Noordwijk Koninklijke
residentie
Rusland tegen Japan?
D
Nieuwe bonnen
W'
Radio-kwartier
Limburg produceert nog
te weinig kolen
69ste JAARGANG No. 23282
o o
VRIJDAG 6 JULI 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
a k 4i9 Abonnementsprijs 30 cent per week
Het Loo nog niet bewoonbaar
f
Wilde staking op
mijn „Maurits"
Kranslegging op
soldatengraven
„De Burcht" aan den Koepel-
weg te Noordwijk, waar H. M.
de Koningin haar intrek zal
nemen
Herstellingsoorden van
Bisschoppelijke hulpactie
Geen vleeschbonnen
geen nieuwe schoenen!
van den minister
president
Rotterdam hervat
het werk
Loonsverhooging voor
bakkers
Morgenthau treedt af
Japanners verlaten Indië
„Herrijzend Nederland"
naar Hilversum
Op Borneo
Nieuwe Poolsche
regeering erkend
door Londen en Washington
Een overzicht van de Staatsmijn „Maurits"
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Zeer binnenkort kan H. M. de Koningin in Noordwijk worden ver
wacht, om zich daar voorloopig met een kleine hofhouding te vestigen.
Een aantal villa's aan den Koepelweg wordt haastig in gereedheid ge
bracht. H. M. de Koningin zal de kasteel-aehtige villa „De Burcht"
betrekken. Het is nog niet bekend, of de Prinselijke familie zich ook in
Noordwijk zal vestigen. Wel wordt de villa „Landkant," die dicht bij
„De Burcht" is gelegen, genoemd als verblijfplaats van de Prinsessen
en den Prins.
Waarom Noordwijk als tijdelijke re
sidentie is gekozen, ligt voor de hand.
Het Loo is nog niet bewoonbaar, de
Koningin heeft zich na haar vei*trek
uit Breda in een villa naast Het Loo
moeten vestigen. Noordwijk is de
eenige vrijwel onbeschadigde buiten
plaats in den omtrek van de hofstad.
Het kan met zijn villa's aan den Koe
pelweg de hofhouding, die grooter
schijnt te zijn dan te Breda, comfor
tabel herbergen. En in deze rustige,
gezonde omgeving zal H.M. eenige
verpoozing van geest kunnen vinden,
die zij na de jaren van harde inspan
ning zeker behoeft. Tevens is de lig
ging yan Noordwijk van dien aard,
dat een nauw contact mét Den Haag
kan worden onderhouden.
Op de staatsmijn Maurits te Lut-
terade is Dinsdag een wilde staking
•Uitgebroken, waarbij 3000 tot 4000 ar
beiders zijn betrokken. Ook op de
cokesfabriek is het werk neergelegd,
met het gevolg, dat de gasproductie
is stopgezet. De vakbonden hebben
zich uitdrukkelijk tegen deze staking
Uitgesproken.
Ir. Groothoff heeft medegedeeld, dat
hij aan de regeering zal vragen de re-
visiécommissle te benoemen, die de
geste der mijndirecties gedurende de
bezetting zal hebben te beoordeelen.
De minister van Verkeer en Energie,
ir. Th. van Schalk, is Woensdag te
Heerlen gearriveerd, teneinde bespre
kingen te voeren met de mijnbestuur-
ders, de vakbondsleiders en het Mil.
Gezag. Opgemerkt wordt, dat deze reis
reeds was vastgesteld vóór de staking
op de Maurits uitbrak.
Op Independence Day hebben de
minister-president prof. ir. W. Scher-
mcrhorn, de minister van Oorlog mr.
J. Meynen en Initenant-generaal ba
ron -f. J. G. baron van Voorst tot
Voorst, oud-commandant van het
veldleger, kransen gelegd op de gra
ven van Amerikaansche soldaten,
die rusten in Nederlandschen bodem.
De minister-president deed dit te
Margraten (L.), waar duizenden Ame
rikaansche soldaten, die in wijden
omtrek vielen, een gemeenschappelijke
laatste rustplaats hebben gekregen.
Z. Exc. hield daarbij een rede In
het Engelsch, welke per radio naar
Amerika werd uitgezonden.
Op de militaire begraafplaats te Son
ten Noorden van Eindhoven, waar een
vierhonderd Amerikaansche solda
ten werden begraven, die deel
uitmaakten van de beroemde pa
rachutistendivisie, welke 17 Sep
tember vorig jaar hier in den strijd
werd geworpen, vertolkte de minister
van Oorlog de gevoelens van dank
baarheid Jegens de gesneuvelden.
Op de militaire begraafplaats te
Molenhoek bij Hbumen (Gld.), waar
een achthonderdtal Amerikaansche
officieren en soldaten begraven lig
gen. verrichtte luitenant-generaal ba
ron van Voorst tot Voorst de krans-
legging, terwijl namens Z. K. H. Prins
Bernhard eveneens een krans werd ge
legd door een kapitein van diens staf.
De eerewacht op de begraafplaats werd
hier gevormd door een compagnie van
de brigade Prinses Irene.
De Ned. Ver. van Forensen heeft
telegrafisch den minister-president
verzocht een reisverbod uit te vaar
digen, opdat de forensen in de eerste
plaats hun werkgemeente kunnen
bereiken.
De Bisschoppelijke Hulpactie maakt
op het oogenlflik in Noordwijk enke
le pensions en villa's in gereedheid,
welke nog dezen zomer kunnen die
nen als herstellingsoord voor iiuls.-
moeders uit de groote steden.
Uiteraard is het aantal dergenen
die in aanmerking komen, zeer
groot. Een zeer strenge selectie zal
dan ook moeten worden toegepast.
Men wacht nog steeds op de aan
wijzing van een bon voor schoen
reparatie. Zooals het Rijksbureau voor
huiden en leder aan A.N.P.-Aneta des
gevraagd meedeelde, hangt dit niet
samen met de leerpositie, maar met
vervoersmoeilijkheden. Overigens is de
leerpositie nog niet zoo gunstig als
men mocht wenschen. Geïmporteerd
worden slechts weinig hulden en zoo
lang geen vleeschbonnen worden aan- treden Amerikaansch
gewezen, dus niet geslacht wordtl ko- financiën. Morgenthau
men ook geen huiden uit ons eigen
land ter beschikking.
Naar A.N.P.-Aneta verneemt
ligt het in het voornemen van
den minister-president binnen
kort te beginnen met des Vrij
dagsavonds van 9 uur tot kwart
over 9 voor de radio het woord
te voeren tot het Nederlandsche
volk en daarbij vraagstukken van
.•egeeringsbeleid te bespreken en
;oe te lichten.
De staking in de Rotterdamsche
haven is geëindigd en de werk
zaamheden zijn weer hervat. De
eenheids vakbeweging heeft echter
als voorwaarde gesteld, dat de
eischen 'der arbeiders vóór 26 Juli
dienen te worden ingewilligd. Zoo
niet, dan zou men zich gedrongen
zien, opnieuw een staking en wel
van landelijken aard te procla-
meeren.
Omtrent den afloop van de sta
king te Rottterdam, wordt nog het
volgende medegedeeld: Donderdag
middag heeft een vertegenwoordiging
van de stakingsleiding zich .bij den
burgemeester vervoegd en hem me
degedeeld, dat in een openluchtver
gadering was besloten de staking op
te heffen. De burgemeester heeft
zich daarop bereid verklaard den
minister-president te verzoeken de
betrokken vertegenwoordiging ln
audiëntie te ontvangen.
In het bakkersbedrijf is overeen
stemming bereikt over een algemeene
landelijke loonsverhooging van 25 pro
cent op de basisloonen. De loonsver
hooging zal voor het eerst worden
uitbetaald op Zaterdag 7 Juli.
WASHINGTON. 5 Juil (Reuter).
President Truman heeft hedenavond
medegedeeld, dat hij een ontslag-aan
vrage had ontvangen van Henry J.
Morgenthau junior, secretaris van de
schatkist. Dit is de tweede ontslag
name van een lid der Amerikaansche
regeering binnen zeer kort tijdsbestek.
Nog pas geleden nam Stettinius ont
slag' als staatssecretaris, om opgevolgd
te worden door James Byrnes. Het
ontslag van Stettinius werd op 27 Juni
1.1. bericht. Hem werd het voorzitter
schap gegeven van de delegatie--der
V.S. in de nieuwe organisatie der ver-
eenigde volken. President Truman
deed evenens mededeeling van ontslag
op aanvrage door den rechter van het
hooge gerechtshof Owen H. Roberts.
Voorts wordt gemeld dat de af ge-
minister van
in functie zal
blijven tot den terugkeer van president
Truman uit Europa.
MELBOURNE, 5 Juli. (Reuter).
Naar de correspondent van de
Daily Mail meWt, ztiju hier be
richten ontvangen volgens welke
een Japansche uittocht op groore
schaal uit Nederlandsch-Indië cn
zelfs uit Malakka ln Noordelijke
richting begonnen zou zijn.
Volgens denzelfden correspon
dent veronderstelt men In Mel
bourne, dat de Japanners de mo
gelijkheid van een Russische inter
ventie als een zekerheid beschou
wen en nu groote voorbereidingen
zouden treffen om aan een inval,
ook van die zijde, het hoofd te
bieden.
Men meent in welingelichte krin
gen te Londen, dat de aankomst
te Moskou van den Mongoolschen
minister-president maarschalk Choi-
balsan nauw samen hangt met de
Russisch-Chineesche onderhande
lingen welke momenteel aan den
gang zijn. Het plotselinge verschij
nen van den Mongoolschen minister
president in Moskou wordt daarom
in welingelichte kringen te Londen
opgevat als een aanwijzing, dat de
Sovjet-Chlneesche besprekingen niet
slechts beperkt zijn tot diplomatieke
en economische onderwerpen. Men
acht het thans aannemelijk, dat de
mogelijkheid van een deelneming
der Sovjets aan den oorlog in het
Vérre Oosten een van de eerste pun
ten op de agenda vormt. De zware
Amerikaansche verliezen op Okinawa
en de Phtlippijnen en hun gevolgen
voor de toekomst van den strijd heb-
94 50 gram zeep
101 400 gram brood
103 400 gram brood
103 125 gram versch vleesch of 4 oz
vleesch in blik of visch ln blik
104 4 oz vleesch in blik of visch
in blik
105 100 gram vet
106 125 gram boter
107 125 gram suiker
11)8 1 tablet chocolade
109 2 Uter melk
HO 2 kg. aardappelen
117 400 gram brood
118 900 gram biscuits
119 4 oz vleesch ln blik of visch
in blik
R 21 250 gram rijst of kindermeel
R 33 125 gram suiker
R 23 4 liter melk
Voor de' Centrale Keuken moet
worden ingeleverd104 voor vleesch
en 70 voor groente.
Naar wij vernemen hebben de mi
nister-president en de ministers van
Binnenlandsche Zaken en Onderwijs
tijdens hun Donderdag te Hilversum
gehouden besprekingen over het radio-
vraagstuk in principe besloten de uit
zendingen van ..Herrijzend Nederland"
voorloopig vanuit Hilversum te laten
geschieden.
ben, naar men gelooft, de Ameri
kaansche opinie des te meer zich
doen spitsen op deelneming van de
Sovjets aan den oorlog tegen Japan,
zelfs wanneer dit zekere territoriale
concessies aan de Sovjet-Unie zou
beteekenen.
Wat betreft den status van de re
publiek der Mongoolsche volken zij
opgemerkt, dat de republiek wette
lijk nog steeds voor Tsjoengklng deel
uitmaakt van de Chineesche repu
bliek. In feite trad zij reeds sinds
lang op als onafhankelijke staat, ln
nauwen samenhang met de Sovjet-
Unie. "Men neemt aan, dat de Sov
jet-regeering graag zou zien, dat dr.
Soeng, de Chineesche minister-pre
sident, thans te Moskou de onafhan
kelijkheid van Buiten-Mongolië zou
accèpteeren.
MANILLA, 5 Juli (Reu.ter). Gene
raal Mac Arthur deelt heden mede, dat
onderdeden van zijn luchtstrijdkrach
ten, die hebben deelgenomen aan de
gevechten op de Philippijnen, thans
direct tegen Japan opereeren van.
vooruitgeschoven bases.
De Australiërs hebben Manggar,
een vliegveld op 10 mijl ten N.O. van
Balikpapan, veroverd. Andere Austra
lische afdeelingen rukken het binnen
land in en zijn doorgedrongen in de
Japansche verdedigingswerken in het
gebied der Panderrserai-olieraffinaderij
ten Noordwesten van Balikpapan. De
troepen werden gesteund door Ameri
kaansche-en Australische vliegtuigen,
die zoowel van land als van vliegdek
schepen opstegen. De geallieerde vloot
heeft de Japansche stellingen in het
binnenland beschoten.
De Japansche hoofdmacht is langs
de kust naar het Noorden teruggetrok
ken onder druk van tanks en artil
lerie, naar het laatste olieveld op Bor
neo, dat nog in Japansche handen is.
LONDEN (U.P.). Het Britsche mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken
heeft gisteravond officieel medege
deeld dat de voorloopige Poolsche re
geering van nationale eenheid formeel
door Engeland erkend is als de wet
tige Poolsche regeering. Uit Washing
ton wordt gemeld dat een dergelijke
erkenning door de Vereenigde Staten
vrijwel gelijktijdig is geschied.
Deze erkenning van de regeering" te
Warschau houdt automatisch de
desavoueering ih van het Poolsche
kabinet in Londen, dat den geheelen
oorlog door als de wettige Poolsche
regeering Is beschouwd en dat de re
geering te Warschau nog altijd niet
erkent. Dit kabinet controleert de
Poolsche militaire strijdkrachten, die
onder Britsche commandanten ln Ita
lië en Noordwest-Europa staan.
Er worden uitgebreide maatregelen
getroffen voor de demobilisatie der
oudste lichtingen van het Hoode
Leger.
Behoudens ln de staats
mijn Maurits, waar de
zer dagen een wilde
staking is uitgebroken,
wordt in het Zuid-Limburg-
sche kolenbekken overal ge
werkt voor de steenkool
voorziening van Nederland,
zonder welke van herstel van
het door den oorlog verlamde
bedrijfsleven eenvoudig geen
sprake kan zijn. Dat ziet
men in de mijnstreek zeer
wel in en ook de meeste
mijnwerkers zijn daarvan
diep overtuigd. Niettemin
kunnen de Limburgsche
mijnen, die vóór den oorlog
een dagproductie bereikten
van 45000 ton. op dit oogen-
bllk slechts 16000 ton steen
kool per dag produceeren.
En wanneer men nu weet,
dat. wil men overal ln Ne
derland dezen winter op be
kool uit Zuid-Limburg nslar
het Noorden nog belemmerd
wo. t door zeer groote moei
lijkheden. zoodat er op dit
oogenblik reeds in het Zui
den een voor het Noorden
bestemde steenkoolvoorraad
van vierhonderdduizend ton
gex-eed ligt, die niet vervoerd
kan worden.
as men ln Nederland
dus reeds vóór den
oorlog genoodzaakt
een beroep te doen
op het buitenland, omdat de
Limburgsche kolenproductie
wel quantitatief doch niet
cmalita,tief ln staat was in
de behoefte te voorzien,
land zullen moeten worden
geïmporteerd, zelfs al zou
den in de toekomst Neder
landsche kolen in ruil daar
voor moeten worden uitge
voerd. Voor het transport
naar het Noorden is het ver
der noodzakelijk, dat de Maas
zoo spoedig mogelijk bevaar
baar wordt gemaakt voor
schepen van 2000 ton. Dit
zal vermoedelijk uiterlijk op
20 Augustus het geval zijn.
Dan is het echter ook, niet
het oog op den komenden
winter, de hoogste tijd.
aarnaast aal het een
zaak van hoogste en1
bitterste noodzaak
blijven, dat de Lim
burgsche kolenproductie
weer zoo spoedig mogelijk
een peil bereikt, dat de ver
gelijking met hèt productie-
peil zoo niet van vóór den
den oorlog dan toch zeker
ULH UUHUt; llttll lOuil fJCAwl
thans is Nederland zeker, van bezettingsjaren kan
tenminste voorloopig, aan- fioorstaan Tn rilt vcrhïnri i
gewezen op hulp uit het bul- hef van belang na te iaan
tenland. De heer Groothoff aa,. Lme 1n
deelde ons dan ook mede, aan- ™el*e .schommeling-n
perkte schaal kunnen stoken dat van Nederlandsche zijde
en wil men eveneens in be
perkte mate kunnen be
schikken over gas en elec-
triciteit voor het bedrijfs
leven en voor het huishou
den. een dagproductie van
minstens 26000 ton een ab
solute noodzaak is. dan be
seft men. hoe zorgwekkend
de toestand in Nederland
ook in dit opzicht thans
nog is.
Daar komt nog bij. dat.
zooals de heer Groothoff.
directeur van de staatsmij-
het verzoek tot de geallieer
den is gericht, om althans
gedurende de overgangspe
riode het surplus te leveren,
dat noodig is om te komen
tot een kolenpositie die
overeenkomt met een dag
productie van 26000 ton. Dat
beteekent dus, dat er lage-
lijks gedurende zeker drie
rnaanden tienduizend ton
de Nederlandsche koienpró-
ductie het laatste jaar is
onderhevig geweest. Het
aaggemiddelde van de Lim
burgsche mijnen bewoog zich
in de maanden Januari tot
Augustus 1944 rond de 34000
ton. In de staatsmijnen' al
leen echter is de productie
sinds Juli 1944 tot 9 Juni
IJ. met meer dan de helft
gedaald. In Juli 1944. dus
van 5143 in de tweede week tekort te voorzien was Ne
va n Mei was eeni gevolg' van
het feit, dat er op 11 en 12
Mei j.l. niet is gewerkt in
verband met de bevrijding
van Nederland.
Men ziet dus: er is hier
sprake van een abnormaal
groote cxaling in de kolen-
steenkool in Nederland moet
worden Ingevoerd. Hoewel de Zuid-Limburg, bedroeg de
geallieerden het belang hier- dagprodtictie van de staats-
van ongetwijfeld Inzien en mijnen 21395 ton. pe ge
nen te Heerlen, ons in een zeker bei-eid zijn de helpen- middelde dagproducties van
onderhoud mededeelde, de de hand te bieden, zal men de daarop volgenae maanden
moeten afwachten in hoe- waren echter: October 5101.
verre gij feitelijk in staat hovember 5813, December
zullen zijn aan de Neder- 7232, Januari 7800, Februari
landsche wenschen tegemoet 8530 Maart 9110, April 9800.
te komen terwijl zij tusschon 29 April
Wat de gaskolen betreft, en 9 Juni varieerden van
vlak voor de bevrijding van productie, juist in de perio-
------ - - - de na de bevrijding, een da
ling die veroorzaakt wordt
Limburgsche kolen niet bij
zonder geschikt zijn voor de
gasproductie reden waar
óm men vroeger regelmatig
en op vrij groote schaal z.g.
gaskolen uit het buitenland
importeerde en dat boven- deelde de heer Groothoff ons 5143 tot 10302 ton. Het ab-
doór een reeks van omstan
digheden, die wij ln een
volgende beschouwing zul
len bespreken. Eén daarvan
willen wij echter nu reeds
noemen. Zij ls te vinden in
het ontbreken van allerlei
voor het mijnbedrijf nood
zakelijke materialen1, die
door de Duitschers zijn ver
dien het vervoer van steen- mede, dat deze uit Duitsch- normaal lage productiecijfer nield of geroofd. Om ln dit
derland aangewezen op oul-
tenlandsche hulp. aoch die
hulp is aanvankelijk nog'al
teleurstellend geweest. Van
de 8000 ton materiaal, die
in de periode van September
tot April J.l. werd aange
vraagd by de Shaef. is by-
vooilieeld slechts 106 tot*
geleverd. Inmiddels Is ech
ter, naar wij van dón hear
Groothoff vernamen, een
aanmerkelijke verbetering ln
de situatie ingetreden. Mijn-
hout wordt b.v. op dit
oogenblik regelmatig uit
Duitsch land ingevoerd- En
het ziet er naar uit, dat de
levei-ing der overige noodza
kelijke matei'ialen door de
geallieerden Inderdaad met
kracht zal worden ter hand
genomen.