)ns aandeel in den strijd tegen Japan De 16 Polen: vonnis geveld R.K. Sociale organisaties Vier concentratiekampen één jaar Okinawa: ste JAARGANG No." 23269 DONDERDAG 21 JUNI 1945 ureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544 a b k ü9 Abonnementsprijs 26 cent per week „Wij moeten in staat zijn Indië zeïf te bevrijden" Het bezoek van Mgr. P. Giobbe Secretariaat der Koningin in Den Haag Koningin eert oorlogsslachtoffers Strijd vrijwel ten einde Tweede Koninklijke inspectietocht V ri jheïdsstlraf fen Twente wacht op kolen Duitsche industrie werkt Pater Hentzen over eenheidsbewegingen Jeugd 's avonds binnen Aardappelen 51 NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT „Heit is mogelijk, dat Japan ten gevolge van de bombardementen den irlog staakt, maar het kan ook zijn, dat de géneraals toch blijven iorvechten, vreezend „hun gezicht te verliezen" en dan kan de irlog nog jaren duren," aldus verklaarde vice-admiraal Helfrich, bevel- tbber der Nederlandsche strijdkrachten in het Verre Oosten, tijdens n persconferentie. Er kunnen wel geen wapens meer worden aange- lerd. maar de Japanners hebben 3li jaar gelegenheid gehad om lorraden aan te Voeren. Buiten het moederland hebben de Japanners >g 1% millioen man onder de wapenen. Wij moeten in ieder geval •rgen zulk een strijdkracht ter zee, te land en in de lucht te hebben, t wij Indië kunnen bevrijden als de geallieerden zouden zeggen: „dat oet je zelf doen, het is je eigen grondgebied." Plee-Admiraal Helffrich heeft een ;eenzeiting gegeven van de maat- ;elen, die in nauw contact met de .gelschen werden genomen vanaf t oogenblik, dat wij als eerste Ja- n. den oorlog verklaarden. Op 12 icember 1840 was het de Neder- ïdsche onderzeeër O 18. die Japan eerste verliezen toebracht door in Golf van Slam vier troepentrans- rtschepen in den grond te boren, ji den beginne af stond het vast, t Ceylou en Australië behouden eesten blijven als zijnde de basis n waaruit een offensief zou kunnen irden gevoerd. Men kende zijn ei"en i-ikheid en daarom gold als devies: crbging tot het uiterste door "tjf. Zoo is ook te verklaren, 'i spreker zijn bevel gaf tot c in de Javazee. Onze vloot he vechten gehad tegen de acks van de japansche Marine. Onze koop vaardy marine heeft zich den oorlog kranig geweerd. De ge lieerde troepen vochten er als het >re om met Nederlandsche schepen rvoerd te worden. De schepen, 5lke ons van geallieerde zijde zijn ergedragen en welke wy nog hopen krijgen, bleven beneden sprekers Twachting. Spr. hoopte op een de- obilisatie der Amerikaansche Ma ne, waardoor schepen vrij zouden >men. Blijkens de publicatie van den tps. Schout-blj-Nacht F. W. Coster i de verovering van Laboean op orneo van evenveel belang voor ëd.-Indië als die van Okinawa voor e komende invasie In Japan. De Japansche vloot ln Ned.-Indië i geslonken tot een of twee kruisers, sn paar torpedojagers en enkele klei- iere vaartuigen. Van de luchtmacht i slechts zeer weinig overgebleven. eenige overgebleven Japansche trljdmacht in den Zuidwest Pacific estaat uit eenige divisies, verspreid ver vele eilanden, zonder verbinding n afgesneden van hun voorraad- f tra. ijeZ'en de geallieerde overmacht ter j "i in 9e lucht, meent Schout- I :ht Coster, hangt de bevrijding L -lod.-Indië slechts af van het eschikbaar zijn van voldoende .am- hlbietroepen en landingsvaartuigen, lu de oorlog in Europa is geëindigd, 5 dit slechts een kwestie van trans- lort. Nu de campagne ln Birma is fgeloopen zal de aanval op Malakka Ui de belangrijke gebieden van Ned.- Indië niet lang op zich laten wach- en, verneemt het A.N.P, ln Den laag. Inl<isschen groeit de geallieerde iiaclit te land, ter zee en in de lucht, ■li het bericht, dat Nederlandselie iiarlne-eenheden deelnemen aan de iperatics op Borneo, wijst er op, dat ils de aanval begint deze eenheden inder de geallieerde vloot zullen zijn 'oot de bevoorrading van de Invasie- itrijd'inachtcn, waarbij zich eveneens Vedcrlanders zullen bevinden, onder Ie Nederlanders op Ceylon heerscht le verwachting, dat zij het Kerstfeest lp Java zullen vieren. I Naar gemeld wordt, zouden meer lan een millioen mannen uit Ned.- hdi Is 'o„rs krerkza?m - Efc Pauselijke internuntius Z. H. 3xc. mgr. Paolo Giobbe is eenige iag^n geleden op het vliegveld eindhoven in ons land aangeko- nen °m namens Z. H. den Paus de epatrieerendien te bezoeken en iermouwd contact op te nemen met iet Episcopaat en met de oversten r&n kloosterorden en congregaties. pe internuntius herinnerde aan de sending levensmiddelen, die de Paus roor de Nederlandsche kinderen be- chikbaar heeft gesteld en zeide, dat Ie Pans op dit gebied nog steeds zorgt ïetgeen wellicht binnenkort weer zal alljken. De internuntius bracht voorts ie groove bewondering tot uitdruk king. die de P^us koestert voor de Nederlandsche bisschoppen, die Hij £ijn bests bisschoppen" noemde. >eeds tijdens de bezetting heeft de H. trader door bemiddeling van speciale priesters zijn hooge waardeering voor um vastberaden houding laten blij den. Tenslotte deelde Mgr. Giobbe aedIt Er&s» procurator van iet Nederlandsch episcopaat te Rome, icb in goeden welstand bevindt en -er veel voor de Nederlandsche zaak öeft gedaan. De internuntius zal on- twee weken in on3 land ver en. Vice-admiraal C. L. Helffrich Ter kennis wordt gebracht, dat het secretariaat van H. M. de Konin gin van heden af gevestigd is te 's-Gravenhage, Kneuterdijk 20. De particuliere secretaresse en de parti culiere secretaris van H. M. de Konin gin houden spreekuur des Dinsdags van 9 tot 12 uur. Het correspondentie-adres van het secretariaat van H. M. de Koningin te Breda, Haven 4, komt te vervallen. Namens H.M. Koningin Wilhelmina, heeft haar adjudant Jhr. de BeauXort een krans gehecht aan de ruïnes van het stadhuis van Heusden, waaronder 134 burgers den dood vonden, toen de Duitschers het gebouw in de lucht lieten springen. ONTSLAG DAME DU PALAIS Men meldt ons: H.M. de Koningin heeft ontslag verleend aan haar dame du palais, mevr. Th. N. van Loon, geb. Egicliiis, te Amsterdam. OKINAWA, 21 Juni (Unit. Press). De strijd op Okinawa is vrijwel ten einde. De laatste Japanners zijn in drie zeer kleine groepen opeengedron gen. Er rest nog slechts het uit schakelen der mitrailleurs door mid del van vlammenwerpers en hand granaten. Troepen verslagen Japan ners en halfnaakte inboorlingen ge ven zich aan de Amerikanen over. Anderen echter springen liever van de rotsen te pletter. Men berekent het aantal gesneuvelde Japanners op ruim 87.000, het aantal krijgsgevan genen op 2500. De Yorkshire Post publiceert een bericht, waarin wordt gezegd dat de Japanners mogelijkerwijs Singapore gaan ontruimen om' een insluiting daar te voorkomen. Dit bericht vindt zijn grond in de waarneming van een buitengewoon druk spoorwegver keer op Malakka in Noordelijks rich ting naar Bangkok. H. M. de Koningin en H. K. H. de Prinses hebben Maandag j.U weer een vliegtocht over ons land gemaakt, om in vogelvlucht de aangerichte vernielingen te kunnen aanschouwen. Ditmaal werd speciale aandacht aan Ooste lijk cn Noordelijk Nederland be steed. Vijf uren lang vloog het Dakota- toestel op geringe hoogte over de zomersche landouwen en gehavende steden. Van Gilze-Rijen uit werd over Maastricht naar het geteisterde Noord-Limburg' gevlogen. Laag cir kelde men boven Nijmegen om. ver volgens over den Ooi-polder, Panner- den en de Lijmers naar de Zutphen- sche puinhoopen te vliegen. In het Noorden trokken Gronin gen benevens de inundaties in de provincies eü de vernielingen in Delfzijl de aandacht van de Konink lijke bezoekers. Via de Wadden-eilan den, Den Helder en de Wierjngeijtneer vloog men naar den N.-O.-polder, dien H. M. na de voltooiing nu voor het eerst zag. Amersfoort met zijn af schuwelijk concentratiekamp, de Grebbelinie en Heusden waren ten slotte de plaatsen, die de volle be langstelling van de Koningin en de Prinses trokken. Naar Reuter uit Moskou meldt, zijn aldaar in het proces tegen de 16 Polen de vonnissen uitgesproken. De voornaamste beschuldigde, gene raal Okoelicki, kreeg 10 jaar vrij heidsstraf, drie der beschuldigden werden wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken, terwijl de overige be klaagden vrijheidsstraffen kregen variecrende van 8 jaar tot 4 maan den. Daags tevoren had de openbare aan klager zijn requisitoir gehouden en hadden de Polen gelegenheid zich te verdedigen. Okoelicki, aldus U.P., gaf toe, dat hij de Sovjet-Unie had gewan trouwd en daarom geweigerd had de wapenen der Poolsche verzetsbeweging in te leveren. Hij ontkende echter stellig, dat hij sabotage gepleegd zou hebben tegen het Roode Leger. Hij had integendeel tot het laatste toe tegen de Duitschers gestreden en de verzets beweging ervan weerhouden zich te gen de Russen te kecren. Gecompromitteerd Diplomatieke waarnemers ln Mos kou. meldt Ass. Press, verklaren zon der aarzeling, dat het proces tegen de 16 Polen een hoogst belangrijke ONVADERUANDSCHE HOUDING De militaire commissaris van het district Haarlem brengt in herin nering dat op 23 Juni die termijn verloopt, waarbinnen klachten kunnen warden ingediend betref fende onvaderlandsche houding van toiet personeel der politie te Haarlem, Heemstede, Bloemen- daal, Zandwoort, Velsen en Bever wijk en de marechaussee, afd. Hoofddorp. Ditzelfde geldt voor klachten toeta®ffende het personeel van de gemeentelijke diensten te Haarlem, Zandvoort, Beverwijk, Heemskerk, Haarlemmermeer, Haarlemmerliede en Spaamwoude. factor is In de te vernachten reorga nisatie van de Poolsche voorloopige regeering, waarover ln een ander deel van de hoofdstad besprekingen ge voerd worden, en voor de eventueele erkenning dier regeering door de Ver. Staten en Engeland. Zij wijzen er op, dat het proces te gen Gen. Okoelicki en de andere le den der ondergrondsche regeering en van het binnenlandsche leger in hooge mate de uitgeweken Poolsche regeering in Londen in discrediet heeft gebracht, zelfs zoo zeer, dat verder contact met die regeering van de zijde der geal lieerden moeilijkheden zou kunnen opleveren. In het proces is gebleken, dat de Poolsche regeering te Londen herhaal delijk anti-Sovjet-richtlijnen en zelfs orders voor spionnage tegen de Sovjet- Unie, de bondgenoote van Engeland en Amerika, heeft gegeven. Terwijl de fabrieken van Twente vergeefs wachten op de zoo zeer be- noodigde kolen en ruwe katoen, be schikken de Duitsche textielfabrie ken, vlak over de grens, over ruime voorraden. In de geheelc provincie Overijssel heeft de bevolking nog geen electrl- citeit of gas, maar in Nordhorn over de grens ziet men de groote textiel fabriek Niehues Dueling 's avonds baden ln licht. Het krachtstation te Ibbenbueren verschaft de energie. Andere fabrieken in Nordhorn en Gronau werken eveneens. Voor den oorlog importeerde de Twentsche industrie 400.000 ton ko len uit Duitschland, hetgeen de helft was van hetgeen benoodigd was. Op het oogenblik liggen groote hoeveel heden kolen klaar voor verscheping in de. in de nabijheid van Twente gelegen, Duitsche mijngebieden van Ibbenbueren en Dorsten, maar het schijnt onmogelijk te zijn, transport mogelijkheden voor déze kolen te vinden. Thans wordt 1000 ton grondstof fen naar Twente gezonden, maar het gebrek aan kolen is oorzaak, dat vooreerst nog tienduizenden arbei ders werkloos zullen moeten blijven, terwyl Nederland wacht op kleeren. Ruwe wol gearriveerd Medegedeeld wordt, dat de eerste zending ruwe wol, die voor de Ne derlandsche industrie door de regee ring werd aangekocht, thans van overzee in Nederland is aangekomen. De Tilburgsche industrie zou dus binnenkort weer kunnen gaan wer ken, indien de kolenvoorziening was geregeld, doch de kolenpositie te Til burg is juist uiterst somber. Nieuwe regeering in Noorwegen OSLO, 21 Juni (A.P.). De leider der Noorsche arbeiderspartij Einar Gerhardsen heeft een nieuwe coall- tle-reigeering gevormd, welke van daag aan Koning Haakon zal worden voorgelegd. Gerhardsen verklaarde, dat zijn kabinet de instemming heeft van de leiders der Noorsche politieke partijen en dat de aanvaar ding door den Koning slechts een formaliteit is. Bijna vijftienhonderd katholieke Haarlemmers hebben gisteravond ge luisterd naar een vlammend betoog van dr. Cassianus Hentzen O.F.M. op een bijeenkomst in het Concertge bouw belegd door de besturen der R. K. Sociale Organisaties. De Schola Cantorum van de Kathedrale Kerk St. Bavo zong onder leiding van dr. A. Kat meerstemmige gezangen voor de gevallenen, een dank-zang, het Credo en het Domine salvam fac. De heer J. A. Schippers sprak een kort openingswoord en kapelaan C. Broers, geestelijk adviseur der sociale organisaties, sloot de bijeenkomst. Nadat pater Hentzen een eere- saluut had gebracht aan het Episco paat voor de krachtige houding in de oorlogsjaren, zette hij eerst onzè katholieke scciaie normen uiteen en beantwoordde daarop de vraag waar om eigen sociale organisaties nood zakelijk zijn. Een groot deel van zijn rede was gewijd aan de eenheidsbewegingen, die hy een bekend verschijnsel na een oorlog noemde. Wij staan er hui verig tegenover, aldus spr., en wij Begin Februari 1944 werd de heer W. J. Hese laars, hoofdbestuurslid van den R. K. Bouwvakarbei dersbond en voorzitter van de afd. Amsterdam, door de Duitschers gearresteerd en naar Scheveningen over gebracht. Hy werd ervan beschuldigd Joden te heb ben geholpen en illegaal drukwerk onder zijn be heer te hebben. Bovendien wilde men van hem weten, waar de gelden van het kerkelijk steunfonds te vinden waren. Van 's mid dags 2 tot 's nachts 4 uur duurde het „krachtdadig" verhoor. maar tenslotte werd hij in een cel geslo ten, waar men hem op zekeren dag wat metsel werk opdroeg. Hij: pncest o.a. de spreekbuisjes, die de gevangenen van cel tot cel hadden gemaakt, dicht smeten. ,,lk stond versteld." al dus de heer Heselaars, „hoe vernuftig deze spreek buisjes waren gemaakt. Met speldep en naalden waren door de harde stee- nen gaatjes geboord of was langs de verwarmingsbui zen de kalk weggekrabd, zoodat er contact ontstond met de buurcellen. De ha venmeester van Rotter dam, die met 13 treilers naar Engeland had willen ontsnappen, maar opge vangen en naar Schevenin gen vervoerd werd, speel de door deze spreekbuisjes schaak met een heele gang gevangenen. Borden ston den op tafel of op den grond gekrast en uit zeep waven de stukken gesne den. Door de spreekbuisjes werd op papiertjes de- stand bekent gemaakt, door klopsignalen gaven de spelers aan, hoe ze de stukken verzetten. Natuur lijk heb ik de spreekbuisjes niet dicht gemaakt, ik smeerde 't cement er net jes omheen." Van Scheveningen werd de lieer Heselaars naar Vught gebracht, waar het draaglijk was vergeleken bij zijn volgend „adres" Da chau. Eerst al in den trein: 3 dagen met 85 man op gepakt in een goederen wagon zonder eten of drin ken. Bij aankomst in Da chau werden commando's gegeven, die, omdat ze on verstaanbaar waren, niet uitgevoerd konden worden. Waarop de capo's imet lederen riemen sloegen. „In Dachau moest ik helpen vijf nieuwe ovens te bou wen voor het crematorium, Daar kwam ik in kamers, waar duizenden lijken la gen opgestapeld. Er waren geen ovens genoeg om hen te verbranden. Ook aan de herstelling van de vergas singskamers «west ik mee doen." Na een infectie-ziekte aan het gezicht werd de heer Heselaars naar Mout- hausen getransporteerd. „Daar werden wij behan deld als varkens. We lagen in slijk, aten onze soep uit troggen en het enkele sneetje brood werd ons in de modder toegeworpen." Na Mouthausen volgde Neumark in Yoego-Siavlë. Daar moest gewerkt wor den in een tunnel bij een temperatuur van 38 gra den onder nul. Ook hier werd hij zwaar ziek en haalde hët bij den dood op. Op 7 Mei drong liet ge rucht door, dat de Engel- schen naderden. Drie ge vangenen, een Tsjech, een Slowaak en een Fransch- man. riepen 't heele kamp bij elkaar. Er verscheen geen S.S. Er werd besloten de voorraden te stelen en tc verdeelen en daarna de hekken open te breken. Er was niemand, die het be lette. Nu op marsch. 120 KM. op klompen. Toen stootten zij op partisanen, die hen hartelijk ontvin gen. Nog eens 80 K.M. loo- pen. Daar waren <je Engel- schen. „Ik ben de eenige van de' 17 Hollanders uit dit kamp, die dezen ver- schrikkelijken tocht heeft overleefd.'" Overal op de thuisreis werden de repatrieerenden uitstekend verzorgdin Rqime, waar liefdezusters de uitgeputte mannen verpleegden en de Paus en de Ned. consul gaven in geld en natura schonken, in Napels, in Marseille, waar een militaire kapel en eerewacht ter ontvangst gereed stonden. In eerste- klasse wagons ging het door Frankryk en België. Overal rijkelijk onthaal en spontane begroeting. Al leen in Nederland „Och, daar zal ilc maar niet over spreken. Geen hapje eten, geen slokje water." Toen de heer Heselaars in Amsterdam aankwam, was zijn lichaam nog ge heel gezwollen en kon hij nauwelijks e=n stap var- zetten. Hij is nu echter snel aan de beterende hand. En zijn geestkracht heeft hi| weer geheel her vonden. willen ons zelf blijven. Wij willen samen met anderen werken, maar niet samensmelten. De Ned. Volks beweging propageert het stelsel vair •personalistisch socialisme. Het woord is nieuw, aldus spr., maar de zaak geenszins. Ik imoet opkomen tegen insinuaties uit het eigen kamp, al3 zouden onze sociale organisaties de problematiek van den tijd niet meer aan kunnen, als zouden zy conser vatief zijn en (jus plaats moeten ma ken voor jongere bewegingen. Ik pro testeer met kracht als men met ons soll'darisme coquetteert onder een nieuwen naam. Spr. wees op de ko mende Stichting van den Arbeid, in den oorlog voorbereid door onze werkgevers en werknemers. Hij wees socialisatie in het algemeen af, ten einde de rechten van het individu in bescherming te nemen en beriep zich hier en op andere plaatsen op de Pauselijke Encyclieken. Voor een publiekrechtelijke organisatie der bedrijfsgenooten hebben onze kath. sociale vereenigingen gestreden, zij zijn de wegbereiders voor de corpo ratieve maatschappij. Tot slot richtte spr. zich speciaal tot de jongeren. Zij moeten him blik ken richten naar 'n wijden horizont, maar zU staan met hun voeten op hen, die zwoegden en ploeterden in het verleden. De militaire commissaris van de provincie Noord-Holland heeft een verordening uitgevaardigd, waarbij liet aan personen beneden 18 Jaar is verboden zich van 23 tot 5 uur buitenshuis te bevinden. De dis- tricts-commlssaris kan ontheffing verleenen. De directeur-generaal van de Voed selvoorziening maakt bekend, dat bon 51 der M.G.-kaart geldig is ver klaard voor 2 kg. aardappelen. Deze bon behoeft niet by de Centrale Keukens te worden ingeleverd. Zelf- verzorgers voor aardappelen mogen van dezen bon geen gebruik maken. GEWESTELIJK COMMANDO BS Met ingang van 15 Juni is ae heer E. van Vollenhaven, door den Eevelhebber Nederlandsohe Strijd krachten benoemd tot Oomiman- danfc Gewest 12 der Binnenland- scihB Strijdkrachten. De heer Van VoUenhciven was voorheen pl.v. Gewestelijk OomimamcEant Str.ll- dend Gedeelte. Met ingang van 511 Juni is het Gewestelijk Stafbureau gevestigd: Beemsteedsdhe Dreef 271.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1945 | | pagina 1