DUITSCHLANDS LOT BESLIST
„Stichting 1940-1945
IN DE TAAL VAN
DEN TIJD
NiEMEUER
Mgr. Poels vol belangstelling
voor nieuwe ideeën
Bi
Nazi-wapens verhoogen de
feestvreugde
Een communiqué
met leemten
Goud gerepatrieerd
J
ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1945
PAGINA 3
De week in vogelvlucht
FRANKRIJK IN COMMISSIE
VOOR HERSTELBETALINGEN
Bunkers, muren en versperringen worden door de Bulldozer
iveggeschoven en opgeruimd
Herdenkingsweek in
deze maand
Een pionier keert terug
Van pantservuist tot vuurwerk
N.A.C. bespreekt:
HET BELEID VAN
GERBRANDY
Emmabloemcollecte
en- nu nog*
ons kojjje ÉCHTE
koffie en tkeevan
Na een week, waarin de politieke
belangstelling in hoofdzaak
gericht is geweest op de te
verwachten gevolgen van de
..geruischlooze revolutie" in Enge
land en op de mogelijke besluiten
van Potsdam, ijj thans, sneller dan
oorspronkelijk verwacht wem de con
ferentie der Big Three geëindigd. Het
is onmiskenbaar, dat deze conferen
tie misschien ook tengevolge van de
En'gelsche verkiezingen, niet tot de
volledige ontplooiing is kunnen ko
men. die men er zoo algemeen van
had verwacht. Gezien de gedétail-
leerdheid en uitvoerigheid van het
slotcommuniqué moet wel worden
aangenomen, dat sedert den terug
keer der Eng'elsche deelnemers niet
veel meer is verricht dan vastlegging
en uitwerking in bijzonderheden van
de punten, waarover men voordien
reed*. tot overeenstemming was ge
komen. Nieuwe punten zijn klaar
blijkelijk niet meer aan de agenda
toegevoegd, ofwel men heeft het af
handelen van de agenda verder voor
een volgende gelegenheid bewaard.
In feite kon ook moeilijk iets an
ders verwacht worden. Immers, het
moge juist zijn, dat Attlee ook voor
zijn verkiezingsoverwinning reeds
deel nam aan de conferentie, een
feit blijft toch, dat Engeland daar
dodr Ohurohill was vertegenwoor
digd en dat het Engelsche standpunt
dus onder verantwoordelijkheid van
Churchill naar voren gebracht werd.
Waarschijnlijk zrau het te veel ge
weest zijn wanneer men van Attlee
verwacht had, dat hij tegelijkertijd
een nieuwe regeering in Engeland
kon vormen en in Potsdam regelin
gen zou kunnen treffen, die voor
de toekomst van de geheele wereld
van blijvende beteekenis: moest wor
den. Teen hij dus in de plaats van
Churchill naar Potsdam terugkeerde,
bleef er niets anders over dan dat
gene te specificeeren, waarover men
reeds tot overeenstemming was ge
komen.
Het blijkt nu, dat van de agenda
der conferentie in hoofdzaak één
punt is afgehandeld en dat nog niet
eens ten vc-lle. Wat echter vastgelegd
is. is uiterst duidelijk en gedetail
leerd. Wie zich in Duitschland tot
dusverre nog geen denkbeeld had
kunnen vormen van den omvang der
nederlaag, die het Hitlerre.giem
Duitschland op den hals gehaald
heeft, zal thans op harde wijze de
werkelijkheid leeren zien. De rol van
Duitschland als groote mogendheid
met internationale beslissende be-
teekenis is te eenen male ten einde.
De groote mogendheden hebben be
sloten van Duitschland een agrarisch
land te maken, met een industrie
die voldoende zal zijn voor het pro-
duceeren van goederen voor binnen-
landsch gebruik, voor het vervaar
digen van een hoeveelheid export
goederen ter dekking van onmisbare
importen, maar zonder eenige moge
lijkheid om nog tot militaire pro
ductie over te gaan en ook zonder-
mogelijkheid om een industrieel*
wereldmacht te vormen.
Dat hiermede het geheele aanschijn
van Europa een diepgaande wijziging
zal ondergaan, is- duidelijk. Vele in
dustrieën. die tevens tot het oorlogs
potentieel van Duitschland behoor
den, zullen moeten worden verplaatst
en het ligt voor de hand, dat vele
daarvan, zoo niet alle, een plaats
zullen moeten vinden in de overige
Europeesche landen, die daardoor
hup structuur diepgaand gewijzigd
zullen zien. Reeds was er sprake
van, dat ook in Nederland bepaalcie
industrieën, die tot dusverre in het
Ruhrgebied werkten, zouden worden
gevestigd. De geheele toekomstige
entwikkeling van Nederland krijgt
hierdoor, en vooral deur de radicale
wijziging die in het Nederlandsche
achterland wordt aangebracht, een
her-criënteering, waarvan wij de
consequentie.-- pas heel geleidelijk
zullen kunnen overzien.
Bijna alle overige punten, welke
man tot dusverre in relatie tot
Potsdam had bekeken, zijn in
het communiqué buiten be
schouwing gebleven. Over de 'i'urk-
-ehe zee-engten is met geen woord
'"rept, de Balkan is niet genoemd
enz. Het eenige Europeesche punt,
dat in verband met Potsdam her
haaldelijk genoemd was en cat ook
werkelijk ln het slotcommuniqué
vermeld is. is Spanje, waar het re-
riem van Franco thans nog slechts
de mogelijkheid heeft om zichzelf te
hquideeren, aangezien het door de
mededeeling-, dat het niet gequahfi.
ceerd is voor den nieuwen volken
bond, internationaal onmogelijk ifi
geworden. Hoe Franco zijn regeering
wil ontbinden, dan wel of hij wil
wachten op omverwerping door de
fegen hem gekante krachten in
eigen land, welke thans door de
Spaansche emigranten gecoördineerd
worden, zal de naaste toekomst ons
leeren.
Voorts zijn eenige vorderingen ge
maakt ten opzichte van den status
van de vroegere bondgenooten van
Duitschland, waarvan over het alge
meen geaegd kan worden, dat hun
bevolkingen niet van harte meege
streden hebben in het Dultsehe
'ront en die dan óok, de een na den
ander, ten slotte terecht kwamen in
het geallieerde kamp. Met Italië,
Bulgarije, Finland, Hongarije en
Roemenië zullen vredesverdragen
worden voorbereid, die den grondslag
zullen moeten leveren voor een con
solidatie van den vredestoestand.
Omtkrent de richtli nen voer deze
- redesverdragen worden geen nadere
'^huldingen gegeven. Klaarblijkelijk
neeit men hier te doen met een
van de punten der agenda, die door
TL, arl06»ing van Churchill door
Attlee niet nader konden worden
uitgewerkt.
Evenzeer zijn wij ln het duister
gebleven ten opzichte van verhou
ding RuslandJapan. Dat deze aan
gelegenheid ln Potsdam te berde is
gebracht, is bewezen door de ge
meenschappelijke proclamatie van
Truman, Churchill en Tsjang Kal
Tsjek aan Japan, een proclamatie
die, gelijk overigens cok bevestigd
werd in het afscheidswoord, dat
Churchill als premier tot het Engel
sche volk richtte, auidelijk maakt,
dat het einde van den strijd tegen
Japan dichter bij is dan men wei
eens vreesde. Onder deze omstandig
heden zal toch binnen afzienbaren
tijd klaarheid moeten komen in de
houding van Rusland. Voor zoover
dit klaarheid in militaire zaken kan
betreffen, is het niet verwonderlijk,
dat dit communiqué hierover niet
spreekt.
Ten slotte heeft het communiqué
ons over Polen weinig definitiefs ge
zegd. Dantzig komt evenals de ge
bieden ten Oosten van Oder en
Ntisse onder Poolsch beheer, tezamen
met een deel van Oost-Pruisen, waar
van de rest aan de Sövjet-Unie ver
valt. De definitieve grensregelingen
blijven voorbehouden aan latere
overeenkomsten. In plaats van den
vocroorlogschen corridor met den
smallen uitgang naar de Oostzee,
krijgt Polen dus thans een stuk
Oostzeekust, loopende van Swine-
munae, voorbij Dantzig. tot ln
Oost-Pruisen, waarbij uitdrukkelijk
bepaald is, dat Koningsbergen Rus
sisch wordt
PARIJS, 3 Aug. (AFP) De
Fransche regeering ife uitgenoodigd
zitting te nemen in de commissie
voer de herstelbetalingen te Moskou.
Op 27 Juli 1945 werden door de
Groote Adviescommissie der Illegali
teit de statuten en het bestuur vast
gesteld van de Stichting 1940
1945", die ten doel heeft het lenigen
der zedelijke, maatschappelijke en
stoffelijke nooden van personen of
groepen van personen, die tijdens
de Duitsehe bezetting door daad of
houding tot het binnenlandsch ver-
Mgr. dr. H. Poels, oiid-.oalnioezenier van den arbeid in Limburg, die
gedurende den oorlog in den vreemde vertoefd, beeft, is thans in zijn
geboorteplaats Venray teruggekeerd. Het grootste deel van de afgeloopen
vijf jaar bracht liij in Zwitserland door.
Ai is de thans 78-jarige vermagerd, waaruit liljikt, dat de moeilijke
jaren ook op hem vat gehad hebben, zijn geestkracht is ongebroken en
Zijn oogopslag is even helder aLs voorheen. „De rust in den vreemde beeft
mi) goed gedaan," zegt hij, „mijn hart is jong gebleven en daarom ben
ik teruggekomen." Denkbeelden over wat liier gebeuren moet heeft hij wel,
maar voorloopig wil lij) alleen luisteren.
Het blijkt dan, dat Venray niet
zoo geïsoleerd ls als men denken
zc.u, wanneer men het liftend uit
Nijmegen komt bezoeken. Mgr. Poels
heeft wat men noemt „een drukke
bel" en uit Zuid-Limburg en Den
Haag zijn reeds tal van vrienden en
medewerkers hij hem geweest. Hij
„luistert" en laat zich lectuur geven.
Hij Informeert belangstellend naar
de verschillende geestesstroomingen
doch laat zich zelf niet ulthocren.
Wel weet hlj met blijkbaar dank
bare herinneringen te verhalen van
zijn Zwitserschen tijd. Na een kört
verblijf ln Antwerpen en in Midden-
Frankrijk is hij eind 1940 ln Zwit
serland gekomen. Zijn vriend, dr.
Muckermann S.J.. de vervaarlijke
bestrijder van het 'nationaal-sociaüs-
me, met" wien hij in Frankrijk samen
was, werd aanvankelijk niet ln Zwit
serland toegelaten, doch voegde zich
later weer bij hem. Samen hebben
zij menig gesprek aan sociale en
politieke onderwerpen gewijd. Ook
heeft dl". Poels een aanvang gemaakt
met een boek. Doch gebrek aan
studiemateriaal en vooral aan levend
contact met menschen is oorzaak
geweest, dat het onvoltooid is ge
bleven. De rust in het eenvoudige
Zwitsersche dorpshotel heeft zijn ge
zondheid echter goed gedaan.
Als mgr. Poels de zware oude voor
deur van zijn ouderlijk huis de-
kalfde, waar hij ais kleine jongen
zco'n moeite mée had, herinnert hij
zich voor ons open doet, kijken wij
ineens op de puinhoop,ïn van Venray
„Ik geloof, zegt hij, dat de men
schen hier verwacht hebben, dat al
les meteen beter zou kunnen zijn
dan vóór den oorlog. Dat kan toch
niet." En hij wijst naar het puin,
dat het gespaarde huls aan JUt®
kanten omringt.
Dit is het eenige, wat hij van zijn
innerlijk oordeel over Nederland ver
ried.
vroolijker gebruik te
maken is dan waarvoor
het eigenlijk bestemd
was, heeft een eenvou
dige Amerikaansche het Duitsehe „overwin,
soldaat, die te Bremen ningsfeest", dat even.
gelegerd is, bewezen.
Robert Willing, zoo-
Itaanschen nationalen
feestdag, in geslaagd
uit projectielen van
sche wapens uithaalde, tischen piloot" van een
Overal wist hij wat op. Heinkel-toestel een
stuurinrichting op,
gen afstand voor een
buitenboord-motorboot
Dat er van het Duit
sehe wapen de „pant
servuist een heel wat Zoo vond iemand ëeris stuurinrichting op, lan-
een aantal metalen bol
len, die vol waren met
Duitsehe vlaggetjes en een apparaat voor de
die bestemd waren voor zuivering van glycerine
en andere chemische
stoffen van vliegtuig-
wel nooit gehouden is. motoronderdeelen, en-
Willing stopte lonten in zoovoorts,
als deze voortvarende die bolletjes, fabriceer- Willing, die bij zijn
jongeman heet, is, naar de uit den schoorsteen vrienden uitermate po-
U.P. meldt, er op den van 'n kleine Duitsehe pulair is (al vinden
4den Juli, den Ameri. boot een soort mortier sommigen 't niet pret-
en schoot hiermee de tig dat hij hen 's mor-
bollen de lucht in, gens bij wijze van re-
waar zij uiteen barstten veille wekt door van
deze pantservuist door en een stroom van ver- zijn bed een uit een
wat geknutsel prachti- snipperde vlaggetjes Duitsch schip gesloopten
ge vuurwerkraketten te gehavende overblijfselen misthoorn te laten
van een nazi-droom loeien!), heeft, in ieder
in het rond deden vlie- geval duidelijk getoond,
gen. dat alle technische uit-
Willing is het type vindingen, die de laat-
van een technisch aan- ste jaren zijn aange-
geiegden Amerikaan- wend voor vernieti-
schen jongen en kan eingsdoeleinden eigen-
het knutselen nooit lijk veel plezieriger te
laten. Hij heeft nog gebruiken zijn ter ver
veel meer soortgelijke hooging vaii de feest-
uitvindingen" op zijn vreugde. Zijn practische
naam staan. O.a. maak- voorbeelden spreken
te hij van den benzine- misschien een veel be-
maken. Met het wapen,
dat de „Volkssturm"
ter verdediging van
Duitschland heeft lee
ren hanteeren, schoot
Willing nu ter virhoo-
ging van de feestvreug
de keurige vuurpijlen
de lucht in. De Duit-
schers in Bremen wa
ren diep onder den in
druk van deze lichtzin
nigheid...
Overigens was dit
niet Willing's eenige
kunststukje. dat hij
met buitgemaakte Duit-
condensor van 'n Foeke grijpelijker taal dan de
Wulf-vliegtuig een dis- langste en geleerdste
tilleermachlne voor wij- betoogen van wvjsgee-
nenvan den „automa- rige beroemdheden.
zet hebben bijgedragen, alsmede van
hun gezinnen of nabestaanden. De
Stichting is in samenwerking getre
den met gelijkgerichte organisaties
en streeft er naar te komen tot een
Staatszorg voor oud-illegale werkers.
Hierover worden besprekingen ge
voerd met de betrokken ministers.
Er is een commissie gevormd, die
voorstaat een uitkeering van f 5000
als norm voor man en vrouw, voor
elk kind f 250, voor een vrouw-alleen
80 pet. met een minimum van
f 1400. terwijl elke kinderlooze '.ve
eluwe tot 35 jaar een herscholing
dient door te maken. Zoolang echter
nog geen staatsregeling is getroffen,
blijft particulier Initiatief noodzake
lijk, hetgeen H. M. de Koningin er
kende door een gift van f 500.000 en
de betuiging van haar sympathie
aan de Stichting. Na de Invoering
van een Rijksregeling wenscht de
Stichting de uitvoering hiervan, uit
gaande van de gedachte, dat de ver
zorging van getroffen illegale wer
kers door hun vrienden en mede
strijders dient te geschieden.
De werkzaamheden van de Stich
ting omvatten een breed terrein
het opsporen en registreeren van alle
in persoonlijk of zakelijk opzicht ge
troffen Illegale werkers. Het slagen
hiervan ls noodzakelijk voor de ver
wezenlijking van hét ideaal. De
Stichting roept daarom ieders mede
werking in, opdat haar alle gegevens
betreffende oud-illegale werkers be
reiken. Verder wordt reeds met de
medewerking van N.V.H- en N S F.
voorzien in de kosten van levens
onderhoud en wordt rechtskundige
en geneeskundige bijstand verleend.
In de week van 2531 Aug. zal de
Stichting zich bij het Nederland
sche volk vertrouwd trachten te
maken. Radio en film zijn daarbij
ingeschakeld, in de kerken zal Zon
dag 26 Augustus een schrijven wor
den voorgelezen, de Posterijen zeg
den medewerking toe door voor die
week een apart poststempel te ge
bruiken en het beschikbaar stellen
van het postgironummer 194045.
De geldinzameling zal niet ge
schieden door straatcollecte of op
andere wijze, die aan het werk van
de Stichting een steun-idee zou
kunnen geven, doch men stelt zich
voor gelden ln te zamelen o.a. door
collecten ln kerken en door huls-
bezoeken.
Vrijdag kwam de Nationale Advies-
Commissie bijeen. Onder de binnen
gekomen stukken bevond zich een
telegram van H.M. de Koningin, lui
dende
„Met belangstelling nam ik ken
nis van uw telegram ter gelegen
heid van de installatie der Na
tionale Advies-Commissie. Voorzit
ter en leden dank Ik voor de ge
voelens van aanhankelijkheid,
waarvan zij getuigden en voor de
wenschen tot een gelukkig inge
treden spoedig herstel. Van harte
hoop ik. dat de werkzaamheden
van de Nationale Advies-Commis
sie mogen strekken tot steun aan
de regeering en tot heil van het
vaderland. Wilhelmina."
Oo initiatief van de leden Meije-
rink, Dewez, Biewenga en Algera
werd besloten de regeering te ver
zoeken met de oplossing van het
vraagstuk van het noodparlement
den grootst mogelijken spoed te
betrachten.
De leden Goedhart, Brandenburg,
Lichtveld, Soenito, Van Randwijk,
Wagenaar en De Groot hadden de
vraag gesteld, of het niet gewenscht
is. dat een openbare uiteenzetting
zal worden gegeven met betrekking
tot het door de onderscheiden ka-
binetten-Gerbrandy gevoerde beleid.
Besloten werd een commissie van
voorbereiding te benoemen, welke
op den kortst mogelijken termijn
aan de vergadering een praeadvies
zal uitbrengen.
Tenslotte besloot de vergadering,
eveneens op voorstel van den heer
Goedhart c.s. In haar volgende bij
eenkomst op Vrijdag 10 Augustus
a.s. de bepaling van het tijdstip,
waarop verkiezingen voor de volks
vertegenwoordiging en de gemeen
teraden zouden kunnen worden ge
houden, aan de orde te stellen.
Vrijdag is uit Londen in IJmuiden
binnengekomen ter doorvaart naar
Amsterdam de Nederlandsche motor
schoener Patria met de eerste zen
ding goud, 150 ton, welke naar ons
land terugkeert. Voorts had het
150 ton stukgoederen aan boord.
In September zal wederom de po
pulaire Emmabloemcollecte, ten bate
van de tuberculosebestrijding, ge
houden worden.
LITURGISCHE WEEKKALENDER
ZONDAG 5 Aug.: lie Zondag na
Pinksteren. 2 O. L. Vr. ter Sneeuw.
3. Vrede. Credo. Praef. H. Driev.
Laatste Ev. O. L. Vrouw ter Sneeuw.
MAANDAG 6 Aug.: Gedaanteveran
dering van O. H. J. Chr. 2 (in stille
Missen) H. Xystus enz. Credo. Praef.
Kerstmis. DINSDAG 7 Aug.: H. Ca-
jetanus. 2. H. Donatus. 3 Vrede.
WOENSDAG 8 Aug.: H. Cyriacus,
Largus en Smaragdus. 2 A cunctis. 3
(naar keuze, 4) vrede. DONDERDAG
9 Aug.: H. Joannes M. Vianney. 2
Vigilie H. Laurentius. 3 H. Romanus.
4 Vrede. Laatste Ev. Vigilie H. Lau
rentius. Of: Vigilie H. Laurentius. 2
H. Joannes M. Vianney. 3 H. Roma
nus. 4 Vrede. VRIJDAG 10 Aug.: H.
Laurentius. 2 Vrede. ZATERDAG 11
Aug.: Mis v. H. Mgd. Maria op Zaterd.
2 H. Tiburtius enz. 3 H. Geest. 4
Vrede. Praef. H. Maagd.
Elfde Zondag
na Pinksteren
ij de vele wonderen van Chris
tus. welke het Evangelie ver-,
haalt, valt het verhaal over de
genezing van den doofstomme
uit het Tlenstedenland opmerkelijk
uit den toon. Meestal toch gaan de
wonderen, die Christus verricht,
slechts vergezeld van een enkel
woord, of een eenvoudig gebaar, en
van een opwekking tot geloof in
Zijn prediking. Den zoon van den
hofbeambte en den knecht van den
Romeinschen honderdman geneest
Christus zelfs van verre. Doch de
genezing van den doofstomme gaat
gepaard met een opvallende veelheid
van uiterlijke gebaren. Christus voert
dezen man bulten de menigte,
plaatst Zijn vingers in zijn ooren.
raakt zijn tong aan en opziende naar
den hemel slaakt Hy een diepen
zucht, alvorens Hij het verlossexide
woord spreekt: „Èiffeta: word ge
opend!"
Het doel toch van Christus' wonde
ren is steeds de opwekking of de
versterking van het geloof in Zijn
prediking, terwijl meer dan het ii-
chamelijk welzijn der zieken, Hem
de gezondheid hunner ziel ter harte
gaat. Maar dezen doofstomme kon
Hij slechts tot geloof opwekken, door
tot hem te spreken ln een taal, die
hy verstaat: de taal der gebaren
Zoo spreekt God steeds tot den
mensch in verstaanbare taal. Hij
spreekt tot de wereld niet slechts
door het onfeilbare leergezag der
H. Kerk, maar ook in de teekenen
des tijds, in de feiten en gebeurte
nissen van den dag. De stem van den
tijd ls de stem van God. Is niet de
tragische mislukking van alle men-
scheiy'k pogen om een betere wereld
te vormen, een waarschuwing van
God. dat men het geluk zoekt langs
een verkeerden wegGod gebruikt
soms harde middelen om den mensch
tot inkeer te brengen. Voor de
menschheid, die doof ls voor de
Blijde Boodschap en die het spreken
met God heeft verleerd, vellen de
geestelijke en stoffelijke nood en de
ontreddering der wereld een doem-
vonnis over de anti-ohrlsteiyke dwa
lingen en het grenzenlooze egoïsme,
dat welsprekender is dan iedere
theoretische weerlegging. Maar juist
daardoor komen geest en hart vrij
te staan voor het ontvangen van het
geloof. Wil moeten als Christenen er
naar streven Gods roepstem ln den
tijd te verstaan. „Als gij dan heden
Zijn stem hoort, wilt Uw harten niet
verharden." Deze tijd van haat en
tweedracht roept om eensgezindheid
en samenwerking. De bittere nood
van een groot deel van ons volk
roept om bereidvaardige en edelmoe
dige liefde. Tot hen, wier ooren door
vooroordeel, opvoeding of levensom
standigheden doof zijn geworden
voor de stem van God, moeten wij
spreken, niet met zalvende woor
den, die zij toch niet verstaan, maar
met beginselvaste daden Uit onze
oogen strale het licht van Gods ge
nade, en onze handen mogen mild
en goed zijn gelijk Christus' han
den. Waar woorden niet kunnen
helpen, daar zullen onze daden spre
ken.
De zwervende, rustelooze mensch
heid zoekt den onbekenden God.
Deze onrust naar God. dit eeuwige
heimwee naar het geluk, dat de
menschheid voortdrijft van dwaling
naar dwaling, kunnen wij, die de
waarheid als een kostbaar erfdeel
ontvangen, stillen, Indien wij aan
den roep van den tijd gehoor geven
en onze daden de biyde overtuiging
des geloofs doen verkondigen. K.
