Geallieerde hulp uit de lucht
voor
De Aartsbisschop 60 jaar
N
GEDWONGEN EMIGRATIE
van 80.000 nazi's en collaborateurs
Indië
MacArthur
in Tokio
G.-G. arriveert
eerst morgen
140.000 pakketten
Rauter „Dorpspastoor van
Neu Münster"
Prins Oernhard voor
de radio
Financieel verdrag
N00DPARLEMENT IN
OCTOBER BIJEEN?
Het weer
Rome en de Katholieken in
Arrestatie van Duitsche
mijneigenaars
Bloemen geen luxe
De ministerconferentie
te Londen
69ste JAARGANG No. 23334
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
Grondwetsherziening
Vlootbasis Singapore
De Chineezen in Amsterdam" vieren heden en morgen een
groot overwinningsfeest, waarbij drakenoptochten en draken-
voorstellingen ivorden gehouden. Het centrum van de Am-
sterdamsche Chineezenbuurt, de Binnen Bantammerstraat, is
op bijzonder fraaie wijze versierd
Christiansen's
eenigste fout'
//v
Oost-Europa
Clubkampioenschap
op den weg
„Nederland helpt Indië"
Ned er land-Engeland
doch een behoefte
„De Ochtendpost"
verboden
O v
HAARLEMSCHE COURANT
Het Nederlandsche kabinet heeft
besloten, een commissie te benoe
men om de mogelijkheden te 011-
derzoeken van gedwongen emi
gratie voor de „middenafdeeling"
van de naar schatting 80.000 Ne
derlandsche nazi's en collabora
teurs, die zicli thans in gevangen
schap bevinden.
Dit deelde minister-president W.
Schermerhom mede in een interview
met Associated Press. Het plan is
niet een .strafkolonie te stichten,
voegde Schermerhom hier snel aan
toe. maar ergens op Nederlandsch
overzeesch gebied een op zich zelf
staande kolonie te vestigen van
menschen „wier blijvende aanwezig
heid in. ons midden slechts span
ningen teweeg zou brengen." „Het
merkwaardige hierbij is." aldus de
premier, „dat de meerderheid dezer
lieden zelf veel voor zoo'n verhuizing
voelt."
Wat er in het algemeen met de
verdachte elementen gebeuren moet,
is een van de lastigste problemen,
die de regeering heeft op te lossen.
Het zal niet lang meer duren voor
het proces tegen Mussert voor komt.
Haar werk zou belangrijk verlicht
kunnen worden, als er een parlement
was, waarin zulke kwesties uitvoerig
besproken kunnen worden en dat als
klankbord van de openbare meening
kan dienen.
Maar eerder dan in October zal
het nood parlement, waarvoor de
machinerie nu in beweging is ge
zet, niet bijeengeroepen kunnen
worden en April is waarschijnlijk
liet vroegste tijdstip, diat men voor
bet houden van algemeene verkie
zingen, verwachten kan. Dan zal
de premier vermoedelijk zelf als
caudidaat opgesteld staan. Hij is
op liet oogenblik geen lid van «en
politieke partij, maar (te geeste
lijke leider van de Nederlandsche
Volksbeweging, welke, daar zij
nog geen partij is, naar vervecht
wordt een tijdelijke organisatie zal
vormen, speciaal voor deze ver
kiezingen, en met een candidaten-
lijst voor de kiezers zal verschij
nen.
Een van de belangrijkste werk
zaamheden van bet gekozen parle
ment zal een diepgaande bestudee
ring. gevolgd door een eventueele
herziening, van de huidige grondwet
zijn.
Sommigen zijn van oordeel, dat
de grondwet reeds zonder herziening
alle ruimte laat om hervormingen
aan te brengen, maar ik persoonlijk
ben sterk voorstander van een her
ziening van de bestuursstructuur
van het geheele Rijk, waarbij spe
ciaal aandacht aan de overzeesche
gebieden geschonken moet worden
Het eindresultaat zou dan
kunnen zijn: zelfbestuur voor al
die gebieden, met vertegenwoordi
ging in een Rijksraad, die zich
met de politiek van het Rijk als
geheel en de buitenlandsche za
ken zou moeten bezig houden, al
dus vervolgde premier Schermer
hom.
Zulk een hervorming van de be
stuursstructuur zou bijna onvermij
delijk veranderingen in het Neder
landsche binnenlandsche bestuur
met zich brengen.
Wat de binnenlandsche situatie
van Nederland op dit oogenblik be
treft, deelt de premier het voorzich
tige optimisme, waaraan onlangs de
minister van Handel en Nijverheid,
Vos, uitdrukking heeft gegeven
„Elke week kunnen we eenigen voor
uitgang noteeren, elke week gaan we
een sport hooger, en bij de zoo es-
sentieele kolenproductiè stemt dit
vooral tot voldoening."
De situatie van de arbeidskrach
ten is nog gecompliceerd, tengevolge
van het gebrek aan behuizing en
transport.
De betrekkingen met de Ver. Sta
ten, aldus de premier, zijn uitste
kend. Handelsbetrekkingen met de
Sovjet-Unie nemen „zeer definitief"
een belangrijke plaats in op het
program van de vegeering. Hij ver
klaarde ten slotte, dat onder de
eerste agendapunten van het nood-
parlement zich de ratificatie van het
handvest der Vereenigde Naties zal
bevinden.
Geallieerd personeel van de
Cocoseilanden Is per vliegtuig
boven Batavia uitgeworpen om
bevrijde krijgsgevangenen b(j te
staan, aldus A.N.P.-Aneta uit Co
lombo. Meerdere zullen volgen,
terwijl reeds steunverleeningsëen-
lietlen te Medan, Padang, Palem-
baug en Benkoelen zijn gearri
veerd.
De eenheid voor Medan begaf zich
haar Rantauparapat, waar de geïn
terneerden met spanning op voedsel
en medicamenten stonden te wach
ten. Admiraal Lord Louis Mountbat-
ten beeft, naar thans békend is ge
maakt, den Japanners te Terauchi
een krachtige waarschuwing toege
diend om de door hen opgerichte
regeering der Indonesische republiek
onmiddeiijk te ontbinden. In dezelf
de waarschuwing werd verklaard, dat
volgens de overgave-voorschriften de
Japanners orde en rust dienden te
handhaven.
Honderdveertigduizend pakketten
worden tc Brisbane gereed gemaakt
voor distributie onder bevrijde Ne
derlandsche en geallieerde krijgsge
vangenen en geïnterneerden in Ne-
derlandsch-Indië. Dit geschiedt on
der auspiciën van het Nederlandsche
Roode Kruis dat zelf voor honderd
duizend pakketten zal zorgdragen.
De rest komt van het Australische
Roode Kruis.
De overgave door de Japanners
van Nederlandsch Borneo zal aan
vaard worden door generaal-majqpr
Milford. commandant der zevende
Australische infanteriedivisie.
Kadio Singapore heeft gemeld, dat
de Britsche vloot Vrijdag, na drie
en een half jaar Japansche bezet
ting, wederom bezit heeft geïiomen
van de vlootbasis Singapore.
Radio Delhi meldt, dat generaal
MacArthur vandaag in Tokio is
aangekomen. Twee Amerikaansche
regimenten vormden de eerewaclit,
toen lij| van het spoorwegstation
naar de ambassade van de Ver.
Staten reed, waar terstond de
Amerikaansche vlag werd gehe-
schen.
Volgens A.P. is bekend gemaakt,
dat binnen drie dagen geheel Tokio
bezet zal ziin.
Generaal MacArthur lieeft heden in
strijdkrachten afgenomen. Deze para
de trok in het zicht van het keizerlijk
paleis voorbij.
De ^Japanners in de benedenstad
keken zwijgend toe toen de parade
met aan den kop het zevende regiment
der eerste cavelleriedivisie van een
punt ten Oosten van Hirohito's paleis
naar de Amerikaansche ambassade
zwenkte. Bij de ambassade beval
MacArthur luitenant-generaal Robert
Eichelberger de vlag te ontvouwen.
Het was dezelfde vlag die boven het
Witte Huis waaide toen de Japanners
Pearl Harbour verraderlijk aanvielen.
De generaal had een Japansch aan
bod geweigerd om wachten langs de
intochtsweg te plaatsen, zooals voor
den Keizer gedaan wordt, de voorkeur
gevend aan een bescheiden aankomst.
Verwachting tot Zondagavond:
Warm, zwakke, later matige
Oostelijke wind, aanvankelijk
licht bewolkt, in den loop van
den dag toenemends bewolking,
tegen avond kans op enkele
plaatselijke onwesrsbuien.
Zon ónder 20.12: Maan 8.44
21.19; Zon op 7.04.
Z. H. Exc. Mgr. dr. J. de Jong,
Aartsbisschop van Utrecht, wordt
Maandag 60 jaar. Woensdag 12
Sept. zal het 10 jaar geleden zijn,
dat hij tot bisschop werd gewijd,
na op 3 Aug. 1935 door Z. H. den
Paus te zijn benoemd tot coadjutor
met recht van opvolging van wij
len Z. H. Exc. Mgr. J. H. G.
Jansen.
Ofschoon wij welen, dat Mgr.
de Jong niet gaarne op
den voorgrond treedt voor
persoonlijke hulde, willen wij
toch bij de viering van dit
kroonjaar een oogenblik stil staan
om met een enkel woord in
dankbaarheid het rijke en vrucht
bare leven van den primaat van
het Nederlandsche Episcopaat te
herdenken. Het zou weinig moeite
kosten zijn groote verdiensten en
hoedanigheden als professor in de
Kerkgeschiedenis aan het Groot
seminarie Rijsenburg te schetsen,
of te wijzen op het vermaarde
standaardwerk, dat van zijn hand
verscheen en waarin zijn naam als
geleerde zal blijven voortleven.
Maandag willen wij, nu de bevrij
ding nog slechts zoo kort achter
ons ligt, den Aartsbisschop gaarne
in de eerste plaats zien als den
hoogsten kerkelijken gezagsdrager
van Nederland, die, zelf onverzette
lijk tegenover de nat.-socialistische
wereldbeschouwing, het katholieke
deel van ons volk, en dit zeker
niet alleen, door zijn voorbeeld en
zijn strakke leiding tijdens de
Duitsche bezetting oneindig aan
zich verplicht heeft.
Wie hem van nabij kennen weten
ook, hoezeer hij de deugd van Va
derlandsliefde zelf beoefende en
ook in anderen waardeerde en den
zwakkeling er toe aanspoorde.
Amelander van geboorte had hij
dat onverzettelijke, dat vasthou
dende, dat stoere in zioh, dat het
Friesche karakter kenmerkt, en wie
a terugkeer van
een reis door
Noord-Duitsch-
land heeft kapt.
R. J. Vogels van den
Nederlandschen Repa-
trieeringsdienst aan een
verslaggever van ANP-
Aneta verteld, wat hij
van een Amsterdam-
schen jongen, die
volkomen onschuldig
eenigen tijd in een
Interneeringskamp voor
oorlogsmisdadigers bij
Neu Münster heeft
doorgebracht, had ver
nomen.
Deze Amsterdammer
was door naamsverwis
seling in het kamp ver
zeild geraakt, waar
Rauter en Christiansen
zaten, eens de sinistere
figuren, waar ons land
.jarenlang onder te lij
den liad.
Het kamp was door
liefst 10 meter breed
prikkeldraad omgeven.
•De gevangenen mochten
niet dichter dan drie
meter bij de omheining
komen. Zij kregen, mi
nimale voeding; de lig
ging was uiterst sober.
Wie schetst de verba-
zing van den Holland-
schen jongen, toen hij
in het kamp het over
bekende gezicht van
Kauter zag. Met de
woorden: Dat ponum
van jouw heb ik meer
gezien foader!" be
groette hij den zoo ge-
haten naziknecht.
Rauter gaf, na aldus
te zijn „aangesproken,"
toe, wie hij was. Hij zag
er uit als een geest. In
het kamp wordt hij „de
Dorpspastoor van Neu-
Münster" genoemd
Rauter eei, reeds in
1942 te hebben gewe
ten, dat Duitschland
den oorlog zou verlie
zen. Hij verklaarde ten
slotte openhartig, dat
hij wel zou worden
doodgeschoten.
Christiansen, die er
in zijn verfomfaaid
blauwe uniform als een
postbode uitzag, liet
een heel ander geluid
hooren. Zijn geweten
was volkomen zuiver.
Hij had het immers
altijd goed met ons
volk gemeend! Zijn
„eenige fout" was, dat
hij van Hitier de ge
neraalsuniform had
aangenomen. Steeds
had hij voor Nederland
sympathieën gekoes
terd, vooral na zijn
vlucht met de Dornier-
vliegboot naar ons land,
en kon maar niet be
grijpen, dat de gealli
eerden hem in een
kamp voor oorlogsmis
dadigers hadden ge
plaatst.
Zoowel Rauter als
Christiansen heeft
van den Amsterdammer
voor zijn vertrek enkele
kernachtige Jordaan-
sche „opmerkingen" te
hooren gekregen. ZU
gaven blijk, ae goed te
hebben verstaan.
met hem in aanraking kwam nam
er ongemerkt iets van mede. Het
is dan ook geen wonder, dat zijn
onverzettelijke houding, zijn on
wankelbare trouw aan Kerk en Va
derland allerwege de grootste
waardeering heeft gevonden.
Woensdag herdenkt Mgr. de
Jong ook het feit, dat hij 10 jaar
geleden tot bisschop werd gewijd.
Twee feestdagen derhalve, waarbij
Katholiek Nederland van zijn hul
de en dankbaarheid aan den Aarts
bisschop gaarne zal doen blijken.
Moge het hem gegeven zijn neg
vele jaren van St. Willibrords zetel
af aan de Nederlandsche katholie
ken de leiding te geven, die zij,
juist in deze moeilijke tijden van
wederopbouw vain ons Vaderland,
zoo dringend noodig hebben.
ROME, 6 Sept. (Reuter). Naar
Reuter's correspondent te Rome
schrijft, heeft het feit, dat Z.H. de
Paus een uitvoerig onderhoud heeft
gehad met Eugenio Reale, den com-
munistischen ambassadeur van Italië
te Warschau, de hoop gewekt, dat
er spoedig weer contact tot stand
zal worden gebracht tusschen het
Vaticaan en de Katholieken in Oost-
Europa. Reuter voegt er aan toe dat
Vaticaansche kringen erkentelijk
zouden zijn, wanneer door de hulp
van Reale contact zou tot stand ko
men bijvoorbeeld met kardinaal
Hlond. van wien het Vaticaan wel
zijdelings weet, dat hij te Warschau
is aangekomen, maar 'van wien het
nog geen berichten ontvangen heeft.
FRANKFORT, 6 Sept. (A.N.P.-Aneta)
Gedurende de laatste 24 uur heeft
de Geallieerde bestuurscommissie voor
Duitschland ongeveer 40 vooraanstaan
de leden van het Rheinisch-Westfa-
lisches Kohlensyndikat doen arrestee
ren. Onder hen bevindt zich ook Hugo
Stinnes.
Het ligt in de bedoeling het club-
kampioenschap wielrennen op den
weg op 7 October as. in de Haar
lemmermeer te doen houden.
's-GRAVENHAGE, 8 Sept. De re-
geeringsvoorlichtingsdienst deelt me
de:
De Gouverneur-Generaal van Ned.
Oost-Indië, jhr. mr. A. W. L. Tjarda
van Starkenborgh Stachouwer, zal he
den per vliegtuig in Londen aankomen,
en vandaar Zondagochtend naar Eind
hoven vertrekken, waar hij ongeveer
11 uur des ochtends verwacht wordt.
Dezer dagen werd opgericht het
comité „Nederland helpt Indië". Het
stelt zich ten doel overal in Indië te
helpen, allenjrepatrieerenden hulp te
verstrekken, alle nooden te lenigen
voor zoover de regeering dit niet, of
niet voldoende vermag te doen, kort
om met één greep de vele initiatieven,
te om-vatten, welke reeds ontstaan
waren.
Z.K.H. prins Bernhard heeft dan
ook terstond het eere- voorzitter
schap aanvaard en zal vanavond om
7 uur voor de microfoon van Her
rijzend Nederland een rede houden,
om de gedachte dat geheel Neder
land Indië helpen wil, te vertolken.
Voorzitter van het comité is J. C.
E. baron van Lynden. Voorts hebben
zitting als leden de commissarissen der
Koningin in de provincies, de aarts
bisschop van Utrecht Z. H. Exc. Mgr.
dr. J. de Jong, de minister van overzee-
sche gebiedsdeelen prof. dr. J. H. A.
Logemann, de oud-gouverneurs-gene
raal van Ned. Indië, die in Nederland
verblijf houden, en vertegenwoordi
gers van Nederlandsche organisaties,
welke zich met Ned. Oost-Indië bezig
houden.
LONDEN', 7 Sept. (Reutel) Van-
daas is alhier een Engelsch-N'eder-
landsche monetaire overeenkomst 011-
derteekend. Hierbij worden op finan.
cieel gebied de maatregelen getroffen
voor een hervatting van den handel
tusschen liet Sterlinggebied en Ne
derland met het Nederlandsche Rijk
Overzee. In deze overeenkomst wordt
de wisselkoers vastgesteld op 10.691
Ned. guldens 1 pond sterling voor
Nederland (hetgeen de voortzetting
beteekent van de tot dusverre voor-
loopig vastgestelde verhouding), ter
wijl voor Ned.-Oost-Indië en Ned.-
West-Indlë de koers gehandhaafd
blijft op 7.60 gulden In het pond
sterling.
Nederland en het Nederlandsche
R(jk Overzee zullen voortaan een
Nederlandsch monetair gebied vor
men. Inwoners van dit gebied zullen
bun sterlingbezlt. vrijelijk overal in
het sterlinggebied kunnen uitgeven,
terw(jl inwoners van het sterlingge
bied vrijelijk hun guldens overal in
het Nederlandsche monetaire gebied
zullen kunnen uitgeven.
B'ij gelegenheid van de opening
van de eerste tentoonstelling op
tuinbouwgebied, en wel te Leiden,
heeft de minister van Landbouw, da
heer S. L. Mansholt, een rede ge
houden. Hierin zeide hij o.m., dat
naast den Ned. Algemeenen Keu
ringsdienst voor groentezaden ook
keuringsdiensten voor boomkweeke-
rij- en sierteeltproducten moeten
worden opgericht Daarnaast zal do
regeering stimulfeerend werken op
den export. Een belangrijke taak is
ook de voorziening van het blnnen-
land. Niet de specialisatie in kost
bare bloemsoorten is belangrijk,
doch het brengen aan iedereen van
het schoonste voor redelijken prijs.
Een bloem is geen luxe, zij is een
behoefte, waaraan wij vooral in
dezen tijd groote behoefte hebben.
Daai'om is het noodig, dat ieder een
bloem'of een plant kan koopen, ook
degenen, die ook nu ieder dubbeltje
moeten keeren alvorens uit te ge
ven.
Het begin van de conferentie der
ministers van Buitenhmdsche Zaken,
dat oorspronkelijk was gesteld op
aanstaanden Maandag, is uitgesteld
tot Dinsdag aanstaande, teneinde de
aankomst van Byrnes per Queen
Elisabeth" uit de Ver. Staten af te
wachten.
Het tot nu toe te Amsterdam uit
gegeven weekblad' „De Ochtendpost"
is verschenen in strijd met de be
palingen van het Persbesluit. Het
ministerie van Binnenlandsche Zaken
heeft nu, in overleg met het Militair
Gezag, bepaald, dat de uitgave van
„De Ochtendpost" moet worden ge
stopt.
Naar Italië kunnen weer tele
grammen worden verzonden.