1
a of
S -
O
z
3
cc
o
z
m
sr
u
o
Q
W
2
O
co
Ook in Indonesië wachten groote
moeilijkheden
PRONK inderdaad een aanwinst
LU
ÜJ
LÜ
N
D
h
(O
D
O
D
Gelijkwaardige partners gevraagd
•S
Lil
(f)
co
r-
(9
a
O
Z
ui
-i
ff
X
mm
INDUSTRIEELE VOORUITZICHTEN
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1945
PAGINA 3
O g -O
O f j=
8 2 O
^■0)05
C Q -5
Cü .Q O
r-
lil
-j
-8
(9
LOF VOOR HET
NICA-WERK
GEEN GOUD,
maar zilver
OPSPORINGSWERK
TE VELSEN
700 arrestaties verricht
„Op Vrije Voeten"
Zilveren jubileum
J. Peperkamp
Het Zuiden heeft dringend glas noodig. Het door particulieren
afgestane glas van lichtbakkenreclameplaten enz., wordt
gereinigd en zoo noodig op maat gesneden
Bloemenprij zen
te laag?
Voor den dokter
S.D.A.P.
en Koninginnedag
Ruimere winstmarge
voor groentehandel
niet ongunstig
DE BIOSCOOPBOND
Verplichte „trade-show"
Jan Pronk
Opinie-onderzoek
Vereeniging i» opgericht
J- 7Z
m
f
Een bijzon <!:'ie persconferentie
werd Woensdagmiddag gehouden
in het ministerie van Overzeesche
Gebieden, waar de heeren P. A.
Kerstens, regeeringscommissaris voor
de behartiging van Ned.-Indische
aangelegenheden in Nederland en
ilirecteur van Onderwijs en rere
dienst en inr. J. E. van Hoogstra
ten, directeur van Economische
Zaken, inlichtingen gaven omtrent
hetgeen is gedaan, wat wordt ge
daan en wat nog op het programma
staat van de Ned.-Indische regee
ring.
Beide toespraken ademden den
geest vanwij weten, dat ons groote
moeilijkheden te wachten staan, maar
we stroopen de mouwen op en pak
ken aan. Er werkend in dien geest
mag Nederland vertrouwen, dat Ned.
Indië weer wordt wat het voor den
Japanschen inval was, een welvarend
land met een gelukkige bevolking.
De heer Kerstens zeide, dat zijn
taak is het bevorderen van een beter
wederzijdsch begrip tusschen Neder
land en Indië. Het ligt in de bedoe
ling telkens hoofden van de depar
tementen naar Nederland te zenden
voor de behartiging van hun za
ken en het geven van ■<-oor-
lichting. Vervolgens gaf spreker
een overzicht van de samenstelling
van de Indische regeering, die thans
zetelt in Camp Columbia, ongeveer
15 mijl buiten Brisbane. De directeu
ren der zeven departementen vormen
den raad van departementshoofden,
welk lichaam als geheel thans staats
rechtelijke verantwoordelijkheid
draagt, daar volgens een in Londen
geslagen K.B., onderteekend door alle
ministers, wordt vastgesteld, dat de
It. gouverneur-generaal geen ordon
nanties kan uitvaardigen dan in
overleg met dezen yaad. Dit Is een
evolutionnaire ontwikkeling van zeer
groote beteekenis, waarbij de leden
geen individueele, doch wel een col
lectieve verantwoordelijkheid dragen.
Door de praktijk was dit noodig ge
worden, daar noch de raad van Indië,
noch de Volksraad thans bestaan,
zoodat de functies daarvan als het
ware zijn vereenigd in den raad van
departementshoofden. Aan de ver
gadering van dien raad kunnen nog
deelnemen de Nederlandsche gezant
te Canberra, de marinecommandant
in Australië, en buitengewone leden,
waarvan er momenteel een is.
In het Camp Columbia zijn thans
ongeveer 2000 menschen werkzaam
aan het voorbereidende en besturen
de werk van de Indische regeering.
Vervolgens gaf de heer Kerstens
een overzicht van het bestuur in de
bevrijde gebieden van Ned. Indië door
de Nica, een lichaam, dat te vergelij
ken is met het M.G. Een belangrijke
stap voorwaarts is de mogelijkheid
tot benoeming van Indonesiërs in
het Europeesche B.B.
Mr. van Hoogstraten gaf een uit
eenzetting van de wijze, waarop de
bevrijding van Indië verloopt en be
lichtte vooral het veelomvattende
werk van de Nica. De geallieerde mi
litairen bekommeren zich alleen om
den strijd, de bevolking verwijzen zij
naar de Nica, wetend dat zij daar in
goede handen is. Dank zij het enthou
siasme in Nederland staan er in de
toekomst voldoende Nlca-menschen
ter beschikking.
Men is er in geslaagd groote par
tijen voedsel, kleeding. medicijnen
e.d. te koopen, welke zijn opgeslagen
te Hollandia, op Nieuw Guinea, in
Amerika en in Engeland.
Ook mr. van Hoogstraten wilde
nogmaals uitdrukkelijk verklaren,
dat bij de Ned. Indische regeering
niemand een ander standpunt in
neemt dan dat der rljkseenheld.
Spr. voegde hier nog aan toe, dat
algemeen de overtuiging is, dat hier
slechts één man de leiding kan en
moet hebben, n.l. lt. gouverneur-
generaal Van Mook, die volgens allen,
van conservatieven tot vooruitstre-
venden, de structuur, de bekwaam
heid en het karakter bezit om Indië
weer op de been te brengen.
N a v een desbetreffende vraag, be
toogde de heer Kerstens nadrukkelijk,
dat voor het Nica^werk alleen de al
lerbeste menschen in aanmerking
komen, terwijl Nederland ook offers
zal moeten brengen in materieel op
zicht voor de hulpverleening. Wij
Nederlanders moetendeze zaak zien
in den geest van het brengen van
een offer aan Ned. Indië. Eerst dan
zal het mogelijk zijn ons geestelijk
te handhaven.
De Indonesiërs kunnen en willen
zeventig millioen bondgenooten zijn
van Nederland.
Van bevoegde zijde verneemt het
A.N.P.-Aneta, dat de „Amstelstroom"
niet een partij goud uit Engeland
naar ons land zal vervoeren, maar
een groote hoeveelheid zilveren mun
ten, welke voor rekening der regee
ring in de Vereenigde Staten zijn
geslagen.
De gulden glans der goudstaven
is dus veranderd in de matte sche
mering van zilveren munten. Maar
wij zijn er niet minder blij mee.
Immers, we zullen nu spoedig de
afschuwelijke binken muntstukken
met hun zinlooze afbeeldingen kun
nen ruilen voor de vertrouwde glin
sterende zilverstukjes. Onze blijd
schap zullen echter velen \ziet kun
nen deelen, en wel degenen, die,
naar de volksmond beweert, de hui
dige (pasmunten bij mudzakken vol
gehamsterd hebben, omdat deze „hun
waarde zouden behouden". Hun er
gernis is ons echter een vreugde te
meer.
In een persconferentie met den
P.O.D. voor het rayon Beverwijk-
Velsen-Haarlemsche ls ons medege
deeld, dat 100 arrestaties zijn ver
richt, waardoor 70 van degenen,
die in aanmerking kwam om ge-
arrestered te worden, bereikt is
Ongeveer 500 dossiers ziin samenge
steld. Zoo zitten achter slot en gren
del burgemeester Van der Weiden
en de zware mannen van de politieke
politie kap. Harebomee. kap. Span
nenburg, Noorman, De Jager, A. Vis
ser, Ko Langendijk en De Jong;
tweede luitenant Kip is nog voort
vluchtig. Deze menschen hebben van
Velsen uit zoo goed als den geheelen
kop van Noord-Holland kunnen be
strijken en voel enhell aangericht.
Opmerkelijk is echter, dat het pu
bliek meent, dat geen positieve
klachten tegen deze personen kun
nen worden Ingebracht, omdat zij
gearresteerd zijn. Het ls echter strikt
noodzakelijk, dat ledereen, die posi
tieve daden weet, daarvan onverwijld
kennis geeft. Daartoe wordt met in
gang van Maandag a.s. in de politie-
bureaux van Velsen, Velsen-Noord,
Beverwijk en Halfweg gelegenheid
gegeven. Verder werd medegedeeld,
n,?e bev°lking van Velsen van
50 000 op 30.000 ls teruggeToopen en
dat van die 20.000 velen naar elders
geevacueerd zijn. die echter geïnter
neerd zouden moeten worden. Ook
over hen worden inlichtingen inge
wacht. Vader, die het Staatsvisschers-
havenbedrijf voor de Duitschers in
zijn macht had, is gearresteerd.
De beruchte Parlevllet is inmiddels
overleden.
In den Stadsschouwburg heeft de
afd. Dans van de Nederlandsche
Federatie van Beroepsvereenigingen
van Kunstenaars, groepeering „Op
Vrije Voeten" een manifestatie gege
ven van solodansen en balletten.
Vooral „De duivel in het gemeente
huls" en „Symbool", van Lex van
Delden, die op de bevrijding en de
daarna gekomen vrijheid geïnspi
reerd zijn, vielen zeer in den smaak
van het talrijke publiek.
De heer J. Peperkamp, admini
strateur bij de abonnementenafd.
van onze krant, die gisteren zijn
zilveren jubileum vierde, ls, In. het
bijzijn van verschillende chefs, al
lereerst door den directeur, den heer
J. J. W. Boerrigter, hartelijk toege
sproken, die hem de gebruikelijke
enveloppe met inhoud ter hand
stelde. De heer A. Hopstaken hul
digde hem namens de collega's en
bood den jubilaris eenige geschen
ken aan. De bezorgers van de NHC
lieten zich in den namiddag even
min onbetuigd met bloemen en ge
schenken ln natura.
NEDERLANDERS IN ZWEDEN
SPOEDIG TERUG!
Op initiatief van het Nederland
sche Roode Kruis heeft het hoofd
van den Dienst der Repatrieering van
het Militair Gezag, kolonel B. G. van
Os van Delden. opdracht gegeven,
zoo spoedig mogelijk met auto's de
950 Nederlanders, die zich momenteel
nog ln Zweden bevinden, te doen re-
patrleeren. Het regeeringscommissa-
rlaat voor de repatrieering, dat het
naar huls voeren van deze landge-
nooten tot taak heeft, ls ln dezen ln
gebreke gebleven, aldus meldt het
A. N. P. Intusschen is er op Schiphol
weer een vliegtuig geland dat 21 per
sonen uit Zweden naar het vaderland
terugbracht.
Drs. A. Kouwenaar is op de bui
tengewone ledenvergadering van de
Kon. Liedertafel „Zang en Vriend
schap" geïnstalleerd als voorzitter,
als opvolger van wijlen den heer
J. Tideman.
X
Aan het einde der vorige week ont
vingen de veilingdirecties bericht,
dat met ingang van 30 Juli weer
scherp toezicht zou worden gehou
den op de naleving der prijsvoor-
schriften voor bloemen.
De vellingen maakten toen be
kend, dat slechts tegen de vastge
stelde limltes zou worden geveild.
Het gevolg was, dat op de twee Aals-
meersche veilingen Maandagochtend
geen enkele kooper aanwezig was.
Toen het directoraat-generaal voor
de prijzen in Den Haag toezegde de
prijzehcontröle twee dagen op te
schorten, werden de vellingen weer
op den ouden voet voortgezet. He
den zouden de betrokkenen te Den
Haac een onderhoud hebben met
den minister.
De kweekers achten de voor de
bloemen vastgestelde prijzen over
het algemeen laag, in sommige ge
vallen te laag. Deze zijn reeds in
1943 gefixeerd en sindsdien is er veel
veranderd. De helft van het land
hebben zij met groente moeten be
bouwen. terwijl er ln den afgeloo-
pen winter geen verwarming in de
kassen was, waardoor de bloemen-
opbrengst veel geringer is dan ln
vorige jaren.
De voornaamste oorzaak van de
ontevredenheid is echter wel het
verdelingsvraagstuk, waardoor een
bloemenhandelaar andere bloemen
toegewezen kan krijgen, dan hij voor
het uitvoeren van zijn bestellingen
noodig heeft. Dit verdeelsysteem,
verzekerden deskundigen, zit echter
automatisch vast aan het bepalen
van officieele prijzen.
De heer Plesman heeft verklaard,
dat hij naar de V. St. gegaan was
om vliegtuigen aan te koopen voor
het transport van Ned. soldaten en
burgers naar Indië.
Waf een geluk, dat de auto's weer
langs de straat vliegen, waardoor het
verkeer, de hulpverleening en zoo
veel andere zaken snel behartigd
kunnen worden. Wat een geluk, dat
de dokter in spoedgevallen in min
der dan geen tijd ter plaatse kan
zijn. Wat een geluk!
De dokters hebben geen auto, zegt
u? En ze kunnen er ook geen krij
gen? De dokters kunnen met den
besten wil van de wereld nog geen
fiets op den kop tikken?
Maar wie snorren dan allemaal zoo
vroolijk langs de wegen? Ja, wie? De
dokters in alle geval niet. In hun
wagens zitten anderen, die óók haast
hebben
Naar aanleiding van een Inge
komen vraag sprak het voorlooplge
partijbestuur der S.DA.P. ale zijn
meening uit, dat partijgenooten, die
worden uitgenoodigd zitting te ne
men ln comlté's voor de viering van
den verjaardag van de Koningin,
deze uitnoodiging zonder bezwaar
kunnen aannemen. Toetreding van
de af deelingen tot zoodanige comi-
té's acht het partijbestuur onge-
wenscht. Na daarover gehouden be
sprekingen besloot het partij-bestuur
mede te deelen, dat de partij-voor
zitter, zij het' ln onbezoldigden
dienst, zijn functie ln de partij kan
blijvcp waarnemen, nadat hij zijn
benoeming bij de regeering heeft
aanvaard.
Onlangs is bij de vaststelling der
prijzen voor groenten en fruit de
winstmarge van den handel verlaagd.
Nadat de georganiseerde groente-
handel besprekingen met den minis
ter van Landbouw, Vïsscherij en
Voedselvoorziening heeft gevoeld,
zijn nieuwe prijzen vastgesteld. Daar
bij ls rekening gehouden met de
bezwaren, die men van de zijde van
den groentehandel had aangevoerd,
tengevolge waarvan thans een rui
mere marge ln de prijzen is verdis
conteerd.
„Het herstel van het vervoer te
water wordt eenigszins vertraagd,
doordat de Nederlanders zulke
perfectionisten zijn", verklaarde
luit.-kolonel James H. Volkman,
chef van de industrieele afdee-
ling der geallieerde missie in Ne
derland in een interview met Ass.
Press. „Is er een brug over een
kanaal door de Duitschers opge
blazen, dan staan zij erop, deze
door een perfecte brug te vervan
gen, in plaats van genoegen te ne
men met een, die gedurende vijf
tig jaar dezlfde diensten zou kun
nen bewijzen."
Inmiddels zijn de geallieerden
in staat geweest materialen aan te
voeren, grootendeels uit Engeland
om sommige industrieën althans
gedeeltelijk te laten werken. Dit
is het geval met de wolspinnerijei^
in de omgeving van Tilburg en
met de textielfabrieken ln Twen
te, evenals met de rubberindustrie,
die hoogst belangrijk is voor de
vervaardiging van banden. In de
omgeving van Hengelo worden ook
de zoutmijnen intensiever geëx
ploiteerd omdat er groote behoef
te bestaat aan dit zoo noodige
product.
Aanvankelijk hadden geallieer
de deskundigen den indruk, dat de
Nederlanders te sterk op hulp van
buitenaf vertrouwden, maar nu zij
langzamerhand op krachten ko
men kan men constateeren dat
de moeilijkheden nu met veel
meer energie worden aangepakt.
„Het wordt geen aangename
winter in Holland", aldus Volk
man, „maar het zal zeker heel wat
beter gaan dan gedurende de laat
ste winter, dien de Hollanders on
der de Duitsche bezetting hebben
moeten doormaken.
Ik denk dat er zelfs genoeg
brandstof zal zijn, om de steden
weer centrale verwarming te ge
ven.
Wat de toekomst op langen ter
mijn betreft, zullen er twee of drie
jaren noodig zijn om de industrie
weer op volle toeren te brengen.
Wanneer wij echter in aanmer
king nemen, hoe volkomen het
land door de Duitschers was leeg
gehaald een deel van de weg
gevoerde machinerieën zullen wij
nog kunnen terugbrengen zijn
de vooruitzichten heelemaal niet
slecht."
Een van de eerste maatregelen, die
de Nederlandsche Bioscoopbond heeft
genomen, ls de boycot van alle Duit
sche ondernemingen. Voorts zijn, om
dat de eigenaren N.S.B.-ers waren, vijf
verhuurkantoren en een veertigtal
bioscopen uitgesloten. De bedrijven
zullen voor zoover dit nog niet ls ge
schied onder beheer worden gesteld,
waardoor wordt voorkomen, dat het
publiek van filmvertooningen wordt
verstoken. Het is voorts niet uitge
sloten, dat het hoofdbestuur, dat zich
occupeert met de hervorming van den
fiimhandel, een verplichte „trade-
show" zal instellen, waar de exploitan
ten eerst de films zullen zien, voordat
zij een contract kunnen aangaan. Dit
zal van Ingrijpende beteekenis zijn,
waardoor wellicht het peil der films
zal worden verhoogd, omdat een ze
kere selectie het gevolg zal zijn.
van zijn pedaalbreuk hersteld te heb
ben, met een machtige spurt over
den Heiloër heen eerst zijn ronde
terug won en toen zelfs den kop
nam. Na vinnigen strijd? Vrijwel
zonder. Pronk kon er eenvoudig niet
aan tippen, zóó snel en onweerstaan
baar kwam de Utrechtenaar langs
hem.
Nu is dat geen bewijs van onver
mogen. Er zijn wel van die momen
ten in een wedstrijd, dat een renner
den ander eenvoudig stil laat staan,
zooals dat heet. Hij verwerft zich
dan een voorsprong, dien hij later
waarschijnlijk weer tegen den even
vervaarlijk opzettenden collega zal
hebben te verdedigen.
Daarop nu wachtten we bij Pronk
tevergeefs. Hij heeft het Van der
Voort niet meer moeilijk kunnen ma
ken. Men zag hem nog eens versnel
len en wat terrein winnen, maar on
middellijk kon de ander, door op zijn
beurt vaart bij te zetten, het gevaar
in de kiem smoren.
Dat zal voor Pronk het kardinale
punt worden. Bezit hij, behalve stijl
en gevoel voor den motor, ook de ver
beten, onuitbluschbare kracht om
tot den laatsten meter te vechten?
Om terug te komen, twee, drie, of nog
meer keer als het moet?
Op deze vraag is met enkele
wedstrijden in een betrekkelijk zwak.
stayersveld als het Nederlandsche,
Iets van dien stijl vinden we ook moeilijker hebben. Ook de Utrechte- moeilijk antwoord te geven. Wat
bij Bakker. Maar deze is niet con- naar bezit stijl ln hooge mate. Hij pronk noodig heeft om zijn werke-
stant genoeg om zich blijvend van kent bovendien door zijn routine van lijke waarde te bewijzen, is routine
een plaats onder de eersten te ver- ongeveer vijf jaar en zijn wedstrijden en sterker tegenstanders; buitenlan-
zekeren. Een bijzondere prestatie van tegen Lohmann, Metze en- andere ders dus. Wanneer hij werkelijk zijn
hem is een uitschieter. Pronk zal matadoren, het vak door en door. beloften gestand doet, zal hij zich
verder komen. Wanneer hij eenmaal Dat geeft hem momenteel een be- toch slechts in verbeten strijd met
kan profKeeren van een ervaring als langrijken voorsprong op zijn jongen gelijkwaardige partners kunnen op-
Bakker, zal hij dezen achter zich ge- rivaal. Hij liet dat Zondag in het werken tot de kracht, die onze
laten hebben. Olympisch Stadion trouwens ook bloedarme stayerswereld zoo dringend
Tegen van der Voort zal hij het duidelijk blijken, toen hij, na zich baftoeft-
Driemaaal hebben wij den Heiloër Pronk
thans achter den motor aan het werk
gezien. Vaak genoeg om de vraag, die
we na zijn debuut stelden, bevestigend te
beantwoorden: Jan Pronk is inderdaad een
aanwinst voor de stayersklasse.
Daarmee zij niet beweerd, dat Pronk nu
meteen een Blekemolen is, een Wals in zijn
beste dagen, of een Van der Voort. Maar er
is een redelijke mogelijkheid dat hij het
wordt en dat is meer dan we van de mees
ten zijner collega's kunnen zeggen. Pronk
heeft klasse. Men bespeurt ze aan de ma
nier waarop hij zijn fiets berijdt, aan de
wijze waarop hij achter den motor kleeft
en ook bij hoog tempo de rol weet te hou
den. Wat Groenewegen niet bezit en Buis
niet en Remkes en Evers ook niet en Ma-
tena en Bosland maar met mate, heeft Pronk onbetwist. En dat is:
stijl. De geheel aparte, eigen stijl van den man achter den motor.
De moderne democratie heeft aan
de parlementaire instellingen en aan
de pers, de eerste vertegenwoordi
gers, de tweede spiegel der publieke
opinie geheeten, niet meer genoeg,
tvanneer het er om gaat die publieke)
opinie in bepaalde, concrete vraag
stukken te leeren kennen. Vandaar,
dat men in Amerika en ook in Enge
land een techniek gevonden heeft om
de publieke opinie te „meten" en^
deze techniek heeft haar bruikbaar
heid reeds bewezen. Het bekende
Gallups' American Institute of Pu
blic Opinion en eenige andere instel
lingen hebben in de Vereenigde Sta
ten de laatste jaren reeds veel ge
daan aan dergelijke opinie-onderzoe
kingen en zoo heeft men er geregeld
de meening kunnen volgen van het
Amerikaansche volk over vraagstuk
ken als overheidsbeleid, neutraliteits-
handhaving, de hulp aan Engeland,
de houding tegenover JaDan en de
internationale samenwerking.
Aanvankelijk heeft men het ge
probeerd met vragenformulieren, die
het publiek moest invullen en terug
zenden, doch deze schriftelijke me
thode bleek in de praktijk niet te
voldoen. Daarom is men overgegaan
tot de mondelinge enquête, waarbij
een flink aantal goed geïnstrueerde
enquêteurs de vragen, welke men
beantwoord wil hebben, met het pu
bliek gaat bespreken. In den regel
worden op deze wtfze vele duizen
den, soms enkele tienduizenden ge
sprekken gevoerd.
In ons land hebben nu dr. Ph. J.
Tdenburg, directeur van het Centraal
Bureau voor de Statistiek en voor
zitter van de Ned. Stichting voor
Statistiek en prof. mr. H. R. Hoe-
tink te Amsterdam het initiatief ge
nomen tot oprichting van een Ver
eeniging voor Oninie-onderzoek. Deze
vereeniging zal een programma op
stellen van onderwerpen, die in cul
tureel en politiek opzicht van belang
ziin en het ligt in haar bedoeling de
Nederlandsche Stichting voor Statis
tiek met de technische uitvoering
van dit programma te belasten. Na
dat deze stichting in de oorlogsjaren
reeds eenige economische enouêtes
voor het bedrijfsleven heeft gehou
den, is zii thans bezig met opinie-
onderzoekingen, waarbii o.a. de mee
ning van het publiek over de rege
ling van den radio-omroen, over de
houding van het Nederlandsche volk
tijdens de bezetting, over de N.S.B.,
de aansorakelrjkheid van het Duit
sche volk en over nog enkele andere
actueele vraagstukken wordt vast
gelegd. Het secretariaat der Ver
eeniging voor Opinie-onderzoek is
"■evestigd Prinsegracht 73 te Den
Haag.
Geallieerde en Noorsche autoritei
ten hebben de eerste stappen gedaan,
om ongeveer 400 Nederlandsche sche
pen niet hun bemanningen aan Ne
derland terug te geven. (A.P.).
