Geruchten over Stalin l GEEN AMERIKANEN NAAR INDIË Zoowel de politieke als militaire toestand blijft gespannen Eenmaal per jaar nieuwe schoenen Vijftien textielpunten HET KLEINTJE KOFFIE doet weer zijn intrede HET RIJWIEL DER TOEKOMST NOG STEEDS INCIDENTEN De Maarschalk zou ziek of stervende zijn Van Weerden Poelman verongelukt Letterkundigen uitgesloten VERSNAPERINGEN Eind November komt de eerste bon Het weer 69ste JAARGANG No. 23372 DINSDAG 23 OCTOBER 1945 Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544 Abonnementsprijs 30 cent per week Officieren doodgeschoten Nationalisten in arrest Regeling van loonen Textielindustrie^ maakt kwaliteitsgoederen Zware slag voor katholieken in Nagasaki Britsche troeven met tanks, ge holpen door Duitsche politie, hielden dezer dagen een razzia op de Berlijnsche zwarte markt en arresteerden meer dan 2000 personen. Op den voorgrond een Britsche tank terwijl op den achtergrond Duitsche agenten de gearresteerden in bedwang houden (Foto A .B.C.P.) Voor aankoop van kleinvakartikelen Een verkwikking voor de tong De room ontbreekt nog Rijwielen zonder Stad en omgeving Controle Bévolkingsregister Letters W en M Kath. Arbeiders beweging „De bloemetjes buiten" Cabaret in Moviac i NIEUWE KAARLEMSCHE COURANT De politieke zoowel als de militaire toestand op Java was Maandag over het geheele eiland gespannen, aldus de Associated-Press correspon dent uit Batavia, toen twee liooge Amerikaansche ambtenaren ln Batavia aankwamen om de crisis te onderzoeken. Brigade-generaal Robin Pape, verbindingsofficier van de Ver. Staten op het hoofdkwartier van Mountbatten, verklaarde: „WH hebben geen politieke belangen op deze eilanden en geelt Amerikaansche strijdkrachten zullen hierheen ge stuurd worden." Op het vliegveld van Batavia zijn twee R.A.F.-escadrilles aangekomen, on> te assisteeren bij de ontwapening van de Japanners en de handhaving van orde en wet. In het centrum van de stad is een nieuw incident ge beurd, waarbij 1 Indonesiër werd doodgeschoten, nadat een groep straat schenders een Geallieerde patrouille met steenen had bekogeld. Toen twee andere patrouilles ter plaatse versche nen ontstond een gevecht, waarbij 2 Brltsch-Indische soldaten werden ge wond en 12 Indonesiërs gedood. In Semarang was de toestand rustig, maar volgens berichten veroorzaakten bandieten en extremisten den Brit- schen soldaten veel moeilijkheden in de buitenwijken. 0 Op een conferentie te Semarang tusschen nationalistische leiders en de Geallieerden is overeengekomen, dat de Indonesiërs vandaag zullen worden ontwapend. De nationalisten beloof den, dat de Nederlandsche en Indo- Europeaansche leden van de Rapwi, die sedert verleden week Maandag te Ambarawa gevangen zitten, in vrij heid zullen worden gesteld. In de ge vangenis aldaar zijn verder nog ruim 1000 andere Nederlanders en Indo- Europeanen. Zij zullen, 200 per dag. naar kampen worden overgebracht. Eindelijk zal dus de situatie voor de ongeveer 10.000 in de kampen te Ambarawa opgesloten vrouwen en kinderen beter worden. Zij werd steeds slechter, daar de watertoevoer naar het kamp was afgesneden en de auto's met voorraden van de Rapwi door de Indonesiërs werden opgevangen en buitgemaakt. De Indonesiërs hebben verder ver klaard, dat zij de 200 gevangen Ja panners van Ambarawa naar Sema rang zullen zenden doch dat zij de wapens nog niet konden neerleggen, zoolang de Geallieerden niet waren gearriveerd, om rust en orde te her stellen. Thans staat vast. dat elf Neder landsche officieren, die op hun weg naar Bandoeng door de Indonesiërs te Patjet werden gevangen genomen eij opgesloten in de gevangenis van Tiandjoer, zijn vermoord. Hun namen zijn bekend en zullen binnenkort worden doorgegeven Tevens Is vast komen te staan, dat de negen Neder landers, die als gijzelaar naar Bui tenzorg waren gevoerd, eveneens zijn vermoord Zes vooraanstaande nationalisten uit Buitenzorg zijn gearresteerd en onder strenge bewaking naar Bata via gebracht. Deze arrestaties zou den ln verband staan met de ge beurtenissen te Depok en Pledartg. Nog deze week zal het eerste num mer van „Het Dagblad" verschijnen, dat tevens het eerste Nederlandsche dagblad is, dat na de bezetting in Ned.-Indië verschijnt. LONDEN, 23 Oct. (A.F.P.). Vol gens den correspondent van de „Evening News" doen in diploma tieke kringen te Washington de meest fantastische geruchten de ronde over Maarschalk Stalin. Iu sommige kringen wordt gezegd, dat lil) overleden Is, ln andere krin gen, dat hij stervende is, dat hij ernstig ziek is of dat li ij enkele van zijn speciale volmachten aan Molotof wenscht over te dragen. De correspondent wijst er echter op, dat geen enkel 'van deze ge ruchten bevestigd kon worden. De Sowjetambassade en het Ameri kaansche Ministerie van Buiten- landsche Zaken weigeren ieder commentaar, maar de atmosfeer is ln Washington zeer geladen. In diplomatieke kringen te Wash ington wordt verklaard, dat de ge ruchten over een eventueele ziekte van Stalin de mislukking van de Conferentie van ministers van Bui- tenlandsche Zaken te Londen zouden kunnen verklaren en hetzelfde zou kunnen gelden voor het haastige be zoek, dat de Sowjet-ambassadeur Gromyko in de afgeloopen week aan Washington heeft gebracht. In deze kringen wjjst men er op, dat ver schillende gebeurtenissen er aanlei ding toe geven de geruchten over een eventueel ziek zijn van Staün te bevestigen. De Maarschalk wordt den laatsten tijd zelden genoemd in telegrammen, welke uit Moskou af komstig zijn. De Conferentie van Potsdam onderging een vertraging van enkele dagen als gevolg van de ziekte van Stalin en na de confe rentie werd verklaard, dat Stalin „zeer vermoeid" was. Voorts heeft de Sowjet-Unie nog niet de uitnoodi- ging van de Vereenigde Staten om zich te doen vertegenwoordigen in de Raadgevende Commissie voor net Verre Oosten, aanvaard én de bij eenkomst van deze Commissie is voor een week uitgesteld Verder vertraagt ambassadeur Gromyko in Londen alle beslissingen van het Uitvoerend Comité van de Vereenig de Volken en wacht op Instructies, welke blijkbaar niet komen. Ten slotte heeft Maarschalk Zjoekof zijn bezoek aan de Vereenigde Staten uitgesteld, waarvoor als motief zijn slechte gezondheidstoestand werd opgegeven, In Washington aldus besluit de correspondent neemt nien aan, dat Maarschalk Zjoekof de beste kansen heeft om Stalin even tueel op te volgen. Zonder toestemming van het col lege van Rljksbemiddelaars mogen geen wijzigingen ln rechtens geldende loonen en andere arbeidsvoorwaar den worden gebracht. Het loon van een werknemer mag echter wel zon der toestemming worden verhoogd tot. doch niet uitgaan boven, 115 pet. van het op 31 October 1942 of 125 pet. van het op 10 Mei 1940 rechtens geldende loon. Ir. F. Q. den Hollander, tot voor kort directeur-generaal voor Handel en Nijverheid, is benoemd tot direc teur-generaal voor het Verkeer Op uitnoodiging van bet minis terie van Handel en Nijverheid maakten wij een tocht door de industrie-centra van Noord-Bra bant, welke zich weer laaigziaam herstellen van de bijkans doode- lijke slagen, van passeerend oor logsgeweld. De textielindustrie is bevoorraad met de beste wolsborten, zocdat de geweven stollen zelfs van een be tere kwaliteit zijn dan die van voor den oorlog. Uiteraard is de produc tie-capaciteit nog beperkt. Al te groote verwachtingen omtrent een spoedige bevrediging van textielbe- hoeften mag men dan. ook nog niet koesteren. Ook de schoenenproductie wettigt een gematigd optimisme. Zij vervaar digt reeds 340.000 paar schoenen per maand. En met Januari aal dat aan tal zijn opgevoerd tot 600 000 paarf Noest wordt gearbeid om te berei ken, dat iedere Nederlander ééns per jaar een paar nieuwe schoenen kan aanschaffen. Het tekort aan bovenleer, zoolleer en voeringleer ls overigens niet de eenlge moeilijkheid bl| de produc tie van schoenen. Zoo verbruikten de schoenfabrieken voor den oorlog 100.000 kg'. staal, alleen voor schoen spijkertjes. De Pnilipsfabrleken ln Eindhoven werken met meer dan 14.000 arbei ders koortsachtig aan de productie van gloeilampen, radiotoestellen e.tl. De Bredasche comserventfatorieken werken alsof er geen oorlog ls ge weest, behalve dan, dat men er re kening mee houdt, dat Nederland iets meer honger heeft, dan voor den oorlog. De bekende oud-Indië-vlieger Van Weerden Poelman, die in 1924 de eerste vlucht naar Ned.-Indlë maak te, is op den Bergemschen weg ta Laren (Gld.) by het oversteken van den weg door een auto gegrepen en gedood. De eereraad voor de letterkunde heeft op grond van den verderfelijken Invloed, die van hen ls uitgegaan, de letterkundigen Jan H. Eekhout. Chris de Graaff, mr.- J. Huyts, D. Kalma, J. C. Nacbenius, Jan van Rheenen, dr. Joh. Theunisz, A. J. H. Wenslnk (ps. George de Sevooy) uitgesloten van publicatie, het mededingen naar prijsvragen, het aan de markt bren gen van herdrukken en ieder ander openbaar optreden op het gebied der kunst, tot 1 April 1953. In Nagasaki, het centrum van het Katholieke leven in Japan, zijn ten gevolge van den aanval met de atoombom van de 10.000 katholieken er 9000 om het leven gekomen. De beroemde kathedraal, toegewijd aan de 17de-eeuwsche Christenmartelaren van Japan, is totaal verwoest. Naar wij vernemen zullen met ingang van Maandag 29 October 15 punten van de textielkaart voor den aankoop van kleinvak artikelen geldig zijn. In tegen stelling met de tot nu toe gevolg de methode, waarbij iedere bevol kingsgroep eigen punten had, zul len thans de kaarten der gezins leden gecombineerd kunnen wor den gebruikt. Behalve kleinvak artikelen zullen ook nog enkele andere artikelen op deze punten worden beschikbaar gesteld, ter wijl weer andere artikelen, zooals vilten dameshoeden en veters, zonder punten verkrijgbaar zul len zijn. 23 November zal, naar het in de bedoeling iigt, worden begonnen met de distributie van versnaperingen. Mannen, geboren ln 1927 of eerder, kunnen een keuze maken tusschen een tabakskaart, een versnape- riugskaart of een gecombineer de tabaks- en versnaperingenkaart; vrouwen geboren in 1927 of eerder kunnen kiezen tusschen een gecom bineerde tabaks- en versnaperingen- kaart en een volledige versnaperin genkaart; kinderen geboren na 1927 komen alléén in aanmerking voor een versnaperingenkaart. Het ligt in het voornemen het tabaks- en versnaperingsrantsoen als volgt samen te stellen: mannen: 40 sigaretten (eventueel sigaren, tabak) of 20 sigaretten en 50 gram snoep; vrouwen: 20 sigaretten en 50 gr. snoep of 100 gr. snoep; kinderen: 100 gr. snoep; alles per week. Een keuze-bon voor 100 gr. choco lade of suikerwerk wordt reeds 11 November bekend gemaakt. 24.337 Nederlandsche kinderen zijn in totaal naar het buitenland uitgezonden. Verwachting tot Woensdag avond: Aanvankelijk nog krachti ge aan de kust stormachtige' Zuid-Westelijke wind, later tijde lijk afnemend. Wisselende bewol king, plaatselijk regenbuien, Iets koeler. Wind- en stormwaarschuwings- dlenst aan alle districten: heden morgen 11 uur, waarschuwing voor harden Wind. Zon onder 17.3(1, maan 19.06— 10.03, zon op 7.20. Het kleintje koffie heeft zon der veel gerucht zijn lier- intrede gedaan in ons open bare leven en deze terugkeer is misschien niet de minst gedenk waardige van alle historische ge beurtenissen, waarvan wij den laat sten tijd getuige zijn. Dat klinkt een tikje overdreven, maar is het toch niet, wanneer men denkt aan de belangrijke sociale functie, die het kleintje koffie in onze gecompliceerde samenleving vervult. Want voor den Nederlander is het kleintje koffie wat de Pernod en de Amer-Picon beteekent voor den Parijzenaar, n.l. een verkwikking, een excuus en een ceremonieel. Een ver kwikking voor de tong en het ver hemelte op die uren van den dag, waarop een mensch wel eens een al te flauwensmaak in zijn mond heeft, een excuus om zich in een café of op een terras te bevinden zonder dat daarvoor nu bepaald overtuigende redenen bestaan en een ceremonieel ter verhooging van de plechtigheid van ontmoetingen en afspraken. Hoe veel vriendschappen zijn er al niet ontstaan boven een kleintje koffie, hoeveel groote zaken zijn ér al niet beklonken bij een klein kopje dam pende koffie en van de geboorte van hoeveel ministeries is het kleintje koffie reeds niet de stille getuige, om niet te zeggen de aanleiding geweest' Sinds gisterenmorgen prijkt het kleintje koffie weer op alle café tafeltjes, onverschillig of daar nu een verloofd paartje aan zit of een stel gewiekste zakenlui, een paar acteurs, die uitblazen van een repetitie of een koppel doorgewin terde politici. O, er ontbreekt nog wel iets aan het decorum. Het lepeltje, dat vroe ger zoo feestelijk rinkelen kon, is in vele gevallen nóg vervangen door een houte; de vettig dikke room moet voorloopig zijn plaats nog afstaan aan een kleine dosis van wat Brich Wichman het witte gevaar placht te noemen, maar dat is toch al heel wat beter dan de klodder schuim, die de laatste jaren als cache-misère dreef op het bittere en drabbige vocht, dat wij toen koffie noemden. Overigens is de koffie, die ons geserveerd wordt, nog niet van vooroorlogsche kwali teit, al verbeelden wij ons dat mis- Het model van ons rijwiel en de prin cipes, waaroj) het berust, zijn prac- tisch niet gewijzigd sinds het begin van de 20ste eeuw. Britsche producenten verklaren nu, dat zij binnen kor ten tijd een rijwiel op de markt zulJen bren gen, dat, vergeleken met de vooroorlogsche mo dellen, belangrijke ver beteringen gaat ver- toonen. Zoo is b.v. de wel haast klassieke ketting- aandrijving verdwenen en hiervoor ln de plaats komt een drijfas. Dit heeft vier voordeelen 't staat netter, 't trapt lichter, 't geeft minder stof en vuil en 't maakt een einde aan de ge varen en de ongemak ken, die een afgeloopen ketting met zich mede brengt. De „stroomlljn"- mode, die ons voor den oorlog al ge stroomlijnde pijpen en vulpenhouders heeft gegeven, gaat zich nu ook van het rijwiel meester maken. De stangen en de draden voor de handrem, de dynamo en de kop van de lamp, het ach terlicht, de bel ln één woord alles wat er maar voor in aan merking komt ls nu gebouwd in het frame of de spatbor den. Het practisch nut hiervan is na tuurlijk nihil; de luchtweerstand van het rijwiel zelf is im- mers volkomen te verwaarloozen bij dien van den berijder. Maar het ls wel van groo- ten Invloed op het uiterlijk van onze toe komstige fiets. Daarenboven is er er gens in het frame een slot geconstrueerd met een dermate snelle „vol automatische" werking, dat men zijn rijwiel maar behoeft neer te zetten of het valt op slot en alleen de eige naar kan 't weer ont sluiten! Ook wordt er druk geëxperimenteerd met een nieuw, uiter mate licht plastisch materiaal, dat het staal, waarvan ons rijwiel tot nu werd gemaakt, moet vervangen. Dit is het zelfde materiaal, waar aan de beroemde Mos- quito-vliegtulgen hun gevreesde gevechtswaar- de ontleenden. Moet een dergelijke fiets schoon gemaakt worden, dan behoeft men er slechts de tuinslang op te rich ten: roesten is uitge sloten. De ervaringen gedurende den oorlog opgedaan ln de vlieg tuigindustrie schijnen tot verwezenlijking te leiden van den alouden droom van lederen wiel rijder: den band. die niet lek kan worden. De proefnemingen verkee- ren in een vergevorderd stadium Ook voor nien- schen, die van hun gemak houden, heb ben de ervaringen uit de oorlogsindustrie iets in petto. De nieu we rijwielen zullen uitgerust zijn met een miniatuur ééu-cylin- der motortje, dat het rijwiel van de moe- getrapte fietsers een maximum-snelheid geeft van ongeveer 40 k.m. per uur. Het bcnzine-verbrulk is 1 liter op ongeveer 50 k.iu. sehien wel, omdat wij den zuivere-i smaak ontwend zijn. Nederland heeft deze soort koffie, die uit de Brazi- liaansche provincie Victoria komt, vroeger nooit gedronken en zelfs niet willen drinken. De inkoopers van da regeering hebben zich echter blijk baar bij hun eerste koffle-aankooperi een minder goede koffiesoort laten aanpraten. Maar de „Waterland" is pas weer aangekomen met een lading Santos- koffie van beter gehalte en de koffie- kenners zullen ln het vervolg een woordje mogen meespreken bij de koffle-aankoopen. En wat het voor naamste ls: de hier te lande aan wezige voorraden zijn thans zoo danig, dat de distributie van dit kostelijke natuurproduct regelmatig voortgezet zal kunnen worden. Morgen, Woensdag, dienen zich voor de controle van het bevolkings register en van de distributiestam kaart aan de H.B.S.-B, Zijlvest 27, te melden: Brak ti'm de Bruin. Morgen, Woensdag, zijn aan de beurt voor het afhaien van de bon kaarten en het Inleveren van textiel- formulieren de letters W eh M. Zaterdagmiddag vergaderden te Haarlem de besturen der afdeelin- gen en vakafdeelingen van de Kath. Arbeidersbeweging van Haarlem en Omstreken. Na een welkomstwoord van den heer A. J. M. Angenent, gaf de bondsvoorzitter de heer J. W. v. d. Akker een overzicht van het werk, dat in de laatste jaren verricht was, en belichtte de ln de toekomst te volgen werkmethode. Tenslotte legde de zeereerw. heer dr. A. A. Olierook den nadruk op de geestelijke waarde der Kath. Arbeidersbeweging. Wim Sonneveld heeft dit weekend het Haarlemsche publiek ln dea Stadsschouwburg gezellig vermaakt met zijn cabaret-revue „De bloeme tjes bulten". Wat politiek, wat pae- dagogie-, 'n Fransche chanson, een beetje Amsterdamsche sfeer, veel hu mor en charme. Dat alles zeer be schaafd en veelal origineel. Wat#kaa men meer ln dit genre wenschen? Naast Wim Sonneveld vermaakten dns o.a. Connie Stuart. Sophie Stein, Albert Mol en anderen. De begelei ding aan de vleugels was weer in de artistieke handen van Wim de Vries én Wim de Soet. v. W. Tot Vrijdag wordt ln het Moviac- theater op de Groote Markt een pro gramma geboden van vlotte klein kunst, waaraan als voornaamste pre- dicaat kan worden toegekend, dat het beschaafd ls. Er zijn aardig» conférences, er wordt gemusiceerd, vocaal en instrumentaal, er wordt gegoocheld, er worden vreemde toe ren uitgehaald op een fiets en ten slotte ls er het optreden van eea rekenkunstenaar, die in de milliar- den beter thuis is dan een 6-jarige peuter ln de" getallen van 1 tot 10 Woensdagavond om 8 uur spreekt prof. mr. C. W. de Vries in de Gem. Concertzaal over Rusland en de bui- tenlandsche politiek van Stalin. Er zal gelegenheid zyn tot het stellen van vragen. De opbrengst van den avond zal ten goede komen van da Stichting 1940—1945. De eerste trein op het traject HaarlemBeverwijk vertrekt voortaan te 6.30 uur uit Haarlem en vanuit Beverwijk te 7.22 uur. Woensdagavond om 8 uur zal Plet Pijnenborg in de kleine zaal van het Concertgebouw een planorecital geven.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1945 | | pagina 1