Gelijke behandeling van alle papiergeld
r
Nederlandsehe landingen
bij Balikpapan
Zuivering van officieren
Electriciteit op komst
Duizend bommenwerpers boven Tokio
69ste JAARGANG No. 23285
o
DINSDAG 10 JULI 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
Maatregelen niet gericht tegen
betrouwbare landgenooten
Minister van'Financiën
spreekt
Koningin bezoekt
Putten
Geen athletiek-
kampioenschappen
De proef op de som
V.-
Duitsche staf naar
Britsche kolonies?
Nederland erkent
Poolsche regeering
Betrouwbaarheid en geschiktheid
Kader voor de
expeditie-macht
Explosie verwoest
Duinkerken
Truman vertrokken
Op weg naar
verbroedering
Geen clandestien verbruik meer
Schoenreparatie
Nieuwe regeling
PETROLEUM
Halve liter op 111 en R24
f 20 millioen schade
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Ter toelichting van de genomen maatregelen betreffende de inlevering
van honderd gulden-biljetten, heeft de minister van Financiën, prof.
mr. P. Lieftinck Maandagavond een radiotoespraak gehouden, waarin
hij de motieven verduidelijkte, welke de regeering hebben geleid om
maatregelen te nemen tot zuivering Van ons geldwezen.
gevallen een onwettige handeling tot
grondslag moet hebben.
In het binnenland vervult een be
langrijk deel van de bank- en munt
biljetten een onmisbare rol in de
circulatie. Daarom zijn wil genood
zaakt hier een anderen weg te be
wandelen. De mogelijkheden, die ons
ten dienste staan, zijn beperkt. Dit
dwingt ons om datgene, wat wel
licht beter in een alomvattenden
maatregel zou zijn opgenomen, thans
in een aantal op elkaar volgende
stappen te doen.
Uit mijn uiteenzetting zal het u
allen duidelijk z(jn geworden, dat
wij uitsluitend om technische rede
nen een zekere gradatie moeten toe
passen, welke aan liet beginsel vail
de gelijke behandeling van alle
papiergeld, groot of klein, niet de
minste afbreuk doet.
Aanstonds zult u met de ingele
verde biljetten belasting kunnen
betalen en zekerheid kunnen stel
len voor belastingen, die u -in de
toekomst zult moeten betalen. Dit
geeft vooral voor den eenvoudiger)
man een weinig bevredigende rege
ling aan. De belastingschuld, die hij
heeft te betalen en de aanslagen die
hij verwachten kan, zullen waar
schijnlijk niet zulke bedragen beloo-
pen, dat hij er op behoeft te reke
nen, dat de door hem ingeleverde
som voor 100 pet. blijvende fiscale
bestemming zal krijgen. Ook besef
ik. aldus de minister, dat er ge
vallen zullen zijn, waarin doof den
getroffen maatregel iemand, die toe
vallig zijn overgespaarde geld voor
namelijk in f100 biljetten ter be
schikking houdt., in de ietwat on
aangename positie komt te verkoe
ren, dat de vrije' beschikking daar
over ineens wordt geblokkeerd. Deze
nadeelen zijn tot mijn spijt bij een
regeling, waarbij het om milliarden
gaat, niet te voorkomen, maar ik
geef u de verzekering, dat niets, wat
goed uitvoerbaar is, zal worden ver
zuimd om aan deze bezwaren tege
moet te komen. Zoodra het pro
gramma van geldzuivering zal zijn
voltooid en het onderzoek naar het
besmette geld voltrokken, zal op de
blokkade een geleidelijke deblokkee
ring volgen, die echter wel eens een
paar maanden op zich kan laten
wachten. Intusschen zal het moge
lijke worden gedaan om in indivi-
öueele gevallen bijzondere hardhe
den te verzachten.
Overigens doe ik gaarne een be
roep op u allen om ten opzichte van
deze aangelegenheid elkaar zooveel
mogelijk bij te staan, b.v. opdat
landgenooten, die in moeilijkheden
geraken omdat zij hun beschikbare
geld toevallig voornamelhk in bil -
jetten van f 100 hadden belegd, ge
durende de eerste dagen of weken
Bij alle goede vaderlanders leeft
de wensch, aldus de minister, dat wij
aan collaborateurs en de zwarte han
delaren hun ongerechtvaardigde
winsten ontnemen. Daartoe is noo-
dig, dat wij ten spoedigste weten
waar zich het besmette geld be
vindt. Wij zullen er niet voor terug
deinzen het in zijn meest verborgen
schuilplaatsen op te sporen. De
kanker van het besmette geld moet
rigoureus worden uitgesneden.
Het bedrag van de bankbiljetten
ln circulatie, dat in 1939 goed één
milliard gulden bedroeg, is in den
bezettingstijd tot méér dan vijf mil
liard gestegen. Daarnaast zijn er nog
de zilverbons, de saldi van de reke
ninghouders bij den postcheque- en
girodienst en bij de particuliere ban
ken, die eveneens sterk zijn geste
gen. Als hier niet krachtdadig wordt
ingegrepen, dreigt niet alleen een
rampspoedige inflatie, maar ook de
lust om het normale en regelmatige
werk te hervatten wordt op beden
kelijke wijze geremd door de moge
lijkheden, die er nog altijd bestaan
om op de zwarte markt ongerecht
vaardigde winsten en verdiensten te
maken. De ervaring heeft geleerd,
dat vooral de kleine man, en met
name de kleine spaarder, daarvan in
de eerste plaats de dupe wordt.
De collaborateurs en de zwarte
handelaren zijn uitgesproken belas
tingontduikers. De verdiensten, die
zij hebben gemaakt, zijn voor een
groot deel in geld verstoken. Wel
trachten zij zich daarvan op aller
lei wijzen te ontdoen, maar ergens
blijft het. Daar waar het komt. zul
len wij het opvangen en registree-
ren, en geen moeite zal ons te veel
zijn. Wij zullen niet aarzelen den
bewijslast van de rechtmatige ver
krijging en van de goede trouw op
hen te leggen, bij wie het bésmette
geld wordt aangetroffen. Bij de fat
soenlijke lieden, die er nog in over-
grooten getae zijn, behoeft dit geen
bijzondere onrust te verwekken. Zij
zullen er gemakkelijk in slagen het
onderzoek, indien dit hen treft,
zonder bezwaar te doorstaan.
Ik leg er bijzonderen nadruk op,
aldus de Minister, dat u den maat
regel van het inleveren der honderd
gulden-biljetten slechts als een on
derdeel moet zien van de voorgeno
men totale geldzuivering. Zij vindt
al dadelijk een zeer belangrijk com
plement in een voorziening, die in
het buitenland is getroffen.
Zaterdag zijn er telegrammen uit
gegaan naar de centrale banken en
andere financieele Instellingen in
t buitenland, waarin verzocht wordt
alom alle aankoopen van Neder-
landsch bank- en muntpapier ter
stond te staken. De maatregel, die
door ons in het buitenland is geno
men, heeft dus niet alleen op de
honderd guldenbiljetten, maar op
alle Nederlandsch papiergeld betrek
king. De uitvoer van Nederlandsch
geld ls reeds lang verboden, zoodat
de aanwezigheid van groote bedragen
daarvan buiten onze grenzen in vele
Onderhoud met getroffenen
H. M. de Koningin heeft dezer
dagen een onverwacht bezoek ge
bracht aan de gemeente Putten
H. M. werd op het gemeentehuis
ontvangen door den waarnemend
burgemeester, den heer G. G. Nu-
man, een bekende illegale figuur
op de Veluwe. Toevallig was daar
een vergadering van illegale werkers
gaande; met hen onderhield H. M.
zich geruimen tijd. Daarna bracht
zij een bezoek aan Pieter Ooster-
brdek, die door de Duitschers in zijn
ruggemerg was geschoten en nu ver
lamd op bed ligt. Ook bezocht zij
den heer Thijssen op zijn ziekbed.
In het ..Puttértje" sprak zij met de
35 teruggekeerden uit Duitschland,
van wie de meesten nog in zeer
^hten l,cliameIljken toestand ver-
keeren. Dit onverwachte bezoek van
de Koningin liet niet na op allen
een diepen indruk te maken.
Naar wi| vernemen zullen er dit
Jaar geen Nederlandsehe athletiek-
kampioenschappen gehouden worden.
Wel worden op 18 en 19 Augustus
wedstrijden gehouden in het Olym
pisch Stadion te Amsterdam, waar
van het programma gelijk is aan dat
wan'de kampioenschappen In dit
Programma is een invitatiewedstrijd
opgenomen voor bekende buiten-
landsche athleten. Hiervoor zijn uit-
KC-'iooüigdGunder Hagg (Zweden),
WUson (Engeland), Hansenne Fr.),
en Poulsen (Denemarken).
aan wat kleinere coupures worden
geholpen. Voorzichtigheid ls daarbij
natuurlijk geboden, want de houders
van het besmette geld zullen trach
ten nog zooveel mogelijk daarvan
onder dak te brengen. Beperkt uw
onderlinge hulp dus tot betrouwbare
personen.
De minister eindigde zijn toe
spraak aldus
Ons land heeft behoefte aan nieuw
geld en aan vernieuwde menschen.
Mijn taak op dit gebied ls in de eer
ste plaats om u aan het nieuwe geld
te helpen. Ik hoop en vertrouw, dat
gij allen den weg zult vinden om
daarmede als vernieuwde menschen
om te gaan.
Zooals bekend, zijn in ons land
Duitsche krijgsgevangenen o.a.
belast met het opruimen van mij
nen. Het gebeurde een dezer
dagen, dat een groep van deze
mljnendelvers, na pertinent be-
weerq te hebben, dat een bepaald
strandgedeelte door hen volledig
van mijnen was gezuiverd, gesom
meerd werd er maar eens „gearmd
overheen te hossen".
Het bleek een kortstondige
vreugde te zijn. Met enkele mij
nen vlogen ook zoovele Duitschers
de lucht in.
Een volgend strandgedeelte
werd vlekkeloos gezuiverd
GUAM. 9 Juli (Reuter). Een sterke
strijdmacht, opgestegen van vlieg
dekschepen der Amerikaansche
Zuidzeevloot, beukt thans Tokio,
De bommenwerpers, die deel uit
maakten van de Amerikaansche
derde vloot onder admiraal Halsey,
bewerkstelligden een volledige ver
rassing.
Vier vliegtuigmoederschepen na
men aan den strijd deel, n.i. de
Lexington, Essex. Independence en
San Jacinto, vier slagschepen, vier
kruisers, benevens een groep tor
pedojagers. Ruim duizend vlieg
tuigen der marine namen aan de
operatie deel.
Verder meldt Reuter uit Manilla,
dat. Nederlandsch-Indische troepen
twee amphibielandingen hebben uitge
voerd op de Noordelijke kust van dc
baai van Balikpapan. De omvang en
NEW-TORK, 9 Juli. (Reuter).
Uit Frankfort a. cl. Main wordt be
richt: stafofficieren van de Britsche
en Amerikaansche legers bespreken
op het oogenblik de verbanning
van de leden van «e\n IFultschen
generalen staf naar de Britsche
kroonkolonies. Er is voorgesteld, dat
zij in kleine groepen zullen worden
verdeeld en niet hun gezinnen wor
den weggezonden om voortaan b.v.
op de Falkiandeilanden of Brltsch
Honduras te leven.
Wij vernemen van officieele zijde,
dat de Nederlandsehe regeering de
Poolsche regeering te Warschau heeft
erkend.
De officieren, reserve-officieren en
cadetten van de Koninklijke Land
macht, die gedurende den oorlog na
14 Mei 1940 geen feiteliiken militai
ren dienst hebben gedaan, zullen
zoo spoedig mogelijk voor een door
den minister van Oorlog aangewezen,
commissie verantwoording moeten
afleggen van hun gedragingen gedu
rende den tijd, dat zij zich in vij
andelijk of in door den vijand bezet
gebied bevonden.
Van deze verantwoording zijn uit
gesloten de officieren die, nadat Ne
derland door den. vijand was bezet,
onmiddellijk ln krijgsgevangenschap
werden gevoerd en de eerewoord
verklaring niet wenschten af te leg
gen.
Bij beschikking van den minister
van Oorlog van 7 Juni 1945 zijn,
zooals wij reeds berichtten, voor de
beoordéeling van het officierkorps
twee commissies aangewezen. Deze
zullen het officierkorps beoordeelen
op zijn algemeene geschiktheid en
politieke betrouwbaarheid, en den
minister adviseeren ten aanzien van
degenen, die op grond van hun ge
dragingen waardig zullen worden
geacht in actieven dienst in de Ko
ninklijke Landmacht te blijven.
De minister van Oorlog maakt
bekend, dat nadat de ingestelde
zuiveringscommissies Iran taak te
dezer zake zuilen hebben verlicht
nog ln deze maand enkele honder
den beroeps- en reserve-officieren
van jongeren leeftijd dan 45 jaar
alsmede een groot aantal jonge on
derofficieren en oorlogsvrijwilligers
naar Engeland zullen vertrekken als
eerste kader voor de ln vorming
zijnde expeditiemacht.
Van de beroepsofficieren komen in
de eerste plaats hiervoor in aanmer
king degenen, die zich hiertoe gene
gen hebben verklaard. De reserve
officieren, onderofficieren en oor
logsvrijwilligers van deze groep wor
den in hoofdzaak geput uit degenen,
die zich bij de aanmeldingsbureaux
voor oorlogsvrijwilligers in de provin
ciën Noord-Holland, Zuid-Holland en
Utrecht hiertoe hebben aangemeld.
De aangewezenen zullen zich om
streeks midden Juli op nader aan
te geven data moeten melden in het
kamp te Mill (N.-Elr.). In verband
met de slechte verbindingen ge
schiedt deze bekendmaking langs
dezen weg, opdat zij, die kunnen
verwachten voor indeeling bij deze
groep in aanmerking te komen, zich
hierop reeds kunnen voorbereiden.
De definitieve persoonlijke oproeping
volgt zoo spoedig mogelijk.
In de volgende maanden zullen nog
verschillende groepen officieren, on
derofficieren alsmede belangrijke
aantallen oorlogsvrijwilligers voor
opleiding' en Indeeiing bij de K.M.
naar Engeland vertrekken. Voor deze
volgende groepen zal ook uit de aan
meldingsbureaux uit de overige pro
vinciën worden geput. Het personeel
der Binnenlandsche Strijdkrachten
geniet hierbij de voorkeur. Hierom
trent volgen nadere publicaties.
Naar aanleiding van gebleken mis
verstanden zij nog vermeid, dat per
soneel behoorende tot het K.N.I.L.
niet hij de expeditie-macht wordt
ingedeeld
De N.S.B.-er Slot zit thans te Haar
lem achter slot en grendel. De F.O.D.
verzoekt allen, die inlicfttingen kun
nen geven omtrent de practijken van
dezen man, zich te melden aan het
bureau voor aangifte en klachten,
Nassaulaan 51.
Vandaag is de heer F. A. Scholte,
Madoerastraat 25, 40 jaar in dienst bij
Stork Hijsch N.V.
De 2de eomp. 5de batt. der B.S. zal
ontspanningsavonden geven op 10 en
13 Juli in het gebouw .Oosterkwar
tier" en op 11 Juli ln de Gem. Con
certzaal.
de aard van de Nederlandsehe lan
dingen werden niet bekend gemaakt,
wel wordt verklaard, dat zij de Geal
lieerde controle over de kuststrook
rond dc baai hebben vergroot. De
Australische zevende en negende di
visie zetten hun opmarsch in de Oos
telijke en Noordelijke deelen van Bor
neo voort.
Gevechten met aanzienlijke Japan-
sche troepenmachten ln de grensstre
ken van Thailand en Birma geven den
indruk, dat de Japanners op groote
schaal uit Malakka en Ned.-Indië weg
trekken en zich vereenigen met de uit
Zuid-China wegtrekkende Japanners.
Zij zouden zich concentreeren in het
Noorden, waar een Russische aanval
verwacht wordt.
Een Amerikaansch correspondent'op
de vloot van admiraal Halsey voor To
kio heeft per radio medegedeeld, dat
bij den grooten luchtaanval op de Ja-
pansche hoofdstad, noch boven Tokio
noch boven de vloot tegenstand van
vijandelijke vliegtuigen werd onder
vonden. Het afweervuur was onnauw
keurig. De aanval was gericht op. 80
vliegvelden in het gebied van Tokio.
Later meldde deze correspondent, dat
er nog geen enkel Japanscb vliegtuig
was verschenen, hoewel de aanval
reeds acht uur duurde.
DUINKERKEN, 10 Juli. (U.P.) Het
centrum van de reeds zo» zwaar ((Oen-
den oorlog getroffen stad Duinkerken
Is gistermiddag om half drie door
een explosie van een geweldig muni
tiedepot vrijwel van den aardbodem
weggevaagd.
Op de eerste geweldige ontploffing
volgde een reeks niet minder zware
explosies, die met tusschenpoozen
uren voortduurden. Stukken metaal
en brokstukken van verwoeste gebou
wen Vlogen door de lucht en vielen
neer ln de haven en in het centrum
van de stad. Toen de duisternis viel,
hielden de explosies nog steeds aan,
zoodat het onmogelijk was het aan
tal slachtoffers vast te stellen. De
autoriteiten vreezen echter dat dit
groot zal zijn. Vast staat, dat op het
óogenblik van de eerste groote ex
plosie minstens 3o Franschen en 80
Duitsche krijgsgevangenen bij de
munitie-opslagplaats bezig waren
met het ontladen van granaten, die
ln het gebied van Duinkerken ge
vonden waren. Bovendien neemt men
aan. dat zeker nog 30 andere Fran-
.sche soldaten, die belast waren met
de bewaking van krijgsgevangenen
en het munitiedepot, den dood heb
ben gevonden.
WASHINGTON, 9 Juli. (Reuter).
Hedenavond werd hier bevestigd,
dat president Truman Zaterdag per
schip nit Newport News in Virginia
naar Europa is vertrokken. Hij nas
vergezeld van James Byrnes,' zijn
nieuwen minister van Buitenland-
sche Zaken. Aan boord bevindt zich
een uitgebreide staf van adviseurs,
politieke zoowel als militaire, die
alvorens <le ontmoeting van de ,.lüg
Three" begint nog druk overleg
plegen.
HERFORD, (Westfalen)9 Juli
(Reuter). Vernomen wordt, dat
voorbereidingen getroffen worden
om de niet-verbroederingsverorde-
nirig tusschen de Britsche bezet
tingstroepen en de Duitschers op te
heffen. Binnen een maand waar
schijnlijk zullen de troepen vriend
schap mogen sluiten met Duitsche
meisjes. De geheele aangelegenheid
wordt door de hoogste instanties be
sproken en de beslissing zal spoedig
afkomen.
Het gemeentebestuur van Haar
lem verzoekt ons het volgende onder
de aandacht van onze lezers te
brengen:
Nu het Gemeente Electriciteitsbe-
drijf, naar het zich laat aanzien, bin
nenkort de levering van stroom aan
particulieren zal kunnen hervatten,
waardoor dus gaandeweg een einde
komt aan een groot ongerief voor de
burgerij, spreekt het vanzelf, dat de
«p dit gebied beoogde rantsoeneering
niet langs slinksche wegen door
enkelen mag worden ontdoken. Ge
durende de Duitsche bezetting heb
ben verschillende electriciteitsver-
brulkers, na invoering der stroom-
beperkende maatregelen, op eigen
gezag de aansluiting op het electrl-
citeitsnet wéder tot stand gebraent,
waartoe de verzegeling van de huis-
aansluitkast werd verbroken en
somtijds tevens huisaansluitkast en
electriciteitsmeter werden bescha
digd.
Tegen dergelijk ongeoorloofd
stroomverbruik moet thans met
klem worden gewaarschuwd. Een
ieder overtuige er zicli dus tevoren
van, dat zijn eleetrische aansluiting
in orde is.
Moeilijkheden kunnen worden
voorkomen, indien men zoo spoedig
De Directeur van liet Rijksbureau
voor Huiden en Leer maakt bekend,
dat voortaan periodiek distributie
bonnen voor reparatie van schoeisel
geldig zullen worden verklaard
(raadpleeg bonneniyst). De z.g.
klantenbinding is vervallen, het pu
bliek is derhalve vrij in <le keuze
van den schoenhersteller.
De schoenmaker moet op. de
plaats, waar het reparatiewerk wordt
aangenomen, duidelijk zichtbaar een
lijst ophangen, aangevende hoeveel
bonnen voor iedere reparatie noodig
zjjn. Hij mag niet^meer bonnen aan
nemen dan volgens deze lijst voor
de gewenschte reparatie vereischt is.
Hij dient het aangenbmen werk
binnen 14 dagen af te leveren en ls
verplicht een ontvangstbewijs voor
de bonnen, tevens vermeldende het
aangenomen reparatiewerk, af te ge
ven, hetwelk bij het afhalen van het
welk moet worden overgelegd.
De bekend gemaakte bonnen blij
ven geldig. Zij kunnen worden be
waard tot hét benoodigde aantal
voor de gewenschte reparatie be
schikbaar is. Zij mogen niet aan den
schoenmaker in bewaring worden ge
geven.
Dc schoen herstellers worden per
circulaire volledig ingelicht.
mogelijk in elk geval vóór 20 Juli a s.
van verbroken zegels of beschadiging
aan een electriciteitsmeter en huis
aansluitkast schriftelijk of monde
ling kennis geeft aan de Directie van
het G EB. Haarlem, Friesche Var
kenmarkt 22, teleföon no. 11946.
Deze zal dan tijdig en kosteloos voor
vakkundig herstel zorg dragen.
Mocht later, bij een natuurlijk te
verwachten intensieve huis-aan-
huis-contróle, ergens een beschadig
den meter of huisaansluitkast of ver
broken zegel worden aangetroffen,
dan zal het Gemeentebestuur niet
voorde strengste maatregelen terug
deinzen. Daarbij moet in de eerste
plaats worden gedacht aan een zeer
langdurige onthouding of verbreking
van den stroomtoevoer.
Voor dc periode van 9 Juïi tot en
met 4 Augustus geven de bonnen 111
en R 24 der M.G.-kaarten recht op
een halven liter petroleum per bon.
Dit wil dus zeggen, dat personen van
5 jaar en ouder een halven liter pe
troleum en kinderen beneden den
leeftijd van 5 jaar een liter petroleum
zulleii ontvangen.
De bedoeling is, dat deze toewijzin
gen zoodra de voorraad dit toelaat,
worden herhaald en zoo mogelijk
verhoogd. In verband met de bevoor
rading van den handel is het moge
lijk. dat de petroleum niet overal on
middellijk verkrijgbaar zal zijn, doch
dat de aflevering eenlgen tijd zal
vergen. Men kan er evenwel op re
kenen, dat de levering in ieder geval
zal geschieden. Voorinlevering der
bonnen ls niet toegestaan.
Deze petroleum zal verkrijgbaar
worden gesteld bij de bekende petro-
ietimverkoopers.
Z. H. Exc. de Bisschop van 's Her
togenbosch deelt id de „St. Jans-
klokken" medfe, dat een voorloopige
raming van de schade aan kerkelijke
inrichtingen in het Bossche bisdom
cp meer dan twintig millioen gulden
wordt geschat.
HOUT EN VISCH IN
IJMUIDEN
Twee Zweedsche stoomschepen
zijn met 450 standaard gezaagd
hout, bestemd voor Zaandam, uit
Zweden te IJmuiden aangekomen.
Voorts zijn daar aangekomen liet
Nederlandsehe motorschip „Ooster-
hove" met een lading stukgoed voor
de marine te Amsterdam, alsmede de
Deensche visebkotter „Willi" met
20.000 kg. versche vlsch uit Esbjerg.