Wolken pakken zich boven
Java samen
REGEERINGSVERKLARING
AMERIKAANSCH VOETBAL
Herdenking van
gevallenen
Over de ontmoeting tusschen
dr. Van Mook en Soekarno c.s.
Indonesische troepenbewegingen op
Midden-Java waargenomen
in Batavia
Het weer
begint in December
CHRISTIANSEN
zal hier terecht staan
Koningin
legt bezoeken af
Mgr. Baeten tot coadjutor
benoemd
Opvolger van mgr. P. Hopmans
DEN HAAG
PR. RENNER:
„Met vier olifanten
in een roeiboot"
.Een dóódsimpel spelletje, waarin je van alles
mag doen, wat in andere spelletjes verboden is
69ste JAARGANG No. 23385
o
MAANDAG 5 NOVEMBER 1945
Bureau voor Redactie en Administratie: Smedestraat 5 - Telefoon 21543 en 21544
Abonnementsprijs 30 cent per week
De toestand m Soerabaja
Grimmige spanning
THEE-DISTRIBUTIE
voteert f 15.000.000
voor herstelwerk
Radio-praatje over
tabaksrantsoeneering
Het opruirningswerk van het in het Noordzeekanaal door de
Duitschers tot zinken gebrachte schip vordert. Binnenkort
zal men met behulp van moderne bergingsschepen, die door
de Engelsche marine ter beschikking worden gesteld, trachten
het casco, dat 9000 ton meet, te lichten
(Foto A.B.C.-P.)
HEVIGE GEVECHTEN
IN HET STADION
Meegevallen
STAD EN OMGEVING
Indrukwekkende rouw-
plechtigheid op 27 Nov.
Dr. W. B. Smit
Sluizen te IJmuiden
beschadigd
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
's-GRAVENHAGE, 4 Nov. De RegeermgsvoorlichUngscUenst deelt
het volgende mede:
De regeering heeft van den Luitenant-Gouverneur-Generaal de ge
vraagde inlichtingen ontvangen omtrent een bespreking met natio
nalistische vertegenwoordigers, waarbij ook Soekarno aanwezig was. Het
antwoord licht toe, onder welke omstandigheden en op welke motieven
de Luitenant-Gouverneur-Generaal gemeend heeft, tegen de aanwezig
heid van Soekarno bij deze oriënteerende bespreking geen bezwaar te
moeten maken. De regeering acht het niet in 's lands belang thans in
nadere fcschouwing hieromtrent te treden. In het afwijzend standpunt
ten opzichte van overleg met Soekarno is ook by den Luitenant-Gou
verneur-Generaal geen wijziging gekomen.
De wolken pakken zich donkerder dan ooit boven Java samen.
Verkenningsvliegtuigen van de Royal Air Force hebben Indonesische
troepenbewegingen waargenomen over geheel Midden-Java. Daarbij
observeerden zij ook op de Japanners veroverde tanks. In Batavia
heerscht een grimmige spanning en de politieke situatie schijnt vast-
geloopen te zijn. De Britsche soldaten hebben bevel gekregen, zich
alleen bewapend en tenminste by tweeën tegelijk op straat te be
wegen, zulks wegens geruchten over een voorgenomen overval op de
kazernes der Britsch-Indische troepen.
De Indonesiërs trekken hun troepen vooral samen om Magelang,
waar de vorige week gevochten werd, en om Djokjakarta en Soera-
karta.
tegen plunderaars. Dé Indonesiërs
hebben de wachten voor de door hen
bezette gebouwen verdubbeld. Zij zijn
gewapend met karabijnen. Bericht
wordt, dat 5000 Indonesiërs zich sa
mentrekken voor een poging tot her
overing van den veldpolitiepost te
Pesing, even ten westen van Batavia,
die enkele weken geleden door de
Japanners van de Indonesiërs is
overgenomen.
Hoewel de toestand te Soera
baja de afgeloopen 36 uur rustig
genoemd mag worden, heerscht
er nog steeds groote spanning,
aldus een officieele Britsche
verklaring, waarin voorts gezegd
wordt, dat slechts enkele
schietpartijen voorkwamen. De
vijfde Britsch-Indische divisie
onder commando van generaal-
majoor Mersegh den opvolger
van Mallaby is te Soerabaja
geland, zoodat Soerabaja nu
het sterkst bezette punt op Java
is. De evacuatie van vrouwen
en kinderen heeft behoorlijken
voortgang. Men schat de verlie
zen aan Indonesische zijde te
Soerabaja geleden op 3000 man.
Behalve deze troepenbewegingen
zijn er andere teekenen van nade
rende moeilijkheden: de Indonesiërs
schieten nog altijd op RAF-vlieg-
tuigen, ondanks den te Magelang
gesloten wapenstilstand. Zij hebben
er bij den Geallieerden commandant
tegen geprotesteerd, dat de stad
door de Geallieerden bezet wordt en
hebben hem gevraagd, zijn troepen
tot 50 man te reduceeren. Boven
dien hebben zij hem gevraagd te
verbieden, dat Nederlandsche geïn
terneerden de stad verlaten.
Meer Indonesische militaire lei
ders zijn benoemd op officieele pos
ten in het „leger ter verzekering
van den vrede", dat op Midden-
Java goed bewapend is en zelfs be
schikt over 60 buitgemaakte Japan
sche vliegtuigen, ofschoon het ed
vraag is, of zij over menschen be
schikken, die deze toestellen de
lucht in kunnen brengen."
De nationalistische leiders van
Oost-Java zijn Zaterdag te Soera
baja bijeen geweest. Moestopo heeft
een rede gehouden, waarin hij den
Indonesiërs verzekerde, dat zij ,,in
een veel betere positie verkeerden
dan b.v. de Annamieten in tndo-
Ohina". Hy zeide: „Wij zullen de
wapens niet neerleggen, voordat de
laatste Nederlandsche vlag uit In
donesië verdwenen is."
Ia den afgeloopen nacht werd ei
te Batavia volgens U.P. levendig ge
schoten. Er werden handgranaten
geworpen en de brenguns kwamen
in actie. Britsche troepen traden op
Verwachting tot Dinsdagavond
Weinig verandering behoudens
plaatselijke opklaringen.
Zon onder 17.05. Maan 7.54
17.39, Zon op 7.43.
(Van onzen Haagschen Redacteur)
Naar wij van de zijde van
het Rijksbureau voor Voedsel
voorziening vernamen, zal be
gin December begonnen worden
met de distributie van thee.
Omtrent de hoeveelheid is op
dit oogenblik nog niets bekend.
Christiansen, de voormalige
Duitsche militaire bevelhebber in
Nederland, zal binnenkort aan de
Nederlandse^ autoriteiten worden
wegens zün optreden tegen het
uitgeleverd. Hij zal terecht staan
dorp Putten.
Koningin Wilheltnina heeft Za
terdag te Londen een bezoek ge
bracht aan den koning van Grie
kenland en den koning van Joego
slavië.
Z. H. de Paus heeft, naar wy vernemen, Z. D. H. Mgr. Jos. W. M.
Baeten, sinds 22 April van dit jaar vicaris-generaal van Z. H. Exc. Mgr.
P. Hopmans, bisschop van Breda, benoemd tot coadjutor met het
recht van opvolging.
Mgr. Baeten werd 8 April 1893 geboren en 2 Juni 1917 priester gewijd.
J Februari 1933 werd hij benoemd tot deken en pastoor der parochie
van de H. Maagd Maria-Middelares te Ginneken. 11 Maart 1943 volgde
zyn benoeming tot kanunnik van het kathedraal kapittel van Breda.
De nieuwe Coadjutor, die ook secretaris van het Bredasche Bisdom ia
geweest, staat bij de Bredasche geestelijkheid bekend als een bescheiden
figuur, die ^steeds het vertrouwen van de geestelijkheid heeft gehad en
daar ook in de toekomst op zal mogen rekenen.
Het herstel van de tijdens den
oorlog aangerichte schade der ge
meentelijke eigendommen in Den
Haag en het opruimen van de be
tonnen verdedigingswerken, .welke
de Duitschers op de onmogelijkste
plaatsen deden verrijzen, zullen de
Haagsche gemeente f 15 millioen
gaan kosten. Alleen al het dichten
van een tankgracht, welke dwars
door het Malieveld liep, kost
f 1.400.000. voor het opruimen van
versperringen en bunkers is
f 4.300.000 uitgetrokken.
Dinsdagavond om 9 uur zal de
heer A. Polak, directeur van het
Rijksbureau voor Tabak en Tabaks
producten, voor den zender Hilver
sum II spreken over: „Problemen
rond de tabaksrantsoeneering".
LONDEN, 5 Nov. (Reuter). Reu
ter's speciale correspondent schrijft,
dat de Oostenrijksche kanselier, dr.
Karl Renner, de positie waarin hy
door de Geallieerden was gebracht,
heeft beschreven als die van „een
man in een roeiboot met vier oli
fanten als passagiers".
Behalve de oorspronkelijke bevol
king van zes millioen zielen verwij
len binnen Oostenrijks grenzen
Jhans 600.000 Sovjet-Russische mi-
i 200.000 Amerikaansche,
100.000 Britsche en 50.000 Fransche.
Dit beteekentHn totaal: een „bezet
tingssoldaat". op drie volwassen
mannelijke Oostenrijkers.
Bovendien is Oostenrijk gedwon
gen gastvrijheid te verleenen aan
ongeveer 300.000 Sudeten-Duit-
schers uit Tsjecho-SIowakije, wier
aantal dagelijks aangroeit. Dan zijn
er nog ongeveer 11.000 Tito-vijan-
dlgo Joegd-Slaven in de Britsche
zone en nog meer in de Fransche
zone. Er zyn voorts Poolsche troe
pen van generaal Anders en nazi-
gezinde Hongaarsche eenheden.
Volgens deskundigen hjeeft men
voor het spelen van eën partijtje
Amerikaansch voetbal de volgende
ingrediënten noodig:
le. Drie ambulances, volledig uit
gerust met doktoren, verplegend
personeel en alle geneesmiddelen en
instrumenten, die te pas komen bij
spoedoperaties, bet spalken van ge
broken beenen, armen en nekken
en zulk scort kleinigheden meer, die
aan dergelijke sportfestijnen den
noodigen luister plegen by te zet
ten.
2e. Twee teams van elf spelers,
van wie verwacht wordt, dat, als
zij hun plicht naar beihooren ver
vullen. zij hgt eind van den wed
strijd niet zullen beleven en die
daarom een dertigtal zorgvuldig in
dekens en jassen verpakte invallers
achter de hand hebben, van wie
het aan het eind van den wedstryd
niet al te gehavende deel voorbe
stemd is die eer van het gezelschap
op te houden bij het prettigste on
derdeel van het sportfestijn, d. w. z.
den min of meer f eestelijken maal
tijd, die achteraf wordt opgediend
en waaraan de tegenstanders zich
weer met elkander verbroederen.
3e. Een bal ter grootte van een
laden is, onder de medespelenden
niet minder groote- verwoestingen
pleegt aan te richten dan een echte
atoombom zou doen.
4e. Een stadion vol opgewonden
menschen, die hun enthousiasme en
goedkeuring vertolken door een
doordringend schel gefluit en die
dus vermoedelijk maar dat is in
Amsterdam helaas niet voorgeko
men hun eventueele afkeuring
en teleurstelling wel kenbaar zullen
maken door een fanatiek applaus.
De heer, die Zaterdagmiddag ty-
dens de American footballmatch in
het Olympisch stadion door de mi
crofoon ophelderende mededeelingen
verstrekte omtrent de niet altijd heel
duidelijke gedragingen van de twee
en twintig spelers in het veld en die
het dus blijkbaar weten kon. vertelde
erbij, dat zulk een wedstrijd pas
spannend begint te worden als er
bloed' gevloeid heeft.
De werkelijkheid is erg meegeval
len. De wedstrijd is tenminste geëin
digd, zonder dat een of meer der me
despelers ter plaatse met militaire
eer ter aarde besteld behoefde te
worden, hoewel het politle-muziek-
gezelschap vermoedelijk voor deze
eventualiteit reeds den treurmarsch
van Chopin had ingestudeerd, dien
het nu echter niet kwijt kon, reden
waarom het ons onthaalde op ,,It
's a long way". Het kan natuurlijk
zijn, dat de spelers door de bedaard
heid van het Nederlandsche publiek,
dat het geharrewar op het stadion-
veld overigens met belangstelling
I gadesloeg en vermoedelijk blij was,
atoombom, dief ofschoon zy onge- dut het veilig en wel op de tribunes
zat, niet voldoende geïnspireerd en
aangevuurd werden om elkaar
vriendschappelijk te vermoorden en
dat enkele liefhebbers yan dit ver
maak zich daardoor eenigszins be
kocht hebben gevoeld, maar de min
der bloedige elschen stellende leek-
op-sportgebied, die niet als Shylock
het volle pond eischt van zijn slacht
offers. die geacht worden voor hun
pleizier te spelen, heeft zich bij de
zen wedstryd niet verveeld.
Het is in den grond der zaak een
dóódsimpel spelletje, waarin je van
alles mag doen, wat in andere spel
letjes, de hemel moge weten waarom
eigenlijk, verboden is, met het ge
volg, dat de toeschouwer zich niet
alleen behoeft te amuseeren met wat
in sporttaal het beenenwerk wordt
genoemd, maar overvloedige gelegen
heid krijgt ook allerlei krasse staal
tjes van hersen-, sphouder-, armen-,
borstkas-, rug- en billenwerk te be
wonderen. Voor zoover de bewegingen
der spelers van vredelievenden aard
zijn zij plegen n.l. om de twee
minuten een vergadering te beleggen,
waardoor elke wedstrijd een uur
langer duurt dan er eigenlijk voor
staat doen zij denken aan het op
treden van de Batavieren in de op
voering van „Vrij Volk". Voor het
overige zijn zij veel interessanter dan
die Batavieren, omdat zij elkaar om
den haverklap in de haren vliegen en
dan een krioelenden hoop rompen,
armen en beenen vormen, totdat de
scheidsrechter er aan te pas komt,
wiens taak het is de wonderlijk in
den knoop zittende ledematen weer
aan de respectieve eigenaren te
rug te geven. Het duurt op die ma
nier wel lang voordat er gescoord
kan worden, maar daar staat dan ook
tegenover, dat. als dat eens een en
kele maal lukt, er maar eventjes zes
doelpunten tegelijk worden gemaakt.
Amerikaansch voetbal onderscheidt
zich voornamelijk door het feit, dat
er niet in gevoetbald wordt, maar
des te meer in gevochten. Het lijkt
meer op een stierengevecht, hoewel
er ook geen stieren aan te pas ko
men. Daarom zou men kunnen zeg
gen, dat het eigenlijk-Amerikaansch
stierenvechten is. Maar amusant is
het, dat is zeker.
Ter herdenking van alle gevallen
Nederlandsche strijders in het en-
dergrondsche verzet zal 27 Novem
ber in een indrukwekkende natio
nale rouwplechtigheid te Haarlem
het offer herdacht worden, dat
duizenden landgenooten voor de
vrijheid van ons land hebben ge
bracht.
De voorbereidingen zijn zeer uit
gebreid, daar voor deze plechtigheid
o.a. zullen worden uitgenoodigd do
leden van het Koninklyk Huis, do
regeering, de leden van de Staten-
deneraal, de commissarissen der
Koningin in de verschillende pro
vincies, de familieleden van de
slachtoffers en talrijke andere hooge
autoriteiten.
Als symbool van de gevaUen strij
ders zullen des morgens in de Groote
Kerk te Haarlem de stoffelijke resten
van I»ej. Inneke Schaft, het eenige
meisje, dat ïn de Bloemendaalsche
duinen door de Duitschers werd ge
fusilleerd. zijn opgebaard.
Naar wy vernemen, zal in de oude
St. Bavo een groote en indrukwek
kende herdenkingsdienst worden ge
houden. waarbij het woord zal worden
gevoerd door een der ministers, een
vertegenwoordiger der Illegaliteit en
een lid van het comité van voorbe
reiding.
Na de plechtigheid zal het stoffelijk
overschot in rouwstoet naar de eere
begraafplaats in de Bloemendaalsche
duinen worden gedragen, waarschijn
lijk voorafgegaan door de Kon. Mili
taire Kapel, die dan ook de treurmu
ziek te Bloemendaal zal verzorgen. Er
zijn plannen om langs de geheele
route een afzetting te maken door de
Haarlemsche schooljeugd.
Op de eerebegraafplaats onge-
twijfeld zal daaraan een gepaste naam
worden gegeven zullen reeds 350
slachtoffers ter aarde besteld zyn; de
katholieken ln een speciale groep, in
gewijde aarde. Hier zal niet worden
gesproken. Alleen zal men tot slot
van de plechtigheid het ..Onze Vader"
bidden. Nadere uitgebreide bijzonder
heden hopen wij binnenkort te kun
nen publiceeren.
Hedenmorgen is dr. W. B. Smit,
volledig in eere hersteld, na een
staking van eenige maanden terug
gekeerd afe directeur van den Ge ra-
Geneeskundigen- en Gezondheids
dienst te Haarlem.
Wij juichen deze terugkomst tod,
omdat dr. Smit aich in en voor den
oorlog zeer heeft ingespannen om
de volksgezondheid ln onze stad op
hoog' peil te brengen. Zijn hart ging
vooral uit naar de vereendgingen, die
over de volksgezondheid waakten.
Zijn samenwerking met de katholie
ken mocht ideaal genoemd worden.
Dr. Smit, die als dorpsdokter te
Spaarndam in 1934 de leiding kreeg
van den geneeskundigen dienst van
de vijfde stad des lands, heeft zich
o.a. zeer ingespannen voor de bestrij
ding van ue t.b.c., de zorg voor moe
der en kind en het zoo mogelijk
voorkomen van besmettelijke ziekten.
Temidden van dit drukke werk zag
hy nog kans, op een actueel
proefschrift te promoveeren. Nu da
directeur zijn kamer op de Nieuwe
Gracht weer betreden heeft, wacht
hem in de gezuiverde atmosfeer veel
belangrijk werk, waaronder weer da
krachtige bestrijding der zoo fel op
gestoken t.b.c., een der ziekten, dia
een gevolg zijn van den oorlog.
Het binnenkomende s.s. „Em
pire Gladstone." is in aanvaring ge
komen met de binnensluizèn te
IJmuiden. waardoor het uit het roer
is geloopen en schade is veroorzaakt
aan contrefort en eenige lichte scha
de aan het voorschip. Het schip
heeft bij aankomst in Amsterdam bij
de graansilo aanmerkelijke schade
aan den kademuur veroorzaakt.
