Japan zal capitulatie
onderteekenen
Brooze vrede
MacArthur dankt dr. van Mook
VLEESCHRANTSOEN GEHALVEERD
BRITSCHE „SPOOKVLOOT"
ACTIE
Soerabaja
opmerkelijk stil
PRINS BERNHARD
Op 31 Augustus aan boord van
het slagschip Missouri
in
SCHEERMESJES
26.000.000
menschen vermoord
69ste JAARGANG No. 23321
o
DONDERDAG 23 AUGUSTUS 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
Het weer
Groot is de geestdrift, die in Londen sinds de capitulatie van
Japan heerscht. De Koninklijke familie wordt op een rijtoer
door het talrijke publiek luide toegejuicht
(Keystone-ABC-Press)
Nederlandsche Mitchells boven
Java en Madoera
DE KRANT
niet op den bon
onderscheiden
Gen. Van Oyen
in Manilla
Compensatie door verstrekking van ander
eiwit-rijk voedsel en invoer van conserven
Namaak-kanonnen en imitatie-
geschuftorens misleidden
I den vijand
R16 der tabakskaart
vóór-inleveren
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Na de eerste vreugde over het
einde van den wreedsten aller
oorlogen liggen er over heel de
menschheid een bijna tastbare
somberheid en droefheid, welke door
geen vroolijk vlagvertoon, of fanfare
muziek zijn te verdrijven. Het is als
of de wereld bij het optrekken van
den kruitdamp vol zelfverwijt de ver
woesting aanschouwt, niet alleen van
alle schoons, dat nijvere menschen-
handen wrochtten, maar vooral de
verwoesting, aangericht in de gees
ten der menschen. Het in zekeren
zin tóch nog abrupte einde van den
oorlog tengevolge van het gebruik
van atoombommen deed den vrede
geboren worden in een wolk van
stof, van ineenstortende steden en
een bloedbad van honderdduizenden.
Zóó keerde de vrede terug op aarde.
Is het wonder, dat de verwarde gees
ten den vrede nauwelijks durven be
naderen en slechts schuw er naar
durven opzien? Zeker, de overwinning
Is bevochten, maar de vrede, toch
het doel van" eiken oorlog, is zoo
teer als een kostbare porceletnen
vaas, die door de minste onvoorzich
tigheid in scherven valt. Het is deze
angst voor het behoud van den vre
de. welke thans zijn schaduw werpt
over de geheele wereld.
Groot is wel de tegenstelling met
het einde van den eersten wereld
oorlog in 1918. Toen juichte de
menschheid, want er zou een nieuwe
wereld komen, zóó schoon, zóó rijk,
zóó vrij als de geschiedenis nog nim
mer gekend had. Utopia, het land
der belofte, zou werkelijkheid worden.
1918 bracht een Europa vol idealis
me. met als hun profeet den presi
dent der Vereenigde Staten. Wood-
row Wilson, den geschiedenisprofes
sor, die echter in zijn eigen land,
zooals spoedig zou blijken, niet als
profeet geëerd werd. De fout van
1918 was. dat men dacht, dat de
Wereld, dat de menschheid plots
veranderd was. verbeterd was, nooit
meer aan oorlog zou denken, maar
al haar krachten zou schenken aan
den vrede, die zoo moeizaam na vier
Jaren was teruggekeerd. De teleur
stelling was er des te grooter om,
toen zij reeds na enkele Jaren zag.
dat al haar idealen stuk voor stuk
werden stukgeslagen door een. vre
de, die geen vrede was, omdat hjj
de klem in zich droeg van een nieu
wen oorlog.
Was 1918 het Jaar der idealis
ten. 1945 is het Jaar der scep
tici. Thans hooren wij geen
leuzen als „oorlog aan den
oorlog", „een nieuwe hemel en een
nieuwe aarde", „een nieuwe wereld,
veilig voor de democratie-' enz. de
ouderen onder ons herinneren ze zich
nog wel maar men zwijgt. Als
er gesproken wordt, dan wordt met
een onbegrijpelijk cynisme uiteenge
zet, met welke verschrikkelijke nieu
we wapens de volgende oorlog ge
voerd zal worden, die. en men is zich
daarvan terdege bewust, het einde
der beschaving en de uitroeiing van
een groot gedeelte der menschheid
zal brengen. In de parlementen be
luistert men de sombere woorden der
staatslieden, die ons reeds nu den
bloedrooden horizon van een moge-
lijken nieuwen oorlog willen laten
zien. Zij willen de wereld waarschu
wen opdat zij dubbel op haar hoede
weze en niet lichtvaardig een vredes-
gebouw opzette, dat bij een zwakken
storm als een kaartenhuis ineenstort.
Twee uiterstenidealisme en cy
nisme. Les extrêmes se touchent. de
uitersten raken elkaar. Doch verge
ten we nietde menschen blijven het
zelfde. De verwarde geesten zullen
terugkeeren tot de werkelijkheid en
die werkelijkheid is, dat de mensch
heid opnieuw zal trachten een bete
re wereld op te bouwen. De mensch
zoekt altijd naar geluk. all°en ge
bruikt hij vaak verkeerde middelen,
zoodat ongeluk zijn deel wordt. In
1918 dacht men. dat men mèt de
overwinning ln den oorlog ook den
vrede had gewonnen. In 1945 weet
men. dat met nóg meer ipoelte en in-
spanntng dan de oorlog de vrede en
zijn behoud gewonnen moeten wor
den. Het is een zware taak en men
maakt zich weinig illusies, dat de vre
de gemakkelijk veroverd zal worden.
Vandaar die somberheid, die alom
valt te constateeren, want er is veel
moed en vertrouwen voor noodig om
de wereld terug te brengen tot de
„rust der orde, die vrede heet.
Opbouw van een betere wereld, wie
zou er niet aan willen medewerken?
Eeuwenlang heeft de wereld eraan
gebouwd. Tevergeefs. Want men
trachtte het gebouw op te trekken
zonder God, zonder in zichzelf rond
te dragen en te doen leven de ware
vredesgedachte. zonder voor zichzelf
het probleem op te lossen den naas
te lief te hebben als zichzelf. En
v?°r den enkeling geldt, geldt
voor de geheele menschheid, omdat
die menschheid. zooals de groote
Delftsche geleerde Hugo de Groot de
grondlegger van het volkerenrecht-
wiens sterfdag 300 Jaar geleden wij
volgende week herdenken, consta
teerde, één groot onverbrekelijk ge
heel vormt.
Paus Blus XII drukte het ln zijn
Kersthoodschap van het vorig Jaar
Verwachting tót Vrlldagavond:
Matige Westelijke wind, toene
mende bewolking, overwegend
droog, iets warmer.
Zon onder; 20.49, maan 21.20—
0.00, Zon op; 6.37.
Ook zie ik veel door karbouwen ge
trokken voertuigen. De voetgangers
kijken allen naar boven. Niemand
doet een poging om te gaan schui
len. met uitzondering van een Japan-
schen legerauto, die er plotseling met
een vaart van doorgaat, terwijl een
paar Japansche soldaten, die voor
een gebouw staan, naar binnen snel
len.
De Nederlandsch-Indische piloten
hebben a,mpei getoond, dat het nu
vrede is, hoewel zoowel Nederland
sche als Australische vliegtuigen gis
teren nog door het Japansche af
weergeschut zijn beschoten. Toen wij
het gebied, van Soerabaja naderden,
was een Japansch watervliegtuig juist
bezig enkele tientallen meters onder
ons op het water te dalen. In oor
logstijd zou dit een gemakkelijk
slachtoffer geweest zijn, maar de Ne
derlanders taalden er niet naar.
Ons vliegtuig strooide biljetten uit
in de buurt van Soerabaja, alsmede
over het grootste deel van Madoera.
Op de wegen reden of liepen de In
donesiërs heel rustig, hoewel enkelen
bij het zien van de onder den vleugel
geschilderde Nederlandsche kleuren
begonnen te wuiven. Andere Mit
chells strooiden biljetten op Lom
bok. Soembawa en Makassar. In Ma
kassar was er, volgens de rapporten,
vrijwel goen verkeer.
Generaal MacArthur heeft hij zijn
altreden als commandant van het
gebied van den Zuidwestelijken Pa
cific aan Lt.-Gouv.-Gen. Van Mook
een Bfscheidsböodschap gezonden,
waarin 'Ui hulde brengt aan de Ne-
derlandshe regeering en het volk
voor de samenwerking en den
steun tijdens den opmarsch door
de eilanden ln de Stille Zuid
zee naar Tokio. „Omdat -uw moe
derland en uw koloniën door den vij
and bezet waren," aldus MacArthur,
„is uw steun wat hulpbronnen en
personeel betreft noodzakelijkerwijs
beperkt geweest. Maar uwe hulp
bronnen zijn altijd van ganscher
harte geschonken en uw personeel
heeft zich in onzen gemeenscliappe-
Hjken strijd dapper geweerd. Ik zal
vanwege deze samenwerking uw volk
ten zeerste zijn toegedaan en ik bid,
dat God in dé toekomst de zaak van
ulv land moge bevorderen."
Een correspondent van A.N.P.-
Aneta heeft ln een Ned.-Indische
Mitchell een vlucht gemaakt boven
Java en Madoera.
Soerabaja, aldus de correspondent,
geeft een normalen indruk, hoewel
de stad opmerkelijk stil schijnt. Een
Australisch onderofficier deelt juist
mede, dat de laatste strooibiljetten,
waarin instructies en waarschuwin
gen worden gegeven aan de bevolking
in verband met de Japansche capi
tulatie, zijn uitgeworpen. Wij zijn
niet meer dan vijftig meter boven
den grond en ik kan gemakkelijk de
trams zien rijden, terwijl ik meer
auto's op straat zie dan feitelijk ver
wacht kon worden. Ook de stad zelf
ziet er ordelijk en onbeschadigd uit.
Het eenigen tijd geleden geop
perde denkbeeld om over te
gaan tot een distributie van
kranten, kan de minister van
Binnenlandsche Zaken niet over
nemen, zoodat de uitzonderlijke
positie, welke ons land op het
gebied van de nieuwsvoorziening
inneemt, beperkt blijft tot kran-
ten-in-lilliput- formaat.
als volgt uit: In hoeverre zullen de
vertegenwoordigers en baanbrekers
der democratie ln hun beraadslagin
gen geleld worden door de erkenning,
dat de absolute orde van dingen en
doeleinden ook als eén zedelijke
noodzaak en als de bekroning der
maatschappelijke ontwikkeling in
houdt de eenheid der menschheid
en van geheel de volkerenfamllle?
Van de erkenning van dit beginsel
hangt de toekomst van den vrede af.
Zullen wij nu 'n periode van wer-
kelijken vrede meemaken, of zal
het weer een pauze tusschen
twee oorlogen worden? De
menschheid heeft het zeker voor
een belangrijk deel in eigen handen.
Het kan een voordeel zijn, dat zij
zich thans niet aan illusies, zooals
na den eersten wereldoorlog, over
geeft, maar vol ernst de werkelijk
heid wil zien van de zware taak, die
op haar schouders rust. Zij weet wel
ke verschrikkingen haar te wachten
staan, wanneer de vrede haar thans
weer zou ontglippen. Wij kunnen niet
gelooven, dat de wereld moedwillig
haar ondergang wil tegemoet snellen.
Daarom hebben wij wèl vertrouwen in
den vrede, al schijnen de perspec
tieven momenteel dan ook nog zoo
somber. De geheele wereld ls in be
roering geweest »ls bij een vreeseltj-
ken orkaan en wil hebben geen Nep-
tunus. die met zijn .wagen over de
woelige zee rijdt om haar ln enkele
oogenblikken te kalmeeren.
En vergeten we ook Vondels
woorden niet:
Het sweerd eens ultgetrocken,
keert langsaem ln syn' schee.
FRANKFTJRT, 22 Aug. (A.P.).
Generaal Eisenhower heeft Woens
dag Prins Bernhard met de Bron
zen Ster gedecoreerd voor zijn
werk om een ondergrondsche
strijdmacht in Nederland te orga-
niseeren en omdat hij „in hooge
mate verantwoordelijk was voor
de daadwerkelijke uitvoering van
plannen van actie voor deze strijd
krachten".
MANILLA, 23 Aug. (Reuter).
De Japansche capitulatie zal op 31
Augustus a.s. in de baai van Tokio
worden geteekend aan boord van
het Amerikaansehe slagschip
„Missouri". De keuze van het schip
beteekent een eerbewijs aan presi
dent Truman, die uit den staat
Missouri afkomstig is.
Generaal MacArthur heeft me
degedeeld, dat de volgende perso
nen zijn aangewezen als ondertee
kenaars van de Japansche capitu
latie-verklaring voor de respectieve
lijke geallieerde mogendheden: voor
de Vereenigde Staten: adpiiraal
Chester Nimitz; voor Engeland:
admiraal sir Bruce Fraser; voor
Australië: generaal sir Thomas
Blarney; voor Nederlandsch Oost-
Indië: luitenant-generaal L. H.
van Oyen; voor Rusland: luite
nant-generaal Koezma Nikolaevetsj
Derevyanko; voor China: generaal
Hsjoe Yoengtsjang; voor Frank
rijk: generaal Jacques Leclerc. On-
derteekenaars voor Canada en
Nieuw-Zeeland zijn nog niet be
kend.
Luitenant-generaal L. H. van
Oyen, de bevelhebber van het Neder
landsche Oost-Indische leger, is voor
het houden van besprekingen op het
Amerikaansehe hoofdkwartier der
strijdkrachten in den Stillen Oceaan
aangekomen. Hij is vergezeld van een
groep Nederlandsche officieren, die
zullen samenwerken met het hoofd
kwartier bij het repatrleeren van be
vrijde krijgsgevangenen.
De Japansche keizerlijke regeering
en het Japansche opperbevel hebben
order gekregen, MacArthur 5 directie
ven Vrijdag te 18 uur Manillatljd van
kracht te doen worden. Alle japan
sche militaire vloot- en legervliegtui
gen moeten tot nader order uit de
lucht blijven. Inmiddels heeft men
in Manilla uitgebreide voorbereidin
gen getroffen voor de uitvoering der
geallieerde bezetting. De grootste
vloot van geweldige viermotorige C 54
transportvliegtuigen, de voor mili
taire doeleinden ingerichte Douglas
DC 4, die ooit op een vliegveld was
verzameld, is over het gebied van vier
vierkanten kilometer van 't vliegveld
Kadena op Okinawa verspreid. De
vliegtuigen zijn bijeengebracht door
het com,mando voor luchttransport
om een „Onaangekondigde missie"
uit te voeren, vermoedelijk om be
zettingstroepen naar Japan te bren
gen. Tevens bestaan er aanduidingen
dat Chineesche troepen per vliegtuig
naar Nanking, Sjanghai, Felptng en
Tientsin zullen worden gebracht,
zelfs nog voor de onderteekenlng van
de overgave.
Het vtecsohrantsoen zal met in
gang van 2 september a.s. tijde
lijk tot de helft worden verlaagd,
dus tot 100 gram vleescli zon
der been per persoon per week.
Met het oog op het herstel van
den veestapel in de door den oor
log zwaar geteisterde gebieden wor
den er momenteel aanzienlijke ver
plaatsingen van stamboek- en ge-
brulksvee uit de fokgebieden naar
de getroffen provincies (Noord-
Limburg, Zuid-Gelderland, West-
Brabant, enz.) uitgevoerd, teneinde
aem daar gevestigden veehoudersbe-
dirij'ven zoo spoedig' mogelijk weer
eenig vee ter beschikking te stel
len. De aanvoer van slachtvee blijft
ver beneden de hoeveelheid, die
noodig is om het huidige peil van
net vleeschrantsoen te verzekeren,
en kan mede ten gevolge van net
bovenstaande niet door het afslach
ten van gebruiksvee worden aange
vuld. Daar de invoer van vleeseh
ln blik reeds gerulmen tijd vrijwel
stil staat en de voorraden thans na-
Het verhaal van de
Britsche „Spookvloot"
vrachtschepen uit de
wilde vaart vermomd
als slagschepen en
vllegtuigmoederschepen
om de Duitschers te
misleiden zal door
de Dultsche vliegers en
U-boot-kaplteins, die
hooge decoraties ont
vingen voor het „tot
zinken brengen" van
zware eenheden van de
B'ritsclie marine, die de
ontstellende gewoonte
hadden om maanden
later weer op te dui
ken op plaatsen waar
zti het minst verwacht
werden, met droeve be
langstelling worden ge
lezen. In 1939 gaf
Churchill, toen Eerste
Lord van de Admirali
teit, bevel tot den bouw
van deze „namaak-
schepen", om de vijan
delijke luchtmacht en
marine te misleiden.
Het idee was niet
nieuw; het was met
succes In den vorlgen
oorlog toegepast en vol
gens Churchill's mee
ning, was het de moeite
waard het nog eens te
probeeren.
Twee niet bijzonder
groote vrachtschepen
werden binnen een
paar weken omgebouwd
naar het model van de
slagschepen „Revenge"
en „Resolution".
Engelands beroemde
vliegtuigmoederschip
„Hermes", dat door de
Duitschers in 1941 tot
zinken werd gebracht,
was in werkelijkheid
het 8000 ton metende
koopvaardijschip „Mai-
mar", voorzien van een
nauwkeurig uitgevoer-
den bovenbouw van
multiplex en houten
namaak-kanonnen.
Op deze wijze wer
den „krachtige nieuwe
eenheden" toegevoegd
aan de Britsche vloot.
In April 1941 deden
de Duitschers een aan
val op Devonport, waar
door de Britsche Ad
miraliteit gelegenheid
kreeg het 33 jaar oude
slagschip „Centurion"
daar weg te halen, zon
der dat dit de aan
dacht van de Duit
schers trok. De „Centu
rion" was ontwapend
volgens het Marine
Verdrag van Washing
ton en werd in de ma
rinebasis Devonport ge
bruikt als reparatie
schip. Binnen twee we
ken was hij omge
bouwd ln een kopie
van de „Anson", één
van Engelands nieuw
ste slagschepen. De
imitatie „Anson" be
gon vervolgens een
20.000 mijl langen tocht
rond de Kaap naar
Bombay, waar hij vei
lig aankwam. In Juni
1942 voer hij in een
Maita-convooi, werd
herhaaldelijk aangeval
len en éénmaal ge
troffen.
Eens, gedurende een
troplschen storm in den
Indischen Oceaan, werd
één van de namaak-ge-
schuttorens door de
zware zeeën over boord
geslagen. Een paar mi
nuten later meldde een
stomverbaasde uitkijk
in het convooi, dat hij
zooeven „een 14-inch-
kanon ln het kielzog
weg had zien drijven."
De „Anson" maakte zijn
laatste reis een paar
dagen na D-Day eti
werd bij Arromanches
door de B'rltsche ma
rine tot zinken ge
bracht, om met andere
verouderde Britsche
schepen te dienen sis
golfbreker voor de
kunstmatige haven.
genoeg verbruikt zijn, ls de bevol
king voor het vleesehrantsoen aan
gewezen op het voor de slacht be
schikbare rundvee. De varkensstapel,
die voor den oorlog 60 pet. van het
binnenlandsche vleeschvèrbruik dek
te, heeft n.l. vrij geruimen tijd noO-
dig om zich ten deele te herstellen,
zoodat pas in den loop van 1948
gerekena kan worden op een eenlgs-
zins belangrijk aantal slachtvarkens.
Getracht zal worden den terug
gang in eiwitvoeding, die van deza
verlaging het gevolg' ls, deels met
peulvruchten op te rangen. Tevens
zullen pogingen ln het wei1!: worden
gesteld om zoowel door het UK --
ren van bevroren en/of op ander»
wijze geconserveerd vleosch, als van
visch en vischconserven, mogelijk
heden te scheppen voor de distribu
tie van eiwitrijk voedsel naast het
uit versch vleeseh bestaande vleeseh
rantsoen.
I11 September zal er een nog nader
te bepalen aantal scheermesjes be
schikbaar worden gesteld voor ieder,
die in het bezit is van een tabaks-
kaart. Daartoe 'moet men tussclien
20 Augustus en 6 September bon
R 16 van de tabakskaart inleveren by
een winkelier, die geregeld dit arti
kel verhandelt.
De winkelier moet een ontvangst
bewijs voor den ingeleverden bon
afgeven. Het zal detaillisten toege
staan zijn, voor een bepaalden, nog
nader bekend te maken datum, af
te leveren. Op verzoek om levering.
Indien het ontvangstbewijs ls verlo
ren gegaan of Indien verzuimd werd
den bon tijdig in te leveren, wordt
niet ingegaan.
LONDEN. 23 Aug. (Reuter). Vol
gens offlcleele cijfers van door de
Fransche re gearing aangewetzen
onderzoekers zijn ln alle Dultsche
concentratiekampen tezamen zes en
twintig millloen menscheltjke we
zens vermoord. De meeste slachtof
fers zijn te Dachau gevallen. Daar
werden 12 14.000 menschen per
dag omgebracht. Op 10 Juli 1944
hielden de moordenaars van Dachau
een drinkgelag ter viering van hun
„record-dag", waarop zij 24.000
mannen, vrouwen en kinderen om
het leven hadden gebracht.
Hedenmorgen is H.M.'s torpedo
boot „van Galen" uit Rotterdam
naar Engeland vertrokken. Na een
kort verblijf in Engeland zal het
schip koers zetten naar het Verre
Oosten.
