Indonesisch bestuur
in Soerabaja Bandoeng
T T
ARCHEOLOGISCHE VONDSTEN
De knoeierijen bij de V.B.N.A.
VERKIEZINGEN
over Christus' Kruisiging
PROCES-LAVAL
JAPANSCH KABINET
AFGETREDEN
Verwoede gevechten tusschen
Japanners en Indonesiërs
Het weer
24 verdachten voor
den rechter
begonnen
Het borreltje....
69ste JAARGANG No. 23357
o
VRIJDAG 5 OCTOBER 1945"
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
VROUWEN ALS GIJZELAARS 7 MILLIOEN JAVANEN
Dr. Van Mook te
Batavia v
Prof. Schermerhorn:
Over berechting van
politieke gevangenen
stierven den hongerdood
Meening van
prof. Schermerhorn
De hoogeerw. pater M. N. Lucas
S.V.D., die benoemd is tot
Apostolisch Delegaat van Zuid-
Afrika en titulair Aartsbisschop
van Adulis
STAD EN OMGEVING
Twee Haarlemsche scholieren
legden een krans bij den ge
denksteen van Jan van Hoof, die
door zijn kordaat optreden be
lette dat de Waalbrug door de
Duitschers werd opgeblazen
(Foto Ass. Corr.)
in komend voorjaar
AUTO MET LANDMIJNEN
ONTPLOFT
Vijf personen gedood
Vermoedelijk oudste
historische getuigenis
Heftige scènes tijdens
eerste zitting
Beverwijksche raad met
11 leden
Verstrekking van nieuw geld
Textiel- en schoenen-
formulieren
„De mooiste oogen van
de wereld"
Geen audiëntie
m
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
Betreffende den toestand op Java wordt uit Batavia gemeld, dat
Indonesische nationalisten op Java eenige steden hebben overgenomen,
o-a. Soerabaja en Bandoeng, en eenige vliegvelden in handen hebben.
Zij beletten vliegtdigen te landen door inlanders op de vliegvelden te
stnren. Woensdagavond werd er te Batavia geschoten; Indisehe troepen
hebben hier echter de essentieele gebouwen bezet.
Donderdagmorgen zijn te Batavia Nederlandsche troepen ter sterkte
van duizend man aangekomen. In den loop van den dag volgden twee
Britsche bataljons, terwijl nog twee andere onderweg zijn.
De situatie te Soerabaja schijnt
aldus United Press de ernstig
ste van heel Java te zijn, waar overi
gens buiten Batavia de geallieerden
geen enkele contröle uitoefenen. Men
kan zeggen dat de nationalisten het
geheele eiland met uitzondering van
de hoofdstad regeeren en dat de ge
allieerden op het oogenblik machte
loos zijn om iets te doen. De Japan
ners van hun kant zijn bang om de
Indonesiërs, die hun ergste vijanden
zijn geworden, te verbitteren. Volgens
de Daily Express zouden verwoede ge
vechten tusschen Japanners en Ia-
iueb «ederlands sc
dat het op het oogenblik,
Indië van den gehaten Ja
schen onderdrukker be
wordt, zijn gezag nog niet kan
oefenen. De periode tusschen <1
vrijding van Nederland en
capitulatie is tè kort geweest
reed te zijn Indië te helpen. T.
v„ was de chaos en ontwrlohtin'»-
loner^Küyser zou in soerabaja door
de nationalisten gearresteerd zijn.
De nationalisten hebben, naar uit
Batavia wordt gemeld, in feite alle
ïegeeringsposten in Bandoeng en
Soerabaja ingenomen. Zij oefenen
daar de volledige controle uit en be
zitten zelfs Japansche pantserwagens
en andere wapens.
Uit Batavia meldt Reuter, dat de
luitenant-gouverneur-generaal dr. Van
Mook aldaar is gearriveerd. Sir Philip
Chriatlson, de geallieerde opperbevel
hebber van de bezettingsstrijdkrach
ten In Ned.-Indtë, heeft een bespre
king gehad met Soekarno.
Donderdag werd volgens A. P. een
Indonesische radio-uitzending onder
broken met een oproep om assisten
tie van de wereldmofcendheden bij het
tot stand brengen der onafhankelijk
heid van Java. De onbekende spreker
waarschuwde, dat de Indonesiërs zich
zouden verzetten tegen iedere regee
ring, die hen „nog eens tot den status
van onderworpen volK^zou willen te
rugbrengen".
Associated Press meldt voorts uit
Batavia, dat de Indonesiërs beweren,
dat hun leger uit 35.000 man bestaat,
met 10.000 leden van het Moslim-
leger als vrijwillige reserves, terwijl
In het voormalige gebouw van het
Duitsche verkeersbureau aan de Kal-
verstraat te Amsterdam is een bu
reau van den Regeeringsvoorlich-
tingsdienst geopend.
Bij deze gelegenheid heeft de mi
nister-president, prof. ir. W. Scher
merhorn, enkele actueele kwesties
besproken, o.a. die van de politieke
gevangenen.
Er is deze week in den minister
raad een ontwerp-K. B. behandeld,
waarin de geheele berechting van de
politieke gevangenen geregeld wordt
op een basis, vergelijkbaar met den
rechtsgang, die geldig is voor nor
male vergrijpen. Het apparaat daar
voor wordt thans opgebouwd onder
leiding van kol. ter Veer, die be
noemd is tot directeur-generaal voor
de bijzondere rechtspleging. Niemand
zal daardoor langer dan tweemaal 24
uur zonder verhoor of proces-verbaal
gevangen kunnen worden gehouden.
Voor langere detineering dan nor
maal zal een machtiging noodig zijn
van den procureur-fiscaal. Dit is in
overeenstemming met den gewonen
gang van zaken.
Verder kondigde prof. Schermer
horn aan, dat het in het voornemen
ligt over te gaan tot een schifting
der politieke gevangenen, teneinde
een vermenging van volstrekt onge
lijksoortige gevallen te vermijden. Bij
de aanstelling van personeel zal met
de eiscnen van het normale gevange
niswezen rekening worden gehouden,
omdat deze zaak helaas nog langen
tUd itt beslag zal nemen.
D® heer van der Plas heeft, naar
uit San Francisco wordt gemeld,
verklaard, dat tusschen de zeven
en tien mlllioen Javanen geduren
de de Japansche bezetting den
hongerdood zijn gestorven.
nog 75.000 Indonesiërs door de Ja
panners werden opgeroepen.
Prof. Schermerhorn heeft Ce
Amsterdam tijdens de opening
van het Amsterdainsclie bureau
\an den Kegeerlngsvoorlichtings-
dienst verklaard, dat de toestand
in Indië nog zeer verward is en
de regeering de rapporten moet
afwachten van hen, die ter
plaatse zijn. HU was van oordeel,
dat men zich dienaangaande in
elke richting thans beperkingen
op moet leggen. Het zou een on
heil voor de wereld beteekenen,
indien extremisten van beide
zijden de overhand zouden krij
gen, aldus prof. Schermerhorn,
die verder het bericht hekelde,
dat de Ned. regeering de hulp
van Japanners zou hebben inge
roepen, welk in strjjd is met alle
logica en op een vergissing moet
berusten. De gebeurtenissen in
Indië zijn liet zwaarste, wat wj)
tof heden te dragen kregen.
•-■Vvy.-x >S
Verwachting tot Zaterdagavond:
Zwakke wind, licht tot half be
wolkt, overwegend droog weer,
koude nacht, plaatselijk ochtend
mist, overdag zelfde temperatuur.
Zon oud'T 79.09, Maan 5.33—
18.26. Zon op 6.49.
De regeering heelt haar 'memorie
van antwoord op het voort. ver
slag over het wetsontwerp hou
dende regelen omtrent de voorloo-
pige Staten-Generaal reeds inge
diend en zegt, dat ook zU het ge
mis van den democratischen re-
geeringsvorm terdege heeft gevoeld.
Tot de huidige oplossing is de re-
geering eerst gekomen na zorgvul
dig overleg, mede met hen. die
een vooraanstaande plaats in het
openbare leven innemen. Nelgin
gen. om de besluiten-regeering
langer te handhaven dan beslist
noodzakelijk is, zijn haar vreemd.
De bijzondere gronden, welke de
zuiveringscommissie der &taten-Qe-
neraal tot uitsluiting van drie ver
tegenwoordigers bebben geleid, zijn
de regeering niet medegedeeld.
Naar haar meening Is te verwach
ten, dat als de technische voorwaar
den voor het houden van verkiezin
gen zijn vervuld, ook de politieke
meeningen voldoende tot consolida
tie zullen zijn gekomen.
Bedriegen de voorteekenen niet,
dan kunnen, aldus de regeering,
in het voorjaar van 1946 de tech
nische voorwaarden daarvan ver
vuld zijn.
De regeering geeft gaarne gevolg
aan den wensch de benoemingspro
cedure te versnellen, door den betref-
fenden termijn te bekorten tot 4 da
gen.
De regeering behoudt zich haar
standpunt voor, wat zij denkt te
doen, indien het wetsontwerp wordt
verworpen of door amendementen
voor de regeering onaanvaardbaar
wordt gemaakt. Haar houding zai
in belangrijke mate bepaald worden
door de omstandigheden, waarmede
de gedachte casus-positie gepaard zal
gaan.
Door onbekende oorzaak zijn te
Zaltbommel op een vrachtauto ge
laden landmijnen ontploft. Toen de
zwarte rook was opgetrokken, vond
men vijf lijken en wel van den
districtscommandant der B. 3., G.
Meyer, den 6-jarigen "van Hattem
uit Culemborg, die bij den heer
Meyer logeerde en de militairen
Wesselink, C. van 't Ent en F.
Steenbeek. allen afkomstig uit
Amersfoort.
Bü graafwerk voor den bouw
van. een huis aan den weg van
Jeruzalem naar Bethlehem heb
ben Arabieren een archeologische
vondst gedaan, welke waarschijn
lijk van de grootste historische
beteekenis zal blijken, omdat het
hier de oudste archeologische ge
gevens zou betreffen over de krui
siging van Christus, van tijdge-
nooten en vermoedelijk ooggetui
gen van de kruisiging.
Bovendien levert deze «ïtdekking
waarschijnlijk nieuwe onthullingen
op met betrekking tot de Joodsche
discipelen, die volgelingen van Jezus
waren en die Pontius Pilatus aan
klaagden en diep rouwden bü Chris
tus' dood. Prof. Sukenik, directeur
van de oudheidkundige afdeeling van
de Hebreeuwsche universiteit, zelde
van de ontdekking: ,,Van de 11
urnen die ln het graf zijn gevonden
dragen er eenige Inscripties ln het
Hebreeuwsch, Arameesch en
Grieksch. Ook aarden lampjes, fles-
schen en potten heeft men gevon
den." Archeologen van de Hebreeuw
sche universiteit deelden Verder
mede, dat zij den naam van Jezus
ontdekten onder de opschriften op
de urnen. De opschriften zijn nog
niet volledig vertaald. De Joodsche
Christenen hebben zoo wordt aan
genomen opschriften in den kel
der achtergelaten. Professor Sukenik
deelde mee, dat het aardewerk, de
lampen, kruiken en urnen zijn over
gebracht naar het museum van
Joodsche oudheidkunde voor nader
onderzoek. Hij voegde er aan toe,
dat er een volledige verklaring zal
worden uitgegeven, zoodra de op
schriften vertaald zijn.
op het oogenblik is het alleen
mogelijk te zeggen, dat de opschrif
ten op de urnen afkomstig zijn uit
de periode, onmiddellijk aan de ver
nieling van den tweeden tempel ln
het jaar 70 van de Christelijke tijd
rekening voorafgaande.
De Hebreeuwsche en Arameesche
opschriften vermelden namen als
Miriam (Maria), Simeon, Matthetus.
De Grieksche opschriften en de zich
daarnaast bevindende symbolen be
vatten verwijzingen naar het Chris
tendom en naar alle waarschijnlijk
heid ook naar de kruisiging. Meege
deeld wordt voorts, dat de opschrif
ten bittere weeklachten over den
dood van Christus tot uitdrukking
brengen.
Onder de grauwe winterluchten
dwaalt het hongerspook rond door
de besneeuwde Haarlemsche stra
ten en zijn naargeestige satellie
ten de grimmige koude en de
verschrikkende angst volgeu
hem op den voet.
Moeders zjjn radeloos wanneer
hun kinderen smeeken om nog
een sneetje droog brood, dat er
niet meer is, onderduikers worden
tot wanhoop gedreven omdat de
strijd voor het naakte leven niet
meer te vechten is zonder eten.
maar toch z\jn er nog hulzen
waar dag en nacht blauwe rook
uit de schoorsteenen krult, waai
de dlscli nog rijk voorzien Is en
de geur van vorstelijke Havana's
de herinnering wakker houdt aan
een tijd, toen alles nog zoo goed
wasZwart Is de onheilspel
lende oorlogswinter, zwart is de dag
en zwart Is de naclit, omdat er
zoo weinig uitzicht is, maar nog
zwarter zijn de praktijken van de
a-sociale elementen van de V. B.
N. A., die iedere week vijf mud
aardappelen per persoon voor
prlvégebruik achterhouden en dit
kostbare voedsel deels ruilen voor
boter, suiker en steenkolen en
deels verkoopen voor den schan
delijken woekerprijs van fninstens
f 400.per mud.
Groote hoeveelheden aardappelen,
welke de organisatie voor de distri
butie van aardappelen, de V. B N.
A., onder de hongerende bevolking
moet verdeelen, verdwijnen in het
nachtelijk duister uit de schepen
aan het Spaarne, om het leven van
vijf en twintig menschen tot een
aangename verpoozlng te maken.
Voelen zij niet het schreeuwend
onrecht dat zij hun medemen-
schen aandoen, gaat dit onbarm
hartig lijden van hun stadgenooten
hun niet aan of heeft de oorlog hen
zoo verwilderd en onmeedoogend
gemaakt, dat zij anderen kunnen
zien sterven, terwijl zij in hun ver
warmde hulzen zich vergrijpen aan
het voedsel van anderen?
Het is al weer ruim een half jaar
geleden, dat deze groote tragedie zich
afspeelde, maar in het Paleis van
Justitie gaat vandaag ln het open
baar nog eenmaal het doek op voor
dit drama, waarin iedere Haarlem
mer in den barren oorlogswinter
wekelijks voor een kilo aardappelen
bestolen werd.
Vijf en twintig verdachten, onder
wie gedetineerden, verschijnen voor
de groene tafel, waarachter de eco
nomische rechter, mr. C. G. Bijle-
PARIJS, 4 Oct. (Reuter). Giste
ren is het proces tegen Pierre La-
val te Par()s begonnen. Laval
wordt er van beschuldigd, een sa
menzwering tegen de veiligheid
van den staat te hebben geleid.
De rechtszitting begon met een
zeer hefige scène tusschen den pre
sident van het hof en Laval. André
Mornet, de openbare aanklager, pro
testeerde tegen het gezegde van La-
val, dat rechtspraak en politiek hier
door elkaar gehaald zouden worden.
Laval zat mopperend en woedend
Mornet aan te kijken en riep op een
gegeven moment: „Jullie kunnen mij
veroQrdeelen, maar jullie hebben
niet het recht, mij te beleedigen.
Ik ben een Franschman. Ik heb
mijn vaderland lief". De president
poogde iets terug te zeggen, doch hij
werd overstemd door gelach vanaf
de publieke tribune. Temidden van
het lawaai ging toen een politieman
naar Laval toe en zeide iets tegen
hem. Daarop bood Laval het hof zijn
excuses aan. Mornet vervolgde dan
zijn ten-laste-legging. Na het uit
brengen van de ten-laste-legging
werd de zitting geschorst om Laval
de gelegenheid te geven zich met
het Openbaar Ministerie omtrent
z\jn verdediging te verstaan.
Na hervatting van de zitting
verklaarde Laval, dat hij zelf zijn
verdediging zou voeren.
Nadat nogmaals een heftige
scène tusschen den president en
beschuldigde was ontstaan, ver
klaarde Monigeaux, dat liij onder
dergelijke omstandigheden niet
wilde verder gaan. Aldus werd de
zitting na vier en een half uur
plotseling verdaagd, terwijl Laval
door de politie werd weggeleid.
TOKIO, 5 Oct. (Beuter) Het Ja
pansche kabinet is afgetreden. Dit
schijnt het gevolg te zijn van het
bevel van MacArthur den Japanschen
minister van Blnnenlandsche Zaken
Jamazakl te ontslaan, omdat deze de
vrijheid van meening en pers getracht
heeft aan banden te leggen.
Hedenmiddag zal Josjida. minister
van Bultenlandsche Zaken ln het af
tredende kabinet, met MacArthur een
onderhoud hebben over de formatie
van een nieuw kabinet.
veld, zeteit, die deze opzienbarende
rechtzitting presideert.
Als eerste verdachte wordt de lei
der van het plaatselijk verkoopkan
toor der V.B.N.A. verhoord, die da
verantwoording droeg voor de distri
butie in Haarlem en omgeving, waar
onder ruim 200.000 menschen vleien.
Verdachte verklaart, dat men door
de te geringe verdienste sinds No
vember van de in Haarlem binnen
komende aardappelen een gedeelte
achterhield, waarvan de grossiers vtjt
mud, de controleurs drie mud en da
arbeiders van het verkoopkantoor
een mud kregen. Hierna kwam het
overige deel in distributie. Het
kwantum aardappelen, dat voor
eigen gebruik achtergehouden werd.
werd als „onderwicht" geboekt. Een
controleur van den C.C.D. getuigt,
dat bij het hoofdbureau in Den Haag
2 millioen kg. aardappelen als on
derwicht geboekt stonden.
Buiten het groote deel, dat er tij
dens het vervoer gestolen werd, trok
ken de grossiers 124 ton tot zich.
De administrateur van de V.B.N.A„
de heer Molijn, verklaart, dat gedu
rende de eerste vier maanden van
1945 door de grossiers, controleurs
e.a. ln totaal 70.000 kg. aardappelen
zijn gebruikt. Ook blijkt uit het ge
tuigenverhoor, dat dank zij het ini
tiatief Tan enkele grossiers der V B.
N.A. in Februari zestien schepen zijn
gecharterd, waarmee ongeveer an
derhalf mlllioen kg. aardappelen
naar Haarlem zijn getransporteerd.
Te Beverwijk 'zijn bi. de candi-
daatstelllng voor den tijdelijken ge
meenteraad slechts lijsten Ingediend
voor de Katholieken en de Chris-
teli/ken.
De Humanisten, Socialisten er»
Vrienden van de Waarheid hielden
zich afzijdig. Candidaat werden ge
steld, R.K.: H. B. Vink, Jac do
Weyer, P. J. Langendijk, A. N. Aar
denburg, J. v. d. Mey, J. P. N. van
Doom, T. Ettema en Jac. Heere
mans. Christ. Partij: C. B. Broeze,
D. Koger en Jac. Visser.
De nieuwe raad moet bestaan uit
19 leden, waarvan de Katholieken
er acht hebben aangeweaen. De bur
gemeester moet nu de binnengeko
men lijsten aan Ged. Staten voor
leggen en het resultaat zal dan ook
zijn, dat de Noodraad uit elf leden
zal bestaan.
B. en W. van Haarlem maken be
kend, dat ln de week van 8 t/m 13
October de gelegenheid bestaat bij d
kantoren, waar de inlevering van het
vervallen bankpapier is geschied, een
bedrag van ten hoogste f 100 ln nieuw
geld op te nemen. De betaalkantoren
zullen geopend zijn voor hen, wier
familie- of bedrijfsnaam aanvangt
met een der letters: Maandag 8 Oct.
A van 912, Ba t/m Brak 1.304;
Dinsdag 9 Oct. restant B, C en D
van 9—12, E, F, G en H t/m Hars
1.304: Woensdag 10 Oct. restant H,
J t/m Jong 9—12, restant J, K en La
t/m Liet 1.304. Donderdag 11 Oct.
restant L, M, N, O en Pa t/m Pop
van 9-12, restant P, Q, R en Sa t/m
Schik 1.304. Vrijdag 12 Oct. restant
5 en T 912 TT, V, W 1.304. Za
terdag 13 Oct. X, IJ, Z en nauitbe-
taling van 912.
De Haarlemsche handelaren ln ge
distilleerd deelen mede. dat hun zaken
nog niet of niet voldoende bevoor
raad zijn, om op 6 October den ver
koop te kunnen beginnen. Onze stad
komt helaas dus wel achterop bij
andere steden, waar de regeling wel
6 October kan Ingaan.
Morgen, Zaterdag, is aan de beurt
voor het afhalen van schoenen- en
textielformulieren het restant V
t.m. Z.
Dit stuk, een der beste en tee-
derste van Jean Sarment, werd in den
Stadsschouwburg ten tooneele ge
bracht door de tooneelgroep „Come-
dia" met een bezetting van Jong©
krachten in de hoofdrollen. Over dit
experiment kan men tevreden zijn.
Het stuk, dat in zijn overvloedigen
en fijn-genuanceerden dialoog vraagt
om spelers met ervaring, werd ge
speeld met een argeloosheid en een
toewijding, welke het gemis aan rou
tine minder zwaar deed gevoelen. Dez©
kennismaking met nieuwe tooneel-
talenten doet naar méér "verlangen en
yooral zien wij met belangstelling uit
naar de ontwikkeling van Elisabeth
Andersen, die haar moeilijke rol uit
stekend heeft vertolkt.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haar
lem zal Dinsdag 9 en Woensdag 10
October geen audiëntie verleenen.
De contactclnb van R.K. oud-
Illegalen deelt mede, dat de lezing
„Waarom politieke partijen", die
vanavond (5 Oct.) en 12 Oct. ia
Brlnkmann gehouden zou worden,
voor onbepaalden tijd is uitgesteld.