Toespraak van Z. H. den Paus DE WEG TOT ELKANDER Nieuwe bonnen Geen doorbraak bij Amersfoort Een catastrophe voorkomen OVERGANG VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZONDAG 3 JUNI 1945 Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544 Abonnementsprijs 26 cent per week TWEEDE ZONDAG NA PINKSTEREN BESTUUR IN DUITSCTILAND WAT ER LEEFT IN DE SPAARNESTAD HAARLEMSCHE COURANT Het geschil tusschen „herstel" en „vernieuwing", dat in den be zettingstijd velen bezig hield, is eigenlijk door de feiten opzij ge schoven. Het is opzijgeschoven door den omvang, dien de ver nieling en ontreddering van ons Jand heeft aangenomen, door de eischen, die het leven stelt, door de veranderingen, die in de ons omgevende wereld hebben plaats gegrepen of nog bezig zijn, zich stormachtig te ontwikkelen. De scepticus, die meenen zou, dat alles altijd weer tot het oude te rugkeert, kan ditmaal geen ge lijk krijgen. Herstel is alleen nog mogelijk in vernieuwing, en het is een juiste formule, welke beide Termen in de dubbele opdracht tot kabinetsformatie vereenigde. Onder de katholieke volksgroep zijn de vernieuwingsgedachten niet minder levendig dan in wel ke andere ook, en de katholie ken hebben tot begrip en ver werkelijking van de Nederland- sche gemeenschap een bijdrage te leveren, die eenerzijds onmis baar is voor een in de diepte te herstellen samenleving en die anderzijds in haar waarde en ka rakter door geen andere volks groep kan worden vervangen. Maar tegelijk rust op de voor mannen van het katholieke volksdeel, zoowel in zijn oude organisaties als in zijn nieuw- opgekomen strevingen en groe pen, een groote verantwoorde lijkheid voor de hooge geestelijke goederen, die weliswaar slechts zijdelings, maar toch ook onver mijdelijk, bij iedere vormveran dering van het maatschappelijk leven betrokken zijn; geestelijke goederen, die hun bron boven de aardsche maatschappij hebben en in eerste en laatste instantie aan de hoede der kerkelijke her ders zijn toevertrouwd, maar die een maatschappelijk leider bui ten acht laten of verwaarloozen kan. En dat geldt in het bijzon der voor alle vraagstukken, die het zoogenaamde „katholieke isolement" op cultureel, op so ciaal, op economisch en op poli tiek terrein raken. Zegt de spreuk eenerzij ds, dat men geen nieuwen wijn in oude zakken doet, een ander spreekwoord, al heeft het geen bijbelsch gezag, waarschuwt ertegen, oude schoe nen weg te werpen vóór men nieuwe heeft. Wij voor ons ge- looven, dat er inderdaad en al lereerst een nieuwe wijn geoogst, gegist en gekelderd moet wor den, en dat het dus niet, zooals de reeds genoemde scepticus mis schien meent, alleen maar een kwestie van zakken is en dat de inhoud hopeloos dezel'fde blijft; verschaalde wijn in nieuwe zak ken zal als maatschappelijk be drog in dezen tijd van harde wer kelijkheden slechts een kortston dig bestaan hebben. Maar het vraagstuk van het behoud in de vernieuwing, het vraagstuk van de waarborging der geestelijke goederen en zedelijke waarden en van de verzekering, voorzoo- ver dat in 's menschen hand ligt, van hun vruchtbare ont plooiingsmogelijkheid, is er een dat aan beide zijden van de lijn alle aandacht eischt; het pro bleem van oude en nieuwe schoenen hebben wij in het hui selijk leven goed genoeg leerer, kennen om het ook in het gees telijk, maatschappelijk bestaan niet te licht op te nemen. Als de teekenen ons niet be driegen, mogen wij aannemen dat^ dit in alle kringen van onze katholieke samenleving word., beseft en dat van beide zijden van herstel en vernieuwing sa men, de gelegenheid gezocht en geboden zal worden om daaraan alle nooöige aandacht te geven; dat verstandhouding op zijn minst vooraf zal gaan aan den strijd en, is die strijd onvermij delijk, het veid ervan veilig zal afperken en nat in het bijzonder de organisatie van de R. K Staatspartij, wanneer zij weer uit. haar omstreden stilte treedt, nie zal herrijzen als een bunker vair vooropgezette bewapening, maar als een voorloopig huis met velt? wonmgen en openstaande, ven In een toespraak tot het College van Kardinalen heeft Z. H. Paus Pius XII gezegd: „Wij zien thans, hoe de R.K. Kerk onder het nazisme heeft geledeivVan de 2800 Poolsche priesters, die in Dachau geïnterneerd werden, waren er in April j.l. nog slechts 816 in leven. Wij hebben naoit opgehouden, tegen het nationaal-socialisme te protesteeren. Moge een rechtvaardig rechter het lijden van Duitschland aanvaarden als een boetedoening voor het gepleegde onrecht. Vooral ook de kleine landen hebben het recht, een politiek en geestelijk systeem, dat door de meerderheid van hun bevolking woidt afgewezen, te verwerpen. De weg van wapenstilstand naar werke- lijken vrede zal lang en moeilijk zijn." SHAEF, 2 Juni (Reuter). Bij het in werking treden van het nieuwe ourgerlijk bestuur in de Rijnpro vincie onder militair toezicht, zal Dr. Wilhelm Marx op 17 Juni a.s. een rede uitspreken in de univer siteit van Bonn. De sociaal-demo craat Dr. Marx was in 1925 candi- daat van het Centrum en voerde met succes oppositie tegen Von Kin denburg, Rijkspresident en kan selier van de toenmalige republiek van Weimar. De vroegere gouver neur der Rijnprovincie en lid van net Centrum, Hans Fuchs, die op voorstel van Dr. Marx onder het militair bestuur van kolonel John son tot president benoemd zal wor den, zal een proclamatie uitvaardi gen. Tegelijkertijd meldt AFP, dat Frederik Sshafier, leider der Beier- sche Volkspartij voor Hitier aan ie macht kwam, door den geweste- njken Amerikaanschen militairen gouverneur Charles Keecan be- aoemd is tot tijdelijk minister-pre sident van Beieren. Schaffer heelt de opdracht een kabinet samen te stellen. Weer processies in Duitschiand REMAGEN, 2 Juni (O.G.P.) Ter gelegenheid van liet leest van Sa cramentsdag werden in het Rijnlana .veer de processies gehouden, dte sedert jaren door de Nazi's waren verboden. De autoriteiten van het vijftiende Arnerikaansche Igger hadden oen Katholieken daartoe verlui gegeven, nuizenden Duitsche katnoueken oi'okken onder het zingen van ker kelijke lederen door de straten. PROF. GEltBRANÜV' DANKT ENGELAND Op een afscheidspersconferentie te honden heeft de Nederlandsehe Minister-President Prof. Gerorandy dank betuigd aan het Britsche voik voor de verleende practische hulp, het medeleven en de gastvrijheid, betoond aan de Nederlapdsche ko lonie. Professor Gerbrandy zeide Ik hou van Uw land en ik bewon der het". Hij gaf zijn indrukken weer over zijn bezoek aan Nederland en zei dat één ding hem bijzonder had getroffen, namelijk dat de geest van Nederland absoluut gezond Is. in antwoord op vragen hem ge steld, zei hij onder andere dat de Canadeezen in Nederland geweldig populair zijn en dat zijn volk ook zeer dankbaar Is voor cte hulp van de Australiërs in het Verre oosten. DE N.Z.II.T.M. Naar de heer P. M. Gieske, eerste chef van den Uitvoerenden Dienst van de N.Z.H.T.M. aan het A.N.P. heeft medegedeeld, zal het zeker nog wel Augustus worden, voordat deze maatschappij haar tramdien sten kan hervatten. De door de Duitschers aangerichte schade valt wel mee. Op het traject Haarlem Leiden Is de brug bij Oegstgeest vernield, alsook bruggen op de tra jecten LeidenKatwijkNoordwijk en Den Haag. Tusschen Amsterdam en Purmerend zijn bruggen bescha digd. De lijn HaarlemZandvoort is geheel intact, van groot belang voor de badplaats, omdat de spoorlijn ge heel is opgebroken. Om den te verwachten grooten toeloop van reizigers voor de- inter local lijnen te kunnen opvangen, zr 1 waarschijnlijk een vergunning stelsel worden ingevoerd, precies als- bij de spoorwegen. Op verzoek van den Militairen Jcmmisaris te Haarlem deelt de Stads-Bibliutheek en Leeszaal mede. Jat in de Leeszaal op het Prinsen- pof (geopend van 1012.30 en van 1.305 uur) ter inzage zijn: Staats blad van het Koninkrijk der Neder- .anden 1945, Herstelwetgeving 1943- .944 (uitg. Militair Gezag) en: Pu blicatieblad Vdn het Militair Gezag. De politie te Haarlem heeft twee dieven van militaire paarden, aan gehouden, n.l. den 25-jarigen vracht rijder j. k. en den 26-jarigen vee houder j. w. Zij zijn aan de Cana- deesche militaire politie overge leverd. De stedelijke distributiedienst lieeft voor het district Haarlem de volgende borfnen aangewezen: R 13 van de tabakskaart Q 413 voor het koopen van <20 siga retten. A 04 van het inlegvel voor 2% li ter melk. Deze bon is geldig van 39 Juni. In verband met de regeling van den aanvoer van melk wordt men dringend verzocht de nieuw aangewezen melkbonnen, welke voortaan steeds op Maandag ingaan, deze ook uiterlijk op dien dag in te leveren. Men dient de meik van dag tot dag af te nemen. A.451 van de noodkaart IVe serie voor 100 gram versch vleesch zonder been. "Vleesch in bük of gedroogd vleesch mag op dezen bon niet afgeleverd worden. UITREIKING INLEGVELLEN NÜODSIAMK AARTEN In het centraal uitreiklokaal Vleeschhal zullen Dinsdag aan de houders van noodstamkaarten inleg vellen worden uitgereikt aan hen, wier familienaam aanvangt met de letters A van 910 uur, B 1011, C D E! 11—12.30, F G H I 1314.45; op Woensdag J K L M van 310 uur, NOPQ 10—li RST 11—12.30, V W X Y Z 13—14.45. Aan boven staande indeeling wordt zeer streng de hand gehouden. CENTRALE KEUKEN Iedereen, die zelf geen warmen maaltijd kan bereiden, wordt met ingang van 11 Juni in de gelegen heid gesteld om evenals voorheen voedsel te betrekken van de Cen trale Keukeu. Van Donderdag 7 Juni af zal Iedere deelnemer eqh- ter de distributiebonnen voor aard appelen groente, vleesch en vet, in moeten leveren; ook degene die thans deelneemt aan de Centrale Keuken en tot de ondervoeden be hoort. De R.K. Middenstandsbond is weer in functie getreden. Het Centraal Bureau is voorloopig gevestigd te 's-Hertogenbosch, Oranje Nassap- laan 9. Tot de kostbaarste verworvenhe den, die oorlog en bezetting ons ge bracht hebben, behoort ongetwijfeld de geest van eensgezindheid1, waar mede ons volk zich tegen onrecht en tyrannie verzette en waarbij verschillen van leeftijd en stand wegvielen 'vtoor het eene, groote doel: het welzijn van het vader land. Talloozen in den lande heb ben niet geaarzeld voor dat doel, met opzijzetten van persoonlijke be langen, groote offers te brengen er- velen zijn daarbij tot de uiterste consequenties gegaan en stelden de hoogste liefdedaad, door leven en bloed te geven vöor anderer wel zijn. Want „niemand heeft grootei liefde, dan wie zijn levten geeft vooi zijn vrienden." Dit gevoel van saamhoorigheiti en deze bereidheid tot het brengen van offers zijn in wezen in-en-in Christelijk en vertoonen een tref fende parallel met hetgeen St. Jan ons vandaag in het Epistel voor houdt: „Hieraan erkennen wij de liefde: Christus heeft Zijn leven gegeven voor onze broeders." In emeenschappelijk doodsgevaar leer den wij de betrekkelijkheid zien der onderlinge veeten en twisten; hon ger en ontbering openbaarden aan velen de onzekerheid Van alle be zit, terwijl de noodzaak, ons aan een te sluiten tegen vervolging en dreiging met concentratiekamp en dood, de scheidsmuren slechtte, die stand en positie zoo dikwijls hadden opgetrokken tusschen de zonen van een volk. Zullen wij dat, wat wij ons met bloed en tranen hebben verworven, thans onder het gewapper der vlaggen en in de feestvreugde om de herwonnen vrijheid gaan prijs geven? Wij zullen niet altijd het 'erschil In overtuiging kunnen over bruggen, dat ons Van anderen scheidt, doch wel is het mogelijk, elkandei met waarachtige Chris tenliefde tegemoet te tre'den on be reidheid te toonen, om in oprechte samenwerking te trachten, de won den, in ons volksleven geslagen, te heelen en gezamenlijk te arbeiden aan den wederopbouw van ons land. Vaderlandsliefde immers is niet slechts een nationale doch ook een godsdienstige plicht, be rustend op het vierde gebod. „Na God," zegt St. Thomas, „is het vooral ten opzichte van zijn ouders en van zijn vaderland, dat de mensch verplichtingen heeft." Er is daarom geen volmaakt Christen, of hij is tevens een volmaakt va derlander. Naar het juiste woord van onze Bisschoppen ligt dan ook de kracht van ons Volk „in een- rachtig samenwerken tot welzijn an het vaderland, met eerbiediging an. elkanders diepste overtuigin gen" (Brief van 10 Nov. 1940). E6n ontzaglijke taak wacht ons, eel werk moet worden gedaan, eel onrecht goedgemaakt. Indien vij echter in dezen geest geza menlijk arbeiden, zullen wij den vrede winnen, d.i. de inwendige rde van het land, gegrondvest op de rechtvaardigheid. K. eters en deuren, waardoorheen de volle voorjaarswind van het lieuwe leven waaien kan, tot tijdjeen wa: Toen na de bevrijding van 't Oosten van ons land de IJssei in Westelijke richting werd overgestoken, her leefde de hoop cp een spoedige be vrijding van het Westen. Voor Amersfoort evenwel stopte het of fensief en voor de zwaar beproefde bevolking der Westelijke Provincies beteekende dit de zooveelste teleur stelling. „Waarom stooten ze nu niet door? Als ze nou toch maar kwamen," verzuchtte iedereen. Neen, niet iedereen. In een on derhoud dat een verslaggever van A..N.P.-ANETA had met ir. G. B. R. Ie Graaff, hoofdingenieur-directeur van den Rijks Waterstaat en diens assistent, den hoofdingenieur C. in 't Veld, is hem duidelijk geworden, dat er ook menschen waren die met angst en beven een verder schrij den van het offensief tegemoet za ten en vurig- hoopten, dat een an- iere oplossing zich zou voordoen. Deze menschen waren de deskun digen van Waterstaat, die nauw keurig op de hoogte waren van de Duitsche voorbereidingen ten aan zien van verdere inundaties, en wis ten dat bij een doorbraak bij Amersfoort de vijand niet zou aar zelen alle sluizen open te zetten. Zij wisten dat in dit geval, behalve de hooggelegen steden, de provincies Utrecht, Noord- en Zuidholland, geheel onder water zouden zijn ge- loopen, hetgeen voor land en volk jcen wale catastrophe zou zijn ge en wijle de verhoud- 'gen' binnen weest. m buiten het kathoiu ,o kracht!-»Wij wisten," aldus de heer- de veld vastere vormen zullen heb-Graaff, „dat dit de bedoeling van ben gevonden. de Duitschers was en dat zjj^het lederen dag gaan we een stuk ooruit. Maar iederen dag komen weer nieuv/e wenschen bij, zoo- dat het nog heel lang zal duren ooraleer de Haarlemsche gemeen schap tevreden zal zijn. Verheugend as het verschijnen van den bak ker aan de deur, met in zijn kar oog gerezen wittebrooden, geschenk van Zweden. De bakker komt nu weer geregeld, zoodat de nare rijen Dij de broodfabrieken tot het oor- ogsverleden behooren. De bedelarij ,om wat eten" is afgeloopen; hier en daar heeft iemand den weg nog iet gevonden naar het juiste adres om geholpen te worden, maar dat is ook spoedig uit want het Roode Kruis in al zijn vormen heeft een geweldige populariteit in onze stad. Men is tevreden over het voedsel, ien biedt tegen elkander gewichts- oename op en de nare opmerking: „man, wat zie je d'r uit," heeft plaats gemaakt voor: „kerel, wat ben je bijgekomen." Omdat we meer weerstand krijgen, moeten we harder gaan werken voor opbouw van stad en vaderland. Er zal straks Veel geëischt worden en lan terfanten is onduldbaar. Een probleem is nog het eten koken. De overheid kan nu een maal niet toelaten, dat ieder op zijn eigen houtje maar hout ver zamelt en raak sloopt. Bloemendaal was de uitkomst voor velen, maar daar is nu een stokje voor gestoken. Ten eerste is het In de duinen zeer gevaarlijk door de mijnen en ten tweede kan nu niet meer goedge keurd worden, dat het landschap onherstelbaar verminkt wordt. „Maar hoe kom ik dan aan hout?" is de vraag. „Kunnen we niet twee uur per dag gas krijgen?" „Zou er geen petroleum beschikbaar gesteld kunnen worden?" De overheid begrijpt uw zorgen en als ze bij machte was, zou ze van daag nog een eind aan de misère maken. Oefen geen kritiek uit, kan ker niet, al is het moeilijk. Eerst moet uw honger gestild worden, dan komen de kolen. Er wordt ge daan wat mogelijk is. Blijft elkan der helpen, zoekt mogelijkheden om gezamenlijk te koken, laat uw zo- merkacheltje juist plaatsen etc. Daarenboven krijgen we thans veel eten, dat weinig brandstof vraagt en de Centrale Keuken is er weer voor iedereen. Wellicht is het mo gelijk, dat het wachten aan de uit- relklokalen sterk bekort wordt, want daarover zijn hier en daar klachten. Hoe zouden we er voor gestaan hebben als de geallieerden ons nog niet bevrijd hadden? Het antwoord op deze vraag moet u rustig stem men. Denk aan onzen wekroep in de zware oorlogsjaren: Moed en vertrouwen! Vertrouwen in de over heid, die dag en nacht werkt om onzen nood definitief optalie gebied te lenigen. v. W. MEN ZIJ GEWAARSCHUWD De bewoner van perceel Konin ginneweg te Haarlem heeft Za terdagmorgen om vier uur bezoek gehad van drie personen, waarvan de „leider" een band van de B.S. droeg en zeide dat nij huiszoeking kwyim doen wegens zwarten handel E.'&werd wat zeep in beslag geno men. De bewoner kreeg de mede- deeling, dat hij enkele uren later steid, kunnen Walcheren en de i gearresteerd zou worden door de B.S. Tot heden toe is van een „ar restatie" echter geen sprake geweest, peil van de waterreservoirs, die voor deze enorme inundatie moesten die nen, tot het maximum hadden op gevoerd. Gelukkig wisten de gealli eerden dit ook. Zij waren nauwkeu rig op de hoogte van de getroffen en voorbereide maatregelen, en had den van de inundaties betere kaar ten dan wij. Goddank is het anders geloopen en is ons land voor deze ramp gespaard. Echter nog na de capitulatie hielden de geallieerden er rekening mee, dat de Duitschers nog wel eens rare sprongen zouden kunnen maken. Zoolang de Duit schers in IJmuiden de vrije hand hadden, dreigde er groot gevaar. De Canadeezen beseften dat zeer goed, stormden niet in verwoede vaart op IJmuiden af, doch bena derden bet omzichtig, draalden er dagenlang om heen als de kat om de heete brei, om toen plotseling toe te slaan op het gunstigste mo ment. Nederland werd zoodoende voor een nationale ramp gespaard. DE INUNDATIE-GEVOLGEN „Wat de droogmaking der onder- geicc-pen gebieden betreft, deze verioopt zeer vlot," aldus de heer Be Graaff, „en met hulp van het materiaal dat in Amerika is be- Wieringermeer nog voor het •nieuwe jaar droog zijn. De rest van de inundaties zal reeds bin nen enkele weken tot het ver leden behooren. In hoeverre ech ter de bodem door het water on geschikt zal zijn geworden, moet natuurlijk nog blijken." zoodat men gewaarschuwd moet worden tegen nachtelijk bezoek van oplichters. Directie: J. J. Boenigter Waarn. Hoofdredacteur: Mr. L. G. A. ScUlIclitlug

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1945 | | pagina 1