Opening van den Rijksdag
in Tokio
Spanje moet Tanger vrijgeven
SPOEDIG CONTACT Via telegraaf en luchtpost
met bevrijd Ned.-lndië
ftt
Rede van Hirohito
5 Sept. 1944: DOLLE DINSDAG
Werkelijkheid van de nederlaag
dient erkend te worden
Japan toeristenland?
\mmmm
Burgemeester
vacatures
IN BOEKAREST
Cacao en chocolade
binnen 2 maanden
Dood door den kogel
Het weer
69ste JAARGANG No. 23331
o
WOENSDAG 5 SEPTEMBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
NAZI-ACTIVITEIT
in Duitschland
Indien Franco de eischen niet inwilligt zal men
hem er toe dwingen
SPANJE?
/.3
SP MAROKK
Sabang bevrijd
Amerikanen in Dairen
Toenemende spanning
HOOGSPANNING
op Rijkspostspaarbank
STADSNIEUWS
Verdacht van
collaboratie
Verstrekking kleeding
Triniteitslyceum
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Alle voorbereidingen worden getroffen om zoo spoedig mogelijk het con
tact te herstellen tnsschen de nit tie Japansche kampen bevrijde krijgsge
vangenen en geïnterneerden en hun in Europa wonende familieleden, meldt
A.N.P.-Aneta uit Melbourne. Zoodlra de daartoe aangewezen officieren met
de bevrijders in contact zijn gekomen, zullen telegrammen aan de familie
worden gezonden van den volgenden inhoud: „Ben behouden in Britsclie
handen, hoop u spoedig te zien." Deze telegrammen zuilen gevolgd worden
tloor twee briefkaarten met voor eenieder gelijken tekst, namelijk: „Ben
thans vrij en behouden in Britsclie handen, lioop u binnenkort terug te
zien." Op deze briefkaart is een adres vermeld, waarheen de post voor de
betrokkenen gezonden kan worden.
Genoemde telegrammen en brief
kaarten zijn gratis en portvrij. Ook
zullen de bevrijde gevangenen gratis
van luchtpostbriefkaarten voorzien
worden. De betrokken familieleden
kunnen de eerste brieven van de be
vrijde krijgsgevangenen tusschen de
tien en veertien dagen na de ont
vangst van het eerste telegram ver
wachten. Zoodra de krijgsgevangenen
en geïnterneerden uit de kampen op
Java en Sumatra ontslagen worden,
ontvangen zij, onafhankelijk van ras,
rang of geslacht, elk vijf 'pond ster
ling voorschot.
'Volgens een radiobericht uit Ba
tavia bedlraagt het totaal-aantal
geallieerde krijgsgevangenen op
Java 3297, w.o. 1449 Nederlanders.
Het aantal op Java geïnterneerden
bedraagt 62.532, w.o. 5.9.098 Neder
landers. In het bericht, dat op
order van het Japansche Keizerlijke
Hoofdkwartier is omgeroepen, werd
medegedeeld, dat 7,6 procent der
gevangenen'ziCk is.
Een groep van ongeveer 4000 be
vrijde Nederlandsche krijgsgevange-
nen, afkomstig uit kampen in Japan,
Mandsjoerije en China, zal in den
loop van deze week in Manilla arri-
Volgens een specialen correspon
dent te Frankfort am Main van de
Manchester Guardian, aldus U.P.,
wijst er veel op, dat het nazidom
nog lang niet dood is, hoewel er
momenteel weinig gelegenheid voor
directe activiteit van de Nazi-partij
is. Volgens den correspondent wordt
individueel en in groepen gewerkt
om de organisaties in stand te hou
den. Zoo is onlangs in een Zuid-
Duitsche stad een organisatie van
de Hitler-jeugd ontdekt, die onder
leiding van een schoolmeester stond.
In Bremen werd een zuivere Nazi-
beweging ontmaskerd, die als reli
gieuze organisatie optrad.
De leden van de Hitler-jeugdgroep
terroriseerden Duitschers. die zicb
op vriendelijke wijze met Amerikanen
hadden onderhouden.door hun hul
zen aan te vallen. De beweging te
Bremen, die zich noemde „Deutsche
Christen" stond reeds lanE met de
nazipartij in verbinding. Haar kerk
had hst heilige kruis door de swas
tika vervangen, in een andere stad
gebruikte een anonieme briefschrii-
ver een rubberstempel met een hand
en een bijl, dat hij in zwart op
brieven afdrukte, die hij naar
meisjes stuurde, die met Amerikaan,
sche soldaten gezien waren. In de
brieven werden de meisjes gewaar
schuwd dat zij werden gadegeslagen.
In Wiesbaden Is een drukker ge
arresteerd, die vroeger een actieve
nazt was en thans terecht zal moeten
staan wegens illegale publicatie van
nazi-lectuur.
veeren. De Amerikaansche autoritei
ten hebben een speciale verblijfplaats
voor hen ter beschikking gesteld.
Deze krijgsgevangenen behooren voor
het meérendeel tot de Koninklijke
Nederlandsche Marine en het Ko
ninklijke Nederlandsch-Oost-Indische
leger.
Op Malakka bevinden zich slechts
65 Nederlandsche mannen en 28 Ned.
vrouwen.
Voor de openingszitting van den
Japanschen Rijksdag waren geallieer
de officieren uitgenoodigd door het
Japansche ministerie van Buiten-
landsche Zaken. Echter werd als
voorwaarde gesteld dat zij gefouil
leerd zouden worden naaf wapens.
Toen hiertegen door de betrokkenen
werd geprotesteerd, beval generaal
MacArthur de geallieerde militairen
zonder meer toe te laten.
LONDEN, 5 Sept. (Keuter). De
bijzondere correspondent van Beu
ter, die aanwezig was bij de opening
van den Rijksdag, heeft daarvan een
verslag gegeven, waarin hij zeide: de
Keizer zat op e'en gouden troon, die
met roode pluche was versierd, en
die hoog boven den zetel van den
voorzitter was opgesteld. Hij werd
met de vereering en onderscheiding
behandeld, die de Japanners gewend
Japara heeft blijkbaar al weer
groote toekomstplannen. Althans
Domei heeft voor de radio het
woord gegeven aan d,en nieuwen
directeur van de Japansche toe-
ristenvereeniging, Gyöji Aral. Dit
toeristenbureau verwacht, dat
Japan het centrum van interna
tionaal toeristenverkeer zal wor
den. Nu de oorlog voorbij is ver
wacht men reizigers en bezoekers
van ae heele wereld. Japan heeft
groote voordeelen voor de vreem-
dellngeninduistrie en het bureau
dringt aan op een uitbreiding van
het aantal hotels en op een uit
stekende verzorging van comfort,
maaltijden en souvenirs voor de
toeristen.
PARIJS, 5 Sept. (A.F.P.) De diplo
matieke vertegenwoordigers van
Groot-Brittannië en Frankrijk te Ma
drid hebben de Spaansche regeering
In kennis gesteld van de beslissing,
welke bij d'e besprekingen over Tan
ger is genomen, en hebben haar uit
genoodigd maatregelen te treffen
voor het terugtrekken van de Spaan
sche troepen uit de zone van Tanger.
Hoewel omtrent de beslissing, die
de vier groote mogendheden hebben
genomen ten aanzien van Tanger,
nog geen officieel rapport is gepubli
ceerd. dit wordt echter binnen
veertien dagen verwacht kan men
wel aannemen, dat in de controle
commissie voor Tanger geen plaats
zal zijn voor een vertegenwoordiger
van Franco. Uit gezaghebbende bron
heeft Reutér medegedeeld, dat Span
je niet zal worden uitgenoodigd tot
de conferentie van gevolmachtigden,
welke over zes maanden zal worden
gehouden teneinde een nieuw en de
finitief statuut voor Tanger op te
stellen, tenzij Spanje dan een demo
cratisch bewind heeft. Dit zou als
een overwinning van Rusland moe
ten worden beschouwd. Hoe Franco
°P deze beslissingen zal reageeren,
Wordt in Londen druk besproken. De
algetneene opinie Is. dat indien hij
aarzelt gevolg te geven aan de eischen
der vier mogendheden, deze niet
zuilen aarzelen hem daartoe te dwin
gen.
PROVINCIAAL benoemd
Tot Provinciaal der paters Laza
risten is benoemd de iioogeerw. heer
Josef Lansu, sinds 1940 overste van
het studiehuis dezer congregatie te
Nijmegen.
L1NEA
EQFÖ.
i brM*MÈÊ^Alm
ISEGHIR
GERB
TETOEAN
larache
zijn jegens hun Keizer ten toon te
spreiden. Toen de ceremoniemeester
met mij sprak, boog hij telkens diep,
wanneer hij den naam des Keizers
noemde. „Het was zeer plechtig", zei
de ceremoniemeester, „ik kon er
niets aan doen, dat de tranen mij
ln de oogen sprongen, toen de
Keizer sprak."
In zijn rede voor den Rijksdag
deed de Keizer een beroep op het
Japansche volk om „te getuigen van
den Japan aangeboren roem" en
tevens om koel en kalm te blijven.
„Het is onze wensch, zoo vervolg
de de Keizer, dat ons volk de vele
moeilijkheden en beproevingen te
boven zai komen die vergezeld gaan
met het einde van den oorlog, dat
ons volk het vertrouwen van de
wereld -zal winnen, den vrede zal
dienen en zal bijdragen tot den
Vooruitgang van de menschheid.
Daarop zijn onze gedachten gericht.
Naar buiten moet ons volk ge
trouw de verplichtingen van het
Rijk nakomen, moet het eendracht
en vriendschap bevorderen met alle
landen. Naar binnen moeten al uw
pogingen gericht zijn op den weder
opbouw van het land op elk gebied
ln onverpoosden arbeid, waarbij de
grondvesten van den staat moeten
worden verstevigd."
Het Japansche Hoogerhuis heeft
een motie aangenomen, waarin ge
zegd wordt: „Tezamen met de ge-
heele natie zijn wij besloten de
werkelijkheid van onze nederlaag te
erkennen en den zwaren last te aan
vaarden die op onze schouders
wordt gelegd, terwijl wij overeen
komstig de instructies van den
Keizer alle krachten zullen inspan
nen. Wij zijn voornemens een weg
te zoeken uit den huldigen toestand
en een nieuwe richting in te slaan
van nationaal herstel, teinde de na
tionale structuur te handhaven en
een bijdrage te leveren tot den
wereldvrede."
Be overgave van Sabang Is aan
boord van het Britsche oorlogsschip
„London" geÈeekend. Een detache
ment mariniers heeft de haven van
de Japanners overgenomen.
LONDEN, 4 Sept. (A.F.P.) Ameri
kaansche troepen zijn de Mandsjoe-
rijsche haven Dairen binnengetrok
ken, die zich tot dusver onder de
controle der Sowjet-autoriteiten be
vond, aldus een radiobericht uit Ma
nilla. Overeenkomstig het Chineesch-
Sowjet-Russisch verdrag zal Dairen
voortaan voor het internationale ver
keer geopend zijn.
De zeedijk van Walcheren wordt
hersteld. Bij het leggen van den
dijk wordt gébruik gemaakt van
groote caissons welke indertijd
voor de kunstmatige haven in
Normandië hebben gediend.
Deze caissons worden op de
daarvoor bestemde plaatsen tot
zinken gébracht en dienen als
bases voor den nieuwen dijk
(Foto AnefoBlazer)
LONDEN, 5 Sept. (Reuter) Radio
Moskou heeft hedenavond hekend
gemaakt dat de Roemeensche pre
mier Pètre Groza Dinsdagmiddag
vergezeld van den Roemeenschen
minister van Buitenlandsche Zaken
Tartarescoe per vliegtuig te Moskou
is aangekomen. Reuter voegt hier
aan toe: Berichten van welingelichte
waarnemers spraken van een toe
nemende spanning in de Roemeen
sche' hoofdstad als gevolg van den
brief van Koning Michael aan de
voornaamste geallieerden met het
verzoek hem bij te staan bij het vor
men van eera representatieve re
geering'. Radio Boekarest zond Maan
dagavond het bericht uit, dat Koning
Michael het Russische hcofd van de
geallieerde missie had ontvangen.
Het is niet onwaarschijnlijk, dat bij
die gelegenheid de verrassende zet
om den Roemeenschen premier naar
Moskou uit te noodigen, is bespro
ken. Groza heeft tot nu toe gewei
gerd eenigerlei verandering in de
regeering' aan te brengen
De fabrieken zijn al eenigen tijd
geleden voldoende bevoorraad, met
cacaoboonen, maar doordat kolen en
suiker nog ontbraken, kon tot nu toe
niets worden geproduceerd. Thans ia
men zoover gevorderd, dat alle Ne
derlandsche cacao- en chocolade
fabrieken een voorraadje kolen heb
ben. Negen fabrieken in het Zuiden
des lands hebben bovendien suiker
ontvangen en zijn dus weer in be
drijf. De overige fabrieken volgen in
de komende weken.
Men verwacht over anderhalf of
twee maanden cacao en chocolade
artikelen in distributie te kunnen
brengen.
De Rijkspostspaarbank beleeft
een ware hausse! Niet alleen moet
sedert de bevrijding de administra
tie te Amsterdam met het Zuiden,
dat negen maanden lang zelfstan
dig heeft gewerkt, in overeenstem
ming worden gebracht en worden
vooral na de intrekking van de
bankbiljetten van f 100 dagelijks
in overstelpende hoeveelheid inlagen
verwerkt, ook de rentebijschrijving
is weer hervat, evenwel nog niet op
de spaarbankboekjes, doch op de re
keningen-courant, welke van alle
boekjes ten hoofdkantore te Amster
dam worden bijgehouden. In nor
malen tijd geschiedt deze bijschrij
ving jaarlijks in Januari, doch da
buitengewone omstandigheden heb
ben dit jaar tot uitstel genoopt.
Dat dit werk zeer omvangrijk ia
blijkt hieruit, dat dagelijks meer
dan zeshonderd man gedurende
acht uren hiermee bezig zijn. Toch
is de bekende stereotiepe mededee-
ling van de directie: „In de komen
de maahd kunnen ter rentebijschrij
ving worden ingezonden de spaar
bankboekjes. afgegeven in
waarschijnlijk niet vóór volgend jaar
te verwachten, want het zou ter
vereenvoudiging der werkzaamhe
den. de bedoeling zijn. de rente
over 1944 tegelijk met die over 1945
op de boekjes bij te schrijven.
(Van onzen Haagschen redacteur)
Naar wij vernemen zullen de
doodvonnissen, welke door het Bij
zonder Gerechtshof zullen worden
uitgesproken, worden voltrokken
door middel van den kogel. Welke
termijn zal verloopen tusschen von
nis en ten uitvoer legging, is niet
te zeggen, mede door het feit, dat
ambtshalve een gratieverzoek zal
worden ingediend bij de Kroon.
In aansluiting op ons bericht van
gisteren, kunnen wij thans melden,
dat de P. O. D. te Haarlem als ver
dacht van collaboratie heeft gear
resteerd de heeren W. F. v. Dijk Sr.,
directeur van de Haarlemsche
Scheepsbouwmaatschappij, P. v. Dijk,
bedrijfsleider van die maatschappij,
ën verder W. E. R. Hilarius en R.
Hoogerbeets, belden directeuren van
de N. V. Hilarius Draad-industrie en
Handelmaatschappij, B. J. Paasman,
directeur van de Machinefabriek
Paasman, en J. F. Köhnke, direc
teur van de Eerste Stalen Steiger
Holland N.V.
Verwachting tot Donderdag
avond: Zwaar bewolkt, met tijde
lijke opklaringen, plaatselijk en
kele buien, hier en daar nog ver
gezeld van onweer, iets koeier,
matige noordelijke wind.
Zon: onder 20.19. Maan 5.13
20.20. Zon: op 6.59.
De minister van Binnenlandsche
Zaken brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat de mogelijkheid van
sollicitatie naar het ambt van bur
gemeester in de navolgende gemeenten
wordt opengesteld: Aalsmeer, Beets,
Blokker, Castricum, Egmondbinnen,
Haarlemmermeer, Heemskerk, Hilver
sum, Marken, Oudendijk, Schellink
hout, Schermerhom, Texel, Zuid- en
Noord-Schermer.
Sollicitaties dienen te worden ge
richt tot H. M. de Koningin en moe
ten op zegel zijn gesteld. Voor elke
gemeente moet een afzonderlijke
sollicitatie worden ingezonden.
Vandaag is het al weer
een jaar geleden, dat
heel Nederland zijn eer
sten bevrijdingsroes be
leefde, dien eersten
Dinsdag in September,
die bekend zal blijven
als Dolle Dinsdag. De
volksmond heeft wel
een heel rake typeering
gevonden van de ge
moedsstemming, waarin
wij ons allen dien dag
bevonden. Want dol was
het.
Uren- en urenlang
stonden de duizenden
langs de groote ver
keerswegen, waarover de
zegevierende geallieerde
troepen „in aantocht
waren." De een wist het
■nog beter dan dé ander:
Rotterdam gepasseerd.
Den Haag, Leiden.
Utrecht was ook een se
rieuze candidaat in de
lange lijst van plaatsen.
waar de Tommies reeds
waren binnengedrongen.
En men wachtte, wacht
te, met handen vol
bloemen
Hij, die een radiotoe
stel had, zocht den hee-
len aether af, flitste van
Engeland naar Amerika
om via Algiers weer te-
rug te komen met slechts
dien enkelen naam:
Breda! En die aan zijn
woning voorbijgingen
„den naderenden bevrij
der tegemoet" scholden
hem voor een pessimist.
Tot om zeven uur des
avonds de Duitschers en
hun Landwachttrawan
ten hun „evenwicht"
hervonden en schieten
de en scheldende de
menigten naar huis dre
ven. Als dollen draafden
ze door de straten. Om
acht uur heerschte
overal weer stilte, slechts
een enkeling flitste nog
over de straat; in de
vertg klonk af en toe
een schot. In de huizen
hokte men tezamen en
wachtte. Radio Oranje
bracht om kwart over
acht „niets bijzonders".
Heel Nederland had
een bevrijding skater. En
dit duurde dagenlang,
bijna twee weken, tot
den zeventienden Sep
tember, toen bij Arnhem
gedaalde luchtlandings
troepen nieuwen moed
gaven.
Op dien 5den Septem
ber zagen de Duitschers
en N. S. B.-ers in alle
duidelijkheid, höe ge
haat ze waren en höe
ons volk naar zijn vrij
heid verlangde. De Ne
derlanders zagen op dien
dag het Herrenvolk
:nkele uren zonder mas
ker: een angstige bende.
Indertijd moest Volksherstel
Haarlem een groot gedeelte van
de 13.000 aanvragen voor onder-
of bovenkleeding afwijzen. Daar
er thans een ruimere beschikking
over goederen is, hebben de meeste
afgewezen aanvragers nu een op
roep ontvangen, om alsnog een bon
ln ontvangst te nemen.
Eenige duizenden battie-dresses
zei men straks op straat zien. Naar
Nijmegen zijn 2000 ton goederen
verzonden, naar Venray 1000 ton. Er
zijn plannen voor een rusthuis ln de
onmiddellijke omgeving van Haarlem
Verder worden er huishoudteams
samengesteld, die in de huisgezinnen,
waar dringend eenige uren per dag
hulp noodig ls, bijstand zullen ver-
leenen. De moederuitzendingen naar
het vacantieoord Bloemendaal wor
den nog voortgezet.
Een zeer belangrijke gebeurtenis in
het Haarlemsche Katholieke school
leven mag wei genoemd worden het
feit, dat de leerlingen van het Trini
teitslyceum Dinsdag voor het eerst
na een bijna vijfjarige bezetting van
hun gebouw, weer hun lokalen kon
den betreden. Dit geschiedde na een
plechtige H. Mis in de Kathedraal,
waar de meer dan zevenhonderd leer
lingen het geheele middenschip vul
den.
Het lyceum-gebouw is opnieuw in
de verf gezet en ziet er, niettegen
staande de verwoestingen, die de
Duitschers er hebben aangericht, zeer
bewoonbaar en frisch uit.
Ook de schoolvereenlgingen zijn
weer herleefd! Zoo mochten de leer
lingen zich 'verheugen in het herver-
schijnen van het schoolblad „Toila
Lege", dat er, niettegenstaande de
huidige moeilijkheden, zeer goed ver
zorgd uitziet.
KUNSTHISTORISCHE
VOORDRACHTEN
Dr. A. van der Boom zal een serie
lezingen met lichtbeelden houden
over „Groote Kunstenaars en Kunst
werken" in de muziekzaal van Brink-
mann op de Woensdagavonden 12,
19 en 26 Sept. en 3 en 10 Oct. om
acht uur. De volgende onderwerpen
zullen worden besproken: 1. Frans
Hals. 2. Pieter Breughel, 3. De Ka
thedraal van Chartres, 4. De Kathe
draal van Canterbury, 5. Bouwkunst
uit den tijd van Lieven de Key «n
Hendrlck de Keyser.
