Vandaag Britsche landing
op Java
DE STILLE BONDGENOOT
Waakzaamheid
geboden
KOFFIE
EISENHOWER
Onderhandelingen
met Indonesië
69ste JAARGANG No. 23352
o
ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
Engelschen hebben opdracht
de orde te handhaven
Tengevolge van het hooge water
is de onlangs gedichte Nolledijk
op Walcheren opnieuw door
gebroken
(Foto Anefo-Haren Noman)
RADIOTOESPRAAK
van Z. H. den Paus
Eind October wordt een
bon aangewezen
Het weer
Thailand een der
Ver. Volkeren
naar ons land
STAD EN OMGEVING
Gouden feest
der Augustijnen
Bij het vertrek van
rector van Zon
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
De bekende Zwitsersche histori
cus Gonzague de Reynold
deed in 1939 in zijn boek
„d'Oü vient l'Allemagne"
de volgende uitspraak: „Het Russi
sche probleem en het Duitsche pro
bleem. hangen van elkander af en
zullen weldra slechts één enkel pro
bleem uitmaken. Ziehier het dilem
ma: óf Rusland zal Duttschland be-
heerschen óf Duitschland Rusland.
Of Rusland zal nationaal-socialist
worden, laten We zeggen nationaal-
communlst, óf Duttschland zal ge-
bolsjewiseerd worden. Het is waar
schijnlijk, dat de Sovjets zich op den
dag van vandaag zullen afvragen,
waar hün belang ligt: in een enten
te met het Derde Rijk of in een oor
log tegen het Derde Rijk."
Zooals men weet, heeft de Russi
sche politiek verschillende phases
doorgemaakt. Wie herinnert zich
niet het geruchtmakende verdrag
tusschen Moskou en Berlijn in Augus
tus 1939, dat plotseling de wereld
politiek een geheel ander aanschijn
scheen te geven. Het is van een en
tente binnen de twee jaren oorlog
geworden. In 1945 was alles definitief
beslist: het Derde Rijk stortte, ten
gevolge van de militaire overmacht
der Geallieerden, gepaard gaande
met een superieure strategie, vooral
ook van de Russen, volkomen ineen.
Het natlonaal-socialistische Duitsch-
land was geen probleem meer. Het
andere probleem echter. Rusland,
blééf. Of Rusland zal nationaal-so
cialist worden öf Duitschland zal ge-
bolsjewiseerd worden, schreef Rey
nold. Het eerste ls uitgesloten, op
het tweede is nog slechts ten deele
een antwoord te geven, want nie
mand weet nauwkeurig, wat zich in
het door de Russen bezette gedeelte
van Duitschland afspeelt. Wat wij
er van lrooren, wekt op zijn minst
den Indruk, dat, zoo het niet ge-
bolsjewiseerd wordt, er in ieder ge
val bolsjewistische methoden gebruikt
worden. Dit geschiedt niet alleen
in Duitschland. maar in alle door de
Russen bezette gebieden.
En zoo treedt onmiddellijk, na
dat het nat.-soc. probleem van
het Duitsche Rijk is geliquideerd,
het bolsjewistische probleem van
Rusland op den voorgrond. De
nat.-sociallEtische ideologie ver
dwijnt, de communistische treedt
met verdubbelde kracht naar vo
ren. Met verdubbelde kracht, want
achter die Ideologie staan de enorme
militaire successen van het Russi
sche leger, die over de geheele we
reld de grootste bewondering af
dwongen. De communistische ideolo
gie won aan kracht naarmate het
militaire prestige van Rusland toe
nam. Eïi zoo staat de wereld, uitge
put van den verschrikkelijksten
oorlog, dien de geschiedenis ooit ge
kend heeft, voor dat nieuwe pro
bleem, dat, in zijn uiterste conse
quentie doorgedacht, tot een nieu
wen strijd op leven of dood zou
kunnen leiden.
Wat zich de afgeloopen weken
op de conferentie der minis
ters van Bultenlandsche Za
ken heeft afgespeeld, waar
de Labour-minister Devln en de
Russische minister van Bultenland-
sche Zaken Molotov met de vuisten
op tafel sloegen om hun argumen
ten kracht bij te zetten; de felle
debatten, welke momenteel ln de
groote bijeenkomst der wereldvakor
ganisaties te Parijs worden gevoerd,
waar de Brltsche delegatie zich
uiterst scherp keert tegen den uiterst
linkschen vleugel der communisten,
het zijn alles nog slechts voorge
vechten om elkanders krachten te
meten, zij spelen zich af over heel
de wereld. In Australië, waar de
communistische arbeiders weigeren
de schepen te laden, omdat zij sym-
pathiseeren met een z.g. revolution-
nalre beweging van Soekarno
stond ln het program van de Com
munistische Party Holland niet „In-
dlë los van Nederland"? even
goed als ln Rotterdam en Amster
dam. Want wéér immers vindt de
ideologie van het communisme méér
voedsel dan in den chaos, het ideale
terrein voor een communistische
wereldrevolutie?
De methodes zijn niet overal het
zelfde. Niet overal zijn ze zóó duide
lijk, dat de ideologie, welke er ach
ter schuilt, voor iedereen gemakke
lijk valt te onderkennen. Er zijn
veie wegen, die tot het gestelde doel
kunnen leiden. Een propaganda-
avond voor de Eenheidsvakcentrale
kbV. duidelijker dan een Zondag
ochtendbijeenkomst in een of ander
theater.
Wanneer De Waarheid b.v. in Am
sterdam een grootöcheepschc actie
begint om de verkiezingen te bespoe
digen en daarvoor Vooral d'e volks
buurten met propaganda-auto's.
pamfletten enz. bewerkt cm ja of
neen te stemmen, dan lijkt dat een
onschuldig geval. Maar wanneer op
die enquête 100.000 stemmen wor
den uitgebracht, dan kan het licht
den indruk wekken, dat er zich een
100.000 communisten of „vrienden
van De Waarheid" ln de hoofdstad
bevinden. Bovendien wordt er op
deze wijze, door velen onbewust na
tuurlijk, een zeker contact met het
communisme gelegd, dat vootr de toe
komst groote gevaren kan inhouden.
Den communisten ls het er onge
twijfeld slechts om te doen langs
allerlei onschuldig uitziende wegen
ln aanraking te kernen met de massa.
Is dit contact er*, dan ls er voor hen
reeds veel gewonnen. Daarom is
■waakzaamheid dringend noo-
dlg'. Wij onderschatten het onder
scheidingsvermogen van ons volk,
zeker na vijf jaar bezetting door na-
Reeds vandaag en niet op 4 October, zooals oorspronkelijk in het
voornemen lag, zullen Britsche troepen te Batavia aan land gaan,
meldt U.P. uit Singapore. Behalve het vijfde kruiser-eskadron van de
Britsche marine, zal een bataljon van de 23ste divisie deel uitmaken
van de landingstroepen. De eersten, die aan land zullen gaan, zijn
Engelsehen, maar zij zullen spoedig gevolgd worden door Britsch-
Indische strijdkrachten, terwijl andere Britsche troepen bovendien op
een later tijdstip te Soerabaja zullen arriveeren.
De Britten hebben opdracht de orde te handhaven.
De heer C. O- van der Plas, ver
tegenwoordiger van de Ned. regee
ring bij den staf van generaal
Patterson, heeft o.a. verklaard, dat
het in de bedoeling ligt niemand
in Indië te vervolgen voor zijn
politieke overtuigingen of louter
om zijn politieke activiteiten gedu
rende de Japansche bezetting, ten-
zy bewezen wordt, dat hij een oor
logsmisdadiger ls. Dit geldt ook
voor Soekarno. Zoo hy niet als
oorlogsmisdadiger wordt veroor
deeld, zal hij voor de a.s. verkie
zingen zijn eigen party kunnen
vormen.
De heer Van der Plas was van
meening, dat het betrekkeiyk gemak
kelijk zal zijn de economische wel
vaart te herstellen.
Uit binnengekomen rapporten
blijkt, dat de toestand, waarin de
krijgsgevangenen op Sumatra en Java
verkeeren, zeer slecht is. De Japan
ners zorgen alleen voor zichzelf en
richten in de mooiste streken kampen
ln, waar zy zich tegoed doen aan
overvloedig eten en drinken.
De Australische minister-presi
dent J B. Chlfley, verklaarde in
het huls van afgevaardigden, dat
stappen zouden worden onderno
men om alle Indonesiërs naar hun
schepen te doen terugkeeren en
er voor te zorgen, dat alle „hulp-
verleeningsschepen" volgeladen
worden. Vier koopvaardijschepen
voor Nederlandsch Oost-Indië, ge
laden met wapenen en munitie
zoowel als met hulpverleenings-
goederen zouden door geselecteerd
Nederlandsch personeel worden
geladen.
De „Karsik" is reeds uitgevaren.
De „Oranje" is met 827 bevrijde
Australische krijgsgevangenen de
haven van Brisbane binnengeloqpen.
Tot geallieerd bevelhebber voor
Ned.-Oost-Indië is benoemd de
Fngclsche lt.-gen. Sir Philip
OWlstlson. Deze heeft verklaard
tionaal-socialisten, geenszins. Maar
een waarschuwing om steeds op
z!,n hoede te blijven lykt ons niet
overbodig. Het Pran&ohe spreekwoord
„Un homme averti en vaut deux",
een gewaarschuwd man telt voor
twee, geldt zeker hier.
Wij katholieken zijn door Pausen
en Bisschoppen voortdurend tegen
het communisme, zooals dat o.a.
door Moskou gepredikt wordt, ge
waarschuwd. Er is voor ons geen
andere keus dan absolute af
wijzing. Het is te betreuren, dat
Moskou na den oorlog' geen anderen
weg ls ingeslagen, sommigen hadden
anders verwacht. Deaer dagen zei
pater mag. Stokman op een ver
gadering' van de R.K. Staatsparty te
Utrecht het nog eens heel duidelijk:
„Tegenover het communisme kennen
wij maar één houding: een afwij
zen van beginselen en me
thode tl."
De golven van het communisme
slaan over heel de wereld en mis
schien voelen wij hier, vergeleken
bij elders, nog maar een zwakken
golfslag. Toch is het gced reeds nu
de d'ken te versterken tegen de mo
gelijk in dc töekcmst nog zware
stormen.
dat het Nederlandsche bestuur op
zjjn „dringend verzoek" met de
opstandige Indonesische nation,a-
Ustische leiders onder handelt, li O
zelde Zondag zelf de Indonesische
leiders te zullen ontmoeten. De
Indonesiërs hadden verzekerd ziel»
tegen elke hezettingslandlng te
zullen verzetten voor het geval er
Nederlandse He troepen aan deel
zouden nemen.
Britsche koloniale troepen, meest
Indische soldaten uit zijn eigen 15e
Indische corps, zullen op tdvoren
vastgestelde punten op Sumatra en
Java aan land gaan. Op zijn bevel
zouden de Nederlanders, die aanvan
kelijk hadden geweigerd de nationa
listische afgevaardigden aan te hoo
ien. hen ontvangen. De nationalis
ten zouden, aldus Christison, ander
zijds verantwoordeiyk worden gesteld
voor het handhaven van de orde. Hy
had „dringend verlangd", dat de t}e-
derlandsche regeering ln Den Haag
een verklaring aflegt, betreffende
de toekomstige politiek voor Ned.
Oost-Indië.
De geallieerde bevelhebber ver
klaarde voorts, dat de Engelsche ko
loniale bezettingstroepen voorlooplg
twee divisies zouden tellen, een te
Batavia en Soerabaja op Java en de
andere te Medan en Padang op Su
matra. Moeilijkheden zooals op Java
worden op Sumatra niet verwacht.
ROME, 29 Sept. (Reuter) Z. H.
de Paus zal Zondag een radiorede
houden tot het Christus Koning
Congers, dat te Bogota In Columbia
wordt gehouden. Op 28 October zal
de H. Vader eveneens voor de radio
«preken voor de Katholieken hl
Argentinië.
Op 27 Oct. zal voor alle leeftijds
groepen een bon voor koffie worden
aangewezen. Deze bon zal geldig
zijn t/m. 24 Nov. en reoht geven op
het koopen van 200 gram koffie. De
hotels, oafé's en restaurants zullen
in. deze zelfde periode hun gasten
en bezoekers weer koffie kunnen
serveeren.
OSLO, 28 Sept.: (Reuter) Voor
het eerst ln vijf jaar zal de Nobel
prijs voor den vrede dit Jaar weer
■worden uitgereikt.
Verwachting tot zondagavond:
Koude heldere nacht met
plaatseiyken ochtendmist. Over
dag toenemende bewolking niet
Iets later kans op eenlgen re
gen. Geleldeiyk naar Zuidwest
terugloopende en weer wat toe
nemende wind.
Zon onder 18.23. Maan 23.44
15.51. Zondag: Zon 0.38—18.21.
Maan onder 16.33. Maandag:
Zon op 6.40.
Het Office of Stra
tegie Services
(O.S.S.) heeft
uiterst interes
sante bijzonderheden
bekend gemaakt over de
gevaarlijke rol, die Thai
land, het vroegere Siam,
tijdens den oorlog speel
de. Onder het mom van
Japansch satelliet was
Thailand ln het geheim
partner van de Ver-
eenigde Volkeren en
heeft als zoodanig zeer
belangrijke^diensten be
wezen. OSS deelt mede,
dat het land een van
de zeer weinige kanalen
vormde, waardoor een
directe verbinding met
den vijand mogelijk was,
aangezien de geheele
regeering van Thailand
in feite in verbinding
stond met de geallieer
den.
Terwijl het land tech
nisch in staat van oor
log verkeerde met de
geallieerden, speelden
zijn leiders 'n gevaar
lijk patriottisch spel
door b.v. Amerikaansche
officieren te verbergen
in het hart van het door
den vijand bezette ge
bied, Bangkok, en door
mede te werken aan het
inrichten van twaalf
kampen, diep in de
jungle, waar guerilla-
troepen getraind werden
voor het moment, waar
op het geallieerd opper
bevel zou besluiten tot
een algemeenen ojfctand
tegen de Japanners.
Het signaal voor open
lijken opstand, waarop
de Thailanders met zoo
veel spanning wachtten,
ls nooit gekomen; ze
kregen niet de vurig
verbeide kans. hun moed
te bewijzen in een open
lijk conflict met den
vijand. Maar niettemin
is Thailands rol onder
de geallieerde naties een
zeer belangrijke, omdat
dit land het den geal
lieerden mogelijk maak
te op groote schaal te
spionneeren en inlich
tingen te verkrijgen
over de Japanners. Thai
land was een geheim
bondgenoot. De regent
van het land, Luang
Pradit, die uit naam
van den koning regeert,
was tevens hoofd van
de regeering. Doch te
gelijkertijd was hij de
leider van het verzet
tegen de Japanners. Hij
was voortdurend in con
tact met de regeering
der Vereenigde Staten,
de Britsche regeering
en het geallieerde opper
bevel van het Indië-
Birmafront en wel door
middel van OSS.
OSS beschrijft, hoe
Amerikaansche en Thai-
landsche specialisten
werden opgeleid, als het
ware vlak onder de
oogen der Japanners.
Onderzeeërs, vliegboo-
ten en parachutes wer
den gebruikt om een
ononderbroken stroom
van manschappen en
materiaal aan te voe
ren. Twee overlevenden
van den oorlogsbodem
„Houston" werden in
een der Thailandsche
guerillakampen aange
troffen. Ook werden
vele Amerikaansche be
manningen van neer
geschoten vliegtuigen
gered. 162 Amerikaan
sche krijgsgevangenen
waren alleen reeds uit
Bangkok bevrijd. Ge
durende vele maanden
voor het einde van den
oorlog leefden verschei
dene Amerikaansche of
ficieren van OSS ln het
hartje yan Bangkok,
waar de Japanners een
garnizoen hadden van
7000 man. Uit het ven
ster van hun kamer kon
den zij de Japansche
soldaten door de stra
ten zien slenteren. Hun
radio onderhield het
contact met de basis
van OSS, welke op Cey
lon was gevestigd. De
Regent van Thailand
maakte vele malen ge
bruik van deze radio om
in verbinding te komen
met de regeering der
V. S. De zender diende
(Levens voor het over
seinen van militaire in
lichtingen, die door den
leider der Thailandsche
ondergrondsche bewe
ging aan de Amerikanen
worden verschaft. Er
was een heel net van
spionnagediensten, uit
gevoerd door agenten,
die OSS had getraind.
Naar wij vernemen ligt het in
het voornemen van generaal
Eisenhower,, met de leden van
zyn officieele gevolg, Zaterdag
6 October een bezoek aan ons
land te brengen. Hij zal met zijn
gevolg door H. M. de Koningin
worden ontvangen.
Het ligt in de bedoeling niet
alleen de residentie, maar ook
de hoofdstad te bezoeken. Nadere
bijzonderheden znllen zoo spoedig
mogelijk worden bekend gemaakt.
2 October wordt op het R.K. Ly
ceum Sanctissimae Trinitatis het
gouden stichtingsfeest herdacht van
de Nederlandsche Augustijnen-pro
vincie.
In 1493 kwamen de eerste paters
Augustijnen in Haarlem op de plaats
van het tegenwoordige St. Jacobs-
godshuis. Dit klooster moest natuur
lijk ln 1574 verdwijnen, toen het
protestantisme én godsdienst èn po
litiek in handen nam. In 1922
kwamen de Augustynen ln Haarlem
terug en openden het Triniteitsly-
ceum; de school begon met 45 leer
lingen, nu over de 700.
Dinsdagmorgen negen uur wordt
in de parochiekerk te Overveen een
H, Mis opgedragen, waarna er een
feestvergadering is. Des middags zyn
er sportwedstrijden te Heemstede.
Pater rector drs. Th. Vlaar zal
dien dag tevens zijn rectorsfeest her
denken en receptie houden.
Men schrijft ons:
In den loop van de volgende week
zal rector J. P. van Zon Haarlem
verlaten en in Badhoevedorp geïn
stalleerd worden als pastoor van
de parochie der H.H. Engelbe
waarders.
Een goed bijgehouden plaatselijk
Pius-Almanakje zou den zeereerw.
héér van Zon in vele hoedanighe
den moeten vermelden: rector van
Sint Jan de Deo; alg. districts
directeur van het mannelijk jeugd
werk; moderator van de Katholieke
Actie (voor volwassenen en man
nelijke jeugd); bisschoppelijk in
specteur van het R. K. Lager On
derwijs, dekenaat Haarlem; voor
zitter van het bestuur R. K. Han
delsavondschool aan de Ged. Oude
Gracht; geestelijk adviseur van den
R. K. Onderwijzersbond, afdeeling
Haarlem; leider van de Gods-
dienstcursussen (in seriemerk a. b
en c); geestelijk adviseur van den
R. K. Blindenbond en R. K. Blin
denzorg, rayon Haarlem; modera
tor der K.J.M.V.; alg. sportadvi-
seur; voorzitter R. K. Sportcen
tra ie voorzitter R. K. Junioren-
sportbeweging enz. De meeste be
kendheid en populariteit verwierf
hy zich te Haarlem in zijn hoeda
nigheid van algem. distr.directeur
van het mannelijk jeugdwerk.
Velen zullen zich zijn heldere
artikelen herinneren in de al te
spoedig overleden „K.J.C.-mede-
deelingen", waarvan hy schryver,
censor en zelfs.... drukker was.
Wanneer men, eenige dagen vóór
de periodieke verschijning, zyn
steeds gastvrije kamer binnentrad
(na een eerbiedige distancieering
van zyn weinig gastvrijen Cerbe
rus), kon men er zeker van zijn
hem aan te treffen bij een up-to-
date cyclostyle, worstelend met
allerlei weerspannige stencils en
inkt-spuwende tubes.
Nog ln den tijd van de ramp
zalige bezetting schreef hij een
artikel voor het oranjekleurige
„Laatste nieuws", waarin hy be
wees èn zyn tijd èn de toekomst
van Nederland te begrypen..,.
De dankbaarheid van de vele
Haarlemmers, die met hem heb
ben mogen samenwerken en die
van zijn vriendschap hebben mo
gen genieten, begeleide hun recto
ralen engelbewaarder naar de pas
torie van Badhoevedorp!
In afwijking van een vorig be
richt kan worden medegedeeld, dat
rector Van Zon alléén a.s. Dinsdag
(behalve des avonds) eventueele
afscheidsbezoeken kan ontvangen
in de St. Joannes de Deo.
Te Haarlem is opgericht de afd.
Kennemérland van den Ned. Bond
van klein-fabrikanten ln de sigaren-
Industrie, het secretariaat ls geves
tigd,: Stalpaert van der Wlelestraat 7.