Verkiezingen binnen
acht maanden
Distributie van textiel
op kleine schaal
In het kamp van Amersfoort
CENTRALE KEUKEN EXIT
We kunnen dezen winter rond
een snorrenden haard zitten
Kolenprijs hooger
dan in 1939
Huidige bewoners zijn niet tevreden
STUDENTENVERZET
en de gevolgen
Met ingang van 28 Augustus
VRIJAF
Het tehuis van Rudolph Hess
bekend gemaakt
Gas van 9-19 uur
69ste JAARGANG No. 23323
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
N.A.C. ADVISEERT
Komen er heusch kolen?
Prof. Van der Leeuw over;
Hoogste aantal:
58.000 deelnemers
op Koninginnedag
H.M. de Koningin
EERT PATER BLEIJS
Groote militaire parade
E HAARLEM COURANT
De Nationale Advies Commissie heeft In haar gisteren gehouden open
bare vergadering besloten het volgende advies aan de regeering uit te
brengen inzake het tijdstip, waarop verkiezingen der vertegenwoordigende
lichamen worden gehouden:
GEMEENTERAAD: Vóór 1 December 1945 (24 tegen 21 stemmen).
PROVINCIALE STATEN: Eerste helft van April 1946 (29 tegen 1G stemmen).
TWEEDE KAMER: Tweede helft van April 1946 (29 tegen 16 stemmen).
In een harer vorige vergaderingen
had de N.A.C. een commissie van
■voorbereiding benoemd, welke nu
met het volgende voorstel kwam:
„Het geheele Nederland'sche vólk
vraagt een herstel van zijn democra
tisch gekozen vertegenwoordiging ln
gemeente, provincie en rijk en wel
zoo spoedig mogelijk.
Indien verkiezingen op normale
zij het niet op technisch volmaakte
wijze kunnen worden gehouden,
zullen deze plaats vinden:
1. Voor de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal ln de tweede helft van
April 1946.
2. Voor de Provinciale Staten in de
eerste helft van April 1946.
3. Voor de gemeenteraden zoo spoe
dig mogelijk, in leder geval voor
April 1946.
In. verband met dit advies verzoekt
de N.A.C. de regeering zoo spoedig
mogelijk haar te berichten, of ver
kiezingen op normaie wijze op de
voorgestelde tijdstippen kunnen wor
den gehouden. Intusschen dringt de
N.A.C. er met klem op aan, dat, voor
zoover zulks onverhoopt nog niet
mocht zijn geschied, op het ministe
rie van Binnenlandsche Zaken onver
wijld een aanvang wordt gemaakt
mét de technische voorbereidingen,
welke ingevolge de bepalingen van
de kieswet noodzakelijk zijn.
Ben tegenvoorstel van dr. J. Bruins
Slot (Amsterdam) behelsde om van
de technische bepalingen der Kies
wet af te wijken en een noodregeiing
te ontwerpen, waarbij gebruik ware
te maken van de in ons distributie
systeem aanwezige bevolkingsadmini
stratie. Het voorstel wilde verkiezin
gen voor den Gemeenteraad vóór 1
Dec. 1945, die voor de Prov. Staten
begin Januari 1946 en voor de Twee
de Kamer eind Januari 1946.
De heer Til anus (Den Haag)
achtte het zoo spoedig mogelijk hou
den van verkiezingen zeer gewenscht,
ook met het oog op de Internationale
positie onzer regeering.
Mr. A. M. J o e k e s geloofde niet,
dat verkiezingen voor April mogelijk
zijn.
Mr. J. i n 't Veld (Zaandam)
achtte het verkeerd een parlement
te kiezen op wankele basis en dan
dat nog te belasten met grondwets
herziening.
De voorzitter meende, dat,
wanneer men eenmaal een Kamer
kiest, deze ook onvermijdelijk de
grondwet zal moeten gaan wijzigen.
De heer J. Buys stelde voor, de
regeering te adviseeren, vóór het
einde des jaars verkiezingen te doen
houden voor een noodparlement (één
college) van 150 leden, dat de beide
Kamers vervangt. Binnen het jaar
zouden dan normale verkiezingen
worden gehouden. Dit voorstel vond
geen steun in de vergadering.
Na een uitvoerige discussie werden
de verschillende stemmingen gehou
den met het bovenvermelde resul
taat.
Met de distributie van textiel-
goederen zal, nu ook de laatste
technische moeiiykheden overwon
nen zijn, binnenkort een beschei
den begin worden gemaakt. Alleen
in de meest dringende behoeften
zal voorloopig voorzien kunnen
worden.
In dit verband wordt een ernstig
beroep gedaan oj> den waarheidszin
van ons volk. Beschouwt het thans
als eereplich't eerst dan bij den
distributiedienst aan te kloppen,
wanneer daar een ernstige reden
voor is, opdat eerst die menschen
geholpen kunnen wordien, die niet
aan liet opbouwwerk kunnen deel
nemen, omdat ze geen schoenen of
kleeren hebben.
De moeilijkheden, waarmede de
textielindustrie te kampen heeft, zijn
ontzettend groot. Zij beschikt inder
daad over groote hoeveelheden
grondstoffen, die, indien ze verwerkt
zouden kunnen worden, binnen een
Jaar in het nijpende tekort aan tex
tiel zouden kunnen voorzien,
maar.... er zijn kolen noodig.
45.00Q ton kolen zijn er per maand
Langs hei „Rozentuintje", een wierp hij de cellen open, die om hun
roestigen tientallen meters langen
koker van prikkeldraad, waar de
bewakers der gevangenen van
kamp Amersfoort tijdens de bezet
ting hun slachtoffers kruipend
doorjoegen, kwamen we op het ter
rein, dat thans gebruikt wordt om
de gedetineerden 's morgens en
's avonds op het appèl te roepen.
Hier vonden toe den cipier van den
„bunker", een door de Duitschers
gebouwde gevangenis, die nu in
gebruik is om den overtreders der
kampreglementen duidelijk te ma
ken, dat het ernst is met het rook
verbod en dat onderlinge briefwis
seling-en diefstal niet worden toege
staan. Toen de cipier ons door de
cellen leidde, herinnerde menig
versch spoor aan hetgeen zich hier
in de jaren van terreur heeft af
gespeeld.
Op het moment, dat we in een cel
met een gevoel van heilig ontzag de
kettingen, waarmee de gevangenen
dagenlang in de z.g. bukhöuding
werden getrokken, door de handen
lieten glijden, lult,terend Intusschen
naar de verhalen, die de cipier deed,
konden wij ons zonder de minste
fantasie wanen ln den folterkerker
van een middeleeuwsch kasteel waai
de gids den bezoekers aan de hand
van legendarisohe gegevens geschie
denissen vertelt, die wij om de on-
menschelijkheid ervan nauwelijks
kunnen gelooven. En enkele cellen
verder trachtten we ons te reali-
seeren in welke geestelijke spanning
de acht ter dood veroordeelden moe
ten hebben verkeéld, die den nacht
voer hun terechtstelling met behulp
van een eetlepel een gat in de zol
dering van hup cel maakten, zich
tusschen het plafond doorwrongen,
tastend naar de zwakste plek ln het
dak om zici1 uaar naar buiten te
breken, terwijl enkele meters verder
van den uitkijktoren af de wachter
xeil;e schijnwerperstralen over de ba
rakken liet glijden. Ze zijn alle acht
behouden in het bosch aangekomen,
ael de cipier met een grijns. Toen
„historische waarde" niet onbewoond
behoeven te blijven. „Allemaal naar
buiten, jullie, tagerf den muur!" Een
dertigtal gedetineerden schuifelde de
gang in. Zij verwonderden er zich
over. dat er nog andere aanwezi
gen waren dan aOzelf en de cioier
en over het gezicht van de meesten
kwam een trek van schuchtere
schaamte. Maar toen wij naar hen
toegingen en vragen stelden, waaruit
zij al heel gauw begrepen, dat dit
menschen van de pers waren, kwa
men hun tongen los en zij haastten
zloh, allemaal door elkaar pratend,
olla, -er van overtuigen, dat zij
veel te weinig eten kregen.
Intusschen deelde de cipier het
weekrantsoen margarine en kaas uit:
elk vijftig gram. „Jullie brood
ziet er anders best uit", vonden wij,
terwijl we om den hoek ln een cei
naar het appetijtelijke tarwebrood
keken, dat daar op een plankje lag.
„Het is maar 300 gram per dag, me
neer." We vroegen den cipier, of za
het daarmee moesten stellen. Hij nam
een pannetje van hetzelfde hoekplank-
je, waar het brood lag. „Dat krijgen
ze per dag nog vol met warm eten."
Daarop draaide hij zich naar der>
uitgang, ontsloot de deur en com
mandeerde den troep naar bulten,
om te luchten tusschen twee muren
van prikkeldraad. De andere gedeti
neerden waren" Juist teruggekomen
van het werk buiten het kamp. Zij
moesten zich opstellen voor het
avondappèl. In hun oude Duitsche
uniformen en postjasjes, die grooten-
deels de kampkleedlng uitmaken, ge
leken zij op een ontredderden, ver
slagen troep soldaten.
Toen we wegreden uit het kamp,
waren onze gevoelens in overeenstem
ming met de triestheid van den neer-
plensenden regen. Niet uit medelijden
met degenen, die ons van- achter het
prikkeldraad nagluurden, maar omdat
de gedachte aan hen, die hier in be
zettingstijd van hun standvastigheid
getuigenis hebben afgelegd, Je niet
meel' los kan laten.
noodig, er zijn slechts5.000 ton
beschikbaar. Het aantal arbeids
krachten is te gering. Eensdeels
voelen velen er blijkbaar nog niet
veel voor weer aan den slag te gaan,
andersdeels zijn er onoverkomelijke
verkeersmoeilijkheden, waardoor
vele arbeiders de fabrieken niet kun
nen bereiken. Maar bovendien
niet alle textiel wordt tot kleeding
verwerkt. Tal van industrieën, mij
nen, electrotechnische en pharma-
ceutlsche fabrieken zijn tot werk
loosheid gedoemd, indien zij niet de
beschikking krijgen over textielpro
ducten. Men kan er intusschen van
overtuigd zijn, dat met de beschik
bare middelen zoo economisch mo
gelijk gewelkt wordt, waarbij de ver
vaardiging van artikelen, welke niet
dringend noodzakelijk zijn, wordt
veneneden.
Nu het slechte weer en de kolen-
kaart weer gemeengoed van lederen
Nederlander zijn geworden, rijst de
vraag, of wij dezen winter eindelijk
weer eens rondom een gezellig snor
renden haard kunnen zitten.
Een verslaggever van het A.N.P.
heeft hier en daar zijn licht eens
opgestoken en komt tot de vólgende
conclusies
Er zal dezen winter voor eenieder
brandstof zijn, zU liet dan dat men
genoegen zal moeten nemen met
datgene, wat de kolenhandelaar af
levert.
Groote voorraden zijn er niet aan
gelegd kunnen worden, hetgeen bij
vorst groote moeilijkheden zal op
leveren, aangezien het vervoer van
de mijnen af voor twee derden per
boot moet geschieden. De kolen
handelaren beschikken over zeer
weinig kolen- en emballagemateriaal,
zoodat het wel niet te voorkomen
zal zijn, dat het publiek af en toe
zelf de kolen moet ophalen. Gezien
de prestaties, welke wij in den afge-
loopen winter hebben moeten leve
ren, is deze moeilijkheid o. i. niet
onoverkomelijk. De prijzen zullen
vermoedelijk wat hooger zijn dan
die van 1939. Al met al behoeft men
dus niet pessimistisch te zijn. Alle
betrokkenen doen hun uiterste best
de bestaande problemen tot een
goede oplossing te brengen.
De bevelhebber van het Ned. In
dische leger, luitenant-generaal
L. H. van Oyen zal, toegevoegd
aan den staf van generaal Mac-
Arthur, als vertegenwoordiger
van Nederland te Tokio aanwe
zig zijn bij de besprekingen en
onderteekening van de capitula
tie van Japan. De foto werd ge
nomen tijdens een inspectie
tocht van luitenant-generaal
van Oyen op Tarakan
(Foto Anefo)
In zijn radiocauserie van Vrij
dagavond is de minister van O. K.
en W., prof. dr. G. van der Leeuw;
uitvoerig ingegaan op het verzet
der studenten en hoogleeraren en
de gevolgen voor hen, die zich
hierbij afzijdig hielden. Den tee
kenaars der loyaliteitsverklaring
moet hun voorsprong worden ont
nomen, terwijl de door hen afgoï
legde examina ongeldig worden
verklaard.
Men trachte echter niet van de
teekenaars en hen, die om andere
redenen aan een tuchtmaatregel on
derworpen zijn, een soort paria's
te maken. In ieder geval onthoude
men hun, wanneer zij van de studie
afzien, niet de mogelijkheid van,
werk.
De verhouding tusschen docenten
en studenten heeft door hetgeen ge
schied is ontegenzeglijk geleden,
Spr. heeft aan alle senaten van uni
versiteiten en hoogescholen gevraagd,
de examina voor hen, die het
candidaats achter den rug hebben,
zeer aanmerkelijk te verlichten. De
geldigheidsduur van de tentamiua
moet worden verlengd, zoodat het
examen in gedeelten kan worden af
gelegd. Spoedcursussen kunnen wor
den georganiseerd, terwijl een ge
deelte van de leerstof kan vervallen
ln dien zin, dat meer nadruk wordt
gelegd op inzicht dan op parate ken
nis. Op deze wijze zal de dezen stu
denten nog resteerende studietijd in
de meeste gevallen zeker tot hoog
stens de helft kunnen worden ver
kort.
Het gemeentebestuur acht het
tijdstip gekomen om de huidige
organisatie van uitdeeling van
voedsel van de Centrale Keuken
op te heffen en zoo zal met in
gang van Dinsdag 28 Augustus,
de verkoop van maaltijdenkaar-
ten en met ingang van 'Vrijdag
31 Augustus, de uitdeeling in de
In overleg met de Stichting van
den Arbeid doet de regeering een
beroep op de werkgevers om, voor
zoover dat mogelijk is, 31 Augustus
a.s. vrij te geven met behoud van
loon.
H.M. de Koningin heeft in verband
met het overlijden van majoor pa
ter L. A. Bleijs het volgende tele
gram gezonden aan het Gewest Lim
burg van de G. O. I. W.
„Met groot leedwezen nam ik ken
nis van hst ongeluk met doodelij-
ken afloop, dat pater Bleijs getrof
fen heeft. Ik gedenk dankbaar het
groote aandeel, dat hij in het verzet
in Limburg heeft gehad en de wijze,
waarop hij zijn vele talenten heeft
dienstbaar gemaakt aan de belangen
van het vaderland. Ik houd mi) over
tuigd, dat zijn medewerkers en de
mannen van de Binnenlandsche
Strijdkrachten met Mij zijn nage
dachtenis in dankbare herinnering
zullen houden."
Uit. welingelichte bron
werd Vrijdag vernomen,
lat Rudolph Hess, de
man die eens door Hit-
Ier als zijn opvolger
werd aangewezen, een
gevangene is in een
militair hospitaal in het
iorpje Abegavenny in
Wales, aldus A.P. Noch
het ministerie van Bui-
tenlandsche Zaken noch
dat van Oorlog wilden
de verklaring bevesti
gen of ontkennen, waar
in gezegd wordt, dat de
voormalige plaatsver
vangende Fiihrer door
zwaarmoedige gedach
ten in beslag wordt ge.
nomen en onder een
militaire garde van
twee officieren en 24
manschappen staat, ter
wijl geall. autoriteiten
beslissen of z(j hem als
oorlogsmisdadiger zul
len dagvaarden, of dat
hy levenslang in een
krankzinnigengesticht
zal worden opgeborgen.
Hess kwam op 10 Mei
1941 met een parachute
uit een Messerschmidt
op een Schotsche heide
neer en zijn verblijf
plaats is .sedert dien
een zorgvuldig bewaard
geheim van de Britsche
regeering geweest. Door
vooraanstaande krin
gen van de Britsche re
geering werd aan den
Associated Press-cor
respondent verleden
jaar December met
tegenzin, doch op stel
lige en ondubbelzinnige
wijze medegedeeld, dat
Hèss naar Engeland
kwam zonder mede
weten of goedkeuring
van Hitier, doch uit
eigen beweging met 'n
.missie voor de mensch-
deid".
Mijn zegsman, schryft
de A.P.-correspondent
John Parris, bekrach
tigde dit. Hij zeide:
„Hess was klaarbiyke-
lijk in de veronderstel
ling, dat hy naar En
geland kon vliegen en
de zaken met ons hier
kon bepraten en dat
wij tot overeenstem
ming zouden kunnen
geraken. Maar toen wij
zijn voorstellen afwe
zen en hem onder be
waking plaatsten, Werd
hij neerslachtig en is
't sindsdien gebleven".
In de afgeloopen maan
den is door toenemend
bewijsmateriaal komen
vast te staan, dat Hess
een onevenwichtigen
geest heeft. „Hij is zijn
hoofd volkomen kwijt,"
ging de zegsman voort.
Het is een veel bespro
ken vraag of hy ooit
ils oorlogsmisdadiger
zal terecht staan.
bekende lokalen niet meer ge
schieden.
Ten einde dengenen, die door een
algeheele staking van levering de
zer maaltijden in groote moeilijk
heden zouden geraken, daarin tege
moet te komen, zal voorloopig nog
gelegenheid worden gegeven maal
tijden te halen aan de keukens
zelf, d. 1. de Rijkskeuken bij het
Openbaar Slachthuis, Oorkonde
laan, en de St, Vincentiuskeuken,
Zoetestraat. De maaltijdenkaarten
daarvoor kunnen worden gehaald
uitsluitend bij den Incassodient, Ja-
cobijnestraat, Dinsdags van 13.30-
15 uur (te beginnen Dinsdag 28
Augustus.
De Centrale Keuken, welke ln
het begin ruim 58.000 deelnemers
telde, was in de voorbije bange win
termaanden wel een der meest be
kende instellingen. Haar verdwijnen
zal slechts weinigen deren.
Zooals na het voorbeeld van an
dere groote steden ook aj werd
verwacht, blijken de gasverbruikers
van Haarlem en omliggende ge-
meentep 'zich over het algemeen
goed aan de rantsoeneering te
houden De directie van het Gas
bedrijf meent daarom reeds thans
te kunnen overgaan tot uitbreiding
van de gasuren, ten einde ieder
zooveel mogelijk vrijheid te geven
ln de tijden, waarop men het gas
wenscht te gebruiken. Deze maat
regel beteekent evenwel nog geen
verruiming van het gasrantsoen.
Mocht de gasafglfte als gevolg van
de uitbreiding der uren stijgen, dan
zal de terugkeer tot enkele gasurerf
per dag moeten worden overwogen.
Met ingang van Zondag 26,Au
gustus zal het buizennet dagelijks
van 9 tot 19 uur onder druk staan.
31 Augustus zal er in Haarlem
een militaire parade worden gehou
den aan het einde van den Dreef
bij hotel Den Hout. Zij begint om
elf uur. Aan de parade, die onge
veer twee en een halven kilometer
lang zal zijn, zullen deelnemen drie
muziekcorpsen, een detachement
A.E.F., een militaire Canadeescm»
band, een détaohement van een
vrouwelijk hulpoorps, een com
pagnie van het 14de regiment in
fanterie, een compagnie autobatal
jon, waarin ongeveer 125 wagens
meerijden. Na afloop van Ih-et défilé
volgt een marsch door de stad,
waarbij de volgende route wordt
gevolgd: Dreef, Groote Houtstraat,
Groote Markt, Jansstraat, Kenne-
merplein, Sohoterweg, Zaanenlaan,
Marnlxstraat, Kleverlaan, eindpunt
kazerne.
