HEVIGE GEVECHTEN IN
SOERABAJA
Buitenlandsche politiek
der Ver. Staten
Ondergrondsche
treinen
Indonesische troepen vallen de
Britsche eenheden aan
NATIONALISATIE
Militaire taak van Amerika niet gericht
op oorlog noch op verovering
Stagnatie in aanvoer
van benzine en olie
69ste JAARGANG No. 23376
o
MAANDAG 29 OCTOBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week'
BRITTEN IN BELAWAN
EN PALEMBANG
Amerikaansche bemiddeling
tegengesproken
van Belg. Nat. Bank
Het weer
Op Sumatra
„Kortenaer"
RICHTLIJNEN VAN
C mgrïjke rede
van ruman
BISSCHOP VAN BERLIJN
PROTESTEERT
Tegen ontkerstering
der scholen
Groote Russische invloed
in Hongarije
Deven ter-spoorbrug
Broodrantsoeneering in
Engeland
Indien havenstaking niet
spoedig eindigt
Luchttransportdienst
door regeering ingesteld
In Amsterdam en
Oen Haag
STAD EN OMGEVING
Zuster Gonzagua in
het zilver
WAT BIEDT DE RADIO
DINSDAG?
NIEUWE HAABLEMSCHE COURANT
Soekarno is vandaag volgens A.P. naar Soerabaia gevlogen, nadat
berichten werden ontvangen, dat Britsche troepen aldaar de Indonesiërs
waren aangevallen en dat er staat van beleg bestond. Volgens deze
berichten hadden gedurende den geheelen nacht hevige gevechten
gewoed en lieerschte er toenemende bezorgdheid, dat de zwak-bemande
stellingen van de Britten spoedig omver geloopen zouden zijn. Naar
gemeld werd, was een Britsch-Indische Sepoy gedood en een Britsche
officier en verscheidene Indische soldaten gewond. In den loop van
Zondag was het reeds tot geweervuur gekomen, daar de Indonesiërs
het geallieerde bevel, om de wapens over te geven, trotseerden.
Waarschijnlijk reeds vandaag zal er, volgens Associated Press, een
ontmoeting zijn tusschen dr. Van Mook en de Indonesische nationalis
tische leiders, ten einde to trachten de geschillen betreffende het gezag
over Ned. Oost-Indië bij te leggen.
De Ned. minister van Overzee-
sche Gebieden, aldus A.P., heeft
Zaterdag bericht uit Den Haag ge
zonden. waarin v. Mook wordt ge
zegd, een ontmoeting met de na
tionalisten te beleggen. Britsche en
Amerikaansche vertegenwoordigers
hebben er op aangedrongen, dat er
een ontmoeting tusschen de Neder
landers en Indonesiërs moet wor
den gehouden, teneinde te voor
komen, dat geweld gepleegd wordt
als gevolg van de actie der natio
nalisten om zich onafhankelijk te
maken van het Ned. bestuur. Men
acht het van essentieel belang, dat
er zoo spoedig mogelijk een over
eenkomst tusschen de Ned. en de
Indonesiërs wordt getroffen ter
voorkoming van rassenoorlog, voed-
selrelletjes en hongersnood. De
Britten en Amerikanen streven
naar economisch herstel van dit
gebied, zoodat de grondstoffen,
zoozeer noodzakelijk voor hun in
dustrieën, weer vlot komen. Ver
wacht wordt, dat de eerste ontmoe
ting tusschen v. Mook en vertegen
woordigers van Soekarno een in
formeel karakter zal dragen.
Dr. van Mook heeft Zondag in
een verklaring gezegd, dat er altijd
volledige overeenstemming heeft
bestaan tusschen hem en Den Haag
over de mogelijkheid onderhande
lingen aan te knoopen met de In
donesische nationalisten. Commen
taar leverend op een bericht van
Associated Press, dat de Minister
van Overzeesche Gebieden hem
opdracht heeft gegeven, onder
handelingen met de Indonesiërs
aan te knoopen, zei Van Mook, dat
er geen aanleiding bestond en be
staat voor een „opdracht onder
handelingen te openen".
Volgens een Beuter-bericht uit
Washington heeft het Ameri
kaansche departement van Staat
ontkend, dat het een officieel
aanbod had gedaan om te bemid
delen tusschen een fractie der In
donesische nationalisten onder
Soekarno en de Ned.-Indische re
geering met aan het hoofd dr. v.
Mook. De heer Reuchlin, raads
man aan de Nederlandsche am
bassade te Washington, zou even
eens categorisch hebben ontkend,
dat de Amerikanen een dergelijk
aanbod hadden gedaan.
De geallieerde bezetting van rib
sleutelposities op Java en Sumatra
vordert goed'. Br heerscht in vele
plaatsen nog verwarring en in Se-
marang hebben driehoeksslagen
plaats gehad tusschen Gurkha's, Ja
panners en Indonesiërs, waarbij de
Japanners de Gurkha's voor oproer
lingen hielden.
Gen-majocr Na Kamura, de Ja-
pansche commandant van Semarang,
la tn bewaring gesteld wegens het
niet opvplgen van geallieerde be
velen.
In een rede, gehouden te Huy In
de Ardennen, kondigde Minister
president Van Acker de nationali
satie aan van de Belgische Natio
nale Bank. Ook kondigde hij alge-
meene verkiezingen aan in Maart.
Te Bandoeng is een regiment lichte
Britsche tanks aangekomen, hetgeen
nieuwe ergenis onder nationalisten
heeft verwekt. Bij Garoet ziyn ge
vechten aan den gang tusschen Ja
panners en inheemschen.
Generaal Hawthorn, de geallieer
de commandant van de landstrijd
krachten op Java, heeft een procla
matie uitgevaardigd, waarin den In
donesiërs wordt bevolen, onmiddellijk
alle Europeanen en Indo-Europeanen
los te laten, die zij al^ gijzelaars
gevangen houden. Naar schatting
bedraagt dit aantal in het door de
Britten gecontroleerde gebied 400,
Verwachting tot Dinsdagavond:
Meest zwaar bewolkt, plaatselijk
eenlge regen, in den nacht zwakke
overdag matige wind tussclien
Zuid-West en Zuid-Oost. Iets
Koeler. Zon onder 17.18, Maan
onder 15.38, Zon op 7.31.
terwijl het over geheel Java belang
rijk hooger moet worden geschat.
Britsche troepen controleeren
thans het gebied van Padang. An
dere eenheden zijn aangekomen te
Medan en Palenibang. Zij komen
van Singapore. De haven van Be-
lawan is overgenomen.
Kleine patrouilles bewaken de op
verschillende plaatsen van Sumatra
gelegen kampen van krijgsgevange
nen en geïnterneerden. lie 26ste di
visie bezet de sleutelposities als on
derdeel van Mountbatten's plan tot
bescherming van gevangenen en ge-
interneerden, terwijl de Japanneezen
worden ontwakend. De geallieerden
nemen op Sumatra een strakke en
besliste houding aan en dit zal zoo
blijven, totdat de situatie van Ba
tavia van Den Haag uit ls opgehel
derd
H. M. „Kortenaer" is Zondagmid
dag van Amsterdam naar Indlë ver
trokken met medicamenten en klee
ding aan boord en bemand, op oor
logssterkte met 240 koppen. Gepoogd
wordt, het schip In recordtijd, in
twee en halve week, naar Soerabaja
te brengen.
Ter gelegenheid van den Amerikaanschen vlootdag heeft Pre
sident Truman -Zaterdag te New York een belangrijke rede gehou
den over de buitenlandsche politiek der Ver. Staten. In twaalf
punten zette de president de richtlijnen dezer politiek uiteen. Zelfs
als de demobilisatieprannen geheel zullen zijn voltooid, zal
Amerika over de grootste vloot en over een der grootste lucht
machten beschikken.
Truman gaf te kennen, dat de Amerikaansche natie niet de
bedoeling had binnen de naaste toekomst het geheim van de atoom
bom met andere landen te deelen. Het bezit van dit geheim is „geen
bedreigihg voor eenige natie", maar wordt door de VS. beschouwd
als een „heilig pand", dat, zooals alle nadenkende menschen op de
wereld weten, niet misbruikt zal worden. De militaire taken der V.S.
zijn niet op oorlog gericht, en ook niet op verovering. „Dat is de
basis van de buitenlandsche politiek van het volk der Ver. Staten".
Amerika heeft deze vloot- en
luchtmacht noodig om de m (aire
verplichtingen na te komen, cue het
als lid van de vereenigde naties
op zich heeft genomen, nj. een
duurzamen vrede, zoo noodig met
geweld, te waarborgen en om de
opgelegde vredesvoorwaarden te
doen uitvoeren. De V. S. moeten
samenwerken met andere Ameri
kaansche naties, om de onschend
baarheid der landen van het weste
lijk halfrond te bewaren. Onze mi
litaire macht moet paraat zijn, om
in deze verwarde en onzekere we
reld te zorgen voor de verdediging
van de V. S.
(Vervolg op pag. 3)
BERLIJN, 29 Oct (Reuter). De
Duitsche radio heeft een gedeelte
doen hooren uit den herderlijken
brief van Mgr. Von Preysing, den
Bisschop van Berlijn. Deze zegt o.m.:
„Opvoeding zonder godsdienstonder
wijs 13 niet neutraal maar antigods
dienstig. De onderwysautoriteiten
van Berlijn zijn bezig de resten tan
de godsdienstige vorming in de
scholen te vernietigen, iets, waarin
de nazi's nooit geslaagd zijn". De
brief roept alle katholieke ouders
op om een petitie te teekenen.
strekkende tot de oprichting van
bijzondere scholen met godsdienst
onderwijs resp. het weder instellen
van uren, waarop godsdienstonder
wijs wordt verstrekt, in de gewone
scholen.
Mgr. Von Preysing vaardigde de
zen herderlijken brief uit naar aan
leiding van het voorstel van de
onderwijsautoriteiten van Berlijn om
het godsdienstonderwijs tan het les
rooster te schrappen.
Prof. dr. J. E. de Quay bij het uitspreken van zijn herdenkings
rede tijdens de plechtigheid voor de tien gefusilleerde Neder
landers in de Kathedrale kerk te Haarlem
President Truman
Tengevolge van stakingen In de
petroleumindustrie zal de aanvoer
van aardolieproducten voor ons land
gedurende November belangrijk
minder rijn dan in afgeloopen
maanden.
Aangezien Nederland niet de be
schikking heeft over voldoende re-
servevoorraden, zullen de toewijzin
gen voor benzine, gasolie, stookolie
en binnenkort ook voor petroleum
derhalve aanzienlijk verlaagd moe
ten worden. Gehoopt wordt, dat te
gen het eind van November, of be
gin December, de aanvoer weer nor
maal zal zijn. De smeeroliepositie
is op het oogenblik eenigszins gun
stiger.
LONDEN, 29 Oct. (Reuter) Vol
gens een correspondent van de
..Observer" zou het economische
plan, vervat ln het geheime ge
deelte van het Russisch-Hongaar-
sche handelsverdrag, „aan de Sow-
jet-Unie een zoo groote stem ge
ven in Hongaarsche aangelegen
heden, dat de Hongaarsche souve-
reiniteit weinig meer zou beteeke-
nen dan een formaliteit".
Het verdrag heeft betrekking op
meer dan zeventig procent van het
Hongaarsche nationale inkomen. Er
zou een Russisch-Hongaarsche han
delmaatschappij gevormd worden, die
alle door den staat geëxploiteerde in
dustrieën, alle spoorweg-, scheeps- en
luchtvervoer, gemeentelijke kracht
stations, de kolenmijnen na de natio
nalisatie en concessies voor olie-ex
ploratie onder haar beheer zou krij
gen.
1 November zal de spoorbrug over
den IJssel bij Deventer officieel wor
den geopend, waardoor de verbinding
met het Oosten van ons land ls her
steld.
wordt geen enkele natie bedreigd.
De vurigste hoop van het Ame
rikaansche volk is, dat de wereld-
vredesorganisatie spoedig een zoo-
danigen staat van perfectie zal
bereiken, dat de vernielingsme
thoden door middel van atoom
kracht definitief en doeltreffend
voor altijd kunnen worden uitge
bannen.
De Britsche minister van Onder
wijs, Ellen Wilkinson, heeft voor
speld, dat, indien de havenstaking
niet spoedig eindigt' en de graan
schepen geen kans zien naar Canada
te vertrekken voor de St. Lawrence
bevriest, het brood dezen winter ge
rantsoeneerd zal moeten worden in
Engeland.
Het vliegtuig, dat 7 November in
proefvlucht naar Ned.-Indië zal ver
trekken, ls een der C 54-A Douglas-
machines, die de Nederlandsche regee
ring van de American Air Transport
ln huur verkregen heeft. Er wordt
een „Netherlands Governmental Air
Transport" N.G.A.T. (Nederlandsche
Regeerings Luchttransport Diepst) In
gesteld, die de exploitatie der lucht
lijn aan de JLL.M. heeft opgedragen.
De N.G.A.T. staat ln de eerste plaats
ten dienste van de repatrieering van
Indlë naar Nederland, waarvoor ko
lonel B. G. van Os van Delden en
overste Maas naar Indlë zijn afge
reisd.
Geboren: H. H. van der Maten
Bouwmann z; L. J. Los—Hartog z;
M. M. Passchiervan der Klauw d;
M. A. Terstegenvan Rooi en z.
Overleden: M. O. Klap, 52 J„ Ol-
menstr.; L. van Pulvelde. 78 j„ 2e
Hoogerwoerddwarsstr.; J, G. M. Weii-
dema, 52 j„ Saracenenstr.; M. C.
Hage, 42 j., Santpoorterstr.: K. H.
Slingerland, 42 Schüterveenstr.;
A. WljkerZwart, 24 J., Gasthuis
singel; D. P. M. A. Starre veld, 18 j„
Delftlaan.
Gehuwd:- L. W. Pahud de Mor-
tanges er» M. A. van Styrum.
BEVERWIJK. Geboren: M. A.
HilbersBart z; E. v. d. Ancker
Bakker d; G. de Vilder—Boshof d;
A. Brandjes—Nol d; S. A. v. Over-
meerende BTujjne z; C. de Reus—
Langereda d; A. Schmidt—Ouden
dijk d.
Overleden: J. H. ten Boom, m:,
99 J; Th. Adrichem, m., 74 j; A. M.
Hartgerink, vr., 78 j.
Ondertrouwd: J. RusseU en A.
Kessens; R. C. Dingman en T. C.
A. Versluis; E. P. Gillissen en M.
Rossinskaja; J. Haak en M, J. de
Koter; A. H. Groeneveld en M, C.
Kuijl; P. H. Tergarden en J. M.
Niesten; J. C. Korsman en A.
Baars.
"""''T r». *FRI,IEDE en
HPAAENWOODE. Ondertrouwd: A
die Vogel, 28 j, en H. Pot, 26 j.
Naar wij vernemen, bestaan e*
bij de Nederlandsche Spoorwegen
plannen tot het aanleggen van een
ondergrondschen spoorweg in Am
sterdam en Den Haag. Men gaat
n.l. bij de Spoorwegen van de ge
dachte uit, dat het noodzakelijk is,
het publiek in de toekomst meer
service te verleenen en dus de mo
gelijkheid te geven vlak bij huis
op den trein te stappen. Dit zou
het best mogelijk zijn door een on
dergrondsche spoorlijn, die dwars
door de stad gaat en overal stations
heeft. Nadere bijzonderheden kun
nen vooralsnog echter niet gegeven
worden, omdat de besprekingen
daarover zelfs nog niet zijn be-
begonnen.
Dinsdag 30 .October zal de eerw.
Zuster Gonzagua (in de wereld mej.
H, Datnave) van d)e Zusters Fran
ciscanessen van Bennebrcek haar
zilveren professiefeest vieren. Ja
renlang ia de jubilaresse hoofd van
de UJL.O.-school in de Gen. de la
Reystraat, die zij door haar voor
treffelijke leiding op een bijzonder
peil heeft gelaracht. 5 November
zullen de leerlingen tset feest her
denken en eind December zal er
een bijeenkomst zijn van oud-leer
lingen, die Zuster Gonzagua hulde
zullen brengen.
Te Noordwijkerhout ls plotseling
overleden de oudste inwoner der ge
meente, de heer W. Casper, in den
ouderdom van 89 jaar.
BEVERWIJK, 29 Oct. Bloemen-
veil. 't Centrum. Chrysanten 55195,
Asters 10—35, Gerberra 300700, Gla
diolen 55175. Pijlen 1040, Afrlcanen
12—24.
HILVERSUM I, 301 M.: 7.20
Graag gehoorde melodieën. 7.50
Ochtendwijding. 8.01 Nieuwsber.
8.20 ochtendeoncert. 9.00 Radio
baken. 9.33 Clarlnet-kwintet.
10.00 Muziek bij den arbeid. 10.46
De Zonnebloem. 11.15 Viool en
piano. 11.45 Krijgsgevangenen in
Indlë. 12.01 Gram.muz. 12.15
Plano. 12.30 Nederland gaat weer
aan den slag. 12.45 Vibrafoon
sextet. 13.00 Nieuwsber. 13.20 Or
gel. 13.45 Radiobaken. 14.30 Or
kest Marek Weber. 15.15 Kwar
tier voor de vrouw. 15.30 B'.B.C.
Symphonle OrRest. 16.31 Kort
verhaal. 16.45 Fêtes galantes.
17.00 Orkest- 17.45 Gram.muz.
18.04 Ster van den dag. 18.20
Orkest. 18.30 Engelsche les. 19.00
Nieuwsber. 19.30 Orkest. 20.01
Nederland herrijst. 20.15 Vragen-
kwartler. 20.30 Omroeporkest.
21,30 Voordracht. 21.45 Sylvester-
trio. 2*2.15 Mensch en Maatschap-
pi). 22.30 Werken voor twee
plano's. 23.01 Nieuwsber. 23.15
Avondwijding. Wilhelmus.
HILVERSUM II, 415 M.: 18.01
Nieuwsber. enz. 18.30 Janie Bron.
13.50 Voor Je slanen gaat .19 00
Alt en piano. 19.30 Progr. Neder
landsche Strijdkrachten. 20.01
Bidstonde. 21.15 Cantabile sep
tet. 21.45 Avondwijding 22.01
Niruw~*-"r. 22.15 Sweet en swing.
\V t'iprrigter
Waaru Hollared Mt L Scbltchtlng
