Minder gunstig resultaat te
Singapore
Bevel tot guerilla-oorlog
GOUVERNEUR-GENERAAL
Velsen gaf Haarlem goed partij
Nederland verwacht steun ingevolge de
bondgenootschappelijke verplichtingen
van, Ned.-Indië verzoekt ontslag
Verschil van inzicht met de regeering
Aan Nederlanders, Indo-Europeanen
en Ambonneezen op Java
Het weer
Laval terechtgesteld
Kardinaal MacRory t
Kanunnik
L.Westerwoudt f
69ste JAARGANG No. 23365
MAANDAG 15 OCTOBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
Grootere faciliteiten
voor onze transporten
Geen P. I.-delegatie naar
Indië.
VERKLARING VAN
Dr. VAN MOOK
Verwarde toestand
Goede indruk van TYBB
Verklaring van Van Mook
Gevechten bij Bandoeng
Heiligverklaringen
verwacht
Eerste Kamer Donderdag
bijeen
LANBINGEN TE PADANG
EN MEDAN
Stad en omgeving
Afhalen bonkaarten
NIEUWE HAARIEMSCHE COURANT
's-GRAVENHAGE, 14 Oct. De besprekingen te Singapore, tus
schen Mountbatten, Christison en Van Mook hebben, naar uit diplo
matieke kringen wordt vernomen, een veel minder gunstig resultaat
gehad, dan het eerste Reuter-telegram dienaangaande suggereerde.
Reuter sprak v% een volkomen overeenstemming. In feite echter blükt
het, dat de Britten eenerzjjds wel verder willen gaan da« tot dusver
op het gebied van steunverleening aan het Koninkrijk der Nederlanden,
doch anderzijds daaraan zekere voorwaarden verbinden op het stuk
onzer toekomstige staatsregeling. Wat dit betreft, schijnt men dus van
de andere zijde voort te blijven gaan in de richting, ingeslagen door
het precedent-Christison. Al maakt het noodzakelijke optreden der
geallieerde strijdmacht in Indië dit eenerzijds verklaarbaar, toch wekt
het in Nederland in breede lagen groote ontstemming, dat een, al zü
het bevriende, toch vreemde mogendheid zich op deze wijze door het
uitoefenen van druk mengt in staatsrechtelijke, inwendige aangelegen
heden van een anderen staat.
Ben lichtpunt vormt do grootere
jotpelheld, waarmede men van
Öriteche zijde het vraagstuk van de
Bcheepsruimte heeft behandeld. De
jongste stappen der Nederlandsche
regeering hebben ten deze de be
staande belemmeringen grootendeels
Uit den weg geruimd. Doch onver
minderd: blijft de moeilijkheid be-
staan van de uitrusting der troepen.
Kleeding en materieel zijn zaken,
waarvoor het uitgeputte en uitge-
tnergelde Nederland niet zelf kan
zorgen. Wanneer het „tua res agitur"
pok in deae tot het Britsche brein
zal zijn doorgedrongen, zal eerst dc
Jtfederlandsche regeering in staat zijn
het beleid te voeren, dat voor de
huidige situatie is geboden.
Dat in Nederland de overheid
alle hens aan dek heeft geroepen
blijkt wel pverduideljjk uit de
mededeelingen, die Zondag over
de radio werden omgeroepen, be
helzende de versnelde oproeping
van troepen, die onmiddellijk
naar Indië zullen worden gezon
den op schepen, die de Neder
landsche overheid zoo juist ter
beschikking heeft gekregen.
De voorlichtingsofficier der Kou.
Landmacht deelt mede, dat de vier
bataljons der Kon. Landmacht, die
enkele weken geleden naar Engeland
Zijn vertrokken, zich in de laatste
dagen der afgeloopen week hebben
ingescheept en thans op weg zijn
naar Ned.-Indië.
Gedurende de eerstvolgende dtie
dagen zullen vier nieuwe bataljons
Uit Nederland naar Engeland ver
trekken, het 1ste bat. Jagers, het le
bat. van het 11e, het 2e bat. van
het 6e en het le bat. van het 8e
reg. Infanterie.
's-GRAVENHAGE, 14 October,
De „oorlogsverklaring" van het
hoofdkwartier van het zgn. „Indone
sische volksleger" en de recente be
sprekingen tusschen Mountbatten,
Christison, Van Mook en Helfrich
geven den Indischen redacteur van
het A.N.P. aanleiding tot het volgen
de overzicht van den huldigen toe-
Btand, waarbij gebruik werd gemaakt
van enkele gegevens verkregen uit
regeerlngskringen te 's-Gravenhage
Opvallend is allereerst, dat de
.oorlogsverklaring" niet uitgaat van
de „regeering Soekarno", maar van
het hoofdkwartier. Dit wijst dus nog
maals op de verwarde verhoudingen
onder de extreem-nationalistische
kringen in Indië.
Wat nu betreft de censequen-
ties, verbonden aan deze „oorlogs
verklaring", «leze zijn ongetwijfeld
van ernstigen aard. Niet verheeld
kan worden, dat de toestand thans
uiterst zorgelijk is, ln liet bij
zonder wel voor de duizenden
geïnterneerden en krijgsgevange
nen, die voor het ovérgroote «leel
zich nog in «1e kampen bevinden.
In hoeverre deze ontwikkeling
de Engelsclien uit hun houding
van „laisser faire" zal wekken,
dient nog te worden afgewacht.
De afgeloopen weken hebben nu
niet bepaald het. vertrouwen van
liet Nederlandsche publiek in dezen
versterkt.
Met volkomen begrip voor de
moeilijkheden aAn de andere zijde, is
meening, dat door de
Britten meer gedaan kan worden dan
er is gedaan. Dit is een ernstige grief
van dc Nederlandsche bevolkin», die
zich ten zeerste teleurgesteld gevoelt
door de houding van een geallieerd?
mogendheid, die van de opofferingen
van de Nederlandsche vloot en lucht
macht ten tijde van de Japansche
vloedgolf de grootste baten heeft
getrokken.
Nederland was de eerste mogend
heid, die na den verraderlijken aan
val op Pearl Harbour aan Japan den
oorlog verklaarde. Nederland was
ook de mogendheid die, toen het
ging om Singapore, zonder aarzelen
een belangrijk deel van zijn zwakke
vloot en luchtmacht ln den strijd
zond. Nederlandsche strijdkrachten
waren het, die onder Doorman tegen
een tienvoudige overmacht den slag
in de Javazee aanbonden met de
opdracht „strijden tot den dood".
Vijf en zeventig procent van de Ne
derlandsche marine ging in den slag
van de Javazee ten onder en zelfs
nadien zetten onze duikbooten en
boven-water-strijdkrachten onver
saagd den strijd tegen den Japanner
voort.
De moeilijkheden, die thans zijn
ontstaan, zijn als het ware een
verlengstuk van dezen oorlog.
Door de Japansche drijverijen
Is men in de huidige impasse ge
raakt. De Vereenigde Volkeren
hebben zich tegenover elkaar ver
plicht elkander op iedere wijze je
steunen tot het einde van den
oorlog. Het standpunt der Neder
landsche overheid is, dat het tot
de bondgenootschappelijke ver
plichtingen behoort om, nu Ne
derland in moeilijkheden ver
keert tengevolge van de Japan
sche oorlogspolitiek, ditmaal ons
terzijde te springen.
Na de onmiddellijke oorlogsver
klaring van Nederland, onze
hulpverleening aan Singapore, na
den slag in de Javazee en onze
andere opofferingen- meent men
niets meer en niets minder te
mogen verwachten.
Het feit. dat dezer dagen ook
Britsche officieren ten slachtoffer
zijn gevallen aan de ongeregeldheden
op Java, zal wellicht meer indruk
maken op de Britten, dan overwe
gingen van moreelen aard hebben
vermogen te doen.
Na een uitvoerig en vertrouwelijk
onderhoud op Zaterdag J.l. tusschen
den minister van Overzeesche Ge-
biedsdeelen, prof. dr. J. H. A. Loge-
mann, en de Perhimpoenan Indonesia
ter bespreking van de huidige situatie
in Indonesië heeft, naar A.N.P.-Aneta
verneemt, de minister de P. I. mede
gedeeld dat hij geen termen aanwezig
acht om een delegatie van de P. I. in
de gelegenheid te stellen naar Indo
nesië te gaan.
Naar wij vernemen, is bij besprekingen gebleken, dat er over het in
Ned.-Indië te voeren beleid verschil van inzicht bestaat tusschen de
Regeering en den kortelings uit Japansche krijgsgevangenschap
gerepatrieerden Gouverneur-Generaal met betrekking tot het stand
punt, dat tegenover nationalistische stroomingen in het kader van
dit beleid valt in te nemen. De Gouverneur-Generaal meent ten
aanzien van dit gewichtige punt niet de drager van de politiek der
Regeering te kunnen zijn en heeft eervol ontslag uit zijn ambt verzocht.
BANDOENG, 13 Oct. (ANP-Aneta-Reuter) Het hoofdkwartier
van het Indonesische volksleger heeft heden een proclamatie uit
gevaardigd, waarin de oorlog wordt verklaard aan de Nederlanders,
Indo-Europeanen en Ambonneezen op Java. De proclamatie beveelt
den Indonesiërs, den guerilhmorlog te beginnen, en zegt: „Wanneer
de zon ondergaat zfln wij, het Indonesische volk, in oorlog met de
Nederlanders. Bij deze verklaring bevelen wij allen Indonesiërs hun
eigen vijand te vinden een Nederlander, Indo-Europeaan of
Ambonnees. Oorlogswapens zijn alle soorten vuurwapens, ook vergif,
vergiftigde pijlen, brandstichting en alle soorten wilde dieren
bijvoorbeeld slangen. De guerillaoorlog zal gelijken tred houden met
de economische oorlogvoering. Aan geen enkelen vijand mag voedsel
verkocht worden. De markten moeten streng bewaakt worden en zij,
die voedsel verkoopen aan onze vijanden, zullen streng worden
gestraft".
BATAVIA, 14 Oct. (A.N.P.-Aneta).
Er zal ln strijd met alhier in om
loop zijnde geruchten geen staat van
beleg in Batavia worden afgekondigd.
Generaal Hawthorn heeft Hatta en
Soebardjo bij zich ontboden en met
hen besproken hoe de arbeid van de
Rapwi vergemakkelijkt kon worden
m het binnenland, waar de extre
misten transport en voedselvoorzie
ning van krijgsgevangenen en geïn
terneerden hebben stopgezet.
Gen.-maJ. D. C. Hawthorn heeft
een proclamatie uitgevaardigd, waar-
Batavia bevond zich Zondag
onder geallieerd toezicht, maar was
afgesneden van de rest van het
eiland Java, terwijl tezelfdertijd
Indonesiërs zich van het vliegveld
van Soërabaja hadden meester ge
maakt. aldus volgens te Londen
opgevangen radioberichten. De In
donesiërs waren bewapend met op
Japanners buitgemaakte wapens.
De nationalisten, die aan Neder
land den oorlog hebben verklaard,
Verwachting tot Dinsdagavond:
Meest zwaar bewolkt met plaat
selijk eenigen lichten regen, ln 't
Z. ifles lands zwakke wind, ln de
overige deelen «les lands matige,
aan de kust tijdelijk krachtige
wind uit. N.W. richting, matige
temperatuur.
Zon onder 17.45. Maan 15.48
00.05. Zon op 7.06.
De nieuwe combinatie Velsen heeft
in de Spaarnestad een goeden indruk
achtergelaten. Had Velsen zijn talrijke
aanvallen in de eerste helft wat beter
afgewerkt, ongetwijfeld had men het
dan verder gebracht dan den 1-1-
gelijken stand bij de rust.
Haarlem mocht van geluk spreken
dat een schuiver van Smit. na een
overigens prachtige combinatie, doel
trof maar de Velser keeper had dit
doelpunt moeten voorkomen, terwijl
even daarvoor de Velser rechtsbinnen
Hirs keihard tegen de lat had gescho
ten. Het was tenslotte Ninaber die
den gelijkmaker ter wereld bracht. De
tweede helft begon fataal voor de be
zoekers want onmiddellijk na den af
trap bracht Smit den stand op 21.
Het gevolg hiervan was dat Velsen
als het ware alles op den aanval zette,
waarmee het onbewust in Haarlems
kaart speelde. Zoo werd het 31 door
linksbuiten Groene veld, waarna Jan
Bakkum met een fraaien kopbal de
hoop op een gunstig resultaat weer
terugbracht. (32). Maar Roozen be
nutte kort hierna weer een van de
prachtige passes van Boeree en in de
laatste seconde was het dezelfde spe
ler die doorbrak, doch toen heel tac
tisch Groeneveld de kans gaf (52).
H.B.C. is weliswaar den bekerdood
nog niet gestorven, doch door de 51-
nederlaag tegen R.C.H. hangt zijn
leven aan een zijden draadje. Het be
gon zoo veelbelovend, want in het
prille begin van den wedstrijd scoorde
v. d. Linden met een inderdaad fraai
schot. Doch meteen hadden dé H.B.C.-
ers ook al hun kruid verschoten. Er
hapert nog veel bij dit elftal: Bij R.
C.H. haalde de tot linksbuiten ge
bombardeerde back Brandse het kuhst-
stukje uit, dé hattrick te scoren, terwijl
de belde andere goals van Hanse en
de Wette kwamen. I.E.V. kreeg tegen
Beverwijk een smadelijke 80-neder-
laag te incasseeren. In deze groep doet
D.EM. nog wanhopige pogingen
den achterstand in te halen. Tegen
Onze Gezellen tenminste stonden zij
met rust met 40 voor, doch plots
beet O.G. zoo hevig van zich af. dat
de score 43 werd. Tenslotte werd 't
5—3. D.S.S. heeft zich niet zoo dap
per kunnen weren als verleden week
en moest er met 90 aan. gelooven.
De verdere beker-resultaten waren
Alcmarifi VictrixE.D.O. 37; V.S.Vt.
Watergraafsmeer 11', SwiftN.A.S.
3—3; Lijnden—E.T.O. 5—1; Spaarne-
vogelsH.F.C. 29; Vliegende Vogels
E.H.S. 22; RipperdaZandvoort-
meeuwen 1—2; D.C.O.T.H.B. 1—S.
T.Y.B.B. speelde tegen D.I.O. een
uitmuntenden wedstrijd en won met
60. De T.Y.B.B.-ploeg ontwikkelt de
laatste weken een groote kracht en
behalve het feit, dat zij zich voor
den beker al van een plaats iif de
eerste ronde wist te verzekeren, zal
zij zoo spelend ook in de a.s. compe
titie de aandacht op zich vestigen.
In aansluiting op de beker-wedstrij
den begint de competitie van de afcU
Haarlem a.s. Zondag, 21 October. Het
bestuur heeft nog niet beslist of deze
competitie een normaal karakter zal
dragen, of een nood-competitie wordt.
Het ligt in de bedoeling deze beslis
sing in November of December te ne
men.
zouden zich om de hoofdstad
samentrekken, nadat zij de ver
bindingswegen van Batavia had
den afgesneden.
„De Nederlandsche regeering heeft
plannen uitgewerkt voor den toe-
komstlgen statut van Indonesië, die
gebaseerd zijn de verklaring van
H.M. Koningin Wilhelmina ln 1942'.',
verklaarde luitenant-gouverneur-ge
neraal dr. Van Mook tegenover een
aantal journalisten. Hij zei dat deze
plannen echter niet verder ln dis
cussie konden worden genomen ter
wijl het geheele land in een staat
van opwinding' verkeert.
Als er maar eerst een aekere vei
ligheid en vujheid van gedachte
en uitdrukking bereikt was zou hij
bereid zajn te onderhandelen
met Indonesische leiders van alle
schakeeringen. Inbegrepen dir. soe
karno. De Nederlandsche regeering
was er zich al lang van bewust,
dat de loop van den oorlog en de
uitwerking van de Japansche over-
heersching dë Indonesische en Na
tionalistische beweging jersterkt
hebben en zij was in geenen deele
van plan dezen geest tegen te
gaan.
Volgens berichten van een A.N.P.-
Aneta-correspoiulent uit Bandoeng,
werden ongeveer 50 Japanners en
Indonesiërs in het afgeloopen
weekend gedood bij gevechten ln
de nabijheid van Bandoeng. In een
geregelden veldslag bij Leles, een
stadje tusschen Bandoeng en Ga-
roet, werden 200 Indonesiërs op de
vlucht gejaagd met achterlating
van 20 dooden, nadat zij een aan
val hadden gedaan op eén colonne
van 100 Japanners, die op weg wa
ren uit Bandoeng. In Bandoeng
zelf is het veel rustiger.
Uit regeerlngskringen te Den
Haag wordt vernomen, dat de
Jongste berichten, die binnenge
komen zijn van den Luitenant-
Gouverneur-Generaal van Ned.-
Indië, dr. H. J. van Mook, over de
situatie in Indië gunstiger luiden,
in het bijzonder wat betreft de
veiligheid van de zich in Bandoeng
en Buitenzorg bevindende krijgs
gevangenen en geïnterneerden.
Het valt voorts op, dat ln de
officieele berichtgeving geen mel
ding wordt gemaakt van de zoo
genaamde oorlogsverklaring van
het hoofdkwartier van het zgn.
Indonesische volksleger.
VATICAANSTAD. 15 Oct. (A.F.P.).
Z. H. de Paus zal in de aanstaande
lente zeven heiligverklaringen en
talrijke gelukzaligverklaringen af
kondigen Tot degenen, die heilig
verklaard zullen worden, behooren
de Z. Michel Garlcoits, de Z. Louis
Grignion de Montfort. stichter van
het Gezelschap van Maria, de Z.
Jeanne Bichier, de Z. Bernardinus
Realino, Italiaansch Jezuïet, de Z.
Joannes de Brito, Portugeesch Je
zuïet, Francisca Cabrini uit Italië,
stichtster van de Missiezusters van
het Heilig Hart, en Nicolaas van
Flue, die als een Zwitsersche natio
nale held en beschermer van Zwit
serland wordt beschouwd.
De Eerste Kamer Is bijeengeroepen
voor een openbare vergadering Don
derdag 18 October, des namiddags te
2 uur.
Naar U. P. bericht is Laval
vanmiddag te 12.33 uur toch
terechtgesteld.
Tevoren had hjj, volgens het
A.F.P., een mislukte poging tot
zelfmoord gedaan.
LONDEN, 15 Oct. (Reuter). Zater
dagmorgen Is op 84-Jarigen leeftijd
plotseling overleden Joseph Kardi
naal MacRory, Primaat van Ierland
en Aartsbisschop van Armagh. Hij
werd ln 1929 door Paus Pius XI tot
kardinaal gecreëerd. Dit jaar nog
vierde Kardinaal MacRory zijn dia
manten priesterjubileum. HU was
19 Maart 1861 te Ballygawley in Ier
land geboren.
'S-GRAVENHAGE, 15 Oct. Uit
regeerlngskringen wor«lt verno
men, dat Zaterdag J.l. Geallieerde
strijdkrachten zijn geland te Pu-
dang (Sumatra's Westkust) en bU
Medan (Sumatra's Oostkust)
Ook de Bezetting van Buiten
zorg en Bandoeng (op Java) kan
ieder oogenbllk worden verwacht.
In de Marlastlchting te Haarlem
ls ln den nacht van Zaterdag op
Zondag overleden de hoogeerw,
heer L. A. A. M. Westerwoudt,
kanunnik van liet Haarlemsche
Kathedrale Kapittel, oud-plebaau
en oud-deken van Haarlem, pas
toor van de parochie „St. Victor"
te Noord wijkerliout.
Kanunnik Westerwoudt werd 18
September 1878 te Amsterdam ge
boren. Na z|jn priesterwijding was
zijn eerste standplaats de parochie
ran den H. Jozef te Rotterdam.
Korten tijd daarna benoemde de
Bisschop hem tot leeraar aan het
seminarie „Hageveld". In 1906 werd
hij professor ln Warmond en ln 1915
secretaris van het bisdom.
Hij vestigde de aandacht van Z.H.
Exc. Mgr. A. J. Callier op het land
goed „Het Groot Clooster", onder
Heemstede, omdat dit uitermate ge
schikt was voor de vestiging van
het nieuwe kleln-seminarie, dat daar
later ook inderdaad ls verrezen.
9 Januari 1922 verhief de Bis
schop zijn secfretairis tot plebaan
der Kathedrale Kerk en kanunnik
van het Kathedrale Kapittel. Met
grooten ijver en toewijding zorgde hij
voor de uiterlijke voltooiing en de
innerlijke verfraaiing van het mo
numentale kerkgebouw. In Juli 1SG0
konden de twee torens met hoofd
portiek worden ingewijd. Het fraaie
voorplein sloot de omgeving waar
dig af.
Later werd hij. als opvolger van
Mgr. G. H. F. Stoffels, deken der
stad Haarlem.
De onvermoeide werker vergde
echter te veel van zijn krachten. De
doktoren moesten hem dwingen rust
te nemen. 14 Januari 1936 benoem
de Z. H. Exc. M>r. J. D. J. Aenge-
nept hem tot pastoor van de rustige
St. Victor-parochie te Noordwijker-
hout.
Toen zijn gezondheidstoestand
hem weer tot actiever leven ln staat
stelde, begon pastoor Westerwoudt,
de altljd-werkzame organisator, met
het verfraaien van kerk en omge
ving aldaar.
De thans overledene was officier
in de orde van Oranje-Nassau.
De Metten worden gezongen ln de
kerk van St. Victor te Noordwijker-
hout Donderdagavond om 6 uur De
Lauden Vrijdagmorgen 9.30 uur, om
10 uur de Pontificale Requiemmis,
waarna de begrafenis.
Voor het inleveren van formulie
ren en het afhalen van bonkaarten
ls het morgen, Dinsdag, de beurt
aan: I, J en L.