Spoedig besprekingen met de
Indonesische leiders?
MILITAIR GEZAG
Eerste Indië-vlucht
Gefusilleerden herdacht
ONGEDULDIG
PAPIER
Luisterbijdrage
Maatregelen voor
vlotte repatrieering
15 textielpunten
op 1 Januari volledig geliquideerd
Oceaanreus naar den slooper
Het weer
Op Sumatra heerscht overal rust
ZUINIG!!
Bijzondere plechtigheid in de
Kathedrale kerk van St. Bavo
69ste JAARGANG No. 23383
o
ZATERDAG 27 OCTOBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per weeK
per 1 November
Ook voor abonné's van
radio-centrales
„Kortenaer" naar Indië
Verklaring van dr. Loudon
Amerika bemiddelaar?
De Patriarch van Joego Slavië
is te Londen aangekomen voor
de doopplechtigheid van den
jongen kroonprins, zoon van
Koning Peter en Koningin
Alexandra van Joego Slavië, die
a.s. Woensdag in de Westminster
Abbey zal plaats hebben. Koning
Peter, Koningin Alexandra en de
Patriarch in gezélschap van den
bisschop van Londen
Geallieerden erkennen
concordaat
geldig verklaard
op 7 November
STAD EN OMGEVING
RADIO-PRAATJE VAN DEN
MINISTER-PRESIDENT
Bekerprogramma
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Wanneer na de bevrijding de
regeerlngsinstanties veror
dend zouden hebben, dat
het kostbare meel, dat van
alle zijden der wereld in allerijl naar
het hongerige Nederland werd ge
bracht, in plaats van aan de brood
bakkers, om te verwerken tot het zoo
noodzakelijke, dagelijksche brood,
voor het grootste gedeelte aan de
banketbakkers ter beschikking zou
worden gesteld om er uitsluitend
taartjes van te bakken, die wij eens
in de week zouden kunnen afhalen,
dan zou ieder dit een zeer dwazen
en onbegrypelijken maatregel heb
ben gevonden. Toch hebben wij zulke
dwaze dingen zien gebeuren by het
ter beschikking stellen van papier.
Bijna een half jaar na de bevrijding
zijn de ..dagbladen" nog niet veel
grooter dan een enkel velletje
twee pagina's noemen ze dat offi
cieel en bovendien zien we hier
bij een vorm van communisme toe
gepast in de practijk, welke „De
Waarheid" wel moet doen watertan
den, want alle worden zonder on
derscheid behandeld, geen standen
en klassen, zoodat het blaadje uit
Tletjerksteradeel dagelijks even
„groot" verschijnt als de hoofdste
delijke bladen met hun rotatiepersen,
welke voor het Londensche Fleet-
street niet behoeven onder te doen.
Het zou alles nog te overkomen
zijn, wanneer niet duidelijk bleek,
dat er aan de dagbladpers wèl meer
papier ter beschikking zou kunnen
worden gesteld. Er heeft zich na de
bevrijding een lawine van weekbla
den óver Nederland uitgestort, welke
vrijwel iedere week nog aangroeit.
Zij varieeren tusschén de twaalf,
zestien of soms nog meer pagina's,
dus ongeveer evenveel als de dagbla
den krijgen toegewezen. Nu móeten
wij toegeven, dat zij inderdaad aan
een behoefte voldoen: enkele staan
op een hoog cultureel en geestelijk
pell en van deze gaat zeker een goe
de Thvloed op ons volk uit. Van vele
andere kan dat niet gezegd worden.
Integendeel, soms randen zij zelfs de
goede zeden aan; zij voorzien in zoo
verre in een behoefte, dat zij wel
licht het karige kolenrantsoen kun
nen aanvullenZeer spoedig ver
schijnen weer alle vooroorlogsche ra
dio-gidsen. met nog één er by, aldus
blijkbaar trachtend gelijken tred te
houden met onze politieke partyen.
Wel het duidelijkste bewijs, dat het
gebrek aan papier niet zoo groot is.
Waarom dan wordt de dagbladpers,
ondanks de steeds herhaalde belof
ten. nat meer papier zal worden ge
geven, nog steeds zoo vstiefmoederli.k;
bedeeld? Er zgjn hier waarschynlijk
verscheidene oorzaken voor aan te
wijzen. ZOo kunnen wij niet aan- den
indruk ontkomen, dat de regeering
te weinig ervan is doordrongen, dat
zoowel h«t geestelijke en cultureele
als het sociale en economische leven
van ons volk in groote mate afhan
kelijk is van een goede function-
r.eering van de dagbladpers. Dagblad
bedrijven zijn bedrijven van groot
maatschappelijk nut, van even vitaal
belang als andere bedrijven, die veel
meer de volle belangstelling en steun
van de regeering genieten. Waarom
grepen de Duitsohers onmiddellijk na
hun overval op ons land de dagblad
pers aan? Waarom hadden zij in hun
eigen land sinds 1933 de pers geheel
aan banden gelegd? Juist omdat zij
de macht en invloed van de dag
bladpers, op het volk begrepen. Wat
zou de regeering dus beter hebben
kuunen doem'dan die pers weer zoo
spoedig mogelijk haar macht en in
vloed teruggeven, niet alleen door
haar de vryheid. te hergeven weer
te verschijnen, maar ook de m o g e -
li j k h e i d te geven en wel door mid
del van voldoende papier haar macht
en goeden invloed te ontplooien. Dit
Ibehoort in dis -eerste plaats te geschie
den door de d a g' b 1 a d-pers. Zij
moet het dageiykscto brood verschaf
fen in den vorm van nieuws en com
mentaar daarop. Het dagelyksch
nieuws kan alleen den alom be-
Btaanden en na vijf jaar geestelijk
concentratiekamp al te goed te be
grijpen nieuwshonger stillen.
Daarvoor te papier noodig, véél meer
lan nu slechts met mondjesmaat
gegeven wordt, ook al wordt de om
vang der dagbladen na 1 November
Iets grooter.
Wij leven thans in een periode,
welke wellicht tot de belangrijkste
behoort in de wereldgeschiedenis. Is
het dan te veel gevraagd, dat ons
volk c»p de hoogte is van wét er zicii
thans op het wereldtooneel afspeelt?
Het is immers de eenlge mogelijkheid
om te komen tot een gezond, eigen
oordeel. DèArom controleeren dicta
tors de pers, omdat zie de vryheid
van publieke kennis, welke tot vor
ming van een gezond eigen oordeel
leidt, niet kunnen tolereeren en
daarom ook is hun pers' biet meer
dan een gramofoonplatenindustriei.
Een enkele maai worden wij weer aan
dit systeem herinnerd als er plotse
ling wèl papier blijkt te zijn voor
regeeringspubiicaties, of publicaties,
welke de regeering byzonder aange
naam zyn.
We leven thans weer in een demo
cratie, ln een vrye wereld, waarin de
vrije meening tdt uiting kan komen,
nru-s gebonden, zooals minister Beel
dezer dagen by het instellen van een
persraad opmerkte, aan de eischen.
Welke de geestelijke en .ziedelijke
volksgezondheid stelt. Een bekend
Engelsch journalist heeft eens ge
zegd: The press is the central pro
blem of modern democracy. Laten
wy dat niet vergeten. Zonder papier
i» de pers echter een dood instrument
en weini.g papier een machi
ne, me slecht functions eert.
Is het wonder, dat het papier, dat
altijd, zooals men zegt, zoo geduldig
is, na een half jaar eindelijk onge
duldig wordt?
Van officieele zijde wordt be
kend gemaakt, dat met ingang
van 1 November a.s. voor radio-
ontvangtoestellen weer luister
bijdrage moet worden betaald.
Het bedrag daarvoor is, zoowel
voor de ontvangtoestellen als
voor de aansluitingen op de ra
dio-centrales, op f 1.per maand
vastgesteld.
Bijzonderheden omtrent aan
gifte der toestellen en over de
uitreiking van luistervergunnin
gen worden nader bekend ge
maakt.
Verwachting tot Zondagavond:
Aanvankelijk, nog verder afne
mende en krimpende wind, tlijde
lijk opklarend, later weer toene
mende bewolking, aan de kust
nog eenige buien, koude nacht,
overdag zelfde temperatuur.
Zon onder 17.22. Maan 22.40-14.S3.
Zondag zon 7.2817.20. Maan
2S.51-l5.ll. Maandag zon op 7-29.
Zondag laatste kwartier.
BATAVIA. 26 Oct. (Reuter) Voor
bereidende besprekingen tusschen de
Nederlanders en de leiders van Soe-
karno's Indonesische „republikein-
sehe regeering" zuilen, naar men lil
politieke kringen alhier verwacht, in
het begin der volgende week begin
nen. Met algemeene toestemming zou
lt.-gen. Alexander christison, de ge
allieerde commandant In Ned.-Indtë,
deze bijeenkomsten voorbereiden en
bijwonen.
De Nederlandsche en Indonesische
regeeringsleiders hebben zich Vry-
dagavond, volgens Associated Press,
beziggehouden met de vraag, of zij
Amerikaansche en Britsche assisten
tie noodig hebben bij de oplossing
van hun geschillen, of dat zij zelf,
dus zonder die hulp. een compromis
kunnen bereiken. Het had er allen
schijn van, dat de Nederlanders de
voorkeur gaven aan Britsche bemid
deling, terwijl de republikeinen voor
Amerikaansche tusschenkomst waren.
De Britsche troepen worden op
Sumatra overal hartelijk ontvan
gen. De nog op Sumatra aanwe
zige Japanners steunden eerst de
nationalisten, doch werken nu met
de geallieerden samen bij het hand
haven van rust en orde. Het extre
mistische element bestaat op Su
matra. doch het heeft tot nu toe
de gematigde leiders niet beïn
vloed. zooals op Java het geval is.
Elk onnoodig geld uitgeven uit
de openbare kas Is een misdaad
tegenover ons volk, verklaarde de
minister-president gisterenavond
voor Herrijzend Nederland, Er
wordt aan vele kanten met geld
gesmeten, indien er straks weer
een staatsbegrooting wordt gepu
bliceerd, zal talloozen de schrik
om het hart slaan. Het ls vol
strekt ontoelaatbaar, dat een zoo
danig gedeelte van ons nationale
inkomen" voor uitgaven van den
staat wordt gebruikt. De bewinds
man deed een dringend beroep
op allen, die tezamen het aiuote-
lijik leven van ons land uitmaken,
by elke uitgave welke 7,y doen
te bedenken, of de kosten wel ln
verhouding staan tot de resul
taten.
Het hoofd van den Repatrieerings-
dienst, kol. B .G. van Os van Delden,
is op weg naar Indië, 'teneinde de
repatrieering van Nederlanders uit
Indië voor te bereiden, te Colombo
aangekomen en vandaar weer naar
Batavia vertrokken. Hij heeft te Co
lombo tal van belangrijke besprekin
gen gevoerd en maatregelen voor een
vlotte repatrieering kunnen nemen.
Zondagmiddag vertrekt H. M.'s
„Kortenaer" van den steiger van de
Holland-Amerika Lijn te Amsterdam
naar Indië.
Dr. Loudon, de Nederlandsche am
bassadeur in de Ver. Staten, heeft
Vrydag, volgens A. P., verklaard, dat
de gebeurtenissen in Ned. Oost-Indië
„een wezenlijke bedreiging voor den
wereldvrede beteekenen, afhankelijk
als deze is van gezag en orde". De
ambassadeur zeide, dat zijn regeering
slechts bereid was met de Indone
siërs die „vrij van alle Japausche
sympathieën" zijn, te spreken.
Soekarno en zyn z.g. minister van
Bultenlandsche Zaken, Soebariljo,
hebben volgens A. P. In het regec-
ringsgebouw te Batavia geconfereerd
niet den Amerikaanscfien consul-
generaal Foote. De resultaten van
hun besprekingen zyn niet onmid-
deliyk bekend geworden. De Ver.
Staten hebben aangeboden als be
middelaars op te treden In het ge
schil tusschen de Nederlandsche re
geering en de Indonesische onaf
hankelijkheidsbeweging. De Indonesi
sche leiders hebben dit aanbod aan
vaard.
(Foto World Press)
VATICAANSTAD, 27 Oct. (Reuter).
Aan het pauselijk secretariaat is me
degedeeld, dat het concordaat waar
bij de status van de Roomsch-Katho-
lleke Kerk in Duitschland is gere
geld, zooals dit twaalf jaar geleden
door Hitier werd onderteekend, door
de Geallieerden wordt erkend van
kracht te zyn.
Met ingang van 29 October zijn van
de textiel-lederkaart V.A. 510 de pun
ten 115 geldig verklaard voor een
groot aantal kleine artikelen. Btf da
besteding van de punten dient men
de uiterste zuinigheid te betrachten»
aangezien het niet waarschijnlijk is,
dat binnenkort meer punten kunnen
worden geldig verklaard. De kaarten
kunnen per gezin gecombineerd wor
den gebruikt.
Nadere mededeelingen over de pun
ten waardeering zullen nog worden
gepubliceerd.
In de haven te Enschede liggen
24 schepen, geladen met 10.000 balen
ruwe katoen, bestemd voor de tex
tielindustrie.
7 November zal het eerste vliegtuig
van Schiphol voor een proefvlucht
naar Batavia vertrekken. Het zal vier
of vyt dagen onderweg zijn en post
voor geheel Ned.-Indië meenemen.
Toegelaten zijn gewone brieven ea
briefkaarten. Het recht bedraagt voor
brieven 30 cent per 10 gram of rea-
teerend gedeelte, voor briefkaarten
20 cent per kaart.
Het was een indrukwekkende
plechtigheid Vrijdagmiddag in de
Kathedrale kerk van St. Bavo.
Op 26 October van het vorig jaar
werden voor het kerkgebouw
tien Nederlanders gefusilleerd,
aan wie thans in een grootsche
herdenking posthume eer werd
gebracht.
Daar de weersomstandigheden 't
niet toelieten, kon de plechtigheid
niet buiten geschieden. Plebaan
Br ls geen Instelling ln ons land,
waarover men zooveel kwaad ka»
hooren, als over het Militair Ge
zag. Merkwaardig is het daarom,
dat het mij, aldus verklaarde de
De Fransche regee
ring maakte onlangs
bekend, dat zy wei
gerde de „Normandie"
voor Frankrijk terug te
koopen. Frankrijk er-
rkent haar eigen kind
niet meer. De Nor
mandie, eens het snel
ste schip ter wereld,
gaat naar den slooper.
Het heeft 13 millloen
560 duizend pond ge
kost sinds het in 1932
te water werd gelaten.
Het zal voor de sloop
slechts 350 duizend
pond opbrengen.
Het leven van de
Normandie is kort en
tragisch geweest. De
Compagnie Générale
Transatlantlque be
taalde 7 millioen pond
om haar te laten bou
wen, doch op haar
proeftocht kwamen er
zooveel klachten (die
later weer zyn tegen
gesproken), dat het
schip dlrecb naar de
werf terug ging.
Daar kreeg zy een
nieuwe vierbladige
schroef en de achter
steven vrerd omge
bouwd. Ben en ander
kostte vijfhonderd dui
zend pond.
Bij die gelegenheid
kreeg het schip, dat tot
dan toe „Ile de France"
heette, den naam „Nor-
mandie". De kosten
echter schenen verant
woord. Het schip kwam
Het lot der
.Normandié"
als snelste, grootste en
meest luxe schip ter
wereld van de werf.
Het brak de record-
snelheid van den tocht
over den Oceaan met
4 dagen, 3 uren en 14
minuten.
Twee jaar later ech
ter won de „Queen
Mary" den blauwen
wimpel van haar en
dat w-as heb begin van
het einde.
In 1938 moest zU
haar reisplan opgeven,
toen haar bemanning,
bestaande uit 1300 kop
pen, zich aansloot by
de "Fransche dokwer
kersstaking.
De oorlog kwam. De
Normandie lag twee
jaar renteloos in de ha
ven van New York.
Haar onderhoud kostte
vyf duizend pond per
maand.
Na Pearl Harbour
legden de Ver. Staten
beslag op het schiD,
doch bij heb ombouwen,
tot vliegtuigmoeder
schip brak er brand uit
en het geheele schin
werd verwoest. Het
kapseisde en het duur
de 18 maanden voor het
weer vlot gebracht kon
worden. In totaal kost
te het den Vereenlgden
Staten 5 millioen pond
om haar tot troepen-
schip om te bouwen.
Voor de derde maal
veranderde ze van
naam. Voortaan zou ze
„La Fayette" heeten.
De vorige maand gaven
de Ver. Staten het schip
aan het departement
van Marine om er over
te beschikken.
Frankrijk heeft be
sloten er geen kosten
meer aan te bestéden.
Te meer daar er nog
Steeds een nota voor
schadeloosstelling van
twee en half millioen
pond aan de eigenaars
betaald moet worden.
minister-president gisteravond
voor de radio, herhaalde malen
ls overkomen, dat men tegen op
heffing van bepaalde instanties
van het M. G. protesteerde. Maar
desondanks zal het M.G. op zoo»
danige wijze zljn zaken afwikke
len, dat het op 1 Januari a.s. als
volledig geliquideerd kan worden
beschouwd.
De bewindsman was bereid te ge-
looven, dat zich ln de uniform
van het M.G. lieden hebben weten
te wringen, die eigenlijk in een ln-
terneeringskamp thuis behooren, dat
niet alle gevorderde auto's altijd
doelmatig en alleen voor ambteiyke
werkzaamheden zijn gebruikt en nog
veel meer, maar hij betoogde daar
naast met den grootsten nadruk, da,t
het het M.G. is geweest, dat met
by elkaar geraapte krachten een be
gin heeft gemaakt met een regel
matig werkend bestuur in een land,
waarvan het burgerlijk bestuur com
pleet gedesorganiseerd en in de war
was. Er waren organen van over
heidszorg, die nog veel erger ln den
knoop zaten, dan de distributie!
Men kan hier de grootste bewonde
ring voor hebben: in het bijzonder
past den generaal Kruis een woord
van dank en hulde, evenals een
groot aantal zijner medewerkers.
In versneld tempo wordt thans ge
werkt aan de overheveling van tar-
ken en verantwoordelijkheden van
het MJ3. naar de normale bestuurs
organen. In den géést van ons volk
voltrekt zich een verschuiving wat
de bijzondere rechtspleging betreft.
Men kan in dit verband het M.G.
slechts verwijten, dat het de tech
nische mogelijkheden niet heeft ge
creëerd, om deze verschuiving snel
en op den voet te volgen.
Onder welk departement het bu
reau Nationale Veiligheid, na een
noodzakelijke reorganisatie zal ressor
teeren, staat nog niet vast. De
dienst van de grensbewaking gaat
binnenkort over naar de mare
chaussee en komt dan onder het
departement van Oorlog,
Filbry heeft toen voor dit doel de
Kathedraal ter beschikking gesteld,
waardoor aan deze bijeenkomst,
waaraan talrijke personen deel
namen, een byaondeir cachet werd
gegeven. Het middenschip vulde
zich met vel® kerkelijke en wereld
lijke autoriteiten, onder wie als
vertegenwoordiger van den Bis
schop van Haarlem, vioaris-gene-
raal Mgr. N. L. A. Ammeriaan, af
gevaardigden van de Koningin en
van het Prinselijk Paar, verder de
familieleden van de slachtoffers en
tal van Haarlemmers.
De herdenking, die uitging van
de ex-illegale groep „Je maintien-
drai", werd ingeleid door den bur
gemeester van Haarlem, den heer
M. A. Reinalda, waarna prof. dr
J. E. de Quay, oud-minister van
Oorlog, het woord voerde. Hij her
dacht .allen, die op 26 October 1944
voor het Duitsche vuurpeleton wa
ren gevallen en riep nog eens het
verleden voor den geest, toen in alle
lagen van de bevolking de ender-
grondsche strijd voor one» vrijheid
gestreden werd. Twee van da
geëxecuteerden, n.l. C. Vlot uit
Zeist en J. Wuttrieh uit Utrecht,
behoorden tot de leidende figuren
van „Je maintiendrai". Ook de
overige sladh/toffbrs noemde prof.
de Quay met naam. Het waren W.
Bcihler, C. Erends, G. Fambach, F.
Maaswinkel en J. de Vries, allen
uit Amsterdam, en W. de Boer, R.
Loggers en K. Tempelman, uit Zui
len.
Het koor „Zang en Vriendschap"
zorgde voor een omlijsting van toe
passelijke geeangpn. Tot slot van de
herdenking in de kerk werd een
gemeenschappelijk gebed uitge
sproken.
Vervoigens hebben de verschil
lende gedeputeerden een krans ge
legd op de plaats van executie,
waarna een èerbiedlg défilé volgde.
Het restant-bekerprogramma voor
Zondag a.s. In district I luidt: Haar
lemHBC. KennemersRCH, KFC—
West Frlsia. StormvogelsZFC, ZW-
AFC, TOG—VSV. MFC—DTS. Spor
tersHollandia. sandowEVC, WSV
'30GVO. ZilvermeeuwenODI.Z,
DCGSDW. SloterdijkJHK, DWSV
Voorwaarts.
Het Ned. Roode Kruis beschikt over
een lyst van ongeveer duizend per
sonen, die nog niet uit Duitschland
zijn teruggekeerd.
Inlichtingen Klokhuisplein 1.
