■M
N.V. v/h H. TROOST
Ut#
1
WARMELUCHT-
VERWARMING
CENTRALE
VERWARMING
HOOFDLEIDINGEN
TECHNISCH BUREAU
J. SCHEEPERS
Onze Omroepers komen in
90.000 gezinnen 1
I
N.
Postzegelhandel ,,'t Centrum"
NEPOKAL
VOLKER
|JOUD-UmRnvulPTEP;
Gazogeenketels „RAINCHON"
EEN GOEDE RAAP
N.V. BOUWSTOFFEN v4 A. E. BRAAJ
VRIJDAG 6 JUNI 1941
il
Aannemers- en
T r anspor tbedr i j f
POEDERKALK
M. LUYTEN N.V.
W. Doesborgh& Zonen, Tegelen, Tel. 304
Levei
OUDE
G E N EVÈ R
Levert Co.
De Wildeman - Amsterdam
«rmmnnnnmini!nnininïinmnniniinmnimin!iiiiiii!ii!iii!iiimiinii!mm!iiiimninTmiiiHimMiim|||||H®
iiiiiiiiniiiiniiii!niiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiimnininiiiiii!i!iimi!iiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiimiiiuiiiiiiiiiiiiiiin»i>uu^
I - mmm
MgSmmHnëi
m. v<-
iisÜÈ
ti
Zomer in den Amsterdamschen dierentuin. Zelfs de apen houden van een
verfrisschend bad (Pax-Holland)
HARTENSTRAAT 30 AMSTERDAM-C.
ROTTERDAM-PERNIS - TELEFOON 71606
BOUWMATERIALEN
Lekkerkerk
Rotterdam
Dordrecht
STRAATSTEEN
METSELSTEEN
WAND. EN VLOERTEGELS
ARCHITECTEN HUISEICENAREN
Viaagt Uw Schilder bij
alle "buitenverfwerken
•^HO 1
De zomerzegel van dr. Antoon
Mathijsen
f CENTRPLE VERWOPmiNS N.V.
CQK||TQ|D
Ned. Octrooi No. 17467
Voor Kerken, Fabrieksgebouwen en Hallen
alle sysiemen
voor water en gas. Hei maken van zinkerS/
montage van hogedrukpijpleidingen, elecirisch
of autogeen gelast.
Wij leveren complete zinkers en hulpstukken
volgens tekening.
HEERLEN
Tel. 3219
waalwU*
Tel.
1. aosj
ROTTERDAM - AMSTERDAM - DEN HAAG EINDH
mM»"
FOTOREPORTAGE
Anno 1690
■p_3l
Nabij de afgravingen in het Geuldal
te Geulhem heeft een instorting plaats
gehad van den steilen rotswand langs
den weg naar Berg (Het Zuiden
Voeding in dezen tijd". Onder dezen titel Is in de toonzaal van het Gemeentelijk Gasbedrijf te
's Gravenhage een tentoonstelling geopend, welke georganiseerd is onder auspiciën van het Rijksbureau
voor de Voedselvoorziening in oorlogstijd. De propaganda voor het gebruik van versche groenten neemt
op deze expositie een belangrijke plaats in (Schimmelpenningh)
Een oase in de groote stad. Midden in Amsterdam bloeit de lente in volle schoonheid. In den Hortus
Botanicus treft men nu prachtige hoekjes aan. Een kijkje bij een der vijvers. Op den achtergrond een der
Wassen, waarin de tropische gewassen hun plaats hebben gevonden (Pax-Holland)
De blauwe regen bloeit volop in den
Amsterdamschen Hortus Botanicus
(Pax-Holland)
Voor een bijzondere opdracht zoek ik de 12% cent Vredes-
zegel 1933 voor den extra hoogen prijs van ƒ1.75 per
honderd!
12% Willibrord en 12% Spoor 1939 ƒ9.per 100 stuks.
KON3NGINNEKOPPEN '39—'40:
van 58 cent; van 7%—25 ct.; van 10f 1.van 15
f 4.van 20—f 7.alles p. 100 afgeweekt.
OPDRUKKEN 1940:
van 5f 0.10; van 7%—f 0.05; van 10f 0.50; van 12%
f4.van 17%—f3.van 20f3.; van 25f 4.
van 30f 6.per 100 afgeweekt.
DE NIEUWE ZEGELS: van 5—f 0.10; van 7%—f 0.05; van
10—f 0.50; van 12%— f3.—; van 15—f2.—van 17%—
f2.van 20f2.van 25f2.van 30f3.
eveneens p. 100 afgeweekt.
Van alle uitgaven hoogere waarden prijs op aanvrage, mits
postzegel voor antwoord. Kilo's uitgezochte ordinaire zegels
nog steeds kooper a 60 cent per Kilo. Onze vorige prijzen
van andere zegels blijven gehandhaafd.
DE BESTE, UIT KLUITKALK BEREIDE
NEDERLANDSCHE WITTE FIJNE
MERK:
HUB. J. APPEL N.V.
TEL. S341, HAVENDIJK 7, 's-HEBTOGENBOSCH
wordon door ons onder,
alle weersinvloeden
5 jaar gegarandeerd, cn zijn
dan als pas verwerkt
Wed. Boonstoppel Zn. Waddinxveen
De zomerzegel van 1% c. 1% c. is aan Dr.
Antonius Mathijsen gewijd.
Wij zijn er niet zoo zeker van dat de Neder-
iandsche post zonder den Budelschen burge
meester zou weten, wie
die dokter was en wat
hij deed. Maar de bui-
gemeester is een actief
man. Hij heeft Ma
thijsen als uitvinder
van het gipsverband
doen herleven. Hij
heeft deze aangelegen
heid uitvoerig en doel
matig toegelicht, ten
slotte heeft hij een
eerecomité in het le
ven geroepen van 34
leden, waarvan 27 Ne
derlanders, 6 Belgen
en 1 Italiaan, en een plaatselijk comité, dat het
werk doet en bestaat uit hem zelf.
Deze comité's beoogen deoprichting van een
gedenksteen ter eere van Dr. Mathijsen.
In een door hen uitgevaardigde circulaire van
April 1939 lezen wij een uittreksel uit de inau
gurale rede van prof. Polano d.d. 8 October 1869
bij de aanvaarding van zijn professoraat te
Leiden, luidende als volgt:
„Wie den naam Mathijsen noemt, heeft dien
van een der weldoeners van het menschelijk ge
slacht op de lippen.
Na de chloroform ken ik geen midde^ dat
zooveel smarten gelenigd, zooveel ledematen be
houden, zooveel levens gered, zooveel krachtige
burgers voor den staat gespaard heeft (als het
gipsverband).
Hoort Langenbeek en hij zal u zeggen, dat
met dat verband de krijgschirurgie een nieuwe
phase is ingetreden.
Hoort Szymonowsky en hij zal u verzekeren,
dat de ware behandeling der beenbreuken, en
vooral der gecompliceerde, eerst met de kennis
van het gipsverband aanvangt.
Hoort Weber, Billroth en wien niet, en ze
zullen u verklaren, dat ze bij gewrichtsontste
kingen geen werkzamer middel kennen.
Er heerscht een zeldzame overeenkomst tus-
schen de chirurgen van alle landen in de erken
ning van de groote verdiensten van deze vin
ding.
Jammer maar, dat men de erkentelijkheid
jegens den uitvinder zoozeer vergeet, dat zelfs
de warmste buitenlandsche lofredenaars van
het verband de heugenis van zijn naam schijnen
verloren te hebben. Laten wij, zijn landgenooten,
ons ten minste niet aan dezelfde ondankbaar
heid schuldig maken en den naam van den
waardigen man hoog in eere houden."
Wij zijn leek en nemen de juistheid van de
verklaringen van een zoo bevoegd man als prof.
Polano onvoorwaardelijk aan. Niet minder dan
70 jaar en een actieve burgemeester plus een
zomerzegel zijn echter sinds 1869 noodig ge
weest, voordat de gemiddelde Nederlander, on
danks polano, iets van Mathijsen afwist.
Inderdaad is het te vreezen, dat wij tenslotte
toch niet een bij uitstek dankbaar volk zijn en
dat wij onze verdienstelijke mannen niet vol
doende eeren, al verzekeren velen het tegen
deel.
De zomerzegel ter eere van Dr. Mathijsen is
zeker niet misplaatst. Het is te hopen, dat ook
de Budelsche onderneming voor zijn gedenk-
teeken er moreel en financieel profijt van zal
hebben.
De zegel is vervaardigd door den graveur Kuno
Prinks, lector aan de Academie van Beeldende
Kunsten te Amsterdam.
Een van de gravure genomen photo, die in
het bezit is van prof. dr. Michaël in Den Haag,
zie een reproductie hieronder, heeft hierbij tot
basis gediend.
Het zal den intellectueelen postzegelverzame
laar, ook in het belang der ware en nuttige phi
latelic, interesseeren omtrent onzen thans ge-
vierden landgenoot en diens vinding wat naders
te vernemen. Ziehier wat ons uit brochures,
tijdschriften copieën van brieven is gebleken.
Op 4 November 1805 is Antoon Mathijsen te
Budel gedoopt als zoon van Lodewijk Herman
Mathijsen en Petronella Bogaers. 1) De vader
voerde er destijds de geneeskundige practijk uit
in het niet meer bestaande huis, nu kom nr. 99,
en werd als dorpsmedicus opgevolgd door zijn
anderen zoon, dr. H. J. Mathijsen (18091873).
Antoon Mathijsen leerde het heelkundig vak
vanaf zijn 18e tot zijn 23e jaar in de militaire
hospitalen te Brussel (1823 en 1824), te Maas
tricht (1825 en 1826) en Utrecht in 1827. Vanaf
18281868 was hij officier van gezondheid. Tij
dens den opstand in België verbleef hij in 1830
in de vesting ÏJperen, in 1831 bij het mobiele
leger. Nadien was hij in verschillende garnizoenen,
Haarlem, Vemo, Vlissingen en Breda, werkzaam
om daarna den militairen dienst met pensioen
te verlaten.
Mathijsen bleef ongehuwd. Gepensionneerd
woonde hjj te zamen met zijn eveneens onge
trouwde zuster te Hamont, waar hij op 14 Juni
1878 overleed. 2) Evenmin als zijn ouderlijk huis
bestaat nog dit woonhuis te Hamont. Ook zijn
graf is niet meer aanwezig. Het kerkhof is in
middels verplaatst. De grafsteen is gerestau
reerd en naar het nieuwe kerkhof te Hamont
overgebracht.
Rondom de uitvinding van Mathijsen heeft
zich, evenals steeds en overal bij alle uitvin
dingen, veel onverkwikkelijks afgespeeld. Ook
hier heeft de jalouzie hoogtij gevierd en den
uitvinder veel leed bezorgd.
Vooral z(jn toenmalige stadgenoot dr. J. P. HL
v. d. Loo, afkomstig uit Ottersum, gevestigd te
Venlo, trachtte de waar als zijn waar aan den
man te brengen en trok er mede naar tal van
ziekenhuizen in het buitenland. Dit was te
minder fraai, als men bedenkt, dat v. d. Loo
tijdens zijn kunstreizen aan Mathijsen brieven
schreef, waarin hij verklaarde dat hij propa
ganda maakte voor Mathijsens vinding. Hij
schreef van Parijs uit d.d. 23 April 1853 twee
maal onderstreept ,,votre appareil" en beval
zijn „dierbaren vriend" Mathijsen aan, in den
tijd zijner afwezigheid goed voor zijn (dit is
v. d. Loo's) patiënten te zorgen! (Brief uit
Brussel d.d. 17 April 1853).
Inmiddels pleegde hij plagiaat, zooals op
hetzelfde terrein en even voor hem üe Belg
Velpeau plagiaat pleegde op zijn landgenoot
Seutin. Met groote belangstelling lazen we in
dit verband o. m. een brief van dr. Mathijsen
aan den beroemden Larrey der Académie Im
périale de Médicine te Parijs, gedateerd uit
Budel d.d. 20 Jan. 1870. Wij zien hierin, dat zijn
vinding dateert van einde 1851, toen hij in gar
nizoen was te Haarlem, en dat hij van daaruit
zijn eerste brochure over het gipsverband
schreef; dat hij, in 1853 te Venlo komende, de
monstraties hield tegenover andere doktoren
van het garnizoen In die stad (o. a. aan dr. v. d.
Loo), en dat hij op 21 Nov. 1853 voor zijn uit
vinding eervol in een legerorder werd vermeld,
met toekenning van de ridderorde der Eiken
Kroon.
In een viertal brochures heeft Mathijsen zijn
vinding en haar aanwending uiteengezet (1852,
1854, 1857, 1860).
V. d. Loo zijnerzijds gaf van 18651875 een
drietal brochures uit, waarin hij zijn aandeel in
de uitvinding opvorderde. Dat aandeel wbb
echter niets anders dan de bekendmaking van
de vinding.
Alleen Mathijsen Dieef tenslotte alom als de
uitvinder gehuldigd. In 1865 kreeg hij van het
„Genootschap voor genees- en heelkunde" te
Amsterdam een gouden medaille, met het in
schrift:
VIRO DOCTISSIMO
A_ MATHIJSEN
inventor fasciae gipsiae
De medaille berust thans in het Historisch
Museum te Amsterdam.
In 1876, tijdens de medische tentoonstelling
te Philadelphia, werd hem de medaille ,,for
original invention and for the great value
thereof" toegekend.
In „La chirurgia degli organi di movimento"
van October 1938 komt over onzen uitvinder
een hoog, zeer hoog gestemd artikel voor van
prof. Putti te Bologna, die met zijn Zuidelijk
temperament ernstige pogingen doet boven de
toonzetting van prof. Polano's lied van 1869 (zie
hierboven) uit te komen.
In aansluiting hierop hield het R. K. Artsen
blad van Juni 1939 een artikel in van Pater
V(ermeulen) CssJR., dat vooral de godsdien
stige opvattingen van Mathijsen naar voren
brengt en deze in een helder, tevens gunstig
licht .stelt. Helaas is het artikel op bepaalde,
gemakkelijk controleerbare punten onjuist.
Zoo bijv. de lyrische beschrijving over de uit
muntende quaüteiten van Mathijsen als gezins
hoofd van zijn zes kinderen, die den priester
lijken of kloosterlijken staat omhelsden (blz.
156), terwijl onze Mathijsen geen kinderen had
en zooals gezegd ongehuwd was.
Wij kennen wel een achternicht en drie ach
terneven (naamgenooten) van dr. Antoon Ma
thijsen. Dit zijn de kleinkinderen van den eerder
genoemden dr. H. J. Mathijsen (zijn broer), die
te Budel de medische praktijk uitoefende in het
huis, waarin nu het restaurant Geers is geves
tigd (Kom no. 81). De drie achterneven wonen
te Weert, de achternicht is religieuze te Over-
pelt (België).
Wellicht is Pater Vermeulen met dezen in
de war.
Het is geen fout van beteekenis, omdat zij
de hoofdzaak (de uitvinding) niet raakt. Ook
als kinderloos ongehuwde heeft dr. A. Mathijsen
verdiensten genoeg om gehuldigd te worden,
zooals thans geschiedt.
Behalve met bovenvermelde medailles werden
zijn verdiensten erkend door de volgende onder
scheidingen: Metalen Kruis (5 April 1832). On-
derscheidingsteeken wegens langdurigen dienst
als officier (6 Dec. 1844). Ridder in de Orde van
den Nederlandschen Leeuw (6 Dec. 1847). Ridder
in de Eiken Kroon (14 Nov. 1853), speciaal voor
het gipsverband toegekend.
1) Als geboortedatum wordt opgegeven 4 Sept
1805.
2) Volgens sommigen Mei 1878; volgens nog
anderen 14 Jan. 1878.
ft
Gegoten van PERLITISCH GIE
IN AUTOMATISCHE UITVOJ^"'
VOOR COKES- KOLENGEBRU^
REEDS MEER DAN 4500 TÓEPASSiN
SHOWROOM en BIJKANTOOR: AMSTERDAM. Keizers rra<l>«
Neemt Uw bouwmaterialen
van
