Het beleid der regeering
INFORMEEL OVERLEG OP
JAVA BEGONNEN
Uitvoerige nota ingediend
bij de Tweede Kamer
Mgr. L. J. Willenborg overleden
Laatste poging der Nederlanders
om bloedbad te voorkomen
Indië, een der
groote zorgen
Voor bonnenlijst
69ste JAARGANG No. 23418
DONDERDAG 13 DECEMBER 194^
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543
Abonnementsprijs, 30 cent per week
De nota over de belangrijkste punten van het
regeeringsbeleid, thans bij de Tweede Kamer
ingediend, is een zeer uitvoerig stuk van niet min
der dan 23 paragrafen.
Allereerst wordt er op gewezen, dat betreffende de
kabinetsformatie de formateurs er den nadruk op
hebben gelegd, dat de moeilijke taak alléén kon
worden aanvaard door een groep van personen,
die ook als persoonlijkheden aan elkaar hun ver
trouwen konden schenken.
Het beleid te Londen
Oorlogsschade
(Vervolg op pagina 3)
WËÈÈÊÊÊ$m
Stichter van het
Ziekenapostolaat
Het weer
Steun aan nationalisten
MEN KOESTERT HOOP
OP OVEREENSTEMMING
IJmuiden overlaadhaven
voor Amsterdam
zie pagina 3
Onderhandelingen tegen
gesproken
Monument oorlogsslachtoffers
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Over de gebeurtenissen in In
dië wordt gezegd, dat op Java
thans een toestand van anar
chie is geschapen. Achter de leiders
van de ..Republiek Indonesia" is
de door de Japanners bewerkte en
gemilitariseerde jeugdbeweging in
handen gevallen van de meest ex
treme groepen. De nationalistische
vrijheidsdrang is dadelijk duidelijk
geweest. Maar niet dadelijk is een
goed inzicht verkregen in de sociale
omwenteling onder Japanseh be
heer. die nog steeds verder vreet.
Ook Christenvervolgingen komen
over het heele land voor. Op vele
plaatsen viel het bestuursapparaat
weg, o.a. te Batam en op Java's
Noordkust.
Te Batavia duurt de onrust nog
steeds voort en telkens doen zich
nieuwe gevechten voor. De internee-
ringskampen moesten beschermd
worden terwille van de Inwoners.
Voorts is de voedselvoorziening min
der goed, terwijl voedselboycot nog
steed3 doorgang vindt, dank zij extre
mistische terreur. De republikeinen
Bhn niet In staat het hoofd te bieden
aan den algemeenen noodtoestand.
Elders is de situatie niet zóó ont
wricht als op Java. Op Sumatra
blijken ook nationalistische stroomin
gen aanwezig te zijn; de toestand in
Atjeh is eveneens politiek onbevre
digd te noemen.
Van Engelsche zijde wordt aange
drongen op besprekingen, teneinde tgt
een vreedzame oplossing te komen.
Soekarno ls 31 October van de con
ferentie niet teruggewezen, doch
heeft niet actief aan de besprekingen
deel genomen. Van Mook heeft in een
dwangpositie moeten handelen. Da
regeering wil ..de deur open houden"
voor constructief overleg met die per
sonen uit Indië, die met de Indische
regeering een nieuw tijdperk willen
Ingaan, waarbij gerechtvaardigen Indo
nesische aspiraties volle bevrediging
zullen vinden. De regeering kan zich
niet uitlaten over de militaire voor-
uitzichten.
Tot eind Februari 1946 zullen 50.000
personen worden geëvacueerd.
Over het beleid der Ned. regee
ringen te Londen zal later een rne-
morandum-Gerbrandy aan de Sfca-
ten-Generaal worden aangeboden
De Staatsuitgaven zullen belangrijk
worden verlaagd. 1 Jan. wordt het
M. G. opgeheven en in '46 het bureau
„Nationale Veiligheid". „Oog en Oor"
ls een kind in overgangstijd; het
moet informatiebureau zijn en tevens
de overheid inlichten over plaatse
lijke moeilijkheden. Aan dezen dienst
wordt geen uitbreiding gegeven.
De regeering is voornemens een re
geling te treffen voor bewaring in
de bewaringskampen der nog niet
veroordeelde politieke delinquenten
De stichting „Toezicht Politieke De
linquenten" zal den ontslagen ge.
interneerden leiding geven bij reclas-
seerlng.
De verliezen van hen, die slacht
offer zijn geworden van oorlogshan
delingen zullen gedragen - moeten
worden door het geheele volk, waar
bij de prijzen van 9 Mei 1940 als
basis worden genomen.
De door Duitschland aan ons
land te vergoeden schade staat
onder supervisie van de Geallieer
den. Aan de regeering is reeds een
lijst ingediend van industrieën e.d.,
en een schade-uitkeering van
f 25.725 millioen.
De toegestane loonsverhocging
acht de regeering onder de huidige
omstandigheden niet voldoende.
Niet geaarzel.d wordt loonsverhoo-
gingen toe te staan, die veel verder
gaan dan 25 pet. boven het peil
van 1940. Het College van Rijksbe
middelaars brengt met spoed een
aantal loonregelingen tot stand.
Voorschot waarde-bonnen zullen
worden verleend voor den aankoop
van goederen. 1 Jan. komt een
nieuwe wachtgeldregeling.
Van 1939—1943 is het sterfte
cijfer aan tuberculose gestegen van
4.1 tot 6.99 per 10.000 Inwoners,
een stijging van 70 pet. Ter be
strijding van de t.b.c. worden
ingrijpende maatregelen genomen.
De productie van land- en tuin
bouw moet vergroot worden, de kwali
teit der voortbrengselen worde ver
beterd en de kostprijs aangepast aan
het prilspeil. Export van zuivelpro
ducten ls eerste eisch! Ontworpen ls
een ontwerp van wet betreffend?
publiekrechtelijke organisatie van
het bedrijfsleven. De regeering koes
tert geen plannen voor eenlg vervoer-
monopolie.
De Instelling van een commissie,
die op korten termijn de regeering zal
advlseeren over de herziening van de
ftnancieele verhouding tusschen rijk
en gemeente, kan worden tegemoet
gezien.
De Australische horveten „Warranbul" en „Gladstone" ont~
scheepten de Australische troepen, die de stad Dilli op Portu~
geesch Timor bezetten. Op den voorgrond Timoreesche
inboorlingen, die de oorlogsschepen gadeslaan
(Anefo-P)
daal het jaarlijksche zieken-
trlduum gehouden werd, waren
er altijd gasten uit Beigië,
Frankrijk, Engeland of andera
landen.
Hedenmorgen 11 uur is Mgr. L. J.
Willenborg in de Mariastich ting te
Haarlem overladen.
Het overlijden van Mgr. L.
J. Willenborg brengt niet
alleen de parochianen van
de Allerheiligste Drieëenheid te
Bloemendaal in rouw. maar dui
zenden in den lande, die tijdens
hun ziekte verkwikt er. gesterkt
zijn door zijn woord en zijn brief,
aan allen opgedragen, die het
Wereld-Ziekenapostolaat vorm
den. Mgr. Willenborg had als op
richter' en stuwer van dit apos
tolaat vermaardheid in alle dee-
len van de wereld en wanneer in
het kleine kerkje tg Bloemen -
Verwachting tot Vrijdagavond.:
Aanvankelijk stormachtige, later
langzaam afnemende wind, tus
schen N.W. en Noord, enkele re
gen-, hagel- of sneeuwbuien,
vooral aan de kust. Koude.
Zon onder 16.27. Maan 13.55—2.04
Zon op 8.14
Yamamota verantwoordelijk
Generaal-majoor Yamamota, de
voormalige dhef staf van het 16e
Japansche leger op Java, heeft ver
klaard, dat hij in hoofdzaak ver
antwoordelijk is voor den steun
aan de Indonesische onafhankelijk
heidsbeweging.
Generaal Yamamota werd vorige
maand gearresteerd en verblijft nu
In de gevangenis te Singapore in
afwachting van zijn vonnis.
Generaal-majoor Nakamoega. die
het bevel gevoerd heeft in Midden-
Java, zit ook te Singapore gevangen
en wordt beschuldigd van mede
plichtigheid ten aanzien van het
overhandigen van wapens aan de
Indonesiërs.
De Britten controleeren alle verkeer naar Batavia. Een
Indisch soldaat onderzoekt een ponny-wagentje bij een der
wegversperringen
BATAVIA, 12 Dec. IReuter). Naar Reuter's speciale correspondent uit
Batavia meldt, wordt de mogelijkheid, dat de Nederlanders nog een
laatste poging' zullen doen een groot bloedbad op Java te voorkomen
door voorstellen aan de Indonesiërs met betrekking tot den toekomstigen
status van Indonesië binnen het Koninkrijk, te Batavia druk besproken.
Het uitstel van het vertrek van dr. Van Mook wordt door welingelichte
kringen in verband gebracht met een nieuwen politikken stap bij de
Indonesiërs.
Naar de officieuze London Press
Service bericht, zijn waarnemers te
Londen van meening, dat de toe
stand op Java als hoopvoller mag
worden beschouwd. Men koestert
hoop op een eventueele overeen
komst tusschen de Nederlanders en
Sjahrir. Op het oogenblik vinden,
aldus de London Press Service, in-
formeele besprekingen plaats tus
schen beide partijen, die op Ne-
darXindsch initiatief begonnen
zijn. De voornaamste reden, dat
deze besprekingen niet uit het be
ginstadium zijn gekomen is, dat
Sjahrir en zijn medestanders hun
handen gebonden voelen door de
extremisten, die letterlijk amok
maken.
Het geallieerde opperbevel heeft
besloten met kracht van wapenen
een eind te maken aan de extre
mistische excessen, en het heeft
daartoe de geallieerde strijdkrach
ten op Java versterkt. Als begin is
West-Java grondig gezuiverd. Dit
was noodzakelijk: ten eerste om de
Japanneezen te ontwapenen en de
geïnterneerden te redden, en ten
Naar wij vernemen bestaan er
Slannen IJmuiden tot een overlaad-
aven voor Amsterdam te maken.
Voor de toekomst van IJmuiden zal
dit van groot belang zijn.
tweede om de eenig mogelijke om
standigheden te scheppen waaron
der onderhandelingen tusschen
Nederlanders en Indonesiërs ge
voerd kunnen worden. De terreur,
die de extremisten trachten uit te
oefenen, is niet vereenigbaar met
deze doelstellingen.
Men gelooft, dat Sjahrir, wanneer
hij bevrijd is van de bedreiging der
extremisten, bereid zal zijn de Ne-
derlandsche voorstellen voor auto
nomie voor Indonesië als basis voor
besprekingen te aanvaarden, mits
deze voorstellen een gedetailleerd
beeld geven van het schema, dat
in de rede van de Koningin van
1942 gegeven is. Wanneer Van
Mook na zijn bezoek aan Den Haag
met dergelijke voorstellen naar
Indië komt, en wanneer de geal
lieerde troepen er in slagen wat
zij zeker zullen doen een veilig
heidscordon te trekken, en wanneer
Sjahrir en zijn medestanders voe
len, dat zij aan hun kant eveneens
het gezag hebben om te onderhan
delen, dan, aldus neemt men "te
Londen aan, zal er een belangrijke
stap naar een vergelijk gedaan zijn.
U, P. meldt, dat Van Mook a.s.
Zaterdag naar Nederland zal ver
trekken.
In Batavia is het rustig. De Euro
peanen vragen zich af wat de reden
mag zijn van h^t uitgestelde vertrek
van dr. Van Mcok. Sommige zijn van
meening dat de Luitenant-G.G. wil
wachten tot met iets positiefs
naar Den Haag kan gaan.
Hardnekkige geruchten, dat
Sj'ahrir gisteravond een onderhoud
met Van Mook zcu hebben gehad,
werden door Sjahrir categorisch
tegengesproken. Hij voegde hieraan
toe, dat hij. als hy een duidelijk
omschreven uitnoddiging van de
Nederlanders zou kryg-en om naar
Den Haag te komen, dezie zou
aanvaarden.
De radio was het groote middel
om contact te krijgen met de
bedlegerigen en toen de oprichter
zelf in zijn pastorie ziek werd
het begin van het einde liet
hij de microfoon bij hem bren
gen en heeft voor het laatst zijn
warme, opwekkende en vertroos
tende stem door den aether ge
klonken.
In den oorlog werd het radio-contacfc
verbroken en ook voor den wekelijk-
schen ziekenbrief, dien hij eigenhan
dig schreef en dan liet clicheeren
en afdrukken, werd geen papier meer
ter beschikking gesteld. Maar de brief
blééf verschijnen, totdat God nu zelf
den schrijver voor eeuwig tot Zich
heeft genomen.
Mgr. Willenborg- is ook pionier ge
weest ln het geven van cursussen voor
katholieken en niet-katholieken over
de geloofs- en zedenleer. Toen
kapelaan was aan de Kathedrale Kerk
begon hy met dit werk, dat een bui
tengewone belangstelling trok en dat
bij als pastoor te Bloemendaal voort»
zette.
Hij was gelukkig met zijn kleine
kerkje, dat in Mei 1917 werd inge
wijd. waarbij als ideaal gesteld werd
,.in het overschoone Bloemendaal een
juweel van een kerk, teneinde zoowel
in geestelijken als in stof fel ij ken zin
de Allerheiligste Drieëenheid to
eeren." Dat ideaal is nu, bijna dertig
jaar later, nog niet verwezenlijkt en
insiders weten, dat het den pastoor
nooit berouwd heeft, omdat hij zoo
uitermate aan zijn „stalletje van
Bethlehem" gehecht was. Toen do
oorlog uitbrak stond de aanbesteding
van de nieuwe kerk, die op het ter
rein van de Bispinckstlchting zou ver
rijzen, voor de deur. Eindelijk waren
de teekeningen. die herhaaldeiyk een
versobering inhielden en de gedachtO
aan een ..kathedraal van het zieken
apostolaat" door te hooge kosten wél
moesten verdrijven, goedgekeurd. Maar
nu kwam er een andere spelbreker en
Monseigneur glimlachteDoch aan
den Dennenweg verrees een prachtig
paroéhie-complex: een jongens- en
meisjesschool, het bekende jeugdhuis
..Campagna". En daarby hët St. Adel-
bertuskerkhof, rustig gelegen ln do
bosschen, voor de gestorven parochia
nen, maar meer nog voor de velen, die
bij een bezoek aan dit gewijde plekje
het verlangen voelden, daar eens to
mogen rusten.
Mgr. Willenborg. die na zijn veertig
jarig priesterfeest tot Geheim Kamer
heer van Z. H. den Paus benoemd
werd en de lange paarse toog met
sjerp zoo waardig kon dragen..was een.
bijzonder godvruchtig man; een idea
list, die in vervoering kon raken, wan
neer hij de rijkdommen van ons Ge
loof ln zyn altijd boeiende preeken
schilderde.
Als jongen van elf jaar gaf hij al
het verlangen te kennen priester to
willen worden, als man van 69
heeft hij de wereld verlaten na een
ryk, zeer rijk priesterleven, dat zeer
velen gesticht heeft en ook talrijke
andersdenkenden tot andere gedach
ten heeft gebracht. Het Haarlem-
sche Bisdom is een priester uit dui
zenden ontvallen, een voortreffelijk
pastoor, een vriend van duizenden
en duizenden zieken. God zal hein
met welbehagen ontvangen hebben.
Ben voorioopig ontwerp van liet
op te richten monument voor
slachtoffers van den tweeden we
reldoorlog in de gemeente Bsnne-
teroek ls thans geëxposeerd in de
étalage van J. v. d. Wit, bij de
tramhalte aa,n de Bennebroeker-
laan. Het is vervaardigd door T.
Loeffvan Someren Gróve, lid van
den Nederlandschen Kring voor
beeldhouwers. Om dit ontwerp te
kunnen doen uitvoeren, zal nog
een geldinzameling worden ge
houden.
