Grootsche verzetsherdenking
i
In zonovergoten Stadion
Nederlandsche delegatie
te Yokohama
SPONTANE ORANJEVIERING
Sabang wordt ontruimd
NOG TWEE KOLENBONNEN
Levend journaal van
5 jaar bezetting
tegen QUISLING
Aflevering tot eind
December
P.O.D. rapporteert:
Haarlemsche
sportweek
69ste JAARGANG No. 23328
o
ZATERDAG 1 SEPTEMBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
Het weer
Doodstraf geëischt
Radio Tokio in handen
der Amerikanen
Ontbijtkoek
Zout
Eieren
Petroleum
„In familiekring'
STADSNIEUWS
Imposant militair schouwspel
Reparatiebon
Kampruimte voor
93.000 personen
Collecte Stichting
1940/1945
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
X- 1
«J
Veertigduizend menschen, van heinde en verre samengestroomd,
zijn in de hoofdstad getuige geweest van de plechtige herdenking
van Nederlands gevallenen in den vijf-jarigen strijd om de vrijheid.
De opvoering van „Het drama der bezetting", een herdenking-in-
spelvorm, hebben zij met intense belangstelling en stijgende ontroe
ring gevolgd en tot hun aller groote voldoening gaf ook het Koninklijk
Huis, dezen, middag vertegenwoordigd door H. K. H. Prinses Juliana
en haar gemaal Prins Bernhard, blijk van zijn belangstelling en
medeleven.
De apotheose van het spel in het Stadion. Ter nagedachtenis
aan hen, die vielen, legt het Prinselijk Paar een krans aan den
voet van het kruis (Anefo—Oorthuys)
Toen om even kwart voor twee het
prinselijk paar in het Stadion arri
veerde en naar de eeretribune werd
geleid, steeg van de reeds overvolle
tribunes een luid gejuich op, dat
overging in het door heel de veel
tallige menigte met vuur gezongen
Wilhelmus". Dan viel geleidelijk aan
de stilte over het middenterrein van
het stadion^ waarop met witte krijt
lijnen de contouren waren geteekend
van Nederlands grondgebied, het too-
neel van het veelbewogen, vaak tra
gische maar in blijheid en dankbaar
heid om de eindelijke bevrijding ein
digende drama der bezetting.
Carel Briels, die de ideeën voor deze
herdenking had ontworpen en die
tevens belast was met de artistieke
leiding bij de verwezenlijking daar
van en A. den Doolaard, die den tekst
voor deze beeldende kroniek van vijf
jaar oorlogsleed heeft geschreven, heb
ben, mede in verband met de eigen
aardige moeilijkheden die aan een
opvoering in een zoo weinig voor too-
De delegaties van Nederland, Frankrijk, de Sovjet-l'nie en Australië voor
Ie officieele plechtigheid van de 4 a pan se he capitulatie zijn per vliegtuig'
■e Yokohama aangekomen. Zij staan respectievelijk onder leiding van
idmlraal Heifrich, generaal Lecler, luit.-generaal Derevianko en generaal
Sir Thomas Blarney.
Het tijdstip van de formeele teekening der capitulatie aan boord van
iet slagschip Missouri is nog niet officieel medegedeeld, doch men spreekt
/an Zondagochtend (Japansclien tijd).
Op het geallieerde hoofdkwartier voor Zuidoost-Azië is heden officieel
medegedeeld, dat by een ontmoeting tusschen den Japanschen admiraal
Hirose en commodore Poland op den kruiser London regelingen zijn ge-
troffen voor de ontruiming door de Japanners van Sabang aan de Noor
delijke punt van Sumatra.
Britsche officieren zullen toezicht op de. ontruiming uitoefenen, om te
voorkomen, dat Nederlandsch of inheemsch eigendom door de Japanners
wordt medegenomen. I>e Japanners zullen zich op vier vaartuigen in-
scnepen en zich vereenigen met Japansche afdeeliiigen verder naar het
Aaiden. Raarten van de kustverdediging en de installaties zijn aan de
Britsche vlootautoritelten overhandigd
Verwachting tot Zondagavond:
Zwakek wind, gedeeltelijk bewolkt,
overwegend droog, koude naclit,
overdag vrij warm.
Zon: onder 20.29. Maan: onder
17.59.
Zondag: Zon 0.5220.26. Maan
onder 18.49.
OSLO. 31 Aug. (A.P.) Vrijdag is
tegen Vidkun Quisling de doodstraf
geëischt. Nadat de procureur-generaal
zijn requisitoir had gehouden in de
zaak tegen den voormaligen leider
déV Noorsche nazi's, is de zitting tot
5 September verdaagd.
Radio-Tokio heeft een bericht van
een Amerikaansche radioreporter uit
gezonden, waarin gezegd werd, dat
het station thans door het Ameri
kaansche leger is overgenomen.
De 20.000 man Japansche troepen
op de vijftien eilanden van de
Boningroep hebben zich tot capitu
latie bereid verklaard. De capitulatie
zal op 9 September worden getee
kend. Kioesjoe, het zuidelijkste
eiland van het Japansche moeder
land, kan elk oogenblik bezet wor
den. De formeele overgave van de
Japansche strijdkrachten op de
Philippijnen zal Maandag op Luzon
geschieden. Britsche vliegtuigen
patrouilleeren voortdurend boven
Hongkong, sedert drie Japansche
schepen tevergeefs trachtten uit de
haven te ontsnappen
Tokio is tot verboden gebied ver
klaard voor de Amerikaansche sol
daten, aldus is officieel bekend ge
maakt. Er zullen geen soldaten in
de Japansche hoofdstad toegelaten
worden, voordat de politieke koers
is gewijzigd. Een leger-officier ver
klaarde, dat de Japansche autori
teiten dezen maatregel hadden
voorgesteld omwille van de veilig
heid der soldaten. Wellicht om de
zelfde reden heeft MacArthur zijn
hoofdkwartier in Yokohama geves
tigd.
Voorts meldt Domei nog dat de
formeele capitulatie vain de Ja
pansche troepen in China 6 Sep
tember zal geteekend worden.
Chineesche luchtlandingstroepen
zullen vanaf den 6den September
boven Nangking worden neerge
laten.
HAMBURG, 31 Aug. (Reuter)
De Duitsche veldmaarschalken von
Brauchitsch en von Manstein zijn in
Sleeswijk-Holstein gearresteerd en
geïnterneerd. Hun arrestatie ge
schiedde op last van het Britsche
Rijnleger.
Van 4 tot en met 8 September a.s.
dienen de bonnen „45 B.V." en „46
B.V." van de brandstoffenkaart, op
elk waarvan t.z.t. één eenheid vaste
brandstoffen zal worden geleverd, bij
den kolenhandelaar te worden in
geleverd.
Met de bevoorrading van den
handel op deze bonnen zal zoo spoe
dig mogelijk een begin worden ge
maakt. Aangezien hiermede groote
kwantiteiten zijn gemoeid, moet er
rekening mee gehouden worden, dat,
onvoorziene omstandigheden voorbe
houden, deze pas in den loop van
December a.s. zal zijn beëindigd.
Met de levering op de thans aan
gewezen bonnen mag pas worden be
gonnen, wanneer de leveringen op
de bonnen ,,43 B.V." en ,,44' B.V."
zijn uitgevoerd.
Nogmaals wordt er op gewezen,
dat de klantenbinding ongewijzigd
blijft, gehandhaafd, zoodat het aaj:
het publiek niet is toegestaan van
brandstoffenleverancier te verande
ren. Ten aanzien van turf of gas-
cokes, voorzoover dit laatste product
rechtstreeks van de gasfabriek wordt
betrokken, geldt deze klantenbin
ding evenwel niet.
VRIJSTELLING VAN STRAF
De minister van Oorlog heeft, ter
gelegenheid van den 31en Augustus
aan alle militairen, die een krijgs-
tuchtelijke straf ondergaan, daarvan
vrijstelling Verleend, uitgezonderd
voor wat betreft de straffen van
verlaging, verlaging in klasse en
plaatsing in de tuchtklasse.
Zij, die de brandstoffenbonnen
,,43 B.V.", „44 B.V.", „45 B.V." en
„46 B.V." niet binnen de daarvoor
vastgestelde termijnen bij hun
brandstoffenleverancier hebben kun
nen inleveren, zullen daartoe op een
nog nader bekend te maken tijdstip
alsnog in de gelegenheid worden
gesteld.
Binnenkort zal een begin wer
den gemaakt met de distributie
van ontbijtkoek. Daartoe moet
uiterlijk 8 September a.s. de bon
616 worden ingeleverd bij een
winkelier, die destijds gewoon was
ontbijtkoek te verkoopen. Ont
vangstbewijs moet worden afgege
ven.
Op de bonnen „een rantsoen arti
kel C" kan men 100 gram zout be
trekken.
De binnenlandsche elerpositite is
zoodanig verruimd, dat hopenlijk
binnenkort een gunstiger regeling
inzake de verstrekking aan zieken
getroffen zal kunnen worden.
Elk der hieronder volgende bonnen
der kaarten „Petroleum voor kook-
doeleinden" geeft van 130 Septem
ber recht op 4 L. petroleum: TJA510:
bon 01/04»; UB 510: bon 01 en bon 3;
UC 510: bon 61
De geldigheidsduur der bonnen 543
is verlengd tot 30 September.
neelspel geëigende ruimte als het Sta
dion nu eenmaal verbonden zijn, een
allerminst gemakkelijke taak gehad.
Door een goed gebruik van de op het
speelveld bestaande mogelijkheden
voor groepsactie, welke de suggestieve
illustratie vormde voor den met gloed
en kracht van overtuiging voorgedra
gen tekst, die door een luidspreker
installatie voor alle toeschouwers hel
der verstaanbaar werd gemaakt, zijn
zij er in geslaagd dit herdenkingsspel
Inderdaad te doen beantwoorden aan
zijn opzet en bedoeling. Een herden
king in den vorm van een spel moge
weinig gebruikelijk zijn in dit land,
waarin het begrip herdenking voor
velen onverbrekelijk verbonden is met
den indruk van plechtige vergaderin
gen en eindelooze redevoeringen,
is toch niet nieuw. Zijn onze oudste
tooneelspelen, de vroegste middeleeuw-
sche mysteriespelen niet eveneens
herdenkingen in spelvorm, die beant
woordden aan die zeer diepe men-
schelijke behoefte om de groote din
gen, die het levende woord in de
herinnering terugroept, tevens door
het levende beeld aanschouwelijk te
maken? En berustten om een meer
modern voorbeeld te noemen de
eerste pogingen van de Russische too-
neel- en filmkunstenaars om 't drama
der revolutie te herscheppen in een
gestyleerde nabootsing van de werke
lijkheid niet op hetzelfde beginsel?
Van dit beginsel zijn de makers van
het drama der bezetting, dat zij zelf
hebben gekenschetst als een levend
iournaal, ook uitgegaan. Hun bedoe
ling is geweest in ruwe trekken en
in half-symboiischen, half-realisti-
schen stijl de geschiedenis van vvjf
jaar oorlogsleed, vijf jaar bezettings
ellende in iederen, ook den onmen-
schelijksten vorm, te verbeelden en
daarin zijn zij geslaagd. Dat zij dat
kónden doen en een zoodanige ver
binding wisten te leggen tusschen
het gesproken woord en de daarmede
correspondeerende handeling, dat
het resultaat een diepen indruk;
maakte op het gemoed van de tien
duizenden, die gekomen waren om
dit spel te aanschouwen, was na
tuurlijk voor een zeer groot deel
te danken aan het feit, dat deze toe
schouwers zelf behoord hebben tot
de dramatis personae van het werke
lijke. het historische drama der be
zetting. De toeschouwer zoekt zich
zelf te herkennen in de figuren der
verbeelding, die hij voor zich ziet
optreden. En hier zag hij zichzelf,
■djn eigen strijd, zijn eigen vijf jaar
lang met bitterheid gedragen leed
uitgebeeld, zij het dan in een vaak
geïdealiseerden vorm, die hem noch
tans juist door dit geïdealiseerde ka
rakter des te scherper bewust maakte
van den aard van den strijd.
(Vervolg op pag. 3)
Terwijl heel Nederlandvan
Noord tot Zuid en van Oost tot
Westdaverde van feestvreugde
van den vroegen morgen tot den
laten avond, toefde Zij, Wie al
deze jubel gold, op het paleis
Soestdijk. Hare Majesteitwier ge
zondheidstoestand gelukkig weer
volkomen in orde is, heeft daar
haar verjaardag in den familie
kring gevierd.
Maar niet alleen tot ons eigen
land bleef de feestvreugde beperkt
welhaast in alle landen ter we
reld is aan den verjaardag van
H.M, de Koningin aandacht be
steed. 150 Amerikaansche radio
stations hebben een programma
uitgezonden onder den titel .Mui-
de der democraten aan een demo
cratische vorstinwaarin o.a.
persoonlijke groeten van mevrouw
Franklin Roosevelt ivaren opge
nomen.
Zelden heeft Haarlem zóó spon
taan Koninginnedag gevierd als gis
terenl Hoewel des morgens de som
bere wolken zich dreigend samen
pakten, alsof ze ons wilden herinne
ren aan den donkeren tijd van de
bezetting, die achter ons ligt, kwam
al heel spoedig het befaamde Oranje
zonnetje, symbool van onze vrijheid
en blijheid r
Op den verjaardag van onze Ko
ningin jubelden allen hun vreugde
uit over onze bevrijding en over den
terugkeer van ons Oranjehuis. Vijf
jaren lang hebben wij slechts in
stilte met ons Vorstenhuis op ver
jaardagen meegeleefd, thans konden
we luide uiting geven aan onzen
eerbied en bewondering.
Om 9 uur verzamelden zich op de
Groote Markt de jongens en meisjes
van de lagere scholen, om weer voor
het eerst na vele jaren onze vader-
landsche liederen te zingen. Het was
ontroerend die duizenden jonge
stemmen te hooren! De burgemeester
en de town-major luisterden toe op
het bordes van het als van ouds met
oranjebloemen versierde Stadhuis.
Na deze zangdemonstratie vond een
plechtigheid plaats op de Dreef te
Heemstede, waar eenige Nederlan
ders zijn gefusilleerd.
Om 11 uur werd voor hotel Den
Hout een défilé gehouden, waaraan
Nederlandsche militairen en Schot-
Bon 647 der 6e Noodkaart Is gel
dig verklaard voor 25 gram schoen
reparatie-leer.
Op een te Den Haag gehouden
landelijke vergadering van den P.O.D.,
aldus meldt A.N.P.-Aneta, heeft een
commissie, onder leiding van kol.
Snijders, een rapport uitgebracht,
waaruit blijkt, dat er alleen reeds In
de kampen, met een capaciteit van
boven 1000 man per kamp, plaats is
voor 93.000 personen. (Zooals be
kend nam men aan, dat er in alle
kampen tezamen slechts plaats was
voor 40.000 man). Er Is reden aan te
nemen, dat alle N.S.B.-ers en colla
borateurs, die nog gedetineerd moe
ten worden, ondergebracht kunnen
worden.
De Nationale Advies Commissie
heeft aan de regeering het advies uit
gebracht geen N.S.B.-ers vrij te laten.
Men zal thans bij het loslaten van
andere gevangenen de oude richi-
lijnen, opgesteld door generaal H. J.
Kruis d.d. 27 Jan. 1945, willen toe
passen. Dit aal, aldus meldt men
ons, tot gevolg hebben dat er
bijvoorbeeld aan het Lamp van
de Levantkade te Amsterdam
ongeveer één procent van de gedeti
neerden (40 man) voor vrijlating ln
aanmerking komt.
sche pijpers deelnamen. Het was een
imposante stoet, die langs de bur
gerlijke en militaire autoriteiten
trok. Des middags hielden de Haar-
lemsche sportvereenigingen een op
tocht door de stad.
Verder werden in de verschillende
wijken gecostumeerde optochten ge
organiseerd, die natuurlijk de belang
stelling trokken van jong en oud.
Vele buurten en straten wedijverden
met elkaar wat de verslering betrof.
Het was een lust te zien, met hoe
veel smaak en zorg men bloemen,
schilden en vlaggen had aangebracht.
Voor iedereen was er vermaak te
vinden. Op den Kinderhuissingel
stond een kleine kermis, waarvan een
zeer druk gebruik gemaakt werd. In
vele buurten waren er kinderspelen
en op talrijke plaatsen ln de stad
konden de ouderen naar hartelust
dansen. Alleen moesten de liefhebbers
van een borreltje het dikwijls slechts
met een glaasje bier doen
B. en W. van Haarlem hebben be
sloten na heden (1 September) geen
vergunningen meer te geven voor het
houden van buurtfeesten ter gele
genheid van de bevrijding.
Tegelijk met de Bevrijdingsfeesten
werd op Koninginnedag de Haarlem
sche Sportweek Ingeluid met een im
posante sportparade, waarbij practised
alle takken van sport vertegenwoor
digd waren. Op de Groote Markt spralc
burgemeester M. A. Reinalda de aan
wezigen toe.
In Haarlem-Noord was bet wieier-
criterium intusschen reeds begon
nen. Krachtsport-demonstraties wer
den gehouden bij EDO. Tegen half
acht bewoog de groote trek zich naar
het Spaarne. Het Hollandsche hart ia
nu eenmaal aan het water verpand.
Wonder, dat, zich duizenden en nog
eens duizenden langs den Spaarne-
oever bewogen, om te genieten van
de prachtige vloot-revue en verschil
lende wedstrijden en demonstraties.
Officieel werd bekend gemaakt,
dat er een collecte voor de Stichting
19401945 en N.V.H. zou warden ge
houden. In Haarlem en omgeving
wordt echter uitsluitend voor de
Stichting gecollecteerd, omdat N.V.
H. in de maand Mei zoowel een
geld- als een goedereninzameling
heeft gehouden en ln Augustus weer
een beroep heeft gedaan om goedc-
len voor de bevolking van Nijme
gen en venray af te staan.
