DE DALENDE ZON D NIEMEUER Onze vrouwelijke jeugd in gevaar w: O TWEE BRANDSTOFFENBONNEN IN HANDEN VAN ROOVERS Inleveren vóór 1 September J J OUD-MINISTER STEENBERGHE VERTELT Als studenten spionneeren 125 GRAM GORT ZATERDAG 11 AUGUSTUS 1945 PAGINA 3 De wereld in vogelvlucht en nu nog' ons hoyje echte koffie en tkee fait 25 TOT 31 AUGUSTUS HERDENKINGSWEEK STICHTING 1940—45 Reisverbod naar Zeeland opgeheven Drama in de residentie ZON EN MAAN Aanpakken is de leus op bon 529 e oorlog tegen Japan is nog niet afgeloopen, hoewel het einde duidelijk in zicht is. In weerwil van Japans voorwaar delijke aanvaarding van het ultima tum van Potsdam, dat hierop neer kwam: „Geef je over, of je wordt weggevaagd," hebben Downingstreet no. 10 en het Witte Huis Vrijdag avond te verstaan gegeven, dat het einde van de vijandelijkheden nog niet vlak voor de deur staat. Noch Londen, noch Washington, hadden tot Vrijdagavond een formeele me- dedeeling over het Japansche aan bod ontvangen. Zoowel het Britsche als het Amerikaansche kabinet zijn in spoedvergadering bijeengekomen. Een besluit zal slechts genomen wor den in gemeenschappelijk overleg tusschen Groot Brittannië, de Ver. Staten, de Sowjetunie en China. Politieke kringen in Londen ne men een houding aan van behoed zaam optimisme. De situatie zal op dezelfde wijze worden behandeld als de ineenstorting van Duitsch- land. Het Japansche aanbod tot capi tulatie hield in, dat de Japansche regeering bereid was de voorwaar den van Potsdam te aanvaarden met dien verstande, dat de prerogatie ven van den Keizer als souverein heerscher zouden Worden gewaar borgd. De Zweedsche regeering ver leende haar bemiddeling voor het doorsturen der desbetreffende Ja pansche nota's naar Engeland en de Sovjetunie, de Zwitsersche regeering naar de Ver. Staten en China. Terwijl het publiek te Washington zich nog zeer gereserveerd houdt en liever het officieele nieuws afwacht, zich herinnerend de voorbarige be richten van destijds inzake de capi tulatie van Duitschland, was de Britsche hoofdstad, en met name Piccadilly-circus, een centrum van het grootste vreugdebetoon. En in Tsjoengking, de Chi- neesche hoofdstad, kon men haast niet gelooven, dat aan den strijd van vele jaren tegen den gehatén, Japanner een einde zou zijn geko-~ men. Inmiddels duren de vijande lijkheden uiteraard nog voort en Moskou verstrekte Vrijdagavond zijn tweede legerbericht over de vorde ringen in Mandsjoerije. Zelfs is er nog een oorlogsverklaring bijgeko men, wellicht de laatste in deze grootste volkenworsteling van alle tijden. De republiek Buiten-Mongo- lië, die reeds geruimen tijd zeer nauwe betrekkingen met de Sovjet- Unie onderhoudt, verklaarde heden den oorlog aan Japan. Zoo is Japans rijzende zon aan het dalen. Twee essentieele factoren hebben tot dit verrassend snelle einde bijgedragen: een der sensatio neelste uitvindingen van alle tijden in den vorm van de atoombom, die reeds twee Japansche steden van de aarde heeft weggevaagd en de deel neming van de Sovjet-Unie aan den oorlog, waardoor de Japansche ge bieden in Azië door een overmach- tigen vijand rechtstreeks in den rug bedreigd werden. Vol spanning wacht de wereld op het formeele einde van het drama in het Verre Oosten, dat tevens het einde zal brengen van de slavernij, door den overweldiger aan de volken van Cost-Azië opgelegd. De bonnen ,.43 B.V." en ,,44 B.V." van de kaart „Vaste brandstoffen ver warming T 509" zijn voor het tijdvak van 13 Aug. tot en met 1 Sept. a.s. geldig verklaard. Op elk dezer bonnen zal zoo spoedig mogelijk één eenheid vaste brandstoffen worden geleverd. De bonnen moeten zoo spoedig mo gelijk, doch uiterlijk op 1 Sept. a.s. worden ingeleverd bij den brandstof- fenleverancier, bij wien m)en als klant staat ingeschreven. Indien men als gevolg van verhuizing naar een andere gemeente zijn bonnen niet meer bij den vroegeren leverancier kan inleve ren, of indien men dit jaar door hu welijk of anderszins voor het eerst in het bezit van een brandstoffenkaart is of wordt gesteld en dus nog niet bij een brandstoffenleverancier staat ingeschreven, inmiddels is opgeheven, fenzaak, bij welke men als klant stond ingeschreven inmiddels is opgeheven, is men vrij in de keuze van een le verancier. Gaseokes kan zoo mogelijk van gasfabrieken worden betrokken. Aangezien de brandstoffenleveran- ciers op grond van het aantal ingeno men bonnen eerst moeten worden be voorraad, zijn zij verplicht de bonnen van het publiek tegen afgifte van een ontvangstbewijs in te nemen. De brandstoffenlevexanciers worden met betrekking tot de wijze van bevoorra ding verwezen naar de officieele pu blicatie. Aan geëvacueerde gezinnen zullen c3e brandstoffenkaarten op een later tijdstip worden uitgereikt. Voor kamerhuurders en pension- De chef van de Amsterdamsche zedenpolitie, de heer J. Fremery Kalff. heeft onlangs in een perscon ferentie gewaarschuwd voor het groote gevaar, dat de vrouwelijke jeugd loopt door de Canadeesche be zetting en veilofgangers. De politie en de autoirteiten kunnen daartegen niet veel doen. De Canadeesche sol daten mogen geen vrouwen in hun kazernes brengen, in de sergeant clubs worden vrouwen alleen in de lounge toegelaten, de officieren mo gen in hun clubs ieder een meisje meebrengen. Dat wil echter niet zeg gen, dat meisjes, die met officieren uitgaan, minder gevaar loopen; want de geslachtelijke omgang geschiedt dan bulten de gehouwen, op straat, in plantsoenen, portieken, enz. De heer Fremery Kalff legde er den na druk op, dat men niet moet meenen, dat de militairen tevreden zijn met een wandelingetje met meisjes; zij wenschen vroeger of later, maar meestal vroeger, geslachtelijken om gang. De omstandigheden maken dat wel verklaarbaar; overwinnende le gers zijn vak wat overmoedig, het gemakkelijke leven brengt van zelf de begeerte naar geslachtelijk genot mede. Ook is het te begrijpen, dat de Canadeesche bevrijders zeer gezien zijn, als bevrijders en om de genoe gens van het uitgaan, die zij kun nen verschaffen aan meisjes, die tij dens de bezetting, zooals iedereen zeer veel hebben moeten missen- maar al deze verklarende omstan digheden doen aan den ernst van de zaak weinig af. De slechte gevolgen liggen voor de hand. Er zullen vele meisjes zijn, wier zedelijkheid thans voor goed bedorven wordt, want de eenmaal opgewekte begeerte komt naar alge- meéne ervaring niet spoedig tot rust, en wordt soms zelfs tot een ob sessie. Het geheele sexueele leven, dat op het huwelijk behoort inge steld te zijn, verwildert; en het is rauw, te bedenken, dat nu de mi nister van onderwijs op de middel bare scholen, ook karaktervorming wenscht, zoo vele meisjes zonder bedenken karakter en zedelijkheid voor goed verliezen, om van het godsdienstig besef niet te spreken. Het komt mij voor, dat de ouders dit ook zeer wel weten; maar het gevaar voor geslachtsziekten (V.D. venereal disease) is te weinig bekend. En toch is de uitbreiding dezer ziek te groot en wordt dagelijks grooter, ondanks de goede bestrijding hiervan. Trouwens de totale genezing van deze ziekte is lang niet altijd ge makkelijk; bij de syphilis blijft de totale genezing eigenlijk altijd onze ker. Dit moet voor de ouders want öe jeugd is meestal in deze dingen zeer onbedachtzaam een afdoende ïr zlJn- 'r.r, den omgang van haar dochters met de Canadeezen zoo streng mogelijk tegen te gaan. Ook de om geving in den familiekring is evenmin zonder gevaar: het komt van het een op het ander. De heer Fremery Kalff vond ook, dat de omgang met de leden van de blijvende bezetting een bij- i zonder gevaar bood, omdat het dan voor de meisjes moeilijk wordt altijd maar te blijven weigeren. Als een meisje met een soldaat alleen is, waar dan ook. moet zij er op rekenen, dat geslachtelijke omgang van haar ge vraagd zal worden De politie heeft de contröle op stille terreinen, plantsoenen, café's en ho tels versterkt. De controle na elf uur zal hopelijk preventief gaan werken. Op drie avonden werden 60 meisjes opgepikt. Maar, zooals reeds gezegd, het bewaren van de zedelijkheid moet door de meisjes zelf gebeuren, en misschien nog meer door de ouders. Ons. volk, dat al zooveel door den oor log geleden heeft, moge in de bevrij ding haar zedelijke kracht verhoogen. maar niet verlagen. Dr. Th. H. Schlichting. De mil. commissaris voor de pro vincie Zeeland deelt mede, dat met ingang van heden alle verbodsbepa lingen voor het reizen naar Zeeland zijn opgeheven. In den afgeloopen nacht heeft een 45-jarige man in een leegstaand per ceel in de Statenlaan te 's Graven- hage, waar hij vermoedelijk vroeger gewoond heeft, zijn 43-jarige echt- genoote en zijn 72-jarige schoon moeder met pistoolschoten van het leven beroofd. Daarna heeft de man zich voor de brandweerkazerne in de Laan Copes' van Cattenburgh het leven benomen. Vast is komen te staan, dat de man den laatsten tijd in overspannen toestand verkeerde. De centrale recherche stelt een nader onderzoek in. gang van zon en maan in de komende week: Zon Maan datum op onder op onder 11 Aug. 6.16 21.13 9.49 22 58 12 6.18 21.11 10.57 23.14 13 6.20 21.09 12.05 23.30 14 6.21 21.07 13.11 23 47 15 6.23 21.05 14.18 0.07 16 6.24 21.03 15.26 0.30 17 6.26 21.01 16.34 1.00 18 6.27 20.59 17.39 1.38 bewoners zal zoo eenigszins mogelijk nog een regeling worden getroffen, waaromtrent dan t.z.t. nadere mede- deelingen zullen worden gedaan. Ten aanzien van niet-particuliere huisbrandverbruikers, zooals zieken huizen, sanatoria, rijksdiensten, scho len enz. zal eveneens nog een nadere publicatie volgen. NIEUW ADRES TLA.R.K. Het centraalbureau van de Natio nale Hulpactie Roode Kruis is ver huisd naar Rotterdam: Gebouw Holland-Amerikalijn", Wilhelmina kade. Twaalfde Zondag na Pinksteren anneer wij de geschiedenis der laatste jaren nagaan, dan is er wel niets wat er in de gedachtenwereld der menschen zoozeer is veracht en ver guisd als het beeld van den Barm- hartigen Samaritaan. Niet slechts een enkeling, maar duizenden, ge heele volkeren en landen schijnen in handen van roovers te zijn gevallen en dreigen langs de tallooze wegen der wereld te verbloeden, omdat de menschheid de barmhartigheid mist. Ook nu nog is de barmhartigheid zoek. Techniek en wetenschap staan nog steeds meer in dienst van de ver nietiging dan van den opbouw. Zelfs in ons eigen land, zoo pas bevrijd van het juk van een meedoogenloos systeem, bloeit nog altijd de misda dige zwarte handel, weigert men te arbeiden en wil men uit egoïstische gemakzucht niet gelooven, dat wij staan aan den rand van den afgrond en dat slechts een eensgezinde krachtsinspanning ons voor afglijden naar grooteren nood kan behoeden. In de vreugde, omdat hier in Europa de oorlog ten einde is, dreigen wij te vergeten, dat wij leven niet slechts in een leeggeroofd en vernieldV land, maar in een totaal ontredderde we reld, waarin slechts met uiterste in spanning en in een volkomen be reidheid tot het brengen van per soonlijke offers een nieuwe maat schappij kan worden gebouwd. Doch die offervaardigheid is niet mogelijk zonder barmhartigheid van mensch tot mensch. Het nationaal-socialisme leidde tot vernietiging, om.dat het de barmhartigheid miste en de mensche- lijke persoonlijkheid opofferde aan bloed en ras. Evenmin kan het com munisme, het systeem van de ge balde vuist, dat den klassenstrijd predikt en de menschelijke persoon lijkheid doet verdwijnen in de col lectiviteit, in de massa, redding brengen, noch een vaag gevoel van humaniteit, doch alleen een over tuigd Christendom, dat in den even- mensch ziet het kind van eenzelf den Vader, Die Zijn zon gelijkelijk doet opgaan over rechtvaardigen en onrechtvaardigen. Wij kunnen den naaste ook den oriprettigen, onbe- schaafden, lastigen, trouweloozen, vijandigen mensch niet waarlijk liefhebben zonder liefde tot God. Want om welke reden anders zou ik den onbeminnelijken mensch kunnen beminnen en hem in liefdevolle over gave dienstbaar zijn, tenzij omdat ik hem 'n waarde toeken, dié allen an deren waarden te boven gaat? En dat kan ik alleen door den naaste te zien in God. Daarom is het gebod „Gij zult den naaste liefhebben als u zelf" gelijk aan het gebod: „Gij zult God liefhebben boven alles." Samen vormen zij één gebod. St. Jan schrijft dan ook terecht: „Laat ons elkander liefhebben. Want de liefde is uit God en ieder, die liefheeft, is uit God geboren en kent God". De Samaritaan begreep dit woord en hielp waar priester en leviet voor bijgingen. „Ga en doe gij eveneens", zegt Christus tot ons Christenen, priesters en leeken. Wanneer Wij aan den geestelijken en stoffelijken nood, dien wij overal ontmoeten, onver schillig voorbijgaan, dan sterft ook de liefde tot God in ons hart, dan kiezen wij de zijde der roovers en moeten wij vreezen, dat misschien een vreemdeling uit Samaria, een heiden of ongeloovige zich oprech ter Christen betoont dan wij en ons tot een eeuwige beschaming wordt. K. De eerste Russische tank, die Berlijn kwam binnenrollen, is als gedenkteeken geplaatst mid den op de Potsdamerchaussee. De tank is zilverkleurig geschil derd en staat op een steenen voetstuk, dat door Duitsche ar beiders onder toezicht van de Russen is gemetseld (PlanetABC-Press) Te Tilburg, waar hij deze week logeert, hebben wij gisteren een onderhoud gehad met oud-minister mr. M. P. L. Steenberghe, die zeer onlangs uit Amerika is terugge keerd. Uw eerste indrukken van Ne derland bij Uw terugkeer? vroegen wij. Die zijn nog zeer verward. Veel in Nederland, dat ik vroeger kende, heb ik teruggevonden, maar heel veel is er ook veranderd en verdwenen. Het land heeft zwaar geleden en ik geloof, dat „aan pakken, aanpakken, aanpakken" de leus van het oogenblik moet zijn. Alleen door gezamenlijk heel hard te werken kunnen wij er in slagen ons land er op den duur weer bovenop te brengen. Welke is Uw taak geweest in de Nederlandsche regeering toen die in Mei 1940 was uitgeweken naar Lon den? Op de eerste plaats heb ik mij in Londen bezig gehouden met de inschakeling van de uitgebreide Ne derlandsche koopvaardijvloot in de geallieerde oorlogvoering. Het was een geluk, dat wij over zooveel goede schepen konden beschikken, want in Engeland bestond dringende behoefte aan scheepsruimte teneinde, te kun nen voorzien in de ravitailleéring van het land. Welnu in twee weken- tijds zijn wij er toen in geslaagd de Neder landsche koopvaardijvloot gereed te Het potlood in Jcop B'artels' hand zag er gevangenschap bevindt. In een Interview kort uit als een potlood, na zijn aankomst in zooals over de toon bank van een goed- koope boekhandel wordt verkocht. De kaart, die Wim Kremer op de tafel legde, droeg het stem pel van de nazi Ge stapo. Maar het potlood v.as New York vertelde Bar- tls, een lange, Ameri- kaansch-uitziende jon geman van 29 jaar,'hos hij de inlichtingen dienst door Frankrijk had helpen oprichten na zijn ontsnapping uit een Duitsche vai in Holland. „De Duit- hol. In een inwendige schers", aldus Joop, ruimte was er plaats genoeg voor 200.000 woorden aan oorlogs geheimen indien die dan eerst op micro film gezet werden. En de kaart had tot pas gediend voor een Hol- lander in. een trein „gereserveerd voor na zi-soldaten en officieele Duitsche ambtenaren". De drager stond erop aangegeven als „een hooge officieele figuur, die niet ondervraagd mag worden". Joon en Wim, medi- .zaten achter mij aan omdat zij hadden uit gevonden, dat ik de redacteur en de leider van de verdeeling was van duizende illegale brochures, die over het geheele land werden verzonden.1* Ten eerste was er zijn ontsnapping. Hij maakte eenige nazi's, die nog niet wisten dat hij gezocht werd, wijs dat hij ziek was, en zij stonden hem toe, naar Zwitserland te gaan. sche studenten van de Daar deelden de ge- dat er een verbindlngs mogelijkheid met Hol land moest worden ge schapen voor de uit wisseling van belang rijke Inlichtingen. Joop liet reispapieren ver- valsehen, distribueerde universiteit te Amster dam toen de Duitscheis ons land bezetten, zul len weer college loo- pen. Zij zijn aangewe zen als de eersten van een aantal Nederlan ders, die met een beurs in Amerika zullen gaan studeeren. Dit deed het microfilmcamera's Nederlandsch Ameri- holle voorwerpen kaansch Fonds. Wan- neer zij hun studie van waarschijnlijk twee jaar öp de Johns Hopkins- school voor medische wetenschappen te Bal timore (Maryland) heb ben voltooid zullen zij naar huis terugkeeren om hun practijk te vestigen. De man die volgde Joden én gelan de geallieerde piloten hielpen zich in veilig heid te brengen door Frankrijk naar Spanje of Zwitserland, en van daar uit naar Engeland. Nadat de kleine groep ongeveer 80 Joden en verscheidene piloten in veiligheid had ge bracht, aldus Wim, gaf een Hollandsche verra der de leden, waaron der een meisje, bij de Gestapo aan. Acht werden gearresteerd, waarvan men niets meer gehoord heeft. Wim ontsnapte door Spanje naar Engeland met de hulp van vrien den onder de Fransche Maquisards. Eens reed Wim cp „dienstreis" in een trein tusschen Maastricht en .Parijs. De Duitschers onder vroegen hem op grond van zijn accent, ver telde Wim, „maar ik maakte ze wijs, dat ik een Duitscher was, die allieerden hem mede, door in Finland les ge- berichten konden be vatten, en zorgde voor geven te hebben een Scandinavisch accent had opgedaan." Hij zeide, dat toen hij dooi' Zuid-Frankrijk vlucht te, hij in het hartje van den winter bloot- voets over de Pyraneëu en moest trekken. Het die kostte hem vijf dagen en nachten om er over te komen. Tenslotte koeriers. Volgens zijn werd hij naar Engeland systeem was er iedere overgebracht, waar hij 14 dagen een ontmoe- opleiding kreeg voor ting te Brussel door officier van de Intelli- koeriers van Holland en Genève, die dan potlooden ruilden. Ver volgens keerden zU naar hun verzendings deze beursen bekostigt bases terug met de ver is Theodore Marburg borgen inlichtingen en van Baltimore, een ge- geallieerde instructies, pensionneerd zakenman Dat ging zoo maanden ook officier van de In- gence Service. Hij stond net bereid, naar Neder land terug te gaan, toen hij zijn voet ver wondde tijdens een proef-parachutesporng. Joop ging eveneens naar Engeland, en werd en schoonvader van den gouverneus-generaal van Nederlandsch Oost- Indië, Tjarda van Star- kenborgh-Stachouwer. die zich nu ln Japansch achter elkaar door. Wims werk was an ders. Hij werkte in een kleine, niet-georgani- seerde groep van tien personen, die achter- telligence-dienst. Béi den wenschen nu vurig hun medische studie te beëindigen en naar Nederland terug te keeren. maken om te varen in geallieerden dienst. Voor de bemanning van de koopvaardijschepen werd de z.g. vaar- plieht afgekondigd en tegelijkertijd moest er voor gezorgd worden, dat de Nederlandsche koopvaarders zoo danig bewapend werden, dat zij niet aan de genade of ongenade van den vijand waren overgeleverd. De zeeoorlog heeft groote offers gevraagd van onze koopvaardijvloot, waarvan ongeveer de helft naar den bodem der zee is verhuisd. Maar daar staat dan ook tegenover, dat onze koopvaardijvloot een zeer be langrijke bijdrage tot de geallieer de overwinning beeft geleverd, o.m. doordat zii voor een aanzienlijk deel de voedselpositie in Engeland heeft kunnen redden. Wat de zee lieden van de Nederlandsche koop vaardij in dezen oorlog hebben ge presteerd, kan elke vergelijking met de oorlogsprestaties van de ge allieerden glansrijk doorstaan. Hebt u in die eerste oorlogsjaren ook reeds maatregelen getroffen voor de ravitailleering van Nederland on middellijk na de bevrijding? Zeker, op 13 September 1940 heb ik als minister van Economische Zaken richtlijnen afgekondigd voor de vorming van een voedselvoorraad, waaruit ons land gedurende ongeveer vier maanden zou kunnen worden voorzien van de meest noodzakelijke voedingsmiddelen, alsmede kleeding en dekking. En het is achteraf heel goed geweest, dat wij zoo snel begon nen zijn met het aanleggen van voorraden, want een belangrijk deel van de levensmiddelen, die thans door de regeering worden aangevoerd, is uit diezelfde voorraden afkom stig, die door dén regeeringscommis- saris in algemeenen dienst, den heer C. van Stolk, zijn opgeslagen in pak. huizen in de Vereenigde Staten, in Canada en zelfs in Zuid-Amerika. In Amerika heb ik indertijd nog de be schikking kunnen krijgen over 360 millioen K G. aan diverse tropische producten. Voor de periode van 19 Augustus tot en met 1 September a.s. zullen bonnen worden aangewezen voor 'n rantsoen gort, d.w.z. 250 gram gort, gortmout, gortgries, gortbioem, gort- grutten of pannekoekmeel (gemengd meel). Aangezien deze artikelen gedeel telijk reeds bij den handel aanwezig zijn. wordt het publiek in de ge legenheid gesteld thans een gedeelte hiervan te betrekken en wel met ingang van Maandag 13 Agustus op bon 529 'der vijfde noodkaart 125 gram. Deze bon is geldig tot en met 1 September. LITURGISCHE WEEKKALENDER ZONDAG 12 Aug.Twaalfde Zondag na Pinksteren. 2. H. Clara. 3. Vrede. Credo. Praef. H. Driev. MAANDAG 13 Aug.; H. Wigbertus. 2. H. Hippolytus enz. 3. A cunctis. 4. Vrede. DINSDAG 14 Aug.: H. Werenfridus. 2. Vigilie Maria Tenhemelopneming. 3. H. Eu- sebius. 4. Vrede. La. Evang. van Vigi lie. Cf: Vigilie, van o.L. Vrouw Ten hemelopneming. 2. H. Werenfridus. 3. H. Eusebius. 4. Vrede. WOENSDAG 15 Aug.Feest van Maria Tenhemel opneming. Credo. Praef. H. Maagd. DONDERDAG 16 Aug.: H- Joachim. 2 Vrede. Credo. Praef. H. Maagd. VRIJDAG 17 Aug.: H. Jeroen. 2. H. Hyacinthus. 3- Oct. O. L. Vrouw. 4. Octaaf H. Laurentius. 5. Vrede. Credo. Praef. H- Maagd. ZATERDAG 18 Aug.: Verheffing van H. Bavo. 2. Oct. O. L. Vr. 3. H. Agapitus. 4. Vrede. Credo. Praef. H. Maagd. Aan prof. dr. W. Martin is eervol ont slag verleend als directeur van het Mauritshuis te 's-Gravenhage. Als zijn opvolger is benoemd dr. J. G. van Gelder. Te IJmuiden stoomde heden bin nen het Ned. is.s. „Rottum" uit Hudiksall (Zweden) met 1200 stan daard hout. Bestemming Amsterdam.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1945 | | pagina 3