Nederlanders bij
België en
het N.S.K.K. in
Frankrijk
Voeding en volksgezondheid
Sfax, een belangrijke
haven in Tunesië
AltLEIt TRUMPF JUNIOR AUTOMOBIELEN
DONDERDAG 5 JUNI 1941
Vreeselijke wonden door
den oorlog
Succesvolle actie in de laatste
tientallen jaren
Overspannen?
Emissie Nederl. Vlas Spinnerij
te Tilburg
m
Voeding en volksgezondheid
„Bouwkunst en Vriendschap"
Rotterdam
Ook dit jaar studieprijsvragen
HOTEL DES PAYS-BAS UTRECHT
WATERLEIDINGS-
BELANGEN
INPOLDERING BIJ KAMPEN
A.N:V.V.-CONGRES
Wij verwachten binnen enkele dagen een belangrijke zending
COACHS en CABRIOCOACHS (4 pers:) 4 cyl. 4 tact
BENZINE VERBRUIK pl.m. 8 Liter op 100 km.
IMP. N.V. JAMES NEFKENS' AUTOHANDEL
Laan van Meerdervoort 52c DEN HAAG Tel. 39 82 50
Binnenkort uit voorraad leverbaar bij de importrice en alle
officieele Adler-agenten.
Niet-commercieele vereenigingen en
stichtingen
Termijn van aanmelding
tot IS Juni
BEPERKING VERVOER
LEVENSMIDDELEN
Naar en in het zuidelijk
grensgebied
Begrafenis mr. M. W. Scheltema
Wij luisteren naar
Vrijdag 6 Juni
TïlijrüicvLcttS
Zznxxtvta&Cetteri
Prov. Utr. Genootschap van
Kunsten en Wetenschappen
Fotografieën der koorbanken
van St. Jan
350.000 aandeelen a 115 pet. voor
credietaflossing en uitbreiding
Bij het zeilen verdronken
Academische examens
v
*n een tweede artikel vertelt de V.P.B.-ver-
*'3ggever, die als gast van het N.S.K.K. een
6is door België en het bezette gedeelte van
frankrijk maakte, o.m.: Dagenlang hebben wij
™ndgereden door het Belgische en Noord-
ransche land op onze tochten langs de ver
schillende afdeelingen van net N.S.K.K., waar de
Wederlandsche leden van het nationaal-socia-
Rstische motorkorps der W.A. dienst doet:
•Brussel, Leuven, Yperen, De Panne, Duinker-
k®b, Rjjssel, Lens, Arras, Souchy, Soissons. Com-
Piègne, en wij hebben veel, gezien. In Senlis.
Ret rustige dorpje ten Noorden van de oude
hchtstad, van oudsher het middelpunt der
Roord-Fransche jagersgeneuchten, legde hij de
narukken van die tochten op papier vast. En
achtergrond der gedachten van hem, die dit
alles gezien heeft, wordt gevormd door een
Sr°ot en wann gevoel van dankbaarheid, dank-
paraheid om wat ons Nederlanders bespaard
's .gebleven. Een klein jaar geleden raasde over
d®2e landen het oorlogsmonster. Hier duurde
het
enkele w'eken, bij ons slechts enkele dagen,
'haar de verschillen zijn groot
Duinkerkeneen naam als vele andere,
"ckend uit legerberichten, omstreden door de
oorlogsberichtgeving en ook door de propagan
da, maar wie in den regen op de breede Qua:
des Hollandais heeft gestaan, wie heeft gezien,
hoe deze stad één groote, onafzienbare puin
hoop is, met aan den rand hier en daar een
haar huizen, die begrijpt, dat deze „zegevie-
cnde terugtocht" der Engelschen niet meer
j® geweest dan een wilde redeloose vlucht en
dat het niet meer geweest kan zijn.
Op enkele pleinen zijn de grooie monumenten
Bespaard gebleven, o.a. dat van den zeeheld
"Jean Bart, die onbewogen neerkijkt op de puin-
hocpen. Een paar fragmenten muur van een
huis zijn blijven staan, een hoek van een paar
hamers op de eerste verdieping. Een eenvoudig
fonteintje is blijven zitten, nog met een eind
J°oden waterpijp er aan. Er naast hangt aan
ddn haakje een handdoek
Zal deze stad ooit nog op te bouwen zijn?
Wat is de ramp van Botterdam, aldus de
correspondent, vergeleken by deze verwoesting,
d'e ons nog zal blijven achtervolgen, als een
nachtmerrie?
Langs den weg van St. Winoksbergen dat
dok zwaar beschadigd is naar Yperen heeft
men over een grooten afstand de auto's laten
®fhan, die de Engelschen hier op hun vlucht
Achtergelaten hebben. Minutenlang rijden wij
tusschen twee hagen van gevechtswagens, per
sonenauto's en vrachtauto's. Een vluchtig on
derzoek leert, dat de wagens meerendeels in-
Act waren, men heeft alleen, alvorens de voer-
uiSen in den steek te laten, haastig met een
geweerkolf een of ander vitaal deel van den
fhotor vernield. Vele auto's hebben bijvoorbeeld
Boen carburateur meer. Drie maanden lang is
det technische bataillon „Döberitz" van het
N s-K.K., dat gelegen was in De Panne, bezig
geweest met het sorteeren en wegvoeren van
dezen oorlogsbuit.
Een klein gedeelte, ongeveer vijf procent van
den totalen buit, heeft men, blijkbaar eveneens
a:s een soort gedenkteeken aan dezen „zege
vierenden" terugtocht van den vijand, hier la-
Wn staan.
Nagenoeg overal ziet men verwoeste huizen en
Overblijfselen van opgeblazen bruggen. Dit op
blazen der bruggen is naar zijn meening overi
gens dikwijls met zooveel onverstand geschied,
dat ook huizen in een wijden straal in den om-
'tek in puin liggen. Doch al deze vernielingen
VaHen niet zoo op, als men Duinkerken eenmaal
Sezien heeft.... Bovendien zijn wij hier in
Ldgië en Frankrijk, waar de wederopbouw om
Verschillende redenen nog niet met die energie
ei' hand is genomen, waar wij bij ons lang-
zArnerhand aan gewend zijn geraakt. Dit ver-
fhil is wel zeer groot, als men bijvoorbeeld
~dhs, het middelpunt van l.et Noord-Fransche
golendistriot, vergelijkt met Rotterdam.
.Li Lens, dat nagenoeg geheel door de bevol-
■Rbg was verlaten, hadden zich 6000 man Fran-
che troepen verschanst. De Duitsche aanval
duurde twintig minuten. Eén golf stuka's en één
golf
gevechtsvliegtuigen waren voldoende om de
'ansche troepen met opgestoken handen uit
®ze stad des doods te doen vluchten.... Maar
°e ziet deze stad er uit. Als wij op een der
g'-oote pleinen staan, zegt schrijver, lijkt
®t nogal mee te vallen. Voor sommige ramen
"h planken getimmerd, maar het meerendeel
A" de gevels staat toch nog overeind. Als wij
chter verder de stad In gaan door de straten,
-en wij de huiveringwekkende werkelijkheid:
r®ns is een stad van coulissen. Het Duitsche
chtwapen heeft hier gewerkt met de nauw-
gRdfigheid van een uurwerk: achter nagenoeg
Sc^ed gevel gaat een krater of een puinhoop
Overigens is de streek weer vol bedrijvigheid,
Pyramiden afval van de kolenmijnen rijzen
Als hooge bergen in het zacht glooiende land-
JaP als altijd. Voor den oorlog werkten hier
7°00 arbeiders, thans weer 147.000.
ls men de stad van het Noord-Westen na-
öen,
kieine
v'erk:
ziet men vele honderden gelijkvormige,
bruine, houten huisjes, slechts enkele
ante meters groot.
■.Noodwoningen voor de bevolking, wier hui-
öen 'n de oorlogsdagen vernield zijn, zoudt u
ëe? n?" vraagt de Duitsche officier, die het
iliu ap door Lens begeleidt. „Maakt u geen
2 usies: dit zijn de huisjes van de mijnwerkers.
Wo ftaan er al jaren. En het zijn niet eens
h "'"een voor één famile, neen: in elk van die
Ziel w°nen twee gezinnen. En dat noemde
ter de n&tie der cultuurzoo besluit hij bit-
Zuii "®°d geve, dat wij elkaar eindelijk beter
Ach?1 leeren begrijpen, maar het is toch waar
op,,! niet ten onrechte, als onze harten in
ci apd komen bij het zien van dergelijke so-
bpg^.^antoestanden bij een volk, dat zich ver-
He c'e, over ons te kunnen zedemeesteren.
u zich maar eens, hoe precieus hun
•ty^'RAlige regeerders in hun redevoeringen het
grj. ..socialisme" uitspraken, alsof zij dat be-
p ln pacht hadden...."
ëim!lit"SChera en Franschen is de overtui-
doo Van 0611 correspondent hebben elkaar
Op 2j. dezen oorlog léeren begrijpen. Hij heeft
Schein t0c'bt gelegenheid gehad met vele Fran-
°Ud 1 vrbdit te spreken, doch zegt hij die
^AnJieleerders an het slag Blum, Reynaud,
tap kregen nooit eenig ander commentaar
cipha!' 'ansche zijde dan een zwijgend schouder-
cn, terwijl de besprekingen tusschen
Lit!
lipg l' cn Darlan met de grootste belangste'
tenten" tspannlng werden gevolgd en de cou-
aainplcj, elkens als er een verklaring naar
band s biervan was verschenen, uit de
hoejj.611 der verkoopers werden gegrist. Dit volk
v°lgcnseel 8elec'en door den oorlog, dien het,
heeft d°n V.p.B.-corresponaent, lichtvaardig
meeg0n eroorzaakt, het heeft een evacuatie
•te trii die men gerust als een der groot-
bfag ijct .aden in twintig eeuwen geschiedenis
eerst en het heeft zijn zonen zien vallen,
tijaph Oor de ontzagwekkende kracht van den
vajt °en door de verachtelijke arglistigheid
Vi-Qp. Vr0eKeren bondgenoot, ten slotte lijden
hde y I1 eu kinderen onder de weerzinwek-
°kkade van dienzelfden vroegeren
bondgenoot. Dit alles om een oorlog, die, ach
teraf gezien, eigenlijk nooit populair is geweest
by de Franschen. Dit volk heeft echter zijn ver
lies genomen, zooals het een natie past, die
zich in tragische momenten haar waarachtige
grootschheid en ziele-adel weet te herinneren,
ondanks het feit dat vroegere machthebbers
„La douce France" tot een parodie hadden ge
maakt van wat het kan zijn. De Franschman
heeft de hand gegrepen, die de vroegere vijand
hem toestak, ongetwijfeld t>ot heil van het
nieuwe Europa, en het doet goed, in deze
streken vele Nederlanders te ontmoeten, die
dit eveneens begrepen hebben. De correspon
dent zegt ten slotte, op zijn toeht vele landge-
nooten te hebben ontmoet, die waarlijk niet
alleen in de N.S.K.K. dienst genomen hadden
om het hooge loon, de goede verzorging en het
tientje zakgeld in de week, maar wel degelijk
uit idealistische overwegingen van samenwer
king in het groote Europeesche plan. En mis
schien ook uit lust naar avontuur.... wat toch
altyd een der beste eigenschappen van een
generatie en een volk is.
Nederlanders op bezoek bij het M.S.K.K. in België en Frankrijk. Journalisten bij
de binnenhaven van Duinkerken (Foto Stapf)
Bij de opening van de tentoonstelling „Voe
ding in dezen tyd", hedenmorgen in de toon
zaal van het gemeentelijk gasbedrijf aan de
Groenmarkt 29 te 's-Gravenhage, heeft de di
recteur-generaal van de voedselvoorziening, ir.
S. L.« Louwes, een welkomstwoord gesproken,
waarin hij verklaarde, dat deze tentoonstelling
de eerste Is van een reeks, die in verscheidene
plaatsen van ons land zal worden gehouden en
die geheel gewyd is aan de voeding van dezen
tijd.
Spr. huldigde de commissie van voorbereiding
voor hetgeen zij in korten tyd had tot stand
gebracht.
De secretaris-generaal van het departement
van Landbouw en Visschery, dr. H. M. Hirsch-
feld, heeft hierna de openingsrede gehouden,
waarin hy er den nadruk op legde, dat ter ten
toonstelling aanschouwelijk wordt voorgesteld,
hoe wij, tot behoud van onze volkskracht, door
een juiste samenstelling en bereiding van de
maaltyden het grootste rendement kunnen ver
krijgen zoowel van de bij de distributie ter be
schikking gestelde als van de vrye voedings
middelen. Spr. deed vervolgens enkele grepen
uit het vele, wat de tentoonstelling te zien
geeft.
O.a. wordt de mogelijkheid getoond van ver
vanging van bepaalde voedingsmiddelen door
andere, zooals byv. vleesch door visch, garnalen
of mosselen, een probleem, waaraan te zijner
tyd nog 'een afzonderlijke tentoonstelling zal
worden gewijd.
Dr. Hirschfeld maakte de aanwezigen nog
opmerkzaam op de afdeeling, waarin ls uitge
beeld, wat de voorlichting door de overheid hier
sedert 1935 heeft bereikt.
In het vertrouwen, dat de tentoonstelling door
alle lagen van de bevolking zou worden bezocht
en daardoor zou bydragen tot een verruiming
van de kennis omtrent een doelmatige voeding,
wat vooral in dezen byzonderen tijd heel noo-
dig is, verklaarde dr. Hirschfeld de tentoonstel
ling voor geopend.
Dr. C. van den Berg, directeur-generaal van
de Volksgezondheid, heeft vervolgens een rede
gehouden over „Voeding qn volksgezondheid".
Hij verklaarde o.m., dat in ons land de bestrij
ding van de gevaren, die uit ondeugdelijke le
vensmiddelen voortvloeien, sedert langen tijd
een onderdeel van de gezondheidszorg uitmaakt.
Dit onderdeel is sedert een twintigtal jaren
voortreffeiyk georganiseerd op den grondslag
van de Warenwet en van de Vleeschkeurings-
wet. De beteekenis van dit werk in de tegen
woordige omstandigheden, waarin de beperkt
heid van bepaalde levensmiddelen zoo gemakke
lijk tot knoeierijen aanleiding geeft, is uiter
aard zeer gestegen.
Men heeft zoo vervolgde dr. Van den Berg
bovendien geleerd, dat de voeding doelmatig
moet zyn samengesteld. De moderne voedings
leer heeft in de laatste decennia inzicht gekre-
Mach. no. 16
gen in de groote beteekenis van de mineralen
en de vitamines voor de gezondheid. Hierdoor
is de zorg voor een doelmatige voeding toege
voegd aan de zorg voor de volksgezondheid.
Met deze nieuwe taak is de werkzaamheid op
het gebied der voeding veel meer dan vroeger
in het centrum van de volksgezondheid komen
te staan. Van de wijze, waarop de Volksgezond
heid haar taak op dit gebied vervult, zal voor
een belangrijk deel de verbetering van den
gezondheidstoestand van de bevolking afhan-
kelyk zyn.
Dr. van den Berg stelde vervolgens in t
licht, dat wy vooral in Nederland in de
laatste tientallen jaren op het gebied der
volksgezondheid groote successen konden
boeken. Ons land is daarbij gekomen op een
peil, dat door geen enkel land wordt ge
ëvenaard, aldus spr. Wij hebben dit goede
peil veroverd uitsluitend door een krachti-
gen, goed georganiseerden stryd tegen de
ziekten, zeer in het bijzonder tegen de in
fectieziekten.
Willen wij in de toekomst den gezondheids
toestand onzer bevolking nog belangrijk verbe
teren, dan zullen wy het accent moeten ver
leggen ook naar die ziekten, waarby de voe
ding een belangrijke rol speelt.
De actie der volksgezondheid moet thans
worden gericht op degenen, die de spyzen sa
menstellen en toebereiden; deze nieuwe taak
is vooral sociaal-opvoedkundig. Daarom is zy
bij uitstek geschikt voor de Nederlandsche or
ganisatie der volksgezondheid, die immers haar
groote successen op het gebied der infectie
ziekten ook grootendeels door sociaal-opvoed
kundigen arbeid heeft verkregen.
De nieuwe organen, voor de nieuwe taak noo-
dig, zijn de Voedingsraad, een onderdeel van
den Gezondheidsraad, dat speciaal aan de voe
ding .is gewijd, en het Centraal instituut voor
voedingonderzoek te Utrecht.
Bij beide instituten is een gelukkige samen
werking verkregen tusschen den tak van over
heidszorg, die belast is met de voedselvoorzie
ning, welke ressorteert onder het departement
van Landbouw en Visscherij en de onder het
departement van Sociale Zgken ressorteerende
volksgezondheid, die voor de doelmatigheid der
voeding heeft te zorgen. Het departement van
Landbouw en Visschery vertegenwoordigt hier-
by het mogelijke, dat van Sociale Zaken het
wenscheiyke.
Dr. Van den Berg verklaarde tenslotte, dat
het hem een voorrecht was, by deze tentoon
stelling, die uitgaat van het kamp van net
mogelijke, te mogen getuigen uit het kamp van
het wenschelijke, hoe op dit gebied, door een
harmonische samenwerking steeds getracht
wordt, het wenschelyke en het mogelijke al
thans zoo goed mogelyk in harmonie te bren
gen.
Mej. E. Mesdag, directrice van de huishoud
school, die met de technische verzorging van de
tentoonstelling was belast, sprak hierna over
karakter en strekking der expositie. Zij maakte
duidelijk de waarde van de voornaamste voe
dingsmiddelen, waaruit de voeding thans wordt
samengesteld, het belang van een doelmatige
bereiding, welke noodzakelijk is, opdat de voe
dingsmiddelen zooveel mogelijk in hun geheel
aan de voeding zullen ten goede komen, en de
wijze, waarop men van de beschikbare grond
stoffen, volgens de richtlijnen van voedingdes-
kundigèn, smakelijke maaltijden kan samen
stellen.
Zy eindigde haar toespraak met de hoop te
uiten, dat deze tentoonstelling en de kleine,
reizende exposities van de commissie Inzake
huishoudelijke voorlichting, die in tal van plaat
sen reeds duizenden bezoekers hebben getrok
ken, in ruime mate ten goede zullen komen aan
de gewoonten van ons volk op het gebied van
de voeding en de spijsbereiding.
Ook dit jaar schryft de vereeniging „Bouw
kunst en Vriendschap" weer studieprysvragen
uit.
De onderwerpen zyn:
le. Dorpskerk, hetzy voor den Protestant-
schen, hetzij voor den Roomsch-Katholieken
Eeredienst, met Pastorie enz.
2e. Gedeelte stadsbebouwing, bestaande uit
een hoekpand met eenige aansluitende pak
huizen.
3e. Een maandkalender Voor kantoorge-
bruik.
4e. Reclame aan een tram- of lantaarnpaal.
De jury bestaat uit de heeren Corn. Elffers,
W. P. Meijer, H. M. Kraayvanger, ir. W. van
Tyen en ir. A. van der Steur.
Exemplaren van het programma worden
toegezonden door den secretaris van „I tuw-
kunst en Vriendschap", W. C. Pouderoyen,
Straatweg 142 te Hillegersberg.
VERGADERZALEN, LOUNGE EN BAR
In de dezer dag te 's-Gravenhage gehouden
70ste algemeene vergadering der Vereeniging
voor Waterleidingbelangen in Nederland werden
tot eere-leden benoemd dr. ir. C. A. H. von
Wolzogen Kühr, hoofd scheikundig-bacteriolo
gische afdeeling van het Provinciaal Waterlei
dingbedrijf van Noord-Holland, en W. F. J. M.
Krul, directeur van het Rijksinstituut voor
Drinkwatervoorziening, de eerste op grond van
zyn schitterende onderzoekingen op het gebied
van de metaalcarrosie. de tweede ter erkenning
zijner groote verdiensten ten.aanzien der ont
wikkeling van de drinkwatervoorziening ten
plattelande.
Na afdoening van de huishoudelyke zaken
werden voordrachten gehouden, Dr. L. H
Louwe Kooijmans sprak over: ,,De beteekenis
van het biologisch onderzoek voor het Water
leidingbedrijf'' en de heer A. van der Werff
ver: „Eenige organismen, van belang voor het
waterleidingbedrijf". Een uitvoerige gedachten-
wisseling volgde, waarna mededeeUngen- wer
den gedaan omtrent de werkzaamheid dér com
missie voor materiaalvoorziening voor water
leidingbedrijven en der keuringscommissie voor
waterleidingsartikelen.
De Raad der gemeente Kampen heeft, het
besluit genomen tot inpoldering van het, land
tusschen Kattenwaard en Ramspol. waardoor
opnieuw 182 H.A. land aan het reeds groote
grondbezit van de gemeente Kampen zal wor
den toegevoegd.
De uitvoering van het werk zal. met inbe
grip van het stichten van vier boerderijen,
753.080 kosten. Het werk. waaraan pl.m. 400
arbeiders ongeveer anderhalf jaar zullen kun
nen werken, wordt uitgevoerd in den geest van
werkverruiming.
De kostprijs van den grond za] gemiddeld
ƒ2312.— per H.A. bedragen.
De Algemeene Nederlandsche Vereeniging
voor Vreemdelingenverkeer is voornemens, de
jaarlyksche congresvergadering te houden 26
Juni a.s. in hotel Krasnapolsky jn Amsterdam.
De agenda vermeldt behalve de huishoudelijke
zaken een voordracht van ir. Jan Gratama
over oude Nederlandsche architectuur
(Van een V.P-B.-corresjpondent uit Rome)
Tot dusverre heeft Tunesië nog weinig van
zich doen spreken in dezen oorlog. Dezer dagen
verscheen echter het bericht in de bladen, dat
de Engelschen de haven van Sfax hadden ge
bombardeerd, waardoor de aandacht op deze
haven is gevallen. De Fvansche publieke opinie
vraagt zich af of in de toekomst nog meer Tune
sische havens aan dcrgeiyke overvallen zullen
blootstaan.
Aan de kusten van de Middellandsche Zee
liggen afgezien van de kleine kustplaatsen
van minder beteekenis achtereenvolgens
Sousse, Sfax en, 144 K M. meer Zuidelyk, Gabes,
het Berbersche Takapes. Ongeveer 150 K.M. ten
Zuid-Oosten van Gabes begint de grens van Ita-
liaansch Tripolitanië. Op geringen afstand van
de kust van Tunesië ligt het groote eiland
Dzjerba, dat men houdt voor het eiland van de
lotuseters uit de Odyssee. Voor Sfax liggen de
kleine Kerkenna-eilanden, die de golf van Ga-
bes afsluiten.
De spoorwegen, die zoowel in Sousse als in
Sfax hun eindpunt hebben, komen uit het bin
nenland.
In vroeger tyden mondde in de golf van Gabes
de Chott ei Dzjerid uit. Deze is tegenwoordig
niet meer dan een reusachtig zoutmoeras, waar
door in Oosteiyke richting een dam loopt, welke
zich door de woestyn voortzet tot aan Gabes.
Aan de vroegere monding van den Choct, die
ten tyde van de Ouden nog bestond, vertoonen
zich thans kilometers breede zandduinen. Dit
alles neemt niet weg, dat men zeggen kan, dat
de geheele handel van het Zuiden van Tunesië
en de zich daarbij aansluitende woestyngebieden
en oases (uitvoer van dadels uit de Dzjerid,
het vruchtbare gebied aan den gelijknamigen
Chott), zich richt naar de kleine Syrte en leven
en beweging brengt in de havens.
Sfax, het oude Taparoera, een stad, die zich
reeds geruimen tyd kenmerkte door een leven-
digen handel, aan het Noordelyke uiteinde van
de Golf van Gabes, telt tegenwoordig ongeveer
80.000 inwoners. Na de'hoofdstad Tunis ls Sfax
de voornaamste groote stad. zy werd eerst in
1881 ten koste van zwaren strijd door de Fran
schen op de Arabieren veroverd. De stad bezit
een Arabische en een Europeesche wyk. Eerst
genoemde, de Kasbah, is nog omgeven ücor een
muur met schietgaten. De nabijheid van de hei
lige stad van Tunesië, Kairoean bekend
uoor de tapytindustrie en de groote moskee
draagt veel by tot de levendigheid van Sfax.
Sfax speelt op de kust van Tunesië niet alleen
een belangryke rol als haven voor de verlading
van phosphaat en ertsen, welke in ryken over
vloed worden geleverd door de gebergten in de
nabyheid en verderop (de Zuidelyke helft van
Tunis is by na geheel bergland), doch eveneens
als zetel van de uitgebreide oiyvencultuur, die er
wordt beoefend. Verder vormt de visscnery een
bron van inkomsten.
Zooals alle steden in Tunesië en Algerië treft
men te Sfax ruime „soukhs" aan. Dit zyn een
soort van inheemsche markten met lange gaan-
dcryen, waaronder de producten van de inheem
sche kunstnyverheid worden uitgestald. Deze
nijverheid heeft een hoogen trap van ontwikke
ling bereikt. Onder de handwerkslieden vindt
men goudsmeden, lederbewerkers, stoffenhande
laars enz. Op de soukhs kan men ook tal van
Oostersche parfums koopen. Om er echter goed
te kunnen slagen en niet te veel te betalen moet
men rekening houden met de gewoonte van de
inheemsche kooplieden, welke schandelijk ple
gen te overvragen.
De huizen en stadspoorten, dikwijls opge
bouwd uit steen, dat afkomstig ls van eerbied
waardige ruïnes, vormen een schilderachtigen
aanblik, evenals de moskeeën. De groote moskee
dateert nog uit het einde van de tiende eeuw.
Op grond van de verordening 145/40 hebben
zich ruim 120.000 organisaties by den commis
saris voor niet commercieele vereenigingen en
stichtingen aangemeld.
Nochtans is uit een daartoe door den com
missaris, voornoemd ingesteld onderzoek geble
ken, dat er nog vereenigingen, bonden, organi
saties en stichtingen zijn, die verzüimd hebben
zich als zoodanig op te geven bij den bevoegden
procureur-generaal.
De commissaris stelt deze nalatige bestu
ren en personen, die met de dagelyksche
leiding van niet-commercieele organisaties
belast zyn, alsnog in de gelegenheid, zich
onverwijld te melden. De strafbepalingen
zyn dan niet van toepassing.
Deze termyn van aanmelding wordt gesloten
op 15 Juni a.s., na dien datum wordt artikel 6
der verordening 145/40 van kracht, dat luidt:
„Personen, die de opgave niet tydig doen,
of die bij de opgave onware of onvoldoende
gegevens verstrekken, worden bestraft met ge
vangenisstraf van ten hoogste twee jaar en met
een geldboete van ten hoogste 2000.of met
een dezer straffen."
Verder deelt de commissaris mede, dat ver
eenigingen en stichtingen, die hun vereenigings-
of stichtingsorganen niet regelmatig of in het
geheel niet aan hem toezenden, gelegenheid krij
gen dit verzuim in te halen. Ten aanzien van
deze onachtzaamheid laat de commissaris den
zelfden termijn gelden als voor het verzuim van
aanmelding, zoodat met ingang van 16 Juni a.s.
zal wor'den onderzocht, welke vereenigingen of
stichtingen in strijd met de bepalingen van ver
ordening 145/40 handelen en deswege straf-
rechtelyk zullen worden vervolgd.
Den verzenders van levensmiddelen niet alleen
i n, maar ook naar de in het dezer dagen ge
publiceerde bericht reeds genoemde gemeenten
wordt er op gewezen, dat zy van 10 Juni af on
der overlegging van een vooraf door den ontbie
der aan te vragen vergunning tot inslag een ge-
leidebiljet (binnenlandsch paspoort) voor dit
vervoer moeten vragen bij den ontvanger of sub
ontvanger der invoerrechten of accijnzen over
de plaats van afzending. Zij deen het beste, d'.n-
trent het aanvragen van die documenten en de
hiervoor te stellen zekerheid tijdig bij dien
ambtenaar inlichtingen in te winnen.
Op de begraafplaats Westerveld te Driehuis is
Woensdag onder groote belangstelling ter aarde
besteld het stoffelyk overschot van mr. M. W.
Scheltema, griffier van de Provinciale Staten
van Groningen.
Aanwezig waren de Commissaris der Provincie
Groningen, mr. J. Linthorst Ho'man, de leden
van Ged. Staten E. H. Ebels, B. H. Bredman,
D. J. Mellema, mr. N. Bolkestein en D. H. Vin
kers, de waarnemende griffier, mej. mr. L. H.
F. Wouda, L. II. Mansholt, oud-lid van Ged.
Staten van Groningen, J. G. Scliilthuis, hoofd
ingenieur van den provincialen waterstaat in
Groningen, dr. ir. G. J. de Glee, directeur der
N.V. Waterleiding My. voor de provincie Gro
ningen, mr. P. W. J. H. Cort van der Linden,
burgemeester van Groningen, L. F. Britzei, bur
gemeester van Usquert, prof. mr. C. W. v. d.
Pot, Groningen, mede namens de staatscom
missie voor de waterstaatswetgeving, waarvan
de thans overledene deel uitmaakte, prof. dr.
W- M. v. d. Scheer, Groningen, mr. J. P. Focke-
ma Andreae, oud-commissaris van de provin
cie Groningen, mr. A. J. Backer, Commissaris
der Provincie Noord-Holland, mr. A. Bruch, lid
van Ged. Staten van Noord-Holland, mr. M.
A. Stufkens, griffier van de Staten van Noord-
Holland, mr. D. Reilingh procureur-generaal bij
het gerechtshof te Leeuwarden, prof. dr. P. H.
van Moerkerken, hoogleeraar an de Rijksaca
demie voor Beeldende Kunsten te Amsterdam,
ir. F. Bakker Schut, inspecteur voor de volks
gezondheid, directeur van het Nationale Plan,
G. Redeker, hoofdingenieur-directeur van den
rijkswaterstaat in Noord-Holland, mr. J. A. Vail-
lant, administrateur ter provinciale griffie van
Noord-Holland, namens de Vereeniging van
provinciaal personeel in Noord-Holland, G. J.
A. van Asch, Overveen, namens den Alg. Bond
van provinciaal personeel In Nederland, E. J.
Kroon, hoofdcommies ter provinciale griffie van
Noord-Holland, mej. mr. A. A. G. Coops, ad
ministrateur, namens het personeel der pro
vinciale griffie van Noord-Holland, e. a.
De Commissaris der Provincie Groningen, mr.
J. Linthorst Homan, zei, dat met Scheltema
een man is heengegaan, die belangryke plaat
sen heeft vervuld, doch wiens beteekenis nog
verre de eischen overtrof, u'slke aan den be-
kleeder dier plaatsen mochten worden gesteld.
Hy was een veelzydig ontwikkeld man, en hy
heeft in vele functies steeds anderen van die
veelzydigheid en van die ontwikkeling doen
profiteeren.
Een goed ambtenaar is meester der omstan
digheden. Scheltema was dat niet alleen for
meel, ambtelijk, hy was het ook geestelyk.
Wellicht is dit bezettingsjaar daarvan het beste
voorbeeld geweest, zooals hy niet alleen ons als
Nederlanders, maar ook de ambteiyke Duitsche
zyde met stygende waardeering vervulde voor
zyn kennis en zijn kunnen, voor zyn recht
schapenheid en zijn eerlijkheid by wat de tyden
van hem vroegen.
Mr. p. W. J. H. Cort van der Linden, burge
meester van Groningen, sprak namens de be
volking van de provincie en de stad Groningen.
Verscheidene andere sprekers voerden nog
het woord, waarna de oudste zoon bedankte
voor de belangstelling.
HILVERSUM L 415.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek, 6.50 Ochtend
gymnastiek, 7.00 Gramofoonmuziek. 7.45
Ochtendgymnastiek 8.00 BNO: Nieuwsbe
richten, 8.25 Gewyde muziek (gr.pl.), 8.40
Gramofoonmuziek, 9.15 Voor de huisvrouw,
9.20 Gramofoonmuziek, 10.00 Celesta-en
semble, 10.40 Declamatie, 11.00 Omroep
orkest, 12.00 Frar.s Wouters en zijn or
kest, 12.45 BNO: Nieuws- en economische
berichten, 1.00 Ramblers, 1.30 Ensemble
Bandi Balogh, 2.00 Nederlandsch Kamer
orkest, solistpn en gramofoonmuziek, 4.20
Verkorte operette „Die Fledermaus", 5.15
BNO: Nieuws-, economische en beursbe
richten, 5.45 Orgelconcert, 6.45 Boekbe
spreking 7.00 BNO: Economische vragen
van den dag, 7.25 Gramofoonmuziek, 7.30
Sport, 7.45 Gramofoonmuziek, 8.00 BNO:
Nieuwsberichten, 8.15 Spiegel van den dag.
8.30 Het kleine Omroep-Mannenkoor, 8.50
Musiquette. 9.45 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II, 301.5 M.
6.45 Gramofoonmuziek, 6.50 Ochtend
gymnastiek, 7.00 Gramofoonmuziek, 7.45
Ochtendgymnastiek, 8.00 BNO: Nieuwsbe
richten, 8.15 Gramofoonmuziek, 10.20 Or
gelconcert, 11.20 Zang en plano. 11.45 Gra
mofoonmuziek, 12.15 Het Groot-Amuse
mentsorkest, 12.45 BNO: Nieuwe- en eco
nomische berichten, 1.00 Gevarieerd pro
gramma, 3.00 Voor -de vrouw en gramo
foonmuziek. 3.45 Omroeporkest, 500 Gra
mofoonmuziek, 5.15 BNO: Nieuws-, econo
mische en beursberichten, 5.30 De Snaren-
zangers, 6.15 Melodisten en solist, S.45 We
trekkpn er op uit, 7.00 B'NO: Economi
sche vragen van den dag, 7.15 Omroepor
kest, 8.00 BNO: Nieuwsberichten. 8.15 Rot-
terdamsch Philharmonisch orkest, 8.40
Banden met Vlaanderenland, 9.00 Het Rot- 1
terdamsch Philharmonisch orkest. 9.50 1
Gramofoonmuziek, 9.55 Avonriwijding. 1
10.00 BNO: Nieuwsberichten; Sluiting.
"V.'AV.V.'.SV.SNV.V.V.V.SV.-.SW
aken U weldadig kalm. Buisje 7ScL
Woensdag is te Utrecht de 167e ledenvergade
ring gehouden van het Provinciaal Utrechtsch
Genootschap van Kunsten en Wetenschappen.
De voorzitter van het genootschap, prof, dr.
L. Rutten, hoogleeraar aan de Rijksuniversi
teit te Utrecht, hield ter opening van de ver
gadering een rede getiteld: ,,De lasten en lus
ten der natuurwetenschap".
Een groot aantal nieuwe leden werd benoemd.
Van 8 tot en met 21 Juni wordt in de Open
bare leeszaal te Den Bosch een tentoonstelling
gehouden van door Martien CopDens te Eind
hoven vervaardigde fotografieën van de koor
banken van de kathedrale basiliek von St. Jan
te 's-Hertogenbosch-
Burgemeester Van Lanschot zal deze ten
toonstelling Zondagmiddag a.s. om 12 uur
openen.
De Rotterdamsche Bankvereeniging bericht,
dat zy de inschryving op f 350.000 gewone aan
deelen Nederlandsche Vlas Spinnery te Tilburg
in stukken van f 1000 nom. aan toonder, ten
volle deeiende in de winst van 1 Februari 1941
af, tot den koers van 115 pCt. op 10 Juni 1941
openstelt.
De storting op de toegewezen aandeelen moet
geschieden op 23 Juni 1941. De officieele no-
teering ter beurze van Amsterdam en Rotter
dam van het geheele uitstaande aandeelenka
pitaal zal worden aangevraagd.
De uitgifte bedraagt oorspronkelijk f 500.000
gewone aandeelen, doch hiervan zijn f 150.000
aandeelen, ingevolge een- vroeger verleende optie,
geplaatst by de Maatschappy voor Industrie
financiering te 's'-Gravenhage.
In verband met deze uitgifte verstrekt de
maatschappy o.m. de volgende gegevens:
De venncotsohap vervaardigt in hoofdzaak
linnen garens voor weverijen en fabrieken van
naaigarens. Werkte zy vroeger voornamelijk
voor den export, thans voorziet zy mede in de
zeer aanzienlyke binnenlandsche behoefte aan
haar product. De fabriek werkt op volle capa
citeit.
Het geplaatste kapitaal der vennootschap zal
voortaan f 1.000.000 gewone aandeelen bedragen.
Preferentie aandeelen worden niet uitgegeven.
Op grond van de jongste statutenwijziging ls
aan houders van de aandeelen Nos. 1 tot en met
500 per aandeel een winstbewijs verstrekt.
De vennootschap bezit, behalve de terreinen
ce Tilburg, een industrieterrein te Gent (België),
gelegen aan spoorweg en vaarwater.
De voorraadpositie van de grondstoffen ls.
dank zy het feit, dat gronds/of van Nederland-
schen bodem wordt verwerkt, in vergelyking met
tal van andere industrie-takken, bijzonder gun
stig. De voorraden afgewerkt product zyn m
verband met de sterke vraag naar vlasgarens
niet groot.
De grondstoffen zyn in de balans opgenomen
tegen de laagste waardeering sinds 1918; hierin
schuilt een belangryke stille reserve.
De eindproducten (garens) zyn gewaardeerd
tegen de laagste waarde sinds 1918, minus 10
pCt.
Bedroeg het dividend over het boekjaar
1927/28 nog 5 pCt., in de crisisjaren na 1929
moesten de uitkeeringen worden gestaakt. Ovei
1939/1940 kon de dividendbetaling met een ult-
keering van 6 pCt. worden hervat. Over het per
31 Jan. j.l. afgeloopen boekjaar is het divk' d
vastgesteld op 15 pCt., waarvan reeds 5 pCt.
als interim-dividend is uitbetaald.
De winst over het afgeloopen boekjaar be
droeg f 375.371, na afschryving op gebouwen en
machines (f 156.546) en gratificaties aan per
soneel (f 35.000). Van het winstbedrag werd ge
doteerd aan statutaire reserve f 60.000, aan di
videndreserve f 50.000, aan belastingreserve
f 130.000, aan reserve diverse belangen f 45.371,
waarna in totaal slechts 90.000 aan dividend en
tantièmes tot uitkeerlng werd gebracht.
De vooruitzichten van de Nederlandsche vlas-
iudustri'e In het algemeen kunnen als gunstig
worden beschouwd, terwyi die van de vennoot
schap, in verband met de domineerende positie,
die zy als verwerkster van vlaslint ten behoeve
van weverijen en fabrieken van naaigarens hier
te lande inneemt, eveneens gunstig mogen wor
den genoemd.
Gezien de situatie en de vooruitzichten van
de vennootschap mag, onvoorziene omstandig
heden voorbehouden, ook over het loopende
boekjaar over het vergroote kapitaal een be
vredigend dividend worden verwacht.
Het doel der onderhevige uitgifte is om met
behoud van de liquiditeit der vennootschap, over
te gaan tot aflossing van het crediet van de
Maatschappy voor Industriefinanciering en tot
verdere uitbreiding van gebouwen en machines.
Op het Alkmaardermeer is een zeilbootje,
waarin de heer Kortlever, hoofd var. de Chris
telijke school te St. Pancras. zyn twee zoontjes
en een vriendje van dezen waren gezeten, om
geslagen. De heer Kortlever wist zijn zoon
tjes op den kant te brengen, doch was toen
zóó uitgeput, dat hij by den oever wegzonk en
verdronk. Het derde jongetje wist zichzelf te
reddea
DELFT. Geslaagd voor het propaedeutiseh
examen voor civiel-Ingenieur: H J. Brinkhorst,
Utrecht.
Geslaagd voor het propaedeutiseh examen
voor scheepsbouwkundig ingenieur: H. A. Ver
beek, Veisen.
