m
Gruwelen in Auschwitz
BATAVIA OP 4 OCTOBER
VOLLEDIG BEZET
Terugkeer
Jeugdige dokteres wijst de
schuldigen aan
Wedloop met
slavendrijvers
Katholiek amusement
Australische lof
69ste JAARGANG No. 23346
o
ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
Herdenking van de luchtlandingen hij Nijmegen. Schoolkinderen
leggen bloemen op de graven der gesneuvelde Amerikanen.
Het proces Bergen-Belsen
GEEN STORTING
bij de giro
Fusie in de sportwereld
voorloopig gehandhaafd
Het weer
Toestand gespannen doch
niet critiek
Militaire samenwerking
AustraliëNed.-Indië?
Haarlems oorlogsjournaal
„Zieken" in
broodkarren
Treedt «Hirohito af?
STAD EN OMGEVING
Raad van Toezicht in
Dekenaat Haarlem
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Wanneer Dinsdag a.s. die Tweede
Kamer, na bijna vijf en een
half jaar schijndood te zijn
geweest, weer uiting van leven
zal geven, dan begint daarmede een
nieuwe periode in onze parlemen
taire geschiedenis, welke naar alle
waarschijnlijkheid een der belang
rijkste zal worden. In de eerste phase
zuUen de Staten-Generaal weliswaar
in hoofdzaak slechts een voorberei
dende en inleidende taak hebben
een werkelijk nieuw parlement zal
immers eerst volgend jaar Septem
ber na de algemeene verkiezingen
in het strijdperk treden maar hun
groote beteekenis is toch, dat ze èn
het volk én regeering Weer gewennen
aan het normale, parlementaire
leven, zooals dat in een democrati-
schen staat past. Niemand zal wil
len ontkennen, dat vijf jaren rechte
loosheid, waarin de vijand onzen
Staten-Generaal alle bevoegdheden
en aanspraken had ontnomen, ons
inderdaad aan het parlementaire
leven ontwend hebben. Reeds bij
verordening van 21 Juni 1940 werd
bepaald, dat de werkzaamheden der
belde Kamers tot nader order moes
ten blijven rusten. Deze maatregel
werd 1 September 1941 gevolgd door
een verordening, waarbij de leden der
Staten-Generaal ontheven werden
van de uit het lidmaatschap van
deze vertegenwoordigende lichamen
voortspruitende verplichtingen. Het
behoeft dus niet te verwonderen, dat
de eerste schreden op het parlemen
taire pad slechts aarzelend gedaan
werden.
We willen hierbij nog eens in het
kort de ontwikkeling sinds de be
vrijding nagaan. De eerste stap tot
terugkeer naar een parlementaire
democratie werd gezet door de Na
tionale Advies Commissie, een col
lege, geboren uit den nood der tij
den. Zij ontstond uit het Vader-
landsch Comité en de Groote Ad
viescommissie der Illegaliteit, en
zou de periode moeten overbruggen,
waarfti het parlement nog niet kon
fungeeren. 20 Juli werd de N.A.C.
plechtig door de regeering geïnstal
leerd, maar het duurde tot 24
Augustus eer zij haar eerste open
bare vergadering te Den Haag hield.
Het behoeft geen betoog, dat velen
over den gang van zaken tusschen
Juni en einde Augustus teleurge
steld waren. Sommigen hadden ge
dacht, dat de N.A.C. zelf als een
soort noodparlement zou optreden,
wat echter nooit de opzet van de
regeering was geweest en ook niet
kon zijn. De naam zeide het reeds:
haar taak was advies uit te bren
gen. Ontstemming wekte vooral, dat
zij gerégeld" bijeenkwam met geslo
ten deuren. Het volk, zich toch
eenigszlns vertegenwoordigd voelend
in de N.A.C., wilde gaarne weten
hoe het wederzljdsch contact tus
schen regeering en N.A.C. verliep
24 Augustus dan kwam de N.A.C.
voor het eerst in openbare vergade
ring bijeen om de rêgeerlng van ad
vies te dienen over de Kamer- en
gemeenteraadsverkiezingen. Geadvi
seerd werd toen de Kamerverkiezin
gen in April 1946 en de verkiezingen
voor de gemeenteraden in December
1945 te houden.
Intusschen had de door de regee
ring bevolen zuivering van de oude
Kamers veel meer tijd gevergd dan
aanvankelijk verwacht werd. Eerst
dezer dagen 18 September j.l.
had de hiertoe in het leven geroe
pen commissie haar taak beëindigd
en in een rapport de namen bekend
gemaakt van hen, die thans zitting
hebben in de t ij d e 1 ij k e Staten-
Generaal. Van deze nu bestaande
Staten-Generaal moeten we komen
tot een voorlooplge Staten-
Generaal, het zoogenaamde nood
parlement, dat dan In functie zal
olijven tot er, als gevolg van de het
volgend Jaar te houden verkiezin
gen. een nieuw parlement zal optre
den. Hiertoe is echter noodlg, dat
de tijdelijke Staten-Generaal worden
aangevuld met een aantal nieuwe
leden, aangezien de Tweede Kamer
100 en de Eerste Kamer 50 léden
moet tellen.
De regeering heeft reeds een wets
ontwerp bij het tijdelijk parlement
aanharglg gemaakt en Dinsdag a.s.
nu komt de Tweede Kamer bijeen
om in eerste instantie haar werk
zaamheden in verband hiermede te
beginnen. Is dit wetsontwerp door
de tijdelijke Staten-Generaal aange
nomen, dan is de procedure voor het
benoemen der nieuwe leden voor het
noodparlement als volgt. Er komt
een benoemingscommissie onder
voorzitterschap van den vice-presi
dent van den Raad van State. Leden
zijn twee door de Eerste Kamer en
drie door de Tweede Kamer aange
wezen personen van de tijdelijke Sta
ten-Generaal, bovendien vijf door de
N.A.C. aangewezen personen. Deze
commissie zorgt nu voor de aan
vulling van de tijdelijke Staten-Gene
raal, waardoor deze laatste voorloo-
pige Staten-Generaal of noodparle
ment wordt. Van groot belang' ls,
dat de N.A.C. in de gelegenheid ge
steld wordt ©en aanbeveling voor
elke te vervullen plaats in te dienen.
Het zal niemand verwonderen, dat
wij over dit noodparlement nu Juist
niet bijzonder enthousiast kunnen
zijn. Zeer belangrijke kwesties als
b.v. de Grondwetsherziening zal het
niet mogen behandelen, want daar
voor is het te weinig representatief
voor het Nederiandsche volk van
1945. Toch is een noodparlement
altijd nog beter dan geen parlement.
De ministers moeten weer verant
woording afleggen van hun daden en
er is weer een college, dat zijn goed-
of afkeuring kan laten hooren over
de handelwijze der regeering. Vijf
jaar onderdrukking hebben ons dui-
Sis
In de rechtszaal, waar het pro
ces plaats vindt tegen de moorde
naarsbende van Belsen, hing Vrij
dag groote spanning toen Ada
Bimko, een Poolsche jodin, dokter
in de medicijnen en overlevende
van Auschwitz en Belsen, getuige
nis aflegde tegen 15 van de 45 ge-
dagvaarden. Zij is de eenige van een
familie van acht menschen, die er
in slaagde uit tie gaskamers van
Auschwitz te ontsnappen.
Iedere aanwezige in de rechtszaal
leunde naar voren toen het zwakke
licht plotseling veranderde in een
hellen stralenbundel, doordat schijn
werpers werden aangestoken om haar
in staat te stellen, iederen gedaagde
duidelijk te herkennen.
De gevangenen bewogen zich on
rustig op hun plaatsen, toen de
jeugdige dokteres, door 'n officieelen
tolk vergezeld, langzaam langs de
bank der beschuldigden liep en Kra
mer aanwees en zijn naam noemde.
Vervolgens noemde zij nog anderen
bij den achternaam, sommigen zelfs
bij den voornaam. Ook anderen her
kende zij, wees hen aan, doch wist
geen namen te noemen.
Zij vertelde hoe 4500 van de 5000
geïnterneerden, welke met haar naar
het kamp te Auschwitz gingen, tot
de gaskamers werden veroordeeld.
Zieke Joden moesten ongekleed defl-
leeren voor een dokter, die hen en
andere zieke geïnterneerden in groe
pen indeelde. S.S.-mannen en -vrou
wen zetten de selectie voort. Zij wees
dr. Fritz Klein aan als een dergenen
die aldus de slachtoffers uitkozen.
Volgens het getuigenis van dr. Bim
ko moesten de voor de gaskamers
aangewezenen geheel naakt dagen
lang in een barak verblijven, zonder
voedsel of drank. De gaskamer be
schreef zij als een groot lokaal, dat
vele honderden menschen kon be
vatten, en dat op een zaal voor
douchebaden geleek. Aan het plafond
bevonden zich verschillende sproeiers.
Er waren echter geen afvoerputjes in
De ervaring der laatste dagen heeft
uitgewezen, dat bij handhaving van
de tegenwoordige stortingsregeling
de Postchèque- en Girodienst in de
onmogelijkheid zou komen te ver-
keeren snel nieuw geld ter beschik
king van de belanghebbenden te
stellen De minister van Financiën
heeft daarom bepaald, dat met in
gang van Zaterdag 22 Sept. bij de
kantoren der posterijen geen stortin
gen op postrekeningen meer worden
aangenomen.
Ingevolge besluit van het Ne-
derlandsch Episcopaat blijven de
fusiebepalingen op voetbal- en
athletiekgebied gehandhaafd, tot
dat van de zijde van het Episcopaat
eventueel andere richtlijnen
gegeven worden.
delijk doen begrijpen, waarom vorige
generaties zoo fel gestreden hebben
voor dit recht van een democratie.
En wanneer er nu bij de compietee-
ring der Staten-Generaal voldoende
rekening mede gehouden wordt, dat
ook de nieuwe inzichten en ideeën
vertegenwoordigd zullen zijn en de
regionale geleding van het land tot
uiting komt, welke bij de samen
stelling van de N.A.C. nogal bleek
verwaarloosd, aangezien hierin het
Westen van ons land domineerde,
dan is er 'n behoorLi.ike kans, dat dit
noodparlement, dat een nieuwe volks
vertegenwoordiging moet voorberei
den, nuttig werk zal doen. èn voor
het volk èn voor de regeering.
den vloer. Allen die dit lokaal binnen
gingen, werden voorzien- van band
doek en zeep, om den Indruk te
wekken dat zij een bad moesten
gaan nemen. De lijken der vergasten
werden direct in vrachtwagentjes
naar bet crematorium gereden, Dr.
Bimko zeide, dat na de aankomst
van Kramer te Belsen in December
1944 dit kamp een tweede Ausch
witz werd, én dat degenen die de
gevangenen vroeger nooit sloegen, er
toen mee begonnen. Getuige ver
klaarde ook, dat soms gevangenen
werden uitgezocht om naar bordee-
len gezonden te worden. Beschuldig,
de Hessier had bij die selecties de
leiding. Na verdaging van de zit
ting werd door alle bij het proces
betrokkenen een bezoek gebracht
aan Belsen.
Voor hetbijzonder Gerechtshof te
's-Gravenhage hebben zich een
tweetal leden der N.S.K.K. moeten
verantwoorden. Tegen C. de Gier te
Nootdorp werd 10 Jaar gevangenis
straf geëischt, tegen J. Langendam
te Delft, die In Juni 1944 was onder
gedoken, 5 Jaar.
Verwachting tot Zondagavond:
Buiig, koel, krachtige Westelijke
wind.
Zon: onder 18.39. Maan: 19.28
—6.45.
Zondag: Zon 6.2718.37. Maan
19.49—8.12.
Maandag Zon op 6.29.
De volledige bezetting van Ba
tavia door de geallieerde troepen
zal op 4 October a-s. geschieden.
Verwacht wordt, dat de regeering
op denzelfden datum in Batavia
haar werkzaamheden zal beginnen.
üe weerspannigheid onder de be
volking van Batavia neemt toe naar
mate de dagen verstreken, zonder
dat er geallieerde bezettingstroepen
aankomen, zoo melden A.N.P.-Aneta-
correspondenten. Buiten het hoofd
kwartier van de K.A.P.W.l. in Hotel
des Indes ts voortdurend een zwy-
gende menigte verzameld om de be-
weglngen van tie leden van de
R.A.P.W.I. gade te slaan. In het al
gemeen ontmoeten zljj in de stad
een menigte die niet vriende
lijk, maar ook niet vijandig ls. Er
hebben zich enkele geïsoleerde Inci
denten voorgedaan.
De japanners, alhoewel zij volgens
geallieerd© instructies nog de macht
uitoefenen, verliezen deze snel te
genover da Inlandsche bevolking.
Deze i©' reeds overgegaan tot het ste
len van huisraad, radio's etc. van
de Japanners.
Enkele groepen, vooral Jongere ele
menten met inbegrip van velen die
vroeger met de Japanners gecollabo
reerd hebben, beginnen de Japan-
sche methodes na te apen. Er zijn
al eenige demonstraties geweest met
spandoeken als „Indonesia voor de
Indonesiërs".
Bij' dit al dient eraan herinnerd
te worden, dat Batavia steeds een
broeinest is geweest van Indone
sische extremisten. Berichten, die
bijv. uit Bandoeng Batavia bereiken
melden, dat de Indonesiërs daar zeer
hulpvaardig en vriendelijk Jegens de
Europeanen zijn. Er bestaat dus geen
reden om aan de situatie, die nog
gespannen doch zeker niet' critiek
is, een sensationeel beeld te geven
De leider van de Australische
oppositie Menzies heeft, volgens
A.N.P., op een persconferentie ver
klaard, dat de Nederlanders in Ne
derland en Nederlandsch-Indië ge
durende den oorlog prachtig werk
hebben verricht. Hij zeide, dat zij
daarbij veel moed betoond hadden
en dat hun leiders buitengewone
vaardigheid en vaderlandsliefde be
zaten.
Menzies propageerde vrije overeen
komsten tusschen de regeeringen van
Australië, Nederland, Portugal en
Frankrijk ten bate van verdedigings
doeleinden on» Nederlandsch-Indië,
Timor en Nieuw Caledonië tot mili
taire versterkingen voor Australië te
Het is ©en stralende
najaarsmorgen,
als de eerste
transporten met
Rotterdamsche jongens
en ma-nnen Haarlem
binnenrollen. Iedereen
kijkt verbijsterd en
ontzet toe naar de
voorbijrijdende goede
renwagens waarin de
Rotterdammers, aie den
nacht tevoren uit hun
huizen zijn gesleept,
als beesten bijeen zijn
gedreven en als boeven
achter het traliewerk
gevangen zitten.
Ook in die dagen
wordt de Westergracht
het tooneel van drama
tische, ontroerende on
soms ook lachwekken
de tafereelen. Het be
richt van de groot-
scheepsche deportatie
uit de Maasstad is nog
niet tot in alle uit
hoeken van de stad
verspreid, of van alle
kanten brengt men al
broodkarren en emmers
vol levensmiddelen naar
het Westergrachtsta-
tlon, waar de arbeids
slaven onder strenge
bewaking worden ge
lucht. Doch het spie
dend oog van de S S.
en de Duitse he Welir-
macht kan niet alles
zien. Zoo gebeurt het
herhaaldelijk, dat af en
toe een djer Jongens
over den spoorweg weet
te ontvluchten.
In de middaguren
komt ook het Roode
Kruis hulp verleenen,
want ln hun meedoo-
genlooze bruutheid
schrokken de Duitschers
er zelfs niet voor terug,
ook zieken dien langen
lijdensweg te laten
gaan. Met extra-verster
kingen rukken de hulp
colonnes aan met bran
cards en ziekenauto's.
Op onbewaakte oogen-
blikken gaan ook de ad-
spirant-onderduikers
onder zeil en zelfs de
leege broodkarren doen
uitstekende diensten,
om zooveel mogelijk
mannen uit de Dult-
sche klauwen te balen.
Niet minder dan tach
tig Rotterdammers vin
den nog denzelfden dag
een veilige haven in een
der Haarlemsche nood
ziekenhuizen, waar zij
hoe gezond ze ook
zjjn onder de lakens
moeten. Maar de Duit-
sche inlichtingendienst
heeft dit spelletje ln de
gaten gekregen en be
sluit den volgenden
morgen het noodzieken
huis te omsingelen en
alle „patiënten" op den
trein naar Dultschland
te zetten.
Zoo gebeurt het ook...
Nauwelijks wijst den
volgenden dag de klok
half zeven of een pa
trouille Duitschers drin
gen het ziekenhuis bin
nen, commandeeren de
zieken hun kleeren aan
te trekken, controleeren
de persoonsbewijzen en
duwen de hoofdzuster
bij hun vertrek met de
patiënten het arresta
tiebevel van den Sicher-
heitsdienst in handen.
Snel en zeker wordt
't ziekenhuis ontruimd
en geen enkele Rotter
dammer weet aan deze
razzia te ontkomen.
Onbeschrijfelijk is de
verbijstering van de
hoofdzuster, wanneer
tegen negen uur op
nieuw een horde Duit-
sche soldaten het zie
kenhuis binnenvalt
en daar ieder bed on
dersteboven keert. De
Duitschers schreeuwen
en schelden dat het een
lieve lust is, maar de
tachtig Rotterdammers,
die veilig en wel ln
Haarlem een onderdak
hebben gevonden, la
chen ln hun vuistje,
want de Ondergrond-
sche heeft de Duitschers
weer eens goed bij den
neus genomen. De Duit-
sche commandant rukt
het valsche arrestatie
bevel van den Sicher-
heltsdienst de hoofdzus
ter uit handen en zoekt
ondertusschen naar een
aannemelijk excuus.
Maar dat vindt hij niet
en daarom comman
deert hij zijn troep maar
weer bil elkaar en be
veelt den aftocht. „Hier
Is een misverstand in
het spel", zegt hij tegen
de zuster, „de Rotter
dammers zijn al onder
weg naar D>uitschlandi"
maken. Deze overeenkomsten mochten
echter ln geen enkel opzicht op ge
weld gebaseerd zijn.
Voorts zeide hij: „Het zou niet
van wijsheid getuigen om aan te
nemen, dat Portugal, Nederland of
Frankrijk niet bereid zouden zijn ten
nauwste met ons samen te werken.
TOKIO, 21 Sept. (Reuter) In Ja-
pansche en Amerikaansche regee-
ringskringen bespreekt men de moge
lijkheid van abdicatie door keizer
Hirohito. Eir is reeds zooveel tegen
stelling aan den dag getreden in
Japan en andere landen omtrent den
persoon van den keizer, dat vele Ja-
pansche regeeringspersonen thans tot
het inzicht zijn gekomen, dat door
aftredtm van Hirohito de atmosfeer
zou kuHnen worden gezuiverd en do
betrekkingen met de geallieerden
zouden kunnen worden verbeterd.
Men acht prins Tsjitsjiboe, een broer
van den keizer, die in Engeland zijn
opvoeding heeft genoten en ook in da
Ver. Staten is geweest, het meest
waarschijnlijk als eventueel opvol
ger.
Naar de hoogeerw. heer J. C. W.
v. d. Wiel, deken van Haarlem, ons
mededeelt, is voor Haarlem en Om
streken, omvattende het dekenaat
Haarlem, in het leven geroepen een
Raad van Toezicht op het katholieke
amusement, ln dezen Raad hebben
zitting de heeren: Johan Beijk, Jan
Steenstraat 58; J. I. van Dijk, Rid
derstraat 10 en W. van Willige,
lepenlaan 56, Bloemendaal, Deze Raad
heeft van den deken vérstrekkende
volmachten ontvangen in het kader
der Katholieke Actie. Het is mijn
wensch, aldus de deken in zijn me-
dedeeling, dat ieder zich aan de
voorschriften van dezen Raad zal
houden.
Tot zoover de mededeeling.
Na veel voorbereidingen bestaat
dus thans te Haarlem een Raad van
Toezicht op het katholiek amuse
ment. In het verleden is gebleken,
dat toezicht op alle vermaak onder
katholieke vlag en speciaal op het
dansen in katholiek verband niet
langer uitgesteld mocht worden.
Reeds eerder bestond hier in do
stad de amusementsvereeniging „Da-
voka", die een commissie van toe
zicht, samengesteld uit ouderen,
kende, welke op dit terrein baan
brekend werk verricht heeft. Thana
wordt door den Raad van Toezicht
op katholiek amusement een veel
breeder terrein Destreken, waardoor
niet alleen het toezicht voldoende
gewaarborgd wordt, maar ook een
coördinatie bereikt kan worden. Met
toestemming van den Deken en van
den Diocesanen Jeugdraad is do
stichting van „Avoka" (Amusement
voor Katholieken) te verwachten,
maar hangende deze officieele op
richting, kunnen de organisatoren
reeds leden of abonné's werven en
dansmiddagen of avonden voor ka
tholieken houden. Teneinde de con
trole te vergemakkelijken., is vast
gesteld, dat ieder lid van „Avoka"
het stempel van de parochie, waar
toe hij behoort, op zijn lidmaat
schapskaart moet hebben, met het
nummer van het persoonsbewijs.
Eenzelfde maatregel is getroffen
voor de deelnemers aan danslessen
voor katholieken, die een aantal
dansscholen in onze stad geven. Bij
een contróle bljjkt dan onmiddellijk,
wie niet in het katholieke milieu
thuishoort: grooter is echter do
preventieve uitwerking.
De Raad van Toezicht moet uit-
genoodigd worden voor elk amuse
ment dat in Haarlem en omgeving
door katholieken of in katholiek
verband georganiseerd wordt.
Het programma, dat geboden
wordt, dient te voren te worden
ingezonden, terwijl van den anderen,
kant advies gevraagd kan worden,
door welke maatregelen hopelijk een
verantwoord peil van de festivitei
ten verkregen wordt.
Coördinatie ls zeker na deze oor
logsjaren, nu van alle kanten een
groot verlangen naar ontspanning be
staat geboden. Al te veel versnippe
ring in eigen gelederen ls verlies van
krachteneen voetbalclub is er om te
voetballen, een tooneelclub om too
neel te spelen, een fanfare om mu
ziek te blazen; het is ongewenschfc
dat men eikaars terrein betreedt,
dat bijv. voetballers een tooneel-
avond geven en tooneelspelers een
dansclub vormen.
De Raad zal met aller medewer
king spoedig orde kunnen schep
pen, waartoe verschillende voor
schriften zijn samengesteld. Het se
cretariaat is gevestigd: Ridder
straat 10.
