Witte vlag te Bandoeng
geheschen
Doodstraf tegen Mussert geëischt
Sjahrir vindt steun bij de
Nationale Conventie
MONUMENT - -
van alom levend verzet
Goede stemming van den
„leider" verdween bij
het requisitoir
Hevige aardbeving
69ste JAARGANG No. 23405
o
WOENSDAG 28 NOVEMBER 1945
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543
Abonnementsprijs 30 cent per week;
ZENDER DJOKJAKARTA
MN GEVALLEN
Motie van vertrouwen
Studenten in opstand
Het weer
(jn de stille duinen^
Ontroerende rouwplechtigheid
aan het Eeregrafhof
„Leider van het Ned.
volk"
Na de herdenking
63 zusters op Java
overleden
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
BATAVIA, 28 Nov. (ANF-Aneta).
Oe Indonesiërs te Bandoeng heb
ben verzocht de militaire acties te
doen staken.
De „gouverneur" van West-Java
is met een witte vlag naar de Brit-
sche linies gegaan en werd van de
voorwaarden op de hoogte gesteld,
Hij kon echter geen toezegging of
voorstellen doen. De Britsche voor
waarden waren de volgende:
1. Evacuatie van alle Indonesiërs
uit een gebied dat begrensd wordt
door de spoorlijn OostWest; dit
vóór 29 Nov. 12 uur. Indonesiërs,
die daar na dien tijd nog verblij
ven, zullen worden neergeschoten.
2. Burgers mogen niet binnen 200
meter van een Britschen of Japan-
ichen post komen. Mannelijke Indo
nesiërs, die zich bij wegversperrin
gen ophouden, zullen worden neer
geschoten.
De operaties te Soerabaja naderen
het laatste stadium. Men verwacht
dat spoedig alle weerstandsnesten
zijn opgeruimd. De laatste verliescij
fers zijn, naar Reuter meldt: gesneu
veld: 12 officieren, 4 officieren met
speciale opdracht van den onder-ko
ning, 2 manschappen en 91 Britsch-
Indlsche manschappen; gewond: 16
officieren, 14 officieren met speciale
opdracht van den onder-koning, 16
Britsche manschappen en 414 Britsch-
Indlsche manschappen; vermist: 4
officieren, 3 officieren en 99 Britsch-
Indische manschappen.
Een Britseh vliegtuig heeft Dins
dag tweemaal een aanval gedaan
ap Indonesische troepenconcentra
ties ten Zuid-Westen van Ambara-
wa. Twee Mosquitos met raket
ten aan boord en twee Mosquitos,
die 500 ponds-bommen meevoerden,
hebben voorts een aanval gedaan op
het Indonesische radiostation Djok
jakarta, dat weer na den eersten
luchtaanval in den aether was ver-
Schenen. Uit Soerabaja is een
Mahratta-bataljon overgeplaatst
naar Midden-Java, om de Britsche
eenheden aldaar te versterken.
Uit Indonesische bron is bericht
ontvangen, dat de Engelschen lucht
landingstroepen zouden gebruiken
ter versterking van hun strijdkrach
ten in het gebied van Ambarav.'a.
Volgens inlichtingen van Neder-
landsche zijde worden de ontvoerin
gen in Batavia die dagelijks in
aantal toenemen volgens een zorg
vuldig uitgewerkt plan uitgevoerd.
Dit systematische terrorisme heeft
zijn. centrum in het gebied van
Meester Cornells ten zuiden van de
hoofdstad.
De leden van den kortgeleden in
Australië opgeriehteu Bond van Ne-
derlandsche Oudkrijgsgevangenen en
-geïnterneerden zijn zóó bezorgd
voor het lot van hun vrouwen en
kinderen, die nog steeds op Java
verblijven, dat zij een telegram heb
ben gezonden aan prof. Schermer-
horn, waarin verzocht wordt onmid
dellijk van de geallieerden die zee-
en luchttransportmiddelen te ver
krijgen. die noodig zijn voor een spoe
dige evacuatie.
De „regeering" van Sjahrir heeft
op de ..Nationale Indonesische Con
ventie" een motie van vertrouwen
gekregen met 89 stemmen voor,
7 tegen en 11 blanco. In een Inter
view met A.P. sprak Sjahrir er zijn
voldoening over uit, dat zijn poli-
Dinsdagmorgen zijn 10 leden
Van de R.K. Studentenvereeniging
ySanctus Virglllus" uit Delft
net gebouw van het Gewestelijk
arbeidsbureau binnengedrongen,
gevol?e van de Jodensta-
l®ar geleden, door
„fj^i2£hers aan "de Studenten
vereeniging was ontnomen. Zeven
maanden na de bevrijding is het
gebouw nog steeds niet in han
den van de rechtmatige eigenares.
De studenten sloten den aanwezi
gen portier op, hingen het vaan-
dei van de vereenigin® uit en
weigerden den ambtenaren den
toegang tot het gebouw. Daarna
greep de politie in. De in het ge-
bauw aanwezige studenten, wer-
den gearresteerd; zij zijn later
weer op vrije voeten gesteld.
tiek en zijn ministerie een zoo
grooten steun hadden ontvangen
en verklaarde: „De weg is nu vrij
voor belangrijke vorderingen in'
allerlei richtingen."
Op de conventie is besloten, dat
een aantal nieuwe ministers aan het
„kabinet" zuilen worden toegevoegd.
Vandaag zal het uitgebreide „kabi
net" bijeenkomen en waarschijnlijk
zullen de namen der nieuwe „mi
nisters" worden bekend gemaakt.
Het schijnt dat de kansen op ver
dere besprekingen ongewijzigd zijn
gebleven.
Robert Kiek verneemt, dat ook
een motie is aangenomen door de
conventie, waarin de wenschelljk-
held wordt uitgedrukt vau het
vervangen der Nederlandsche, Brit
sche en Britsch-Indische troepen
door Australische, Amerikaansche,
Chineesche en Russische. De bij
eenkomst zou eeu stormachtig ka
rakter hebben gedragen en Sjahrir
zou slechts hebben gewonnen, na
dat hij had toegezegd, zijn „kabi
net" te zullen uitbreiden.
Hatta heeft bevestigd, dat de „re
geering" eenigen druk had ondergaan
van eenige leden der conventie, die
wenschten, dat de „regeering" een
krachtige houding aannam ten op
zichte vair Soerabaja. Dit beteekent
waarschijnlijk, dat de „regeering"
openlijk de extremisten zou moeten
steunen. Hatta zeide verder, dat de
„regeering" geen besprekingen met
de Nederlanders kon houden „onder
de schaduw van terrorisme bedreven
door Nederlandsche soldaten" maar
steeds bereid was besprekingen te
voeren met de Britten.
Sjahrir is als overwinnaar te voor
schijn gekomen, maar als een over
winnaar wiens handen meer ge
bonden zijn, dan toen hij zijn taak
drie weken geleden aanving, aldus
Robert Kiek.
Verwachting tot Donderdagavond:
Aanvankelijk matige, later weer
toenemende ineest Westelijke
wind. Wisselende bewolking,
plaatselijk enkele buien. Ze mie
teinpérüXuur.
Zon onder 16.34. Maan 1.12-14.42.
Zon op 8.25.
H. K. H. Prinses Juliana en Z. K. H. Prins Bernhard bewijzen
de laatste eer aan de gefusilleerden, die thans rusten op het
Eeregrafhof in de duinen bij Overveen
(Foto Meerendonk-P)
Stil en statig trokken gisteren
duizenden langs de wegen, welke
waren afgezet met jongens en
meisjes van de scholen in Haar
lem en den omtrek, die op (jleze
wijze een eerehaag vormden tot
aan het eeregrafhof in Bloemen-
daal. Voorop gingen de soldaten,
die voorzichtig hun kostbaren last
droegen, terwijl de Nederlandsche
vlag, die halfstok doch trots van
uit de huizen hing, licht wuifde
als een laatst# groet. De met
zwart omfloerste trommen rof
felden dof en donker hun rhyth-
misch rouwlied, alleen bestemd
voor helden
Het duurde geruimen tijd, voordat
allen de duinen bereikt hadden, zich
op het eeregrafhof verzameld had
den en hun een plaats was toege
wezen. Eerst om ongeveer half vier
kon de plechtigheid beginnen, na
dat Koningin Wilhelmina en ook
Prinses Juliana met Prins Bernhard
reeds waren gearriveerd.
Het was een ontroerend moment,
toen Hare Majesteit en het Prinse
lijk Paar zich van hun zetels ver
hieven en met eigen handen een
krans neerlegden aan de open groe
ve, voor de opgestelde baar.
Mevrouw E. van Maasdijk zegde
vervolgens een gedicht op. dat zij
geschreven had ter herdenking van
hen, die voor het vaderland in de
Hollandsche duinen vielen. Tijdens
het zingen van het Wilhelmus werd
de kist met het stoffelijk overschot
van haar, die het symbool was van
de honderden, die in den bezet
tingstijd zijn gefusilleerd, langzaam
in het gedolven graf neergelaten. Een
peleton van 25 lanciers, dat tegen
de duinen was opgesteld, schoot een
salvo af, dat een eeresaluut was
voor -de liefde, de trouw en den
moed, waarmee de slachtoffers hun
leven veil hadden.
Namens alle familieleden bedankte
dominee Post voor de overweldigen
de belangstelling. Hij wees ten slotte
op de waarde, die het heldenkerkhof
heeft vooral voor het nageslacht als
een gedenkteeken van den strijd te
gen de onderdrukking en als een
monument van het alom levende
verzet, dat ons uiteindelijk de over
winning bracht.
Even zelfbewust als gisteren betreedt Mussert de rechtszaal. Een
kwartier lang verraadt zijn gezicht een goed humeur. Dat is het
kwartier, waar wij wachten op het hof. Maar dan is het ook afge-
loopen. Het woord is direct aan den procureur-fiscaal en zijn requisitoir
moet wel iedere goede stemming in een man als Mussert doen ver
dwijnen. De stem van mr. Zaayer verraadt de minachting voor den
kleinen man, die zich een heerscher waande. Zijn woorden zijn als
zweepslagen, zijn zinnen vol van ironie. Aan het slot van zijn requisitoir
eischte hij de doodstraf.
„Het grootste bevrijdingsfeest,"
zegt hij, „vierden wij 31 Augustus.
Dit proces is het tegenstuk van
dien feestdag. De bevrijding betee-
kende voor ons volk evenzeer de
terugkomst van onze Koningin als
de bestraffing van Mussert, in wien
alle verraad gesymboliseerd is. Ik
heb gemeend van de zaak-Mussert
meer werk te moeten maken dan
voor de bewijsvoering noodzakelijk
was.
Ik had hem ook twee maanden
geleden voor de rechtbank kunnen
brengen. Doch het gaat hier niet
alleen om de straf, die deze man
verdient dat weten wij ook wel
zonder proces doch tevens om
de werkwijze van de N.S.B. en
haar leiders vast te leggen.
Daartoe moesten tal van docu
menten en stukken worden verza
meld, o.m. de documenten, die
Mussert bij zijn arrestatie ter be
schikking van den minister van
Buitenlandsche Zaken stelde. De
ten laste legging bestaat uit drie
deelen voor de eerste twee dee-
len de poging Nederland onder
vreemde heerschappij te brengen
en voorts de poging tot den on-
grondwettelijken staatsgreep en
geeft Mussert de twijfelachtige eer
de eerste te zijn sedert de stichting
van het Koninkrijk, die daarvoor
terecht staat. Anton Adriaan Mus
sert is geen politicus van huis uit
maar een ingenieur, een bekwaam
ingenieur.
Ik stel er prijs op dit te verklaren.
Reeds in 1935 ging de N.S.B. met
Mussert aan het hoofd een geestelijk
bondgenootschap aan met Duitschland
en Italië en de laffe overval op ons
land in Mei 1940 was voor Mussert
ook een bevrijding. En dat zet hij ook.
na uit - zijn niet zeer heldhaftige
schuilplaats te zijn gekropen. Mr.
Zaayer schildert in zijn uitvoerig re
quisitoir, veelal aan de hand van Mus-
sert's dagboek, bet erbarmelijk bedrijf
der N.S.B. in bezettingstijd.
Na het geestelijke landverraad
volgde door de aanbieding van de
nota betreffende den Statenbond
onder „den Führer aller Germanen"
het feitelijke landverraad.
„Musifcrt liet zich zoet houden met
de woorden van Hitier. zooals niet-
arische wilden zoet gehouden kunnen
worden met kraaltjes en spiegeltjes".
En met veel ironie stelt de procureur-
fiscaal" vervolgens in het licht het ge
pruts van den man in het verdachten
bankje, die zich staatsman van for
maat waande, maar wien met zijn vol
gelingen geen andere keus werd gela
ten door den bezetter dan slaaf te zijn
(Foto v. d Reyken)
Jegens Duitschland: „Trouw tot inden
dood aan den Führer."
„Dat is het beste voor Nederland",
zeiden Seyss en Schmidt, „vertrouwen
op onzen Fiihrer." En Mussert deed
het.
Het plan van Mussert, zich als re
gent te laten uitroepen teekent hoe
Mussert het er om te doen was de
macht in handen te krijgen. Door
de jaren was dit zijn streven: be
langrijk te zijn, macht te hebben.
Zelfs de Duitschers hadden echter
nog zooveel politiek inzicht, dat zij
het onmogelijk achtten, dezen door
het geheele volk geminachben on
verafschuwden man op de eerste
plaats te zetten.
Bij zijn bezoek aan Hitier in
December 1942 wordt hjj dan ook
afgescheept met den titel „leider
van het Nederlandsche volk". Dat
was nog niet eens een half ei.
maar een leege dop. Intuaschen
heeft de „staatssecretarie" vau
Mussert den Nederlandschen be
lastingbetaler een millioen per
Jaar gekost.
(Vervolg op pagina 3)
Haarlem, de zevenhonderd-jarige
stad, die nog geen week gele
den een bly feest vierde, droeg
gisteren een nationaal stempel
en stond in het teeken van den rouw.
Wij wisten de Koninklijke Familie
in ons midden, wij verleenden gast
vrijheid aan duizenden nabestaanden
van gefusilleerden, wij schaarden de
bloem van onze Jeugd langs de we
gen om de laatste eer te bewijzen
aan het dappere meisje van het ver
zet, symbool der vier honderd twee
en twintig in de Bloemendaalscne
duinen vermoorde landgenooten. Ge
lukkig is er geen graf van den on
bekenden in ondergrondschen strijd
gevallene, dank zy het uitstekende
identificatiewerk van de deskundi
gen. Daarom werd Hannie Schaft, het
eenige in de duinen begraven meisje,
voor allen gekozen. Haar verdien
sten, haar moed en strifd zijn be-
nydenswaardjg en dwingen tot eer
bied, maar in de «geschiedenis zal
baar naam niet persoonlijk blijveu
voortleven, doch als één der duizen
den, door Duitsche moordenaarshand
van het leven beroofd. Onvergetelijke,
tot nadenken stemmende, momenten
heeft deze nationale begrafenis ons
gegeven. Het ontroerende défilé in
de oude St. Bavo. met de zoo veel
zeggende bloemenhulde; het oogen-
blik waarop de kist met het stoffe
lijk overschot langzaam de kerk werd
uitgedragen, terwijl allen het Wil
helmus zongen; de korte, indrukwek
kende plechtigheid op den eerehof,
waarbij ieder aan z ij n doode dacht
en er om weende.
Langs de wegen naar den Zeeweg
stonden de menschen zwijgend ta
kyken naar den bijkans eindeloozen
stoet; het was geen nieuwsgierigheid
maar medeleven en herdenken. Hoe-
velen dachten niet aan een familielid,
dat, hier, in het buitenland of in
ons Indië door het oorlogsgeweld of
het verraad het leven moest laten?
Er werd gezwegen en alleen de treur
muziek van de Koninklijke Militaire
Kapel verbrak de eerbiedige stilte.
De Jeugd was over bet algemeen
doordrongen van de opdracht, zoo
dat het lange wachten in de koude
geen ordeloosheid veroorzaakte. Toen
we een verkenner, die wat blauw in
z'n gezicht geworden was, vroegen
of hij het erg koud had, antwoordde
hij fleir„Dat wel. Maar we hebben
het er graag voor over!" Laten ze
daar aan blijven denken, wanneer ze
voor moeilijkheden staan bij den
opbouw van Nederland, een opbouw
in vrijheid, mogelijk gemaakt door
den strijd van de thans in den eere
hof rustenden
Er zyn bij deze herdenking geen
ijle. leege gelegenheidswoorden ge
sproken. Bijna alle sprekers gaven te
kennen, dat God de kracht en het
houvast is. De minister-president,
prof. Schermerhorn, zeide tot de na
bestaanden: Gedenk, dat God re
geert! Dominee Gravemeyer citeerde
osalm 23: De Heer is mijn herder en
wees er op. dat het bloed van Jezus
Christus geen vergelding vraagt, maar
verzoening. En vanzelfsprekend gaf
ook Deken J. C. W. van de Wiel een
troostend, door Godsvertrouwen in
gegeven woord mee aan de aanwezi
gen Hij richtte zich tot de gevalle
nen' en' zeide: „Gij hebt ons vader
land gekroond met een roemvolla
nagedachtenis. Ons herrezen vader
land zal op u blijven wijzen als op
zijn glorievolle litteekens, waarmee
het werd overdekt in een strijd op
leven en dood. Helden van Neder
land, ons oog rust op u! Dat ook
Gods oog moge rusten op u, dat is
onze wensch en ons gebed voor do
rust uwer zielen."
In menig huisgezin is gisteravond
over het aangrijpende gebeuren ge
sproken. Angstige herinneringen zijn
opgehaald, dankbaarheid is geuit
voor het behouden leven. Maar óók
is in onze gezinnen na tafel of bij
het avondgebed gebeden voor die
vier honderd twee en twintig, die daar
nu zoo vredig in de duinpan, bedol
ven onder de bloemen, rusten. Laten
we hen en de duizenden anderen
blijven gedenken, ja nooit vergeten.
Dan is de dag van gisteren van de
grootste beteekenis geweest, óók voor
het nageslacht
Seismologische stations aan,
de West- en Oostkust der Ver.
Staten hebben een zware aard
beving geregistreerd, die moet
hebben plaats gevonden in de
buurt van de Zuidchineesche
Zee, mogelijk in Nederlandsch-
Indië. Als de aardbeving op
landgebied heeft plaats gevon
den, moet enorme schade zijn
aangericht.
De religieuzen van de Romein-
scfae Unie hebben van de Provin
ciale Overste van Ned. Oost-Indië
bericht ontvangen, dat van einde
1941 tot 18 Nov. 1945 op Java in
kampen tengevolge van honger
oedeem, uitputting en lijden van
allerlei aard, 63 van haar mede
zusters zijn overleden.
Maandag 3 December wordt het
reizigersverkeer met Brussel hervat.
Dagelijks zal een trein uit Amster
dam C.3. vertrekken om 13.09 uur.
In de tegenovergestelde richting ver
trek Brussel 9.30 uur, aankomst Am
sterdam 17.30 uur.
