van een
goede sigaar, met iets van het zijdeachtig blad
weefsel daarvan. Hij had hooge jukbeenderen,
gitzwart haar en den Mongoolschen oog
stand, juist als iedere andere kustbewoner, maar
er was iets bijzonders aan neus en mond, dat
toch afweek. Het was bijna een arendsneus
inplaats van een klomp, die de helft van het
gezicht innam, en de lippen onder den kleinen
zwarten knevel waren fijn gesneden, niet breed
alsof ze met den duim als stopverf op het ge
zicht geduwd en rood geverfd waren.
Maar er was nog iets anders dan zijn uiter
lijk, dat mijn nieuwsgierigheid prikkelde. Hij was
vrij jong, ik dacht dat zij niet veel ouder dan
zeven en twintig zou kunnen zijn. Toch lag er
een uitdrukking op zijn gelaat, die ik nooit zal
vergeten. Het was een blik van onzegbare droef
heid en tegelijkertijd van buitengewone bitter
heid, alsof hij beroofd was van alles wat hij
voor kostbaars ter wereld bezat en hij den dief
nooit zou vergeven.
Ik kon met geen mogelijkheid vermoeden, wie
hij was, maar natuurlijk zou ik lederen inboor
ling, dien ik tegenkwam, gegroet hebben". En
toen ik dan ook dichterbij kwam, groette ik ook
hem op Maleische manier:
„Tabek," zei ik: „Geen nieuws?"
Hij schrok op uit zijn droomerij. Ik had hem
verrast en voor de tweede maal zag ik een
vreemden, vijandigen blik in zijn oogen alsof
zijn ergste vijand hem zonder waarschuwing
overvallen had. Later heb ik me dien blik nog
vaak genoeg kunnen herinneren. Hij verdween
oogenblikkelijk en ging over in een zwak glim
lachje toen hij de gebruikelijke beantwoording
van mijn groet uitsprak:
„Goed nieuws, Toewan."
In zijn stem hoorde ik een fijn verschil met
die van den gewonen dorpeling, dien ik zoo
vaak ontmoette. Een Maleier zal niet kruipen.
Hij zal zich altijd op gelijk standpunt met een
ander stellen, wat den omgang met hem zoo
aangenaam maakt. Maar hij is wel eerbiedig,
en in de stem van dezen man vernam mijn oor,
getraind op zulke dingen, een buiginkje van, ik
zal niet zeggen van neerbuigende minzaamheid,
maar van rustige zekerheid, waarmee 'n Euro-
peesch landheer zijn pachter groet. Het hin
derde mij wel een beetje. Ik vroeg hem wie htf
was, er niet aan denkend, dat een inboorling,
van hoe lage afkomst ook. niet graag zijn naam
noemt.
(Wordt vervolgd.)
