LandspoNtiek en
partijen
Toenemende spanning m Syrië
en den Libanon
VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS
DONDERDAG 31 MEI 1945
Fransche kabinet beraadslaagt
Koningin en Prinses
in Breda's Kathedraal
Australisch „bruidschip"
Dr. van Mook over den toekom-
stigen status van Indonesië
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Bureau voor Redactie en Administratie; Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 26 ct. per week
De herleving van de politiek, inleiding,
zoo hopen wij, tot een politieke herleving
komt snel op gang. Verschillende par
tijen beginnen reeds verzamelen te blazen,
zij het op de oude wijs of in een nieuwe
toonzetting: Antl-Revoiutionnaire kringen
zoeken naar een breeder front in een
christelijke volkspartij: de Communistische
Partij heeft zichzelf opgeheven om een
democratische eenheidspartij te pro-
pageeren.
Wat de R.K. Staatspartij betreft, zijn in
verscheidene afdeelingen de werkzaam
heden weer opgevat, maar tevens treedt
r nig voorbehoud aan den dag omtrent
vorm en werkwijze, waarin de partij als
geheel opnieuw optreden zal, na de vele
„ondergrondsche" discussies, die over
haar zijn gevoerd en ten overstaan van
do kritiek, die op haar oude gestalte van
diverse zijde geoefend Is. In het Zuiden
des lands hebben leden van het oude
partijbestuur deelgenomen aan de op
richting van e~n Kath. Staatkundige
Vereeniglng, die een centrum van dis
cussie over de politieke taak en organi
satie der katholieken wi! zijn. In het
orgaan van het R.K. Werk'iedenverbond
bepleit oud-minister Romme, die als
pcitiek hoofdredacteur van het blad is
opgetreden, eveneens de noodzakelijkheid
v,3n zu'k een discussie-centrum, hier
'achter „vormingsinstituut" genoemd,
v arin de katholieken zich zouden bera
den o/er de al of riet noodzakelijkheid
en ge enschtheid van een Kath. politie-e
vei-kiezings-organlsatie, van ean Katholieke
partij dus, een vraag, die olger.s de
meening van den schrijver niet a priori
loch sieoh's op grond van een oord rel
over concre:e fe'telijke omstandigheden
tan v/erden beantwoord. Het is niet
duidelijk, -f prof. Romme de Staatspartij
zelf vn-rloopig als zulk een discussie-
co drum wonscht te zen, dan wel het
vorrrvngsc trurn buhen de partij zoekt,
vocals dat in het Zuiden is geschied.
D or deze tc-ei- enen van herstel en ver
nieuwing heen ging een oproep van De
Nod. Volksbeweging, die zo der zelf als
partij op te treden, nochtans een bezin
ninq over de grondslag n van de oude
partij-indeeling aan de orde stellen wil en
een bundeling van al'e krachten zoekt,
die op dan grondslag van een „persona-
isilscn socialisme", waarin persoonlijkheid
en gemeenschap beide tot haar volle recht
zouden ko^en, zich aan een gezamenlijk
constructief program van politieken, so-
cianl-economischen en cultureelen opbouw
willen wijden.
Terwijl aldus de partijen en partijver
houdingen nog in een tosstand van gisting
verkeeren en het nog langen tijd zal
duren eer deze tot helderheid zal komen,
kan de iandspoljjiek niet wachten. Zij heeft
door de opdracht van H. M. de Koningin
BEIROET, 30 Mei. (U.P.). Uit be
trouwbare bron verneemt United Press,
dat ongeregelde Syrische troepen felle
aanvallen hebben ondernomen op het
Fransche garnizoen van Dera nabij de
Transjordanische grens. Die aanvallen
zouden Maandagavond begonnen zijn en
nog altijd voortduren. Aan Fransche zijde
zouden tot dusverre vier dooden geval
len zijn. Het Fransche garnizoen weigerde
overgave en zeide, dat het hulp van de
luchtmacht verwachtte. Inmiddels zou de
kleine Fransche bezetting van Ezra zich
aan de Syriërs hebben overgegeven.
De toenemend kritieke situatie in
Syrië heeft een zekere ongerustheid bij
de Fransche regeering teweeggebracht, zoo
vernemen wij uit Parijs. Het kabinet heeft
Dinsdag langdurig vergaderd na ontvangst
van een rapport van Bidault.
Men verzekert, dat er diplomatiek verkeer over deze
kwestie grande is tusschen Parijs, Londen en Was
hington, daar de toestand te moeilijk werd en een
Amerikaansche bemiddeling noodig leek. De Franschen
houden echter vol, dat de Syrische kwestie in de
eerste plaats een Frarsche aangelegenheid is en dat
Frankrijk zijn volle vrijheid van handelen moet be
houden.
Ook het Engelschn Lagerhuis heeft zich Dinsdag
met de kwestie bezig gehouden. Minister Eden zeide,
dat het onvergeeflijk zou zijn als de gebeurtenissen
in Syrië den voortgang van den oorlog t'gen Japan
zouden schaden. Hij drong bij alle partijen aan op
voorzichtigheid en beleid. Voorts deelde Eden mede,
dar de Fransche troepen in Syrië eh dan Libanon
H.M. de Koningin en H.K.H. Prinses Juliana
hebben in de kathedraal van Breda een kerk
dienst bijgewoond. Z.H.Exc. Mgr. P. Hopmans
sprak de vorstelijke personen toe en betuigde
Haar de trouw van de Neder!andsche katho
lieken.
Na deze toespraak van den grijzen herder
van het bisdom Breda werd een plechtig Te
Deum gezongen, gevolgd door het Wilhelmus.
De dankplechtigheid werd besloten met het
„Christus vineit, Christus regnat, Christus im-
perat" zulks in treffende overeenstemming met
het devies, waaraan Hare Majesteit steeds
trouw is gebleven„Le Christ avant tout,
Christus voor alles".
tot formatie van een nationaal kabinet
een belangrijken stap voorwaarts gedaan
en heeft over de zich nog star ontwik
kelende partijverhoudingen heen een
concrete besis gevonden, die tot uiting
komt in de benoeming van twee forma
teurs tegelijk.
Hopen wij, dat de houding en ver
houdingen der verschillende groepen zich
zullen kristalliseeren rondom ean nationaal
kabinet, dat met alle kracht zal streven
naar herstel en vernieuwing.
slechts met 500 man zijn versterkt en dat Engeland in
voortdurend overleg is met de Ver. Staten en Frankrijk,
zulks wegens het gevaar, dat een snanning in het
midden-Oosten de verbindingswegen met den Pacific
zou blokkeeren. Tenslotte verklaarde Eden nog, dat
het Engelands laak was verbetering te brengen in de
situatie, die hij ernstig noemde. Overigens weigerde
hij op de zaak in te gaan wegens de delicare onder
handelingen, die gaande zijn.
Volgens Exchange Telegraph heeft Bidault, de
Fransche minister van Buitenlandsche Zaken, ver
klaard, dat het in Frankrijks bedoeling ligt Syrië en
den Libanon volledige onafhankelijkheid te geven en
alle troepen terug te trekken, wanneer een accoord
is bereikt, dat de Fransche economische en cultureele
belangen in deze landen waarborgt.
Uit een Australische haven vertrekt deze
week een „bruidschip" naar de Vereenigde
Staten met aan boord vierhonderd Australische
vrouwen, die met Amerikaansche soldaten zijn
gehuwd. Tusschen vier- en vijfduizend andere
meisjes wachten nog op vervoer.
„De Nederlandsche regeering hoopt
haar strijdkrachten voor den strijd in de
Stille Zuidzee zoodanig te kunnen op
bouwen, dat zij tweehonderdduizend man
aan dien strijJ kan laten deelnemen," zei
dr. H. J. van Mook gisteren te San Fran
cisco tijdens een persconferentie, de
laatste voor zijn terugkeer naar Australië.
„Dr. van Mook zeide verder dat de Nederlandsche
regeering van de bevrijding van Nederland af bezig is
geweest met de recruteering voor den strijd in het
Oosten en dat de reactie der vrijwilligers zeer bevre
digend is. Hij zei voorts, dat Nederland niet alleen
in staat zou zijn het menschenmateriaal te leveren,
maar ook voor het transport daarvan. Wat echter de
uitrusting betreft is Nederlani op zijn bondgenooten
aangewezen. Onze plannen voor herstel en steunver-
leening van Nederlandsch-Indië zijn klaar, zei hij
voorts, maar wij zullen voorloopig in verband met
het tekort aan materiaal tevreden moeten zijn met
hetgeen wij krijgen kunnen'
De Nederlandsche regeering streeft niet naar een
volledige opneming der overzeesche gebieden in het
ge meentebesr, zooals bij de Franschen het geval is, noch
wenscht zij het Britscle dorninionsysteem r a te volgen.
Van Mook zei, dat het Nederlansche systeem er een
zijn zal, waarbij de betrokken gebieden er hun eigen
wetten, financiën en economisch systeem op nahouden
en waarbij zij ten nauwste als deelgenoot, elk met
gelijke rechten, zullen samenwerken.
Wat trusteeship betrefr, zeide dr. van M«ok. dai hij
duidelijk besefte, dat enkele in dat verband afhanke
lijke gebieden een punt van bespreking zouden uit
maken op de conferentie te San Francisco, maar hij
verklaarde, dat de Indonesiër* dat vast en zeker niet
zouden wenschen, aangezien dit voor hun een achter
uitgang zou beceekenen. Men kan het d:n Nederlan
ders en Indonesiërs heel goed overlaten hun eigen
problemen op te lossen, zei van Mook, en ik ben er
zeker van, dat wij op die manier tot het gewenschte
resultaat zullen komen.
Ik zie een groote mogelijkheid inzake regionale
samenwerking, vervolgde ar, van Mook op een des
betreffende vraag over de mogelijkheid van een regio
nale overeenkomst waardoor de landen van het zuide
lijke deel der Stille Zuidzee op gelijke wijze als het
bestaande Zuid-Amerikaansche blok aan elkaar ver-
bonden^zouden worden.
Dr. van Mook verklaarde verder dat geen federatie,
zelfbestuur, onafhankelijkheid, dan wei deelgenootschap
van buiten af kan bereikt worden maar daarover be
slist diende te worden door de betrokken volkeren
zelve.