Bemoedigend beeld over
situatie op Java
B
WEST-BORNEO
Rusland zwicht
IN HET AANGEZICHT
VAN DEN DOOD
IN GROOTE STEDEN
door Australische troepen bezet
Landing bij Soerabaja eerst morgen
Schade valt mee
PRINS BERNHARD
Aardappelrantsoen
wordt verhoogd
gemeente-politie
69ste JAARGANG No. 23373
o
WOENSDAG 24 OCTOBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
Soekarno
teruggekeerd
Japansche generaal
in arrest
Verklaring van minister
Van Kleffens
Geen belemmering der
Hong. verkiezingen
Quisling terechtgesteld
Stalin's gezondheid
Het is verkeerd van het conflict
een prestige-kwestie te maken
heeft longontsteking
In de Rotterdamsche haven
heerscht een groote bedrijvig
heid. Eenige „Liberty"-schepen,
geladen met graan, worden door
groote graanelevators, die voor
Duitsche vernielzucht gespgjird
zijn gebleven, gelost.
(Foto Anefo-Hof-P.)
Om wintervoorraad te
vormen
Haarlems oorlogsjournaal
LAATSTE UREN
DER TIEN
V.
Het weer
STAD EN OMGEVING
De nieuwe raad
Huize Meer en Bosch
Gemeenteraad Bloemendaal
Controle
Bevolkingsregister
Letters N en R
Aflevering van
scheermesjes
Correspondentie met
Duitschland
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Van officleele zijde is te Melbourne, volgens A.N.P.-Aneta, bekend ge
mankt, dat een Australische strijdmacht onder luit.-kolonel T. W. R.
Cotton 16 October West-Borneo beeft bezet en daar ln een dagorder
Ned.-Indische wetgeving heeft heringevoerd. De Australiërs opereerden
samen met vertegenwoordigers van de Nlca en een contingent gekleurde
Nederlandsche troepen onder Nederlandsclie officieren. De bevrjjdings-
troepen heschen te Pnntianak de Nederlandsclie vlag. Tijdens de be
zetting heerschte daar een erge Japansche terreur; 2000 burgers wer
den vermoord.
In Bandoeng en Semarang is het
rustig. Geallieerde troepen zullen
eerst morgen' te Soerabaja landen.
In Cheribon aan de Noordkust van
West-Java wordt gevochten tusschen
Indonesiërs en Japanners, met ver"
liezen aan beide zijden. Duizenden
ontwapende Japanners van de marine
zullen van Ambarawa naar Batavia
worden overgebracht, om in de
haven te werken.
Reuter meldt, dat Soekarno na
een afwezigheid van 18 dagen te
Batavia is teruggekeerd. Hij deelde
mede. een tocht door West-Java te
heliben gemaakt en geloofde er ln
geslaagd te zijn, de extremistische
elementen in dit gebied te kalmee-
ren De invloedrijke godsdienstige
leiders zijn gewaarschuwd tegen het
uitroepen van „een heiligen oorlog".
Soekarno zeide voorts, dat Truman
op zijn verzoek om interventie in
Indonesië niet had geantwoord.
Thans zijn nadere berichten bin
nengekomen over de gevangenen van
de Pledang-gevangenis te Buiten
zorg. Zij hebben tien verschrikke
lijke dagen achter den rug. Toen de
mannelijke bewoners van Depok de
gevangenis binnenkwamen waren ze
met bloed bedekt, veroorzaakt door
vele snijwonden. Die wonden waren
door het publiek toegebracht, toer.
de gevangenen van het station van
Buitenzorg naar de gevangenis moes
ten loopen. De Indische politie had
geenerlei bescherming verleend.
Een dag voordat de geallieerden
Buitenzorg betraden, maakte de In
dische politie een lijst op met namen
van acht personen, van wie zij
vreesden, dat zij last zouden kunnen
opleveren. De acht werden gijzelaar
gemaakt, doch twee wisten te ont
snappen.
De Japansche generaal Nakamoe-
ra. die het bevel voert over de Ja
pansche strijdkrachten op Midden -
Java, is, volgens U.P., in hechtenis
genomen door de te Semarang aan
gekomen geallieerden. Waarschijnlijk
zal hij als oorlogsmisdadiger aange
merkt worden. Nakamoera heeft het
grootste deel van de Japansche be
wapening uitgeleverd aan de Indo
nesiërs.
Minister Van Kleffens heeft
tegenover een correspondent van
de „Times" verklaard: „Wij zijn
het aan onze reputatie als ver
standige natie verplicht, duidelijk
te maken dat geen aandringen van
buitenaf noodig was, om ons de
wijsheid te doen inzien onze
Volgens Radio Boedapest heeft
men de plannen voor een enkele
kirsaUst bij de Hongaarsclie ver
kiezingen laten varen, aldus U.P.
Indien dit bericht op .juistheid be
rust beteekent dit dat een be
langrijk wrijvingspunt tusschen
de Sovjet-linie aan de eene zijde
en Engeland en de Vereenigde Sta
ten aan de andere zlijde thans ls
opgeheven.
Reuter meldt nog, dat blijkens
een bericht van Radio Boedapest
de Roode troepen alle spoorwegen
in Hongarije thans aan den staat
teruggegeven hebben. Worosjllof
heeft de officieeie acte van over
dracht geteekend.
Quisling is hedenmorgen om
2.45 uur te Oslo op het fort
Akershus terechtgesteld, aldus
U. P.
Londen, 23 Oct. (Reuter). Van
zii<ie der Sovjet-ambassade is ver
klaard ,.dat de gezondheidstoestand
van Maarschalk Stalin uitstekend is.
De Maarschalk neemt slechts rust
Deze verklaring werd afgelegd naar
aanleiding van de veie geruchten dat
Btalin dood, stervende of zeer ziek
sou zijn.
I>e lieer W. A. de Telio, het Heeiri-
steedsche gemeenteraadslid, dat in
1943 door de Duitschers werd ge
fusilleerd, was o.a. voorzitter van
de Heemsteedsche Schaakclub. Die
club heeft thans een zilveren De
Tello-beker uitgeloofd als prijs voor
een schaakcompetitie tusschen acht
clubs in Heemstede, Haarlem cn
Bloemendaal.
plannen kenbaar te maken aan
alle goedwillende Indonesiërs, die
toch meer dan drie jaar van de
rest van de wereld afgesloten zijn
geweest De Nederlandsche autori
teiten ter plaatse hebben hun in
structies ontvangen om van den
beginne in dezen geest te hande
len. Tusschen hen en de Neder
landsche. regeering bestaat niet,
noch heeft ooit bestaan eenig ver
schil in gezichtspunt, welke con
clusies er ook ln het tegendeel
getrokken mogen zijn."
(Van onzen parlementairen
redacteur)
Het is bekend genoeg in Neder
land, Uat de Indonesische natio
nalistische revolte, die culmineert
in de uitdrukking van de „onaf
hankelijke" republiek Indonesia
onder leiding van Soekarno en Hat-
ta, liet product is van Japansche
politieke machinaties. Dit bleek
weer eens uit de mededeeling, die
ons gistermiddag tijdens een pers
conferentie van den Regeerings-
voorlichtlngtdienst werd gedaan
door een Britscli geallieerd hoofd
officier, dienst doeiul in liet En-
gelsche bezettingsleger op Java.
Uit zijn verklaringen bleek, dat de
Japanners het Indische nationalisme
zuiver hebben aangemoedigd van
het moment, waarop zij begrepen,
dat zij den oorlog zouden kunnen
verliezen en opdat de Indonesiërs
hen niet in den rug zouden aanval
len. Volgens onzen zegsman houden
Soekarno en zijn volgelingen inder
daad niet van de Japanners, doch
hebben zij van hen gebruik gemaakt
om hun doel te bereiken.
Intusschen hebben de Jappen zelf
ook ruimschoots den storm geoogst,
waarvan zij den wind gezaaid heb
ben, want in April hebben de Soeka-
rillos, dat zijn de jeugdige vrijscha-
ren van nationalisten, onder aanvoe
ring van een negentienjarigen jonge
ling, naar wien de Japanners sinds
dien tevergeefs gezocht hebben, en
dien de Britten thans ook nog vruch
teloos zoeken en wiens naam zelfs
niet bekend is, Kediri bezet en het
heeft den Jappen zes dooden gekost,
eer zij het heroverd hadden.
Onze zegsman gaf nadrukkelijk
als zijn meening te kennen, dat
men den toestand vooral niet te
tragisch moet opvatten en duide-
H1k liet hij doorschemeren, dat het
naar zijn meening verkeerd zou
zijn te veel prestige-kwestie van
het conflict te maken. Men moet
het gehe'ele geval van den mensche-
lijken kant bezien, zei hij. Voor al
lés dient men voor oogen te hou
den, dat men hier te doen heeft
met menschen, die door oorzaken
als Jarenlange terroriseering, onder
voeding en opzweeping uit het
evenwicht geraakt zijn en dan zit
er volgens zijnstellige overtuiging
een geweldige hoeveelheid angst
achter het optreden van Soekarno
en zijn volgelingen.
Zij zijn werkelijk bang, dat zij door
de Nederlanders, wanneer die een
maal terugkeeren, doodgeschoten zul
len worden, of toch minstens, dat de
Nederlanders hun hun baantje zullen
ontnemen.
Van de algemeene situatie op Java
gaf onze zegsman een bemoedigend
beeld. Hij heeft in vrijwel alle mili
taire interneeringskampen vertoefd
en hij heeft ook alle burgerlijke in
terneeringskampen bezocht De' toe
stand in de burgerkampen was in het
bijzonder slecht. De situatie is daar
nu sinds de bevrijding aanzienlijk
verbeterd, zoodat de werkelijke nood
gelenigd geacht kan worden". De vei
ligheid op Java achtte de officier
thans verzekerd.
Een geweldig respect hebben de
Britten gekregen voor de vrouwen
in de interneeringskampen. Zij
hebben hun kinderen de kin
deren boven de 10 jaar werden al
leen ln de mannenkampen opge
sloten met bovenmenschelijke
kracht en zeer veel verstand niet
alleen in het leven gehouden, maar
hen zelfs opgevoed tot een genera
tie. die buitengewoon gehard en
krachtig is en waarbij van onder
voeding in het algemeen geen
sprake is.
In tegenstelling tot andersluiden
de berichten meende onze zegsman,
dat de verwoestingen op Java lang
niet zoo erg zijn als men meent.
Voorts hebben de Japanners wel ge
plunderd, maar zij zijn er toch niet
in geslaagd zooveel mee te ne
men, dat men van een zware ont
wrichting kan spreken. De electrici-
teit functionneert, 't water alhoe
wel daarmede hier en daar toch wei
leelijke moeilijkheden zijn ontstaan
ls er. Ook post en telefoon wer
ken. De huizen, hoewel geplunderd,
staan overeind. De plantages hebben
wel hoofdzakelijk te lijden gehad van
verwaarloozing. Den rijstoogst ziet
men met vertrouwen tegemoet.
Ook de fabrieken zullen, naar onze
zegsman verwachtte, betrekkelijk
snel weer op gang gebracht kunnen
worden.
Naar wij vernemen, is .de ge
zondheidstoestand van Z. K. H.
Prins Bernhard, die lijdende was
aan longontsteking, thans zeër be
vredigend.
Z. K. H. zal nog eenige dagen
zijn kamers móeten houden.
Het ligt in het voornemen, aan
de consumenten gelegenheid te ge
ven, een winteropslag van aard
appelen te vormen. Te beginnen niet
de volgende week zal daarom, wan
neer bijzondere omstandigheden dit
niet verhinderen, liet rantsoen aard
appelen voor personen van 4 jaar en
ouder gedurende een aantal weken
met I kg. worden verhoogd.
De bedoeling is, dat dit extra
kilogram gereserveerd wordt als
kleine wintervoorraad, waaruit zal
kunnen worden geput, wanneer het
iu de a.s. wintermaanden door
sneeuw of vorst tijdelijk niet moge
lijk zou zijn. het normale aardappel-
rantsoen te verstrekken. Als de pe
riode, waarin de aanvoer gestremd
zou kunnen worden, voorbij is, zal
deze voorraad geleidelijk worden ver
rekend, door wekelijks 1 kg. op het
rantsoen in te houden, tenzij door
aanwijzing van een lager rantsoen
gedurende de winterperiode deze
voorraad reeds geheel of .gedeeltelijk
is verrekend.
innenkprt zal in sen. Het tochtte ver-
het stadhuis een schrikkelijk in de ruini-
worden aan- te, zoodat bijna nie-
acht ter her- mand op den grond
innering aan de tien durfde te gaan slapen, woede en alleen met
gijzelaars, die op 2 In den nacht, precies de grootste zelfbeheer-
werden om 12 uur, kwam een
hoogere groene politie-
doen en toen dit niet
vlug genoeg ging, werd
hij geschopt en gesla
gen. Wij kookten van
Februari 1943
doodgeschoten. Op dien
dag werden 110 inwo- agent met gevolg, jtan
ners van Haarlem en een liist werden tien na-
ners van Haarlem en een lijst werden tien
naaste omgeving in den men afgeroepen en een
nacht uit hun bed ge- ieder begreep bij in-
haald, om als gijzelaar tuïtie wat er met die gedachten oog ln oog
te dienen voor
sching was het mog:
lijk, het eigen leven
door het voorkomen
van een onbezonnen
daad te sparen. Dien
nacht hebben wij in
den tien gebeuren zou. Zij met den dood gestaan,
moord op een Duitsch werden geleid naar een Ongeveer twee uur na
militair. Een dezer gij- kamertje op den eer- het afroepen der na-
zelaars heeft een dag- sten omgang en eeni- men kwam een der
tien in ons midden te
rug, en in zijn plaats
werd een ander wegge
leid. opnieuw begon de
angst en opnieuw wer
den wij met den dood
geconfronteerd.
Dien morgen om 10
uur werden wy in op
tocht naai- het station
gebracht, langs de Kou-
Hooimarkt,
hoek bijgehouden en
daarin vertelt hil over
de laatste uren van de
gevallenen.
„Het was in den
nacht van 1 Februari
ii\ de donkere straten
van Haarlem een druk
gerij met overvalwa
gens. Overal werden
menschen door de
Grüne Polizei wegge-
gen tijd later kwam een
der cipiers by ons met denhorn,
haald en tenslotte ver- het verzoek om sigaren Friesche Varkensmarkt
zameld in het politie- en sigaretten af te wil-
len staan voor de tien
bureau aan de Smede-
en het Prinsen Bolwerk.
Alle straten waren af-
straat. Reeds spoedig weggeleiden, want het gezet, maar achter de
was de laatste goede ramen van de hulzen,
deed zich daar een in
cident voor met den
opperrabbijn, den heer den bewyzen. Des mor
daad, die wij hun kon- die wij passeerden, za-
- gen wy mensChen met
verbeten gezichten. Ook
hoog. De mannen wer
den vervolgens ge-
Frank. Dgze hield zijn gens om 7 uur werden
hoed op, toen hij de zij weggehaald, elk ge- het perron was afgezet
turnzaal binnenkwam, boeid aan een „groene", en wij werden in een
En daar de bewakers Niet als gebroken men- specialen trein gestopt,
merkten, dat hij een schen stonden zij daar, Verschillende vrouwen
Jood was, kreeg tiy een maar als mannén, die van gyzelaars probeer-
draal om zijn ooren en hun leven veil hadden den haar man nog te
moest langen tijd met voor hun principe. In zien. Maar hoofdinspec-
zifn gezicht tegen den twee groepen glflgenteur Verschoor zorgde
muur gaan staan en wij langs den kant in er wel voor, dat dit niet
met de handen om- dé houding staan met kon gebeuren. Hij duw-
onze hoeden in de de vrouwen, die voor
hand. Dat was liet de ramen van de
bracht naar de strafge- eenige uiterlijke eerba- wachtkamer haar man-
vangenis en daar in de wijs, dat wij konden nen een laatsten groet
rotonde te midden van geven, maar in ons ge- brachten, ruw weg.
stroo achtergelaten. Het bed hebben wij hen Zelfs zag hij kans een
deed eenigszins vreemd niet vergeten. Wij wa- der vrouwen de trap
aan, van den eenen ren er kapot van en Pen van het perron af
kant bekenden te zien eenigen onzer gingen te gooien,
en van den anderen van zichzelf. Bij het Toen reed de trein
kant heel vormelijk te afdalen van een wentel- weg en eerst ln de
moeten kennis maken, trapje werd een der buurt van Den Bosch
De eerste dag ging voor- Joden gedwongen dit ontdekten we, dat we
bij zonder gebeurtenis- achteruitloopende te naar Vught gingen."
Verwachting tot Donderdag
avond. In den nacht tijdelijk iets
afnemende, later weer toenemen
de wind tusselien West en Zuid,
meest zwaarbewolkt met nu en
dan regen, iets koeler.
Zon onder 17.28, maan 19.45
11.29, zon op 7.22.
(Van onzen parlementairen
redacteur)
In het eindverslag van de Eerste
Kamer vestigden commissieleden de
aandacht op het feit, dat de regee
ring bezig is het poiitievraagstuk óp
korten termijn te regelen. In aanslui
ting hierop vernemen wy, dat er in
derdaad een regeling te verwachten
is, die een compromis inhoudt tus
schen Justitie en Binnenlandsche
Zaken.
In ongeveer de veertig grootste
gemeenten waarvan Gouda de
kleinste is wordt het door de
Duitschers ingevoerde stelsel der
Rijkspolitie weer vervangen door
gemeentepolitie, onder leiding van
een commissaris.
Deze gemeentepolitie zal uiteraard
nder het departement van Binnen
landsche Zaken ressorteeren. In de
rest van het land czal uitsluitend
Rijkspolitie bestaan, onder het de
partement van Justitie. Een inspec
teur-generaal zal de verbinding tus
schen de beide takken van politie
vormen.
Naar wij vernemen ligt bet in
de bedoeling den ncodraad van
Haarlem bijeen te roepen tegen
Woensdag 7 November, d?s middaga
om 2 uur.
In den tijd daarvóór zullen de
fracties zich moeten beraden over de
wethoudersverkiezingen. Men kan
aannemen, dat drie van de vier zit
tende wethouders terwille van de
continuïteit candidaat gesteld zullen
worden. De vierde, de heer v. Driel,
zal heengaan, omdat hij directeur
van enkele gemeente-bedrijven is. De
protestant-christelijke fracties zullen
dan ook waarschijnlijk een r> nder uit
hun midden moeten candideeren.
Dinsdagmiddag is „Meer en Bosch"
te Heemstede in een feestelijke bij
eenkomst heropend. Dr. B. Chr. Le-
debceröeed uitvoerig verslag over de
afgeloopen bezettingsjaren. Bestuur
en directie werden afgezet en ver
vangen door nationaal-socialistische
commissarissen, waarna het geheels
personeel ontslag nam. Ijlings wer
den veel patiënten door familieleden
uit alle deelen van het land terug
gehaald. Op het oogenblik wordt er
gewerkt met 50 man personeel. Tot
nu toe zijn reeds 150 patiënten op
genomen en eiken dag komen er
nieuwe bij. Er bestaan groote plan
nen om tot uitbreiding en verbou
wing over te gaan. Bij de plechtig
heid van de heropening waren o.a.
aanwezig z. Exc. dr. J. E. Baron de
Vos van Steenwijk, Commissaris der
Koningin en Jhr. J. p. van Doorn,
burgemeester van Heemstede.
De tijdelijke Raad der gemeente
Bloemendaal komt morgen. 25 Octo
ber, om 2 uur, ten Raadhuize te
Overveen bijeen. De agenda vermeldt:
Beëedtging der leden; Openingswoord
door den voorzitter; Verkiezing van
de Wethouders en Benoeming der
diverse raadscommissiën.
Morgen, Donderdag, dienen zich
voor de controle van het bevolkings
register en van de distributiestam
kaart aan de H.B.S.-B. Zijlvest 27,
te melden; de Bruine t/m ten Cate.
Morgen, Donderdag, zyn aan de
beurt voor het afhalen van de bon
kaarten en het inleveren van de
textielformulleren de letters N en JÈt.
Het Ryksbureau voor Metalen
maakt bekend, dat met ingang van
25 Oct. aan de daarvoor aangewezen
winkeliers is toegestaan, per inge
nomen tabaksbon R 16, vijf scheer
mesjes af te leveren.
Het Informatiebureau van het
Ned. Roode Kruis bericht, dat cor
respondentie is toegelaten met ge
heel Duitschland, met gebruikmaking
van correspondentieformulieren, gra
tis verkrijgbaar bij alle afdeelingen
van het Ned. Roode Kruis en bij
bet Informatiebureau te 's-Graven-
hage.
De Haarlemsche P.O.D. heeft den
70-jarigen baron A. H. v. Harden-
broek van Ammerstbl, directeur van
de Kalkzandsteenfabriek Arnoud ta
Hillegom, gearresteerd en naar da
politieke gevangenis aan den Kouden-
horn te Haarlem overgebracht.
