JAPAN OP DE KNIEËN AR0L-T0URN00I BEGINT MORGEN 30.000 OM HET BLOED VAN ABEL „Steunt hen, die deelnamen aan het verzet" Beslissingen op de r Dat is nationale plicht! Interneering voor ombepaalden tijd Van „ondergedoken" eilanden QUg"hse Deverzetsherrienking in het Stadion ZATERDAG 1 SEPTEMBER 1945 PAGINA 3 De wereld in vogelvlucht Leen- en pachtwet wielerkampioenschappen UNIFORMEN Meldt u voor de £tpedition*aire P fdacht vj Radio-rede Prof. Sehermerhorn „Het drama der bezettingin het Olympisch Stadion in de hoofdstad Succes van Britschen imen Dienst (Vervolg van pagina 1) e maand Augustus 1945 zal in Dde geschiedenis blijven opge- ceekend als rijk aan gebeur tenissen. Het sensationeele gebruik van een nieuw wereldschok kend oorlogswapen, de atoomsplit- sende bom, dwong' Japan, reeds door den grooten Ru^sischen rivaal in het nauw gedreven, op de knieën. Kn nog dezelfde maand moet het keizerlijke Nippon toezien, hoe de troepen van den Amerikaanschen aartsvijand zijn grondgebied betre den, en hoe het gezag van den al- wijzen en als God vereerden Sjmto- opperheer Hirohito onderworpen wordt aan dat van een zake lijken en nuchteren Amerikaan, den geallieer den opperbevelhebber in het Verre Oosten, generaal Douglas MacArthur. „Well, we have got here". Dat wa ren de simpele, maar veelzeggende woorden van dezen veldheer, toen hij het vliegtuig verliet, dat hem neer zette op Japanschen bodem.' En in derdaad, hij is er gekomen. Amerika ifc gekomen waar het zijn wilde. De ri izende zon is gedaald. Straks zul len de Stars and Stripes wapperen Van het keizerlijke zomerpaleis en op 2 September zal het slagschip Missouri de schouwplaats ziijn van de onderteekening der acte van on voorwaardelijke overgave. Met Nlp- pons veroveringsmacht is het dan gedaan. De Amerikaansehe bezetting wordt minstens' een half millioen man sterk. Reeds cirkelden Neder ïandsche vliegtuigen boven Java, reeds is de weg vij-r naar Singapore, ligt een Britsche vloot in ae haven van Hongkong, is Sjanghai, sinds November 1937 onder Japansche be zetting. weer een Chineesche stad. En boven Port Arthur, de groote havenstad van Mandsjoerije, wappert dt vlag' van het Roode Leger. Van vitaal belang is in dit verband de onderteekening van een verdrag van vriendschap en bondgenootschap tusschen Rusland en China, door de Isvcsti a van groote historische be- teekenls genoemd voor de betrekkin gen tusschen be tee landen. Immers, Moskou erkent tbans de Centrale Chineesche regeering als China's eenige wettige bewind, en wil hier mede samenwerken om een nieuwe Japansche agressie in de toskomst te voorkomen. De Russische troepen zullen Mandsjoerije weldra ontrui men. Port Arthur wordt een gemeen- echappelijke vlbotbasis en Dairen eën vrijhaven. Buiten-Mongolië zal door China worden erkend en door Mos kou geëerbiedigd als onafhankelijke republiek. Over de Chineesche com munisten, die in de provincie Yenan een eigent regeering vormden, wordt met geen woord gerept. Tsjoengking, of liever Nanking, want dit wordt weer China's; hoofdstad, beschouwt het verdrag als een politieke neder laag voor de communisten, en dat dezen zelf ook tot andere gedachten komen blijkt wel uit het feit, dat zij afgevaardigden hebbent uitgezon den om met Tsjang Kai Sjek te on derhandelen. De vreugde over de ontwikkeling in het Verre Oosten werd deze week in Engeland getemperd door de plot selinge opzegging van de vermaarde ',.lend-lease"-overeenkomst door pre sident Trumen. Wat de Amerikaan sehe hulpverleening aan de bondge- nooten krachtens de leen- en pacht wet heeft beteekend. wordt door de cijfers overtuigend aangetoond, en het is begrijpelijk dat het vooruit zicht van een abrupt staken van deze hulp in Londen het sombere beeld deed opdoemen van te ver wachten schaarschte en inkrimping. Ijlings zijn Keynes en Halifax naar Amerika overgestoken. Truman heeft echter reeds een pleister op de won de gelegd. Hij heeft laten weten, dat de opheffing van de lend-lease vol strekt niet tegen de Engelsche La- bourregeering is gericht. De leen- en nachtwet-. zoo zegt hij in een uitvoe rig rapport aan het Congres, was een oorlogswapen, dat nu zijn taak heeft verricht. Het laat zich aanzien, dat een modus gevonden zal worden om de moeilijkheden op te vangen. Er wordt reeds in Washington ge werkt aan een overbruggingsplan voor de voedselvoorziening van Europa in plaats van de leen- en Dacht.overeenkomst. Van de zomerpauze in het Fransche politieke leven heeft generaal de Gaulle gebruik gemaakt om zijn reeds lang voorgenomen bezoek te brengen aan de Ver. Staten. Zijn reis is een triomftocht geworden en over zijn besprekingen heeft de president der voorioopige Fransche regeering zich zeer bevredigend uitgelaten. Als twee der voornaamste doelstellingen noemde hij1. Een beroep op de Ver. Staten tot Hulp by Frankrijks we deropbouw. 2. Het verlangen om uit veiligheidsoverweging de contróle te krijgen over den linker-Rijnoever. Al zullen geen rechtstreeksche resulta ten bereikt en zelfs niet beoogd zijn. het bezoek van de Gaulle aan de groote Amerikaansehe zusterrepu bliek zal stellig het fundament der betrekkingen tusschen Parijs en Washington hebben versterkt. Het programma van morgen is wel het beste bewijs—dat de Nederïandsche sportwereld weer heelemaal op dreef is. Vooreerst verzamelen zich in het Olympisch stadion de wielerenthousi- asten om getuige te zijn van de be slissende wedstrijden voor stayers, sprinters en achtervolgers op de Ne derïandsche wielerkampioenschappen. Niet veel verderop in het gezellige tehuis van A.F.c. begint, het klas sieke tournooi om den AROL-beker: te Rotterdam wordt op Spangen de strijd om den Zilveren Bal voortge zet en op Mereveld te Utrecht dra ven Nederïandsche paarden om hun kampioenschap. Dat is nog lang niet alles. Er zijn o.m. nog wegwedstrijden eu kanotoch ten. Ken mag echter aannemen dat bij eerstgenoemde evenementen ver uit de meeste belangstellenden aan wezig zullen zijn. In het stadion zal zonder twijfel de grootste spanning heerschen bij den kamp der stayers over 75 K.M., een afstand, welke dit jaar nog niet achter den motor verreden is. Van der Voort is, gelijk we al schreven, stellig favoriet, maar de aanwezigheid van concurrenten als Pronk, en in mindere mate ook Bakker, kan den strijd toch een zeer levendig aspect geven. De mogelijkheid is zeker niet uitgesloten, dat nummer drte met den prijs aan den haal gaat, terwijl de twee eersten er elkaar het bezit van denken te kunnen betwisten! Men zou zeggen, dat het bij de sprinters weer opgelegd pandoer wordt. Van Vliet, die het vorig jaar gediskwalificeerd en het jaar daarvoor verrassend door Derksen gekloet werd, zal zich nu niet laten verschalken en zoo noodig alles geven. Derhalve: én het kam pioenschap der profs én het algemeen sprintkampioenschap op zijn naam zetten. In dit laatste onderdeel im mers zal hij het moeten opnemen te gen Bijster, die de amateursprint van Faanhof gaat winnen. En met alle respect voor Bijster voor onzen wereldkampioen is hij geen partij. Bij de achtervolgers, die ook hun halve finales nog moeten rijden, wordt het een eindstrijd SchultePeters en daar in trekt Schulte aan het langste eind. Peters Immers, welk een prima rijder hij ook moge zijn, bezit nog niet de macht om den oersterken Schulte zijn wil op te leggen. Hij zal verlie zen met eere. Maar verliezen! Van het stadion naar den Wandel weg is maar een stapje. Het gezellige A.F.C.-terrein zal stampvol zijn als steeds en na al hetgeen er in ons land gebeurd is za! ook in de hoofd stad het eerste treffen tusschen Am- sterdamsche clubs en tegenstanders „uit de provincie" in het middelpunt der belangstelling staan. Landskam pioen De Volewijckers neemt voor het eerst sinds het bestaan van het tour nooi aan deze wedstrijden deel Het programma luidt: 11.30 D.W.S. A.F.C.. 12.30 Blauw-Wit—U.V.V., 14.10 H.B.S.AJax; 15.30 Volewijckers Zeeburgia. En in Rotterdam gaat het spel voort. Daar is nog maar één van de vijf clubs uit de Maasstad overgebleven: Neptunus. Zal deze Jongste eerste klasser thans gewipt worden of is hij voorbestemd om de roemrijke tra ditie van zijn stadgenooten dit jaar hoog te houden? De uitslagen van Zondag zullen als zooveel ook dit leeren. De Vereeniging van Zuidelijke eer ste klassers heeft een verzoek tot den NVB gericht, om de splitsing in de Zuidelijke eerste klas ongedaan te maken. zijn onderweg 30.000 batlle-dresses, schoenen, overhemden enz. enz. Onze mannen zullen goed gekleed de militaire training beginnen. Met alle macht wordt er aan gewerkt onze vrijwilligers zoo spoedig mogelijk naar de trai ningskampen overzee af te voeren. Vijftiende Zondag na Pinksteren Sinds Kaïn zijn broeder neer sloeg en in vermetele on verschilligheid God durfde toevoegen: „Ben ik soms de bewaker van mijn broeder?" is een stroom van ongerechtigheid over de wereld gegaan en roept het bloed der onschuldigen van deze aarde tot God om vergelding. En sindsdien ook is het „Ben ik mijns broeder hoeder" het slagwoord geworden van het gru welijkste egoïsme, waarmede de zelf zuchtige mensch niet alleen zijn on verschilligheid tegenover den nood van zijn naasten poogt goed te pra ten, maar zich ook voor de ergste on rechtvaardigheden, uit winzucht of heerschzucht begaan, tracht te ver ontschuldigen. De on-christelijke mentaliteit, waar door nog een groot deel der mensch- heid wordt beheerscht en die tot uiting komt in 't veel gebezigde: Ieder voor zich en God voor ons allen, vertoont met de woorden van Kaïn een wel haast angstwekkende overeenstem ming. Doch deze geestesgesteldheid is in lijnrechte tegenstelling met het De reis, welke de minister-presi dent gisterenmiddag, in het Kader van de herdenkingsweek voor „Her rijzend Nederlandheejt gehouden, was er een, die iederen Nederlander moet hebben aangesproken. Zij kioam uit het hart van iemand, die heeft meegeleefd met het wel en wee van ons nationaal verzet en zich nu, staande aan het hoofd der regeering, één weet met ons volk. In de kringen der verzetsbeweging bestaat een zekere onrust. Na de ver- Jaging der Duitschers is zooveel an ders geworden, dan de strijders zich dit hadden gedacht. Veler ambities zijn niet overeenkomstig hun capaci teiten. in anderer oog zijn sommige verzetslieden niet meer dan een lastig gezelschap, dat zich met van alles bemoeit. Onze verzetsmannen, een enkele uitzondering daargelaten, hebben hun werk niet verricht om later de rekening te presenteeren. Het lijkt er niet op. Het werd hun als het ware ingebrand, dat zij den strijd leidden voor ons volk. In dit licht bezien is er heden ten dage in derdaad wel plaats voor teleurstel ling, wanneer men in sommige pers organen staaltjes onder oogen krijgt van de smerigste demagogie. Ook in ander opzicht stuit menig oud-illegaal werker op teleurstellingen. Hij vraagt niet om vette baantjes. Het feit, dat de G.A.C. dezer dagen besloot, geen eereteekenen of onderscheidingen toe te kennen, typeert hun geest. Men mag toch zeker als minimum-eisch stellen, dat iemand door zijn verzets werk niet geschaad wordt in zijn pro motie. Ons volk dient, aldus verklaarde de minister-president nadrukkelijk, niet anders dan lof te hebben voor de leidende personen uit het verzet. Duizenden betaalden den tol van vijf jaren verzet, zij werden gebroken in den strijd, geknakt in concentratie kampen of verloren hun geestkracht. De hier in Mei 1945 afgeworpen wa pens behoefden niet Je worden ge bruikt tegen den vijand. En toen werd de vraag gesteld: „Zijn zij eigen lijk niet tevergeefs gevallen?" Uit volle overtuiging kan ik zeggen: Neen! Dank zij hun offer zal hier een andere natie herrijzen dan die van voorheen, zal deze een andere plaats innemen tegenover haar bondgenoo- ten dan vroege-.-, Ons nationaal ver zet zal als de r. uenbare houding van ons volk worden aangemerkt in deze periode der geschiedenis. Tenslotte deed de minister-presi dent een dringend beroep op allen, de Stichting 19401945, welke naast het verleenen van financieele hulp tegemoet wil komen in zedelijke en maatschappelijke nctoden, daadwer kelijk te steunen. De Stichting, ge boren uit de verzetsbeweging zelf, helpt de weduwe wan een gevallen strijder, steunt hen, die deelnamen aan het verzet, door opleiding en herscholing. Het is onze plicht de wereld van het verzet in ons volk de plaats te geven, die haar toekomt en de krachten uit het verzet dienst baar te maken aan ons volk, opdat degenen, die achter bleven, zich niet verloren wanen, maar zich gedragen weten door de trouw van de natie. Het Tribunaal te 's-Hertogen- bosch betreurde het, dat de wet niet de mogelijkheid biedt tot het ontnemen van het Nederlander schap. Het adviseerde de regeering ten sterkste uitzetting uit het land te bevorderen. Tot deze uitspraken kwam het tri bunaal, toen het den bankwerker Veld kamp te Oss berechtte, die lid was geweest van de N.S.N.A.P. en voor het raam van zijn woning affiches had opgehangen met teksten als „Groot Duitsch bewustzijn en Hollandsche vrijheid'*. Van zijn woning had meer dere malen een hakenkruisvlag ge waald. Het tribunaal legde V. op in terneering voor on bepaalden tijd met advies aan de regeering die te be perken tot 5 jaar en ontzetting uit het kiesrecht. woord van St. Paulus in het Epistel! „Draagt elkanders lasten, dan zult gij de wet van Christus vervullen". Geen Christen kan onverschillig en zonder zich te bekommeren om den lichamelijken of geestelijken nood van anderen, door deze wereld gaan. Wel verre van de wereld te ontvluchten, om zich in een steenen toren van zelfgenoeg zaamheid te verschansen, moet dt Christen totaal en met inzet van zijn geheele persoonlijkheid in dezt wereld aanwezig zijn. Vele Christenen meenen verkeerdelijk, dat zij alleen kunnen zondigen door Iets te doen terwijl zij veel meer schuldig zyr door hetgeen zij nalaten. leden af wezigheid van den Christen zet dt deuren open voor den vorst der duis ternis. Te vaak beschuldigen wij an- deren, dat zij niet goed zijn, niel rechtvaardig- niet waar. Zou het ech ter niet juister zijn ons af te vragen of die anderen niet daarom slechtei zijn, omdat wij ons te weinig ons hen hebben bekommerd, omdat ej aan onze teederheld, ons meeleven, onze zorg en aan onzen geest van apostolaat en van gebed iets heefl ontbroken? Hoe dikwijls zijn wij niet afwezig geweest. En hetgeen wij aan de wereld konden en moesten bren. gen heeft geen ander haar gegeven. De' wereld immers is niet te redden met economische stelsels, met wereld veiligheidsorganisaties. maar wel met een waarachtig Christendom. Op dat de wereld christelijk zij. moeten de Christenen hun verantwoordelijk heid niet ontvluchten, maar door hun bezielende tegenwoordigheid het aanschijn dezer aarde veranderen. De menschheid heeft behoefte aan enze liefde voor de maatschappelijk misdeelden, voor de weduwen en weezen, wier vaders en zonen in den oorlog werden weggerukt, voor de be rooiden en dakloozen. wiej huizen en eigendommen zijn vernield. Zij heeft behoefte aan gerechtigheid, die het onrecht straft, niet uit haat of wraak zucht, maar om de geschonden orde te herstellen en .de samenleving voor de misdaad te vrijwaren, die ook den misdadiger een eerlijke rechtspraak verzekert en hem niet zwaarder straft dan hij verdient. Bovenal heeft de wereld behoefte aan onze christelijke overtuiging en aan de heilzame leer der Kerk, opdat de menschheid de hiërarchie der waarden niet uit het oog verlieze. Hoe zullen wij het zwaar getroffen Europa kunnen behoeden voor de funeste anti-christelijke dwalingen, die het bedreigen, wanneer de menschheid de christelijke waarheid niet eens kent? Men wil het communisme bestrijden, doch de beste bestrijding is, het over bodig te maken door de wereld te laten zien wat Christendom beteekent en door In handel en wandel het Christendom in practijk te brengen. „Draagt elkanders lasten". Zoolang er nog één mensch lijdt of gebrek heeft, zoolang er riog één van onze broeders dreigt te verdolen in het moeras van dwaling of zonde, mag de Christen niet rusten, doch moet hij diens last verlichten. Het is niet aan ons om te oordeelen of te ver- oordeelen, maar om te helpen. Dat wij dan onzen plicht verstaan, opdat Wij niet schuldig bevonden worden aan het bloed van onzen broeder en het verwijtend oordeel van God mogen ontgaan: „Het bloed van uw broeder roept luide tot Mij van de aarde". De Britsche Geheime Dienst is momenteel doende zekere eilan den weer op de land kaart te zetten, die, om den vijand te misleiden, sedert 1942 „vernietigd!' waren, zonder dat daarbij de hulp van de atoombom werd, ingeroepen. Afdeeling ,,D" van den Britschen tegen- spionnagedienst besloot ..ter misleiding" de Cocos- eilanden te vernietigen, die in leite binnen het door Japan bezete gebied, hal verwege tusschen Ceylon en Australië liggen. Zij hebben gedurende den ge- heelen oorlog in het Verre Oosten e.en belangrijke rol gespeeld. De kleine geïso leerde koraaleilandjes heb ben, aldus U.P., langen tijd een belangrijk centrum voor de kabelverbinding tusschen Engeland en Au stralië gevormd en waren de eenige schakel geduren de den oorlog tusschen deze twee landen. Mount- batten's commando vestigde er een Radar-station met een klein garnizoen, voor namelijk uit mariniers be staande. Bij den geheimen dienst realiseerde men zich, dat de verovering van de Cocoseilanden door de Jappen de onontbeerlijke kabelverbinding verloren zou doen gaan en boven dien het verlies van een belangrijken observatiepost zou betèekenen. Na de be zetting van Sumatra, Java en de Christmas-eilanden lagen de Cocos-eilanden practisch op den drempel van de voordeur van den vijand. Het garnizoen wist, dat het met zijn beperkte middelen niet zou kunnen standhouden. Doch ergens in de duistere vertrekken van Whitehall nam afdee ling ,,D" de zaak in han den en besloot aan het be staan van de eilanden een eind te maken. Ei- werden speciale offi- cieele landkaarten vervaar digd, waarop de Cocos eilanden werden weggela ten. Men zorgde, dat deze taarten in vijandelijke han den geraakten. „Cocos eilanden" werd een code woord, dat slechts betee- kende „vanuit de;i mond hoek". Het Lilliput-garni- zoen en de vier telegrafis ten hielden op te bestaan. Britsche en Amerikaansehe transportvliegtuigen die den grooten overzeetocht van Ceylon naar Perth in Au stralië maakten, passeerden de eilanden van nabij, doch hun. radio zweeg altijd en er werd ook verder geen teeken van herkenning ge geven. Hoe en wanneer de Cocoseilanden hun voor- racmn kregen wordt niet officieel medegedeeld, doch het is bekend, dat zoo nu en dan torpedojagers van Somerville's Oostvloot er haastige bezoeken brach ten. In het voorjaar van 1942 werden de Cocoseilan den beschoten, waarschijn lijk door 'n Japanschen on derzeeër. De Radar meldde herhaaldelijk Japansche ver kenningsvliegtuigen en in Juli 1944 bombardeerden Japansche vliegtuigen het grootste eiland, dat de re sidentie was van Clunies Ross den Yiere, den onge- kroonden koning van de Co coseilanden, die in zijn bed stierf tengevolge van den schok. De bezetting ver wachtte dagelijks de Japan sche invasie, die vreemd ge noeg nooit kwam. En af deeling „D" wreef zich in haar achterkamer de han den, omdat zij met zulk succes dë eilanden had doen onderduiken. Geen enkele officieele Britsche kaart vertoonde gedurende meer dan twee jaar de Cocoseilanden, maar op al deze kaarten kwamen dui delijk de door de Japanners bezette Christmaséilanden voor, op de plaats waar de Cocoseilanden thuishoor den. Het plotselinge einde van den oorlog verraste afd. ,,D De snelle orders om- oorlogsschepen, troe penschepen, hospitaalsche pen en transporten naar Malakka, Sumatra en Java te sturen, veroorzaakten even snelle orders voor de uitgave van nieuwe land kaarten, want op afd. „D" realiseerde men zich, dat op maar heel weinig offi cieele kaarten de Cocos eilanden voorkwamen. Met veel haast werd de geogra fie van Zuidoost-Azië weer rechtgezet. De Christmas- eilanden véerden wat op zij geschoven en met voldoe ning zette afd. „D" de Co coseilanden weer op hun rechtmatige plaats. De vier Robinson Crusoe-telegrafis- ten slaakten een zucht van verlichting en de Jantjes gingen visschen. Van den zwierigen vlaggengroet waarmee de Brabantsche vendel- zwaaiers het spel openden tot aan de stralende apotheose van het eer betoon van heel het Nederïandsche volk aan het midden op het speel veld opgerichte gedenkteéken voor. de gevallenen, waarover vliegtuigen van de Nederïandsche luchtstrijd krachten en de Royal Air Force een regen van oranjebloesems strooiden, hebben tienduizenden met klimmen de spanning het veelbewogen drama der bezetting gevolgd, waarvan het slot, de kranslegging door het Prin selijk paar aan den voet van het kruis, geen spel meer was, maar overging in de werkelijkheid van de zen eenendertigsten Augustus, waar op wy met een herdenking der geval lenen den vijfenzestigsten verjaar* dag hebben willen vieren van Haar, die haar volk ln vijf jaar van rouw en leed en het verzet met onwankel bare trouw en hoogen moed heeft geleid en gediend. En de critiek?.... Och, die kon zich ditmaal gevoegelijk beperken tot de bekentenis, dat zy menig gelukkig moment van groeps-drama- tiek heeft gezien en dat zij zich slechts eenmaal eenigszlns teleurge steld heeft gevoeld, n.l. na het toch wel wat te weinig tot de verbeelding sprekende tafereel der executie twaar bleef het ballet, waarvan wij trou wens ln heel de opvoering geen spoor hebben ontdekt?! toen het speelveld volkomen verlaten achterbleef en er terwijl de tekst een strakke con tinuïteit handhaafde een vacuum ontstond ln de handeling. Hier had de regie 0.1. een dramatische moge lijkheid verwaarloosd, waardoor de climax naar liet slot, niet die span ning bezat, die hij had kunnen heb ben. C. de Ot. Vier onder Amerikaansehe vlag varende «cheepvaartniijen hebben subsidie aangevraagd voor een lijn dienst van de V.S. op Nederland en België.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1945 | | pagina 3