Indonesisch bestuur in Soerabaja Bandoeng T T ARCHEOLOGISCHE VONDSTEN De knoeierijen bij de V.B.N.A. VERKIEZINGEN over Christus' Kruisiging PROCES-LAVAL JAPANSCH KABINET AFGETREDEN Verwoede gevechten tusschen Japanners en Indonesiërs Het weer 24 verdachten voor den rechter begonnen Het borreltje.... 69ste JAARGANG No. 23357 o VRIJDAG 5 OCTOBER 1945" Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544 Abonnementsprijs 30 cent per week VROUWEN ALS GIJZELAARS 7 MILLIOEN JAVANEN Dr. Van Mook te Batavia v Prof. Schermerhorn: Over berechting van politieke gevangenen stierven den hongerdood Meening van prof. Schermerhorn De hoogeerw. pater M. N. Lucas S.V.D., die benoemd is tot Apostolisch Delegaat van Zuid- Afrika en titulair Aartsbisschop van Adulis STAD EN OMGEVING Twee Haarlemsche scholieren legden een krans bij den ge denksteen van Jan van Hoof, die door zijn kordaat optreden be lette dat de Waalbrug door de Duitschers werd opgeblazen (Foto Ass. Corr.) in komend voorjaar AUTO MET LANDMIJNEN ONTPLOFT Vijf personen gedood Vermoedelijk oudste historische getuigenis Heftige scènes tijdens eerste zitting Beverwijksche raad met 11 leden Verstrekking van nieuw geld Textiel- en schoenen- formulieren „De mooiste oogen van de wereld" Geen audiëntie m NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT Betreffende den toestand op Java wordt uit Batavia gemeld, dat Indonesische nationalisten op Java eenige steden hebben overgenomen, o-a. Soerabaja en Bandoeng, en eenige vliegvelden in handen hebben. Zij beletten vliegtdigen te landen door inlanders op de vliegvelden te stnren. Woensdagavond werd er te Batavia geschoten; Indisehe troepen hebben hier echter de essentieele gebouwen bezet. Donderdagmorgen zijn te Batavia Nederlandsche troepen ter sterkte van duizend man aangekomen. In den loop van den dag volgden twee Britsche bataljons, terwijl nog twee andere onderweg zijn. De situatie te Soerabaja schijnt aldus United Press de ernstig ste van heel Java te zijn, waar overi gens buiten Batavia de geallieerden geen enkele contröle uitoefenen. Men kan zeggen dat de nationalisten het geheele eiland met uitzondering van de hoofdstad regeeren en dat de ge allieerden op het oogenblik machte loos zijn om iets te doen. De Japan ners van hun kant zijn bang om de Indonesiërs, die hun ergste vijanden zijn geworden, te verbitteren. Volgens de Daily Express zouden verwoede ge vechten tusschen Japanners en Ia- iueb «ederlands sc dat het op het oogenblik, Indië van den gehaten Ja schen onderdrukker be wordt, zijn gezag nog niet kan oefenen. De periode tusschen <1 vrijding van Nederland en capitulatie is tè kort geweest reed te zijn Indië te helpen. T. v„ was de chaos en ontwrlohtin'»- loner^Küyser zou in soerabaja door de nationalisten gearresteerd zijn. De nationalisten hebben, naar uit Batavia wordt gemeld, in feite alle ïegeeringsposten in Bandoeng en Soerabaja ingenomen. Zij oefenen daar de volledige controle uit en be zitten zelfs Japansche pantserwagens en andere wapens. Uit Batavia meldt Reuter, dat de luitenant-gouverneur-generaal dr. Van Mook aldaar is gearriveerd. Sir Philip Chriatlson, de geallieerde opperbevel hebber van de bezettingsstrijdkrach ten In Ned.-Indtë, heeft een bespre king gehad met Soekarno. Donderdag werd volgens A. P. een Indonesische radio-uitzending onder broken met een oproep om assisten tie van de wereldmofcendheden bij het tot stand brengen der onafhankelijk heid van Java. De onbekende spreker waarschuwde, dat de Indonesiërs zich zouden verzetten tegen iedere regee ring, die hen „nog eens tot den status van onderworpen volK^zou willen te rugbrengen". Associated Press meldt voorts uit Batavia, dat de Indonesiërs beweren, dat hun leger uit 35.000 man bestaat, met 10.000 leden van het Moslim- leger als vrijwillige reserves, terwijl In het voormalige gebouw van het Duitsche verkeersbureau aan de Kal- verstraat te Amsterdam is een bu reau van den Regeeringsvoorlich- tingsdienst geopend. Bij deze gelegenheid heeft de mi nister-president, prof. ir. W. Scher merhorn, enkele actueele kwesties besproken, o.a. die van de politieke gevangenen. Er is deze week in den minister raad een ontwerp-K. B. behandeld, waarin de geheele berechting van de politieke gevangenen geregeld wordt op een basis, vergelijkbaar met den rechtsgang, die geldig is voor nor male vergrijpen. Het apparaat daar voor wordt thans opgebouwd onder leiding van kol. ter Veer, die be noemd is tot directeur-generaal voor de bijzondere rechtspleging. Niemand zal daardoor langer dan tweemaal 24 uur zonder verhoor of proces-verbaal gevangen kunnen worden gehouden. Voor langere detineering dan nor maal zal een machtiging noodig zijn van den procureur-fiscaal. Dit is in overeenstemming met den gewonen gang van zaken. Verder kondigde prof. Schermer horn aan, dat het in het voornemen ligt over te gaan tot een schifting der politieke gevangenen, teneinde een vermenging van volstrekt onge lijksoortige gevallen te vermijden. Bij de aanstelling van personeel zal met de eiscnen van het normale gevange niswezen rekening worden gehouden, omdat deze zaak helaas nog langen tUd itt beslag zal nemen. D® heer van der Plas heeft, naar uit San Francisco wordt gemeld, verklaard, dat tusschen de zeven en tien mlllioen Javanen geduren de de Japansche bezetting den hongerdood zijn gestorven. nog 75.000 Indonesiërs door de Ja panners werden opgeroepen. Prof. Schermerhorn heeft Ce Amsterdam tijdens de opening van het Amsterdainsclie bureau \an den Kegeerlngsvoorlichtings- dienst verklaard, dat de toestand in Indië nog zeer verward is en de regeering de rapporten moet afwachten van hen, die ter plaatse zijn. HU was van oordeel, dat men zich dienaangaande in elke richting thans beperkingen op moet leggen. Het zou een on heil voor de wereld beteekenen, indien extremisten van beide zijden de overhand zouden krij gen, aldus prof. Schermerhorn, die verder het bericht hekelde, dat de Ned. regeering de hulp van Japanners zou hebben inge roepen, welk in strjjd is met alle logica en op een vergissing moet berusten. De gebeurtenissen in Indië zijn liet zwaarste, wat wj) tof heden te dragen kregen. •-■Vvy.-x >S Verwachting tot Zaterdagavond: Zwakke wind, licht tot half be wolkt, overwegend droog weer, koude nacht, plaatselijk ochtend mist, overdag zelfde temperatuur. Zon oud'T 79.09, Maan 5.33— 18.26. Zon op 6.49. De regeering heelt haar 'memorie van antwoord op het voort. ver slag over het wetsontwerp hou dende regelen omtrent de voorloo- pige Staten-Generaal reeds inge diend en zegt, dat ook zU het ge mis van den democratischen re- geeringsvorm terdege heeft gevoeld. Tot de huidige oplossing is de re- geering eerst gekomen na zorgvul dig overleg, mede met hen. die een vooraanstaande plaats in het openbare leven innemen. Nelgin gen. om de besluiten-regeering langer te handhaven dan beslist noodzakelijk is, zijn haar vreemd. De bijzondere gronden, welke de zuiveringscommissie der &taten-Qe- neraal tot uitsluiting van drie ver tegenwoordigers bebben geleid, zijn de regeering niet medegedeeld. Naar haar meening Is te verwach ten, dat als de technische voorwaar den voor het houden van verkiezin gen zijn vervuld, ook de politieke meeningen voldoende tot consolida tie zullen zijn gekomen. Bedriegen de voorteekenen niet, dan kunnen, aldus de regeering, in het voorjaar van 1946 de tech nische voorwaarden daarvan ver vuld zijn. De regeering geeft gaarne gevolg aan den wensch de benoemingspro cedure te versnellen, door den betref- fenden termijn te bekorten tot 4 da gen. De regeering behoudt zich haar standpunt voor, wat zij denkt te doen, indien het wetsontwerp wordt verworpen of door amendementen voor de regeering onaanvaardbaar wordt gemaakt. Haar houding zai in belangrijke mate bepaald worden door de omstandigheden, waarmede de gedachte casus-positie gepaard zal gaan. Door onbekende oorzaak zijn te Zaltbommel op een vrachtauto ge laden landmijnen ontploft. Toen de zwarte rook was opgetrokken, vond men vijf lijken en wel van den districtscommandant der B. 3., G. Meyer, den 6-jarigen "van Hattem uit Culemborg, die bij den heer Meyer logeerde en de militairen Wesselink, C. van 't Ent en F. Steenbeek. allen afkomstig uit Amersfoort. Bü graafwerk voor den bouw van. een huis aan den weg van Jeruzalem naar Bethlehem heb ben Arabieren een archeologische vondst gedaan, welke waarschijn lijk van de grootste historische beteekenis zal blijken, omdat het hier de oudste archeologische ge gevens zou betreffen over de krui siging van Christus, van tijdge- nooten en vermoedelijk ooggetui gen van de kruisiging. Bovendien levert deze «ïtdekking waarschijnlijk nieuwe onthullingen op met betrekking tot de Joodsche discipelen, die volgelingen van Jezus waren en die Pontius Pilatus aan klaagden en diep rouwden bü Chris tus' dood. Prof. Sukenik, directeur van de oudheidkundige afdeeling van de Hebreeuwsche universiteit, zelde van de ontdekking: ,,Van de 11 urnen die ln het graf zijn gevonden dragen er eenige Inscripties ln het Hebreeuwsch, Arameesch en Grieksch. Ook aarden lampjes, fles- schen en potten heeft men gevon den." Archeologen van de Hebreeuw sche universiteit deelden Verder mede, dat zij den naam van Jezus ontdekten onder de opschriften op de urnen. De opschriften zijn nog niet volledig vertaald. De Joodsche Christenen hebben zoo wordt aan genomen opschriften in den kel der achtergelaten. Professor Sukenik deelde mee, dat het aardewerk, de lampen, kruiken en urnen zijn over gebracht naar het museum van Joodsche oudheidkunde voor nader onderzoek. Hij voegde er aan toe, dat er een volledige verklaring zal worden uitgegeven, zoodra de op schriften vertaald zijn. op het oogenblik is het alleen mogelijk te zeggen, dat de opschrif ten op de urnen afkomstig zijn uit de periode, onmiddellijk aan de ver nieling van den tweeden tempel ln het jaar 70 van de Christelijke tijd rekening voorafgaande. De Hebreeuwsche en Arameesche opschriften vermelden namen als Miriam (Maria), Simeon, Matthetus. De Grieksche opschriften en de zich daarnaast bevindende symbolen be vatten verwijzingen naar het Chris tendom en naar alle waarschijnlijk heid ook naar de kruisiging. Meege deeld wordt voorts, dat de opschrif ten bittere weeklachten over den dood van Christus tot uitdrukking brengen. Onder de grauwe winterluchten dwaalt het hongerspook rond door de besneeuwde Haarlemsche stra ten en zijn naargeestige satellie ten de grimmige koude en de verschrikkende angst volgeu hem op den voet. Moeders zjjn radeloos wanneer hun kinderen smeeken om nog een sneetje droog brood, dat er niet meer is, onderduikers worden tot wanhoop gedreven omdat de strijd voor het naakte leven niet meer te vechten is zonder eten. maar toch z\jn er nog hulzen waar dag en nacht blauwe rook uit de schoorsteenen krult, waai de dlscli nog rijk voorzien Is en de geur van vorstelijke Havana's de herinnering wakker houdt aan een tijd, toen alles nog zoo goed wasZwart Is de onheilspel lende oorlogswinter, zwart is de dag en zwart Is de naclit, omdat er zoo weinig uitzicht is, maar nog zwarter zijn de praktijken van de a-sociale elementen van de V. B. N. A., die iedere week vijf mud aardappelen per persoon voor prlvégebruik achterhouden en dit kostbare voedsel deels ruilen voor boter, suiker en steenkolen en deels verkoopen voor den schan delijken woekerprijs van fninstens f 400.per mud. Groote hoeveelheden aardappelen, welke de organisatie voor de distri butie van aardappelen, de V. B N. A., onder de hongerende bevolking moet verdeelen, verdwijnen in het nachtelijk duister uit de schepen aan het Spaarne, om het leven van vijf en twintig menschen tot een aangename verpoozlng te maken. Voelen zij niet het schreeuwend onrecht dat zij hun medemen- schen aandoen, gaat dit onbarm hartig lijden van hun stadgenooten hun niet aan of heeft de oorlog hen zoo verwilderd en onmeedoogend gemaakt, dat zij anderen kunnen zien sterven, terwijl zij in hun ver warmde hulzen zich vergrijpen aan het voedsel van anderen? Het is al weer ruim een half jaar geleden, dat deze groote tragedie zich afspeelde, maar in het Paleis van Justitie gaat vandaag ln het open baar nog eenmaal het doek op voor dit drama, waarin iedere Haarlem mer in den barren oorlogswinter wekelijks voor een kilo aardappelen bestolen werd. Vijf en twintig verdachten, onder wie gedetineerden, verschijnen voor de groene tafel, waarachter de eco nomische rechter, mr. C. G. Bijle- PARIJS, 4 Oct. (Reuter). Giste ren is het proces tegen Pierre La- val te Par()s begonnen. Laval wordt er van beschuldigd, een sa menzwering tegen de veiligheid van den staat te hebben geleid. De rechtszitting begon met een zeer hefige scène tusschen den pre sident van het hof en Laval. André Mornet, de openbare aanklager, pro testeerde tegen het gezegde van La- val, dat rechtspraak en politiek hier door elkaar gehaald zouden worden. Laval zat mopperend en woedend Mornet aan te kijken en riep op een gegeven moment: „Jullie kunnen mij veroQrdeelen, maar jullie hebben niet het recht, mij te beleedigen. Ik ben een Franschman. Ik heb mijn vaderland lief". De president poogde iets terug te zeggen, doch hij werd overstemd door gelach vanaf de publieke tribune. Temidden van het lawaai ging toen een politieman naar Laval toe en zeide iets tegen hem. Daarop bood Laval het hof zijn excuses aan. Mornet vervolgde dan zijn ten-laste-legging. Na het uit brengen van de ten-laste-legging werd de zitting geschorst om Laval de gelegenheid te geven zich met het Openbaar Ministerie omtrent z\jn verdediging te verstaan. Na hervatting van de zitting verklaarde Laval, dat hij zelf zijn verdediging zou voeren. Nadat nogmaals een heftige scène tusschen den president en beschuldigde was ontstaan, ver klaarde Monigeaux, dat liij onder dergelijke omstandigheden niet wilde verder gaan. Aldus werd de zitting na vier en een half uur plotseling verdaagd, terwijl Laval door de politie werd weggeleid. TOKIO, 5 Oct. (Beuter) Het Ja pansche kabinet is afgetreden. Dit schijnt het gevolg te zijn van het bevel van MacArthur den Japanschen minister van Blnnenlandsche Zaken Jamazakl te ontslaan, omdat deze de vrijheid van meening en pers getracht heeft aan banden te leggen. Hedenmiddag zal Josjida. minister van Bultenlandsche Zaken ln het af tredende kabinet, met MacArthur een onderhoud hebben over de formatie van een nieuw kabinet. veld, zeteit, die deze opzienbarende rechtzitting presideert. Als eerste verdachte wordt de lei der van het plaatselijk verkoopkan toor der V.B.N.A. verhoord, die da verantwoording droeg voor de distri butie in Haarlem en omgeving, waar onder ruim 200.000 menschen vleien. Verdachte verklaart, dat men door de te geringe verdienste sinds No vember van de in Haarlem binnen komende aardappelen een gedeelte achterhield, waarvan de grossiers vtjt mud, de controleurs drie mud en da arbeiders van het verkoopkantoor een mud kregen. Hierna kwam het overige deel in distributie. Het kwantum aardappelen, dat voor eigen gebruik achtergehouden werd. werd als „onderwicht" geboekt. Een controleur van den C.C.D. getuigt, dat bij het hoofdbureau in Den Haag 2 millioen kg. aardappelen als on derwicht geboekt stonden. Buiten het groote deel, dat er tij dens het vervoer gestolen werd, trok ken de grossiers 124 ton tot zich. De administrateur van de V.B.N.A„ de heer Molijn, verklaart, dat gedu rende de eerste vier maanden van 1945 door de grossiers, controleurs e.a. ln totaal 70.000 kg. aardappelen zijn gebruikt. Ook blijkt uit het ge tuigenverhoor, dat dank zij het ini tiatief Tan enkele grossiers der V B. N.A. in Februari zestien schepen zijn gecharterd, waarmee ongeveer an derhalf mlllioen kg. aardappelen naar Haarlem zijn getransporteerd. Te Beverwijk 'zijn bi. de candi- daatstelllng voor den tijdelijken ge meenteraad slechts lijsten Ingediend voor de Katholieken en de Chris- teli/ken. De Humanisten, Socialisten er» Vrienden van de Waarheid hielden zich afzijdig. Candidaat werden ge steld, R.K.: H. B. Vink, Jac do Weyer, P. J. Langendijk, A. N. Aar denburg, J. v. d. Mey, J. P. N. van Doom, T. Ettema en Jac. Heere mans. Christ. Partij: C. B. Broeze, D. Koger en Jac. Visser. De nieuwe raad moet bestaan uit 19 leden, waarvan de Katholieken er acht hebben aangeweaen. De bur gemeester moet nu de binnengeko men lijsten aan Ged. Staten voor leggen en het resultaat zal dan ook zijn, dat de Noodraad uit elf leden zal bestaan. B. en W. van Haarlem maken be kend, dat ln de week van 8 t/m 13 October de gelegenheid bestaat bij d kantoren, waar de inlevering van het vervallen bankpapier is geschied, een bedrag van ten hoogste f 100 ln nieuw geld op te nemen. De betaalkantoren zullen geopend zijn voor hen, wier familie- of bedrijfsnaam aanvangt met een der letters: Maandag 8 Oct. A van 912, Ba t/m Brak 1.304; Dinsdag 9 Oct. restant B, C en D van 9—12, E, F, G en H t/m Hars 1.304: Woensdag 10 Oct. restant H, J t/m Jong 9—12, restant J, K en La t/m Liet 1.304. Donderdag 11 Oct. restant L, M, N, O en Pa t/m Pop van 9-12, restant P, Q, R en Sa t/m Schik 1.304. Vrijdag 12 Oct. restant 5 en T 912 TT, V, W 1.304. Za terdag 13 Oct. X, IJ, Z en nauitbe- taling van 912. De Haarlemsche handelaren ln ge distilleerd deelen mede. dat hun zaken nog niet of niet voldoende bevoor raad zijn, om op 6 October den ver koop te kunnen beginnen. Onze stad komt helaas dus wel achterop bij andere steden, waar de regeling wel 6 October kan Ingaan. Morgen, Zaterdag, is aan de beurt voor het afhalen van schoenen- en textielformulieren het restant V t.m. Z. Dit stuk, een der beste en tee- derste van Jean Sarment, werd in den Stadsschouwburg ten tooneele ge bracht door de tooneelgroep „Come- dia" met een bezetting van Jong© krachten in de hoofdrollen. Over dit experiment kan men tevreden zijn. Het stuk, dat in zijn overvloedigen en fijn-genuanceerden dialoog vraagt om spelers met ervaring, werd ge speeld met een argeloosheid en een toewijding, welke het gemis aan rou tine minder zwaar deed gevoelen. Dez© kennismaking met nieuwe tooneel- talenten doet naar méér "verlangen en yooral zien wij met belangstelling uit naar de ontwikkeling van Elisabeth Andersen, die haar moeilijke rol uit stekend heeft vertolkt. Z. H. Exc. de Bisschop van Haar lem zal Dinsdag 9 en Woensdag 10 October geen audiëntie verleenen. De contactclnb van R.K. oud- Illegalen deelt mede, dat de lezing „Waarom politieke partijen", die vanavond (5 Oct.) en 12 Oct. ia Brlnkmann gehouden zou worden, voor onbepaalden tijd is uitgesteld.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1945 | | pagina 1