DW1GHT D. EISENHOWER
Incident-
Soekarno
VLEESCHRANTSOEN
bezoekt ons land
binnenkort belangrijk verhoogd
„PAREL VAN AZIE"
in een waterspuit
69ste JAARGANG No. 23358
ZATERDAG 6 OCTOBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
Amerikaansche troepen helpen mede om te zoeken naar slacht
offers van de treinramp bij Bourne-End in Engeland. Er werden
dertig dooden en vier en negentig gewonden uit den enormen
stapel wrakstukken te voorschijn gebracht
(Foto Keystone-ABC)
Vooroorlogsche peil zuivelproducten vermoedelijk
in het voorjaar bereikt
AARDAPPELOOGST
MINDER GUNSTIG
Spaarbank, giro en
geldkaart
Bon 736 voor
schoenreparatie
Het weer
Opwachting bij
H.M. de Koningin
„Ik vind jullie zeer
sympathiek"
Klokkeklanken
begroeten Ike
In de Burgerzaal
Eisenhower 30 Oct. naar
Amerika terug
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Voor ons ligt de Indische Cou
rant van Maandag 25 Aug. 1930.
Er ls te Bandoeng een belang
rijk proces aan den gang tegen
de P.N.I. de „Perserikatan Nasionalis
Indonesia". Een der hoofd-aangeklaag-
den ls Ir. Soekarno, beschuldigd van
het aanprijzen van verstoren der orde
en omverwerpen van gezag.
15 jaar later staat deze felle natio
nalist wederom ln het middelpunt
der belangstelling. Na twintig Jaar
agitatie tegen het Nederlandsche ge
zag is het hem gelukt op een oogen-
blik, dat Nederland niet in staat is
zijn gezag uit te oefenen, met be
hulp van de verslagen Japanners,
een zoogenaamde Indonesische re
publiek uit te roepen en een voorloopige
regeering te vormen. Soekarno is nooit
erg kieskeurig in zijn middelen ge
weest om zijn doel: omverwerping van
het Ned. gezag, te bereiken. Vandaar
zijn aanvaarden van de hulp van
Japan, dat. zelf tot onvoorwaarde
lijke capitulatie gedwongen, om een
schijn van zijn gezicht te redden"
tegenover de volken in Indonesië i n
zijn nederlaag nog gaarne gebruik
maakte van den marionet Soekarno,
om Nederlands prestige voor het laatst
een slag toe te brengen. Wij kun
nen ons echter moeilijk voorstellen,
dat de zoo fijn aanvoelende Javaan
groote achting zal koesteren voor een
„leider", die samenwerkte 'met den
Japanner, die als belooning voor zijn
diensten hooge onderscheidingen ac
cepteerde en die er niet tegen opzag
door zijn steun aan den vijand dui
zenden Javanen den dood in te Jagen.
Het is niet Nederlands schuld,
dat het op het oogenblik, dat
Indië van den gehaten Japan-
schen onderdrukker bevrijd
wordt, zijn gezag nog niet kan uit
oefenen. De periode tusschen de be
vrijding van Nederland en Japans
capitulatie is té kort geweest dm ge
reed te zijn Indië te helpen. Té groot
was de chaos en ontwrichting ook ln
Nederland zelf. Maar niet mag ver
geten worden, dat w ij de eersten
waren, die Japan na Pearl Harbour
den oorlog verklaarden; dat wij onze
vloot en luchtmacht opofferden, mede
voor onze bondgenooten, dat onze
groote schepen momenteel nog in
dienst varen der Geallieerden om
hun troepen naar huis of elders te
vervoeren, terwijl voor onze eigen troe
pen aanvankelijk geen of weinig
8cheepsruimte ter beschikking werd
gesteld. Dat communisten in Australië
éh in ons eigen land Soekarno en zijn
z.g. regeering steunen, behoeft nie
mand te bevreemden. Dat hij met de
Japansche '..fascisten, met den
v ij a ii d van ons land en onze Geal
lieerden samenwerkte, ls voor deze
communisten blijkbaar geen bezwaar,
want wat geldt voor Nederland,
schijnt immers volgens hen niet voor
Indonesië te gelde». Daar gaan com
munisme en fascisme wederom broe
derlijk samen, zooals overal waar aan
gestuurd werd en wordt op chaos en
wanorde. f
Het heeft den schijn, dat in deze
heele situatie niets achterwege
ls gelaten om haar voor Neder
land zoo ingewikkeld mogelijk
te maken. Tot de grootste verwarring
moet wel aanleiding geven het ver
schil ln houding van de Brltsche en
Nederlandsche autoriteiten tegenover
Soekarno en zijn z.g. regeering. Ter
wijl de Britten het beproefde recept
hunner diplomatie toepassen „walt
and Bee", zonder zich al te zeer in
te spannen den toestand te verdulde
lijken, stuurt de Nederlandsche regee
ring, zeer terecht, juist aan op een
verheldering der situatie door zijn
houding scherp te bepalen. Zij cul
mineert hierin: geen onderhandelin
gen met menschen, die samenwerkten
met önzen vijand.
Beteekent dit nu, dat Nederland
ln de toekomst niet wil onderhande
len met de nationalisten, dat Neder
land geen staatkundige vernieuwing
voor Indië wil, dat Nederland niets
begrijpt van de verlangens der Indo
nesiërs. De Indische nationalisten
weten zelf wel beter. Behoorde het
tijdperk der koloniale verhouding
reeds niet lang tot het verleden en
stonden wij aan den vooravond van
het uitbreken van den oorlog niet
op het punt practisch samen te
faan op voet van gelijkheid? Koes-
erde heel de wereld niet de grootste
bewondering voor de wijze, waarop
Nederland zijn overzeesche gebieden
bestuurde? En liet de rede. welke
H. M. de Koningin 7 December 1942
hield, voor hen die haar wilden be
grijpen ten minste, iets aan duide
lijkheid te wenschen over?
Ik stel mij voor zonder vooruit
te "loopen op de adviezen der Rljks-
conferentle, dat zij zich zullen rich
ten op een Rijksverband, waarin Ne
derland, Indonesië, Suriname en Cu
racao deel zullen hebben, terwijl zij
leder op zichzelf de eigen, Inwen
dige aangelegenheden in zelfstan
digheden en steunend op eigen
kracht, doch met den wil elkander
bij te staan, zullen behartigen," al
dus sprak de Koningin. En deze
woorden zyn het program geworden
van onze huidige regeering. Zij ls
niet van plan hiervan af te wijken,
ofschoon Zij van tal van zijden hier
toe wordt aangespoord. „Ver-strek
kende staatkundige beloften zouden
den toestand niet opklaren. .Tegen
over de Soekarno-regeering zyn zij
onvruchtbaar," zeide minister Logc-
mann gisteravond. En wij gelooveu
dat hy geiyk heeft. Mogelijk zouden
zy momenteel zelfs als een uiting
van zwakheid künnen worden uit
gelegd.
Minister-president Schermerhom
zelde Donderdag tydens een pers
conferentie ln verband met den toe
stand ln Indië, dat deze dagen de
Ir. S. L. Louwes, directeur-gene
raal van de Voedselvoorziening, die
voor enkele dagen ln ons land ls
teruggekeerd 11a een reis naar
Amerika en Engeland, heeft Vrij
dagavond voor de radio het ver
moedelijk verloop van de voedsel
voorziening ln ons land besproken.
Spr. wees er op, dat er geen plaats
ls voor ongerustheid omtrent de
broodvoorziening. Dit is een ge
lukkige omstandigheid, daar de
aardappeloogst er niet zoo goed
voor staat. Er is minder gepoot,
er ls gebrek aan kunstmest en het
weer is slecht geweest. Hopeloos is
de positie echter niet.
Wat het veevoeder betreft merk
te de heer Louwes op, dat we ln
staat geweest zijn voldoende tarwe
te importeeren, waardoor het in-
landsche graan voor veevoeder vry
komt. De kleine oogst, de bedenke
lijke wereldpositie en de groeiende
veestapel gebieden voorzichtigheid.
Dezen winter zullen 200 kg. veekoe
ken per dier beschikbaar zyn.
De vooruitzichten voor de zuivel-
productie zijn niet slecht. Wij be
zitten thans 1.2 milllcen melkkoeien
tegen 1.550.000 voor den oorlog. Dit
is een goede basis voor een flinke
productie.
Het vooroorlogsche peil zal ver
moedelijk in het voorjaar bereikt
zijn. We zullen dan vrijwel uitkomen
met de melk en bovendien laat een
en ander dan nog ruimte over voor
export. Of de melk dan vry zal ko
men van distributie, zal afhangen
van de vraag of er voldoende vet en
olie kan worden geïmporteerd.
De heer Louwes zelde voorts, dat
het vleeschrantsoen binnenkort
belangryk zal kunnen worden ver
hoogd, inaar nog niet tot het voor
oorlogsche peil. Dit zal pas ge
schieden, wanneer de eigen vee
stapel voldoende voortbrengt. De
import moet echter tot het hoogst
noodige beperkt biyven, zoolang we
tegenover dezen Import geen ex
port kunnen zetten.
Aangenomen, dat de vooroorlog
sche standaard, van voedselverbruik
ln de landbouwstreken overheerscht
en dat voor een consumptiegemld-
delde van 2000 calorieën voor de be
woners der steden wordt gezorgd,
zal er per jaar een totaal deficit van
minstens 3 trillloen calorieën of het
equivalent van meer dan 1 mlllioen
ton tarwe zyn.
In de bestaande tekorten zal tege
moet moeten worden gekomen door
den invoer van ongeveer 800.000 ton
tarwe, meer dan 50.000 ton suiker
en 35.000 ton vet.
De Ned. delegatie op het Voedsel-
en Landbouwcongres, dat 16 Oct. te
Quebec gehouden zal worden, ls als
volgt samengesteld: voorzitter minis
ter Mansholt, vice-voorzitter Louwes,
leden prof. G. Weyer uit Leiden en
L. H. Peters, landbouwattaché aah
de Ned. ambassade en adviseur M.
G. L. Dols, D. G. van Dijk en E. W.
Malsch.
Wie op zijn geldkaart etc. minder
dan f 100 heeft Ingeleverd by een
andere Instelling dan by de post, en
het aan de f 100 ontbrekende bedrag
wenscht te ontvangen van zijn
spaarbankboekje of postgiro, moet
zich tusschen 8 t/m. 13 Oct. ten
postkantore vervoegen. Daar ge
schiedt de terugbetaling op het
spaarbankboekje op vertoon van de
geldkaart (A of B). Wil men het be
drag per chèque Innen, dan behoort
een Ingevuld chéque-advies met de
geldkaart te worden aangeboden. Dit
advies wordt bij accoordbevlnding
door den ambtenaar overgenomen en
aan het Centraal Girokantoor ge
zonden, waarna verder de gebruike-
ïyke afwerking volgt. Eerst daarna
kan de houder het op de geldkaart
gestorte bedrag ln ontvangst nemen
by zijn inleveringskantoor.
Bon 736 is met ingang van heden
geldig verklaard voor het doen re-
pareeren van schoenen met een hoe
veelheid van 25 gram leer per bon.
Verwachting tot Zondagavond:
Matige, tijdelijk krachtige wind
tusschen Noord-West en Noord,
zwaar tot lialf hewolkt, plaatse
lijk enkele regenbuien, zelfde
temperatuur.
18 4?" °nder 18,07* Maan 6.40—
Zondag: zon 6.50—18.05. Maan
7.4818.57.
Maandag: Zon op 6.52.
T Tt* Paijsche dagblad „Figaro
herinnert aan de bewogen ge-
X JL sp"-iedenis van de „Parel van
Azie een der grootste parels
van de wereld. In 1925 werd zij ge
schat op 50.000 pond sterling. Dooi
de eeuwen heen waren de koningen
'ér op belust, tot zij in 1739 ten tijde
van de plundering van Delhi in han
den kwam van Nadir Sjah, koning
van Perzië. Daarna werd zij ten ge
schenke gegeven aan Kien Long,
keizer van China, die bevel gaf ze
na zijn dood in zijn kist neer te
zwaarste voor zijn regeering waren.
Ook minister Logemann sprak over
ernstige dagen en zijn woorden klon
ken bitter. "Voor de regeering moge
het echter een steun zyn, dat wel
denkend Nederland achter haar
staat. Laten wij het hoofd koel hou
den, zelde- de minister Gaf hy hier
van niet zelf een voortreffeiyk voor
beeld door te spreken van het In
delen t-Soekamo?
leggen. In het begin van deze eeuw
bevond zich de parel in den schat
van een Chineeschen mandarijn, die
ze schonk aan pater Robert, algemeens
overste der Congregatie der Vreemde
Missies in Frankrijk. In 1943 wilde
de geestelijkheid de parel van de
hand doen. Goering kwam persoonlijk
de parel, die in een koffer van een
Parijsche bank was neergelegd, onder
zoelfen. Enkele maanden later werd
zij in beslag genomen door zooge
naamde politiemannen, evenals het
geld en de juweelen van de personen,
die daar toe aanwezig waren. De
bendeleider, Yvon Colette, werd aan
gehouden. Hij verscheen voor de
magistraten van Parijs, om terecht
te staan voor verscheidene beschul
digingen. De parel werd teruggevon
den. De echtgenoote van Colette had
ze verborgen in een waterspuit. Co-
lette beweerde, dat hij zich van de
parel meester gemaakt heeft om ze te
onttrekken aan de Duitschers, en dat
hij de bedoeling had ze aan generaal
De Gaulle aan te bieden.
Heden bracht generaal Dwight D. Eisenhower een bezoek aan Neder
land, waarby speciaal Den Haag en Amsterdam gelegenheid kregen den
bevelhebber, die met de geallieerde legers West-Europa -verloste uit
den Nazi-klauw, te zien voorbytrekken. Op Kerstavond 1943 kondigde
president Roosevelt aan, dat Elsenhower de invasie ln Europa zou leiden.
„Alleen de tjjd zal leeren, of lk de juiste man voor deze taak hen," ant
woordde de generaal. De tjjd heeft het geleerd. En als een triumphator
van het oude Romeinsche Rjfk ls lilj vandaag door een opgetooide hof-
en hoofdstad gereden, onder gejuich van menschen en klokken, zooals
liy het eerder deed door Parys, Brussel, Londen, Warschau en ander»
steden. Zy het dan, dat hy den trots van den Caesar miste. Want niet.
tegenstaande al zyu roem toonde Dce, dat hy een beminneiyk, onge
dwongen mensch ls gebleven, wat hem maakte tot de meest populaire
wereld-figuur van het oogenblik. In de enkele uren, dat hy ln ons
land toefde, hebben Den Haag en Amsterdam hem namens alle vrUe
Nederlanders gehuldigd op een wijze, zooals hem toekwam, met een
spontaneïteit, opwellend uit een dankbaar hart.
Zijn trein, een Duitsche, luxe trein,
samengesteld uit de wagens van de
particuliere treinen van de hoogste
nszibonzen Göbbels. Göring en
Himmler, ls "let onopvallend geweest.
De reis naar ütrecut 112.(3 18 uur
geduurd en bij de Nederlandsche
grens bood de machinist A. Mars-
velders uit Eindhoven aan generaal
Elsenhower een uit kwartjes en
dubbeltjes bestaand souvenir aan. Ty
dens de reis naar Den Haag hield
de generaal ln den wagen, die vroe
ger aan Himmler toebehoord had,
zittend op den stoel, waarin Göring
placht te zitten, een gemoedeiyke
persconferentie, waaraan hij, zooals
hy zei, verschrikkelyken hekel had.
Op een vraag omtrent Nederland
antwoordde hy direct: Ik vind jul
lie zeer sympathiek en zal alles
doen wat my mogelijk ls. Achter
eenvolgens werden de meest uiteen-
loopende vragen gesteld, die hy ener
giek en onmlddeliyk beantwoordde.
De denazificatie zal snel en goed
gebeuren. Omtrent den strijd van de
Nederlandsche B. S. zei hij. dat Prins
Bernhard tot de nauwste advi
seurs van hem. had behoord. De
spoorwegstaking noemde hy een van
de meest heldhaftige episodes uit
den oorlog. Omtrent den duur van
de bezetting van Dultschland door
de Amerikaansche legers kon hij
geen mededeelingen doen.
Tegenwapenen tegen den atoom
bom ahht hij niet mogelijk. Op een
desbetreffende vraag antwoordde hij,
dat hU alles ln het werk zou stellen
om de Nederlandsshe bezittingen
terug te doen voeren. Wat de Duit-
slhers betreft, zij moeten alles zelf
opknappen. Hij adht de politieke
mogelijkheden in Duitslhland zeer
moeilijk. Het Duitsche volk is twaalf
jaar lang systematisch afgeleerd po
litiek te denken. De voedselpositie,
vooral in de groote steden, ls zeer
slecht. De generaal zelde als hij ln
Amerika terugkmam, zich zoo spoe
dig mogelijk ln een klein huisje te
rug te trekken, waar niemand hem
meer vinden kon. Zijn verhouding
met de Russen was zoo vriendschap
pelijk mogelijk. Men vroeg hem om
trent Indië. Hij werd zeer ernstig en
zei: Ik weet het niet. Hij gelooft niet
in een derden wereldoorlog, omdat
de tweede nog niet heelemaul voor-
by ls. Overal langs de route, waar
het publiek den trein in de gaten
kreeg, ontstond e en stormachtig
enthousiasme, vooral op het station
Gouda, waar de trein eventjes stop
pen moest en het publiek den trein
bestormde, waarna de generaal zich
uit het venster boog om de menschen
te begroeten. Om tien minuten voor
elf stoomde de trein het station
Staatsspoor Den Haag binnen.
De generaal en zijn gevolg, waarin
de chef van zijn staf. luitenant-gene
raal W. Bedell Smith, werden ont
vangen door Prins Bernhard en enkele
hooge geallieerde officieren, die hem
vergezelden naar de Amerikaansche
ambassade, waar de ambassadeur
Stanley Hornbeck ter begroeting aan
wezig was en zich bij het gezelschap
aansloot om zijn opwachting te ma
ken bij H. M. de Koningin in het
palels aan het Lange Voorhout.
Minister-president Schermerhorn was
eveneens aanwezig. Na de lunch
reed de generaal, met bij hem ln den
auto den minister-president, en ge
volgd door den auto van generaal
Smith en Prins Bernhard, naar Am
sterdam. Overal wapperden de vlag
gen. Duizenden en nog eens duizen
den hadden zich langs de te volgen
route opgesteld om Elsenhower toe te
juichen en zelfs de confetti uit de
kantoorlokalen van de tweede en derde
verdiepingen van de regeeringsgebou-
wen ontbrak niet.
Aan de Apollolaan legde generaal
Eisenhower een krans bij het herin-
neringsteeken voor de gefUsilleer-
den,
Na deze Indrukwekkende plechtig
heid laaide de vreugde weer op,
kaatsend tegen de gevels der zon
nige woningen ln Zuid en als een
aankondiging vooruitdeinend naar
Oost en Centrum, waar de menschen
op trottoir en ln vensterbanken
reeds uitzagen, om deze kans, een
glimp van den veelbesproken Ike op
te vangen, niet te missen. En met
het biy rumoer, dat opsteeg tot
hoog boven de stad, vermengden
zich de klokkenklanken uit
Oude, Zutder- en Westertoren. De
statige heerenhulzen op de grach
ten hadden door hun vlaggen en
geveltapijten en de wijd openge
schoven ramen, waaruit wuivende
en roepende menschen hingen, hun
distinctie niet verloren. Gelukkig,
want Elsenhower reed langs de
grachten om de grachten te zien
zooals ze door de eeuwen heen
waren en thans nog zyn: treurend,
als er reden is tot droefheid, jui
chend, als het past uiting te geven
aan vreugde, maar steeds bewarend
de onultwtschbare sfeer van typisch
Amsterdam.
Met vrlemdeiyken lach en terug
groetend met brood handgebaar ont
ving Ike de hulde. In zijn houding
was niet alleen de militair maar
ook nog de sportman te bespeuren,
die hij ln zyn Jongelingsjaren ge
weest ls als beroepshonkbalspeler en
cowboy, waardoor hy tficii het stu
diegeld verwierf voor zijn schoolop
leiding. Want het ls niet door rijk
dom en protectie, dat Elsenhower
den rang verwierf, dien hij bekleedt
Qij is uit een gezin van eenvoudig»
afkomst, waar hy met zijn vijf broers
den uitgebreiden tuin, de frultboo-
men en den pluimveestapel verzorg
de en des Zondags, als moeder naar
üe kerk was, het eten moest klaar
maken. Zijn doorzettingsvermogen
en aanleg maakten hem tot den le
geraanvoerder, wiens naam ln de ge
schiedenis aan den grootsten aller
oorlogen verbonden zal blijven. Als
een herinnering aan zyn jeugdberoe-
pen heeft hij nog steeds zyn gene
genheid voor dieren, vooral voor zijn
Schotschen dog, bewaard en vindt
hij ln het lezen van een Wild-West-
«story een aangename ontspanning..
Op den Dam speelde het muziek
korps van de Amsterdamsche pohtla
het Nederlandsche en Amerikaansche
volkslied. Elsenhower Inspecteerde da
eerewacht en betrad daarna de tre
den van het paleis. Deftig stonden
daar de boden, dragend de roede, die
hun verre voorgangers gebruikten
om kwajongens en honden weg te
Jagen, als die de hcoge heeren te
dicht durfden naderen.
In de kathedrale Burgerzaal ver-
eenlgde aich het gezelschap met de
daar aanwezige prominente figuren:
excellenties, officieren, wethouders'.
En tevens bevonden zioh hier 8 4 900
aames en heeren uit de bloem der
Amsterdamsche burgery, zoodat do
Burgerzaal dezen dag haar naam
weer eens alle eer aandeed en een
beeld opriep uit de zeventiende eeuw,
toen de burgers aich ook op deze
plaats verzamelden om hooge gas
ten, die de stad bezochten, te ont
vangen. Ook nu weer verscheen do
bo<jc en kondigde met plechtlg-strak
gcaicht den gast van dezen dag aan:
de Generaal Elsenhower.
Tydens zyn rede deelde de bur
gemeester F. de Boer mede, dat liet
gemeentebestuur heeft besloten
generaal Eisenhower liet eerebur
gerschap van de stad Amsterdam
en de daaraan verbonden gouden
medaille toe te kennen. Den cliet
van den staf, generaal Smith, bood
de burgemeester de zilveren me
daille aan.
De correspondent van de „Ame
rican Broadcasting Company" te
Berlijn zegt uit gewoonlijk betrouw
bare bron vernomen te hebben, dat
generaal Elsenhower op 30 October
Europa voorgoed zal verlaten. Ge
neraal MacNarney, thans opperbevel
hebber ln het Middellandsche Zee
gebied, zou zeer waarschijnlijk de op
volger van generaal Elsenhower
worden.
