DOODSTRAF VOOR BLOKZIJL
N.S.B.-K0L0NIE
Beschuldigd van propaganda
voor den vijand
Klok in de rechtszaal
staat op 12.05 uur
op Nieuw-Guinea?
Biscuits op broodbon
MacArthur gelast
Toj'o's arrestatie
Procureur-fiscaal eischt:
Situatie op Java
Het weer
Mussert begin October
voor het Gerechtshof?
Gunstige
voorwaarden
De geldsaneering
69ste JAARGANG No. 23336
o
DINSDAG 11 SEPTEMBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
Nederlanders vertrekken het
laatst uit Singapore
(Vervolg op pagina 2)
Capitulatie met cadeautjes
DIRECTRICE KABINET DER
KONINGIN
Mej. mr. M. Tellegen benoemd
zit-.
'jk - c->~' v
De toekomstige woning van den
Gouverneur-Generaal aan het
Plein 1813 te 's-Gravenhage
Eén ei voor kleine
kinderen
Nog 100 gram zout
Scheermesjesbon verlengd
AUTO RIJDT OP LANDMIJN
Een doode en veertien
zwaargewonden
Japansche Fiihrer pleegt
zelfmoord
QUISLING
ter dood veroordeeld
DE KOMENDE RAADS
VERKIEZINGEN
Vergrooting vrijheid van
persoonlijke voorkeur?
Part. secretaresse van
Prinses Juliana
STADSNIEUWS
Uitreiking bonkaarten
Schoeisel
As. jonge moeders
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onzen Haagschen redacteur)
Tusschen Max Blokzijl en zijn rechters is onopvallend een microfoon
opgesteld. Zjjn stem zal door den luidspreker klinken. Hij heeft nog
één kwestie te behandelen, brandend vooral voor hemzelf: de kwestie-
Blokzijl. De zaal, waarin h(j terechtstaat, kan hem niet vreemd zijn.
Zij was in den bezettingstijd lang in gebruik bij zijn Duitsche vrienden
van de .Hauptabteilung van de Volksaufklarung, van de propaganda. ïljj
heeft er over nationaal socialisme gesproken, over nieuwe orde in
een nieuwe wereld. Hij zal er thans ook over zichzelf spreken.
De entourage is gewijzigd, het
schilderij van Hitler is verdwenen en
er zijn geen parade-uniformen van
Duitsche officieren. Boven den zetel
van den president van het Bijzon
der Gerechtshof, mr. A. L. M. van
Berckel, hangt het borstbeeld van
H. M. de Koningin en vlak naast
Kokzijl in het verdachtenbankje is
het zwart van de eenvoudige uni
formen zijner bewakers.
Max Blokzijl staat voor zijn rech
ters, beschuldigd van propaganda
Voor den vijand.
De procureur-fiscaal, mr. J.
Zaaijer, heeft hem ten laste ge
legd, dat hy vooral door radio
voordrachten het Nederlandsche
publiek heeft trachten te bewe-
fen tot ontrouw aan de Wettige
Tederlandsche regeering en aan
de gemeenschappelijke zaak der
geallieerden.
En het Nederlandsche publiek op
de kleine openbare tribune wacht
met spanning op hetgeen er met
dezen man zal gebeuren. Eï is maar
voor 70 man plaats in de geïmpro
viseerde rechtzaal, maar de zeventig
die er zijn, hebben er het wachten
voor over gehad, een nacht lang.
Soms Ijijkt een van hen op de klok,
die boven den ingang van de zaal
hangt, een oogenblikje slechts,
want deze klok staat stilop
12.05!
Voordat het hof tot de zaak-
Blokzijl overgaat, spreekt het een
veroordeeling uit in een kleine zaak:
een jaar.
Blokzijl krijgt, als de procureur
fiscaal de acte van beschuldiging
voorleest, citaten te hooren uit zijn
radiovoordrachten, ongeveer een
dozijn citaten volksche gemeenschap
en nationaal kapitalisme. Hij hoort
ze gebogen aan.
Verd. zegt, dat hij bij het opma
ken van ijet proces-verbaal verschil
lende feiten, die hem ten laste wer
den gelegd, heeft bekend, omdat het
verhoor zoo zwaar was. Deze be
kentenissen wil hU thans intrekken.
De getuigen Kamstra van den P.O.D.
wordt hierover gehoord en daarna
ontwikkeld zich een gesprek tus
schen den president en verdachte,
waarbij de laatste, voordat hij de
vragen bevestigend kan beantwoor-
LONDEN, 11 Sept. (U. P.). De toe
stand der Geallieerde krijgsgevange
nen in de militaire kampen te Ba
tavia is, volgens een radio-boodschap
van geallieerde vertegenwoordigers
op Java aan Admiraal Mountbatten,
behoorlijk tot goed. De Japansche
opperbevelhebber en zijn staf ver-
leenen hun volle medewerking.
De burgerlijke geïnterneerden op
Java schynen er minder goed aan
toe te zijn dan hun militaire lotge-
nooten. Hun toestand wordt als
slecht beschreven, hoewel er geen
hongersnood in de kampen heerscht.
Alleen de meest afgelegen kampen
schijnen dringend behoefte aan le
vensmiddelen te hebben, medica
menten zijn overal zeer noodig.
Men schat het aantal gevangenen
te Batavia op 3300 krijgsgevangenen
en 21.500 geïnterneerden, te Ban
doeng op 2800 krijgsgevangenen en
17.000 geïnterneerden en te Mage-
lang op 24.000 krijgsgevangenen en
geïnterneerden tezamen.
Er is dringend behoefte aan den
Invoer van steenkool. De voedsel
situatie op Java is op het oogenblik
redeiyk, maar is geheel afhankeiyk
van den aanvoer over zee. Het
transport is afhankelijk van de
aanwezigheid van steenkool, waar
van nog slechts zeer geringe voorra
den bestaan. Japansche schepen om
die steenkool aan te voeren zyn
echter beschikbaar.
SINGAPORE, U.P. De Neder
landsche krijgsgevangenen en bur
gerlijke geïnterneerden zullen
waarschijnlijk het laatst uit
Singapore geëvacueerd worden.
De Nederlandsche regeering heeft
namelijk verzocht de Nederlanders
in Singapore te willen houden
totdat Nedelandschplndië bevrijd
is en zij regelrecht naar huis kun
nen terugkeeren. Slechts een zeer
klein aantal der ex-gevangenen is
in Nederland zelf woonachtig.
den, tegenwerpingen meent te moe
ten maken.
Pres.: De propaganda, die u voer
de, had ten doel samenwerking met
den Duitschen vyand te bevorderen,
niet waar?
Blokzijl antwoordt: Dat moet ik
ontkennen. Het ging er slechts om
kameraadschap aan te kweeken tus
schen Nederlandsche en Duitsche
nationaal-socialisten en niet tus
schen Nederland en het Duitsche
Kyk.
Wel geeft Blokzijl toe, dat hy het
Nederlandsche volk getracht heeft op
te voeden in nationaal-socialistischen
zin. Dat hij geestelijk verzet zou
hebben gepoogd te breken, wil hij
weerleggen met eenige spitsvondig!
heden, maar dat hij geageerd heeft
tegen de regeering in Londen geeft
hij toe, evenzoo, dat zijn propaganda
gericht was tegen de geallieerde zaak,
al maakt hij ook hier enkele tegen
werpingen.
Zijn eigen woorden, gelicht uit
boeken en kranten, overgenomen
van gramofoonplaten, welke de
president nog eens herhaalt, blij
ken de beste getuigen te zijn. Zijn
propaganda heeft zich ten slotte
tegen hemzelf gericht.
De stem van den president is zacht
en rustig. Hij leest het eene citaat
na het andere.
Pres.: Hieruit biykt toch, dat U
niet alleen over en voor nationaal-
soclalisme sprak, maar voor samen
werking met het geheele Duitsche
volk.
Verd.: Ik ben wel eens slordig ge
worden.
Op een andere vraag van den
president antwoordt Blokzyl: Ik heb
nooit het gevoel gehad aan den kant
van den vyand te staan. Ik meende,
en vele vooraanstaande Nederlanders
waren het met mij eens, dat het in
het belang van Nederland was zoo
spoedig mogelijk een positief stand
punt in te nemen.
Ik prefereerde hierbij aan de bro
chure van Colijn, die schreef, dat
wel' niemand meer aan de overwin
ning van Duitschland zal twijfelen.
Dit hoorde ik, toen ik hier kwam,
ik was lang in Duitschland geweest
en kende de verhoudingen niet zoo.
Pres.: Dat was het begin van den
oorlog, maar later volgden de dui
zenden dooden en de honderddui
zenden gedeporteerden.
Verd.: Ik heb grooten innerlyken
strijd gekend hierover. Mocht ik
voortgaan met propaganda maken
voor de idee, terwijl het Nederland
sche volk onder den feitelijken toe
stand leed? Ik heb mijn ontslag
aangeboden, maar de leider verbood
mij, dat te nemen.
Overigens was ik tot de overtui
ging gekomen, dat het leed, dat over
ons volk werd gebracht, niet veroor
zaakt werd door het Duitsche natio-
naal-socialisme (gelach in de zaal),
maar door menschen, die zich hoog
stens zoo konden noemen.
De procureur-fiscaal zegt in zyn
requisitoir, dat het verzamelen van
bewijzen tegen Blokzijl al heel weinig
moeilijkheden oplevert. Als er één
man is, die er zich in den oorlog
heeft „ingepraat", is hij het wel. Ik
heb dertien citaten in dé dagvaarding
opgenomen, het hadden er ook 130
kunnen zijn. Het heeft hem niet aan
woorden ontbroken.
De propaganda van een perfide
en gemeen karakter. Hij kende de
gevoelens van ons volk door en door
en de geestbenauwenissen. Hij
maakte daar gebruik van in zyn
propaganda. De N.S.B. was slechts
belachelijk, Blokzijl was gevaariyk
Hij poogde het vertrouwen van
het volk in zichzelf en in zijn
Koningin te ondermijnen.
De procureur-fiscaal eischt ten
slotte de doodstraf en geeft daar
bij het Hof in overweging den
verdachte geen verlof te geven
cassatie aan te vragen. De proce
dure van deze rechtzaak moet zoo
eenvoudig mogeiyk worden gehou
den. Hy vraagt voorts ontzetting
van de bevoegdheid om als Jour
nalist werkzaam te zyn of voor de
radio te spreken.
MELBOURNE, 10 September.
(Keuter). Op het hoofdkwartier
van Generaal Savage is heden de
capitulatie van alle Japanners op
Bougainville en omliggende
eilanden onderteekend. Na de
vervulling van de formaliteiten
vroegen de Japanners toestem
ming om een buiging te maken
ter eerbetoon aan de Australi
sche gesneuvelden. De twee Ja
pansche onderteekenaars, Lt.
Generaal Kanda en Vice-Admi-
raal Simajolma hadden twee
pakjes bij zich, welke zij Gene
raal Savage aanboden als ge
schenken. De pakjes werden el
ders opengemaakt en bleken
twee vaasjes te bevatten. J
Naar wij van bevoegde zijde ver
nemen heeft H. M. de Koningin
aan jhr. mr. G. C- W. van Tets van
Goudriaan, op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend als directeur van
het kabinet van de Koningin, „met
dankbetuiging voor de vele en ge
wichtige diensten in een lange reeks
van jaren en onder moeilijke om
standigheden aan ons en aan den
lande bewezen" en benoemd tot di
rectrice van het kabinet mej. mr.
M. A. Teilegen (in de illegaliteit
zeer bekend als Marianne en als
mr Max).
Verwachting: tot Woensdagavond:
Plaatselijk eenige ochtendmist,
overdag half tot zwaar bewolkt,
overwegend droog, vry warm,
zwakke, tydelyk matige wind uit
Zuidelijke richting.
Zon onder 20.05. Maan 12.06-22.09,
Zon op 7.09.
(Van onzen Haagschen redacteur)
Naar wil vernemen, is het te ver
wachten, dat Mussert in het begin
van October voor het Bijzonder Ge
rechtshof in Den Haag zal terecht
staan.
Nu er een toenemende neiging is
om het probleem der tienduizenden
N.SB.'ers en collaborateurs op te
lossen in den vorm van een gedwon
gen emigratie naar ververwyderde
deelen van het Rijk, dient de prac-
tische mogelijkheid van zulk een
massale vestiging onder de oogen te
worden gezien.
WIJ hebben ons gewend tot den
heer G. L. Tichelman te Overveen,
die een Indonesische ervaring heeft
van tientallen jaren en deze mate
rie reeds geruimen tijd bestudeert.
De heer Tichelman gaf ons als
zijn oordeel, dat de z g- Vogelkop in
het Noord-Westen van Nieuw-Gui
nea en het gebied bij het Santani-
meer zich het best voor deze plan
nen leenen. Het land ls practlsch
onbewoond en het klimaat in de
hoogere streken goed, hier en daar
zelfs ideaal; in de lagere streken is
het niet bepaald ongezond.
De gedeporteerden moeten wor
den voorzien van het noodige mate
riaal en hun eerste werk dient te
zijn het aanleggen van wegen. Om
te komen tot een gesloten huishou
ding, zullen in den beginne snelrij-
pende voedingsgewassen moeten wor
den gekweekt, zooals maïs. Verder
brengt het land groote hoeveelheden
sago voort, het volksvoedsel van het
Oosten. De houw van barakken en
opslagplaatsen moet gestandaardi
seerd worden en uitgevoerd met
behulp van materiaal, dat ter
plaatse gewonnen wordt. Voorloopig
zal een strenge militaire tucht wor
den gehandhaafd, maar intusschen
groeit van den grond af een nieuwe
gemeenschap: bij de ontginningen
verrijzen winkels, kerken, scholen,
ontspanningslokalen.
In bet begin wordt het werk col
lectief als dwangarbeid verricht. Bij
goed gedrag en gebleken bekwaam
heid opent zich de mogelijkheid tot
zelfstandige kolonisatie. De ouderen
zullen levenlang in de kolonie
blijven, de minderjarigen en de
nieuwe jeugd, die op de scholen in
den goeden geest zijn gevormd, zul
len weer vrij zijn, maar ongetwij
feld voor het meerendeel als goede
burgers zich blijvend vestigen. Bo
vendien zullen eenmaal ook vrije
kolonisten worden aangetrokken.
Behalve de Vogelkop met Mano-
kwari als uitgangspunt, noemde de
heer Tichelman nog het achterland
van Hollandia, dat thans als Kota
i\ca een militaire vestiging van
200.000 zielen is. Verder biedt Suri
name perspectieven en wel in de
streken van Commewyne, Para, Cot-
tica en Surnau Kreek. Hier dient er
voor giwaakt te worden, dat het
aantal gedeporteerden in de juiste
verhouding blijft tot het getal der
inheemschen, van wier vestigingen
zij overigens ver verwijderd blijven.
De nog bij bakkers, kruideniers en
speciale zaken aanwezige voorraden
Engelsche biscuits mogen uitverkocht
worden op. broodbonnen. Per bon voor
400 gram brood kan ,men 300 gram
Engelsche biscuits koopen.
Bon D 698 van de zesde noodkaart
is geldig verklaard voor het koöpen
van één el. Deze bon ls geldig tot
en met 29 Sept. De eieren kunnen
gekocht worden ba) een handelaar,
die eieren op rantsoenbonnen voor
zieken verkoopt.
De beschikbaar gestelde 250 gram
zout waarvoor reeds bon 643 is
aangewezen is bestemd voor den
Inmaak en wordt extra ter beschik
king gesteld. Naast deze bonaanwy-
zing zal in September 100 gram zout
per week en per persoon worden ge
geven.
Daar de nieuwe tabakskaarten voor
de Zuideiyke provincies eerst 15 Sep
tember uitgereikt kunnen zyn, wordt
de lnleveringstermyn van bon R 16
van de tabakskaart voor scheermes
jes verlengd tot 20 Sept.
Maandagmiddag ls een vracht
auto met arbeidors uit Ede, die
werkten voor de Ned. Heide Mij., op
den Vygendam te Veenendaal op
een vlak langs den weg gelegen
landmijn gereden. De uitwerking
was verschrikkelijk. De 23-jarige H.
Steuneberg, verleden week pas ge
huwd en afkomstig uit Ede, was
op slag dood: veertien andere arbei
ders uit Ede werden allen zeer
zwaar gewond. De politie, doktoren
en het Roode Kruis uit Veenendaal
waren spoedig ter plaatse om hulp
te verleenen. De toestand van ver
schillende gewonden is zeer ernstig.
GEEN AUDIËNTIE
Z. H. Exc. de Bisschop van Haar
lem zal Woensdag 12 September geen
audiëntie verleenen.
TOKIO, 10 September (Ren
ter). Generaal MacArthur heeft
een order uitgevaardigd, dat met
ingang van 15 September a.s. het
Keizerlijk Japansche Hoofdkwar
tier opgeheven zal zijn. Teven»
heeft MacArthur de arrestatie
gelast van Tojo, die eerste minis
ter van Japan was ten tijde van
den overval op Pearl Harbour.
Naar A. P. uit Tokio meldt heeft
Tojo met een revolverschot een eind
aan zijn leven gemaakt, op het mo
ment dat Amerikaansche officieren
hem wilden arresteeren.
LONDEN, 10 Sept. (Reuter). Ra
dio-Oslo heeft gemeld, dat Vidkun
Quisling ter dood is veroordeeld.
(Van onzen Haagschen redacteur).
Naar wij vernemen, wordt ernstig
onderzocht, of de mogelijkheid be
staat, het stelsel der verkiezingen
voor de tijdelijke gemeenteraden, dat
cp het oogenblik geschoeid is op de
leest der oude kieswet, zoodanig te
wijzigen, dat de vrijheid van per
soonlijke voorkeur voor den kiezer
wordt vergroot. Hij zal zijn stem
dan kunnen uitbrengen ook op per
sonen, ale niet uit partijkringen
voortkomen een verschuiving dus
naar een op personen afgestemd stel
sel. In het algemeen zouden de stem
men van de kiezers uitsluitend "ten
goede komen aan de door hen aan
gewezen candidaten in de aangege
ven volgorde van voorkeur.
Tot particulier secretaresse van
H.K.11. Prinses Juliana is met ingang
ian 10 Sept. benoemd mej. mr. M.
A. Sneller. Mej. Sneller zal deze
rune tie uitoefenen naast den parti-
(Ulier seeretaris, kol. mr. J. C. baron
Baud
Mej. Sneller doorliep het Marnix-
gymnasium te Rotterdam en stu
deerde van 1935 tot 1939 Neder-
landsch recht aan de Leidsche uni
versiteit. Sinds 1940 was zij te
Arnhem als inspectrice der kinder
politie werkzaam. Gedurende den
afgeloopen winter werkte zij by de
kinderpolitie te Rotterdam.
Woensdagavond 12 September
om 9 uur zal de minister van Fi
nanciën, prof. mr. P. Lieftinck,
voor de radio spreken over de ko
mende maatregelen tot saneering
van het geldwezen.
In de uitreiking van de bonkaar
ten elfde periode is een zeer be-
langryke wijziging gekomen, waar
aan iedereen zich strikt dient te
houden. De nieuwe letterindeeling
is: D en P Vry dag 7 Sept., H—Heen
8 Sept., restant H en W 10 Sept.,
I J L en M 11 Sept., KaKra en N
12 Sept., restant K en R 13 Sept.,
Q T U X en S (Sch niet) 14 Sept.,
IJ Z en Sch 15 Sept., O P en A 17
Sept., C en V 18 Sept. De Vleesch-
hal ls geopend alle werkdagen van
8.3012.15 en van 1416.45 uur;
Zaterdags van 8.3012.15 uur. Na-
uitreiking geschiedt eerst in October.
Voor Spaarndam in het dienstge
bouw van de gemeentesecretarie:
AG li Sept. van 9—12, HN 11
Sept. 1416, O—V 12 Sept. 9—12,
V—Z 12 Sept. 1416.
De afd. schoeisel is voor de maand
September met ingang van heden
gesloten. Degenen, die deze maand
een persoonlijken oproep ontvangen,
dienen vanzelfsprekend daaraan
wél gehoor te geven.
Uitreiking extra rantsoenen voor
a.s. en Jonge moeders voor dp pe
riode van 30 Sept. 27 Oct.26
Sept. H en I, 8.30—11.45, j K en
L 14—16; 27 Sept. M en N 8.30—
11.30, O P en Q 14—16; 28 Sept.
R en S 8.3011.45, T U en V 14—
16; 29 Sept. W X IJ en Z 8.30—
11.45; 1 Oct. A BaBli 8.3011.45:
restant B 14—16; 2 Oct. C en D
8.30—11.45, E F en G 14—16.
De lieer ,1. Loerakker te Heemstede
is Donderdag 25 jaar werkzaam aan
de gasfabriek, aldaar.
