BEKASI PLATGEBRAND
Volgende week debat over
regeeringsnota
Te veel geld?
Britten verwachten heilzaam
effect van deze vernietiging
Wetsontwerp Bretton Woods
z. h. st. aangenomen
VRIJDAG 14 DECEMBER 1945
PAGINA 7
Engelsch dagblad
protesteert
„Nationaal-sociaUstische
methoden"
Rust in Batavia
TWEEDE KAMER
ONDERHOUDEND SPEL IN
STEMOPNEMEN
Eerste repatrieerenden
uit Indië
Drie passagiersschepen in
Rotterdam aangekomen
Oorlogsmisdadigers in
arrest
Van verschillende zijden berei
ken ons opmerkingen over
een kwes.tie, die op het oogen-
b.ik het onderwerp van veel ge
sprekken schijnt te zijn: Hoe komt
het toch eigenlijk, dat er na de
geldsaneering toch nog zooveel geld
im omloop is? Men gaat hierbij uit
van dikwijls geconstateerde feiten
in verband met groote uitgaven,
die nog, evenals vóór de saneering,
dikwijls openlijk worden gedaan
door oogenschij nlijkeenvoudige
menschen met vermeend kleine
beurzen. Zonder twijfel doen deze
gevallen zich voor bij degenen, die
sinds eenige jaren de slechte ge
woonte hebben aangenomen ge
makkelijk verdiend geld even ge
makkelijk uit te geven. Over het
algemeen zijn dit waarschijnlijk
beoefenaren van den zwarten han
del, welke helaas hier en daar nog
danig voortwoekert. Doch daar
naast zijn er ook menschen, die
een beetje roekeloos zi^p geweest
met hun spaargeld en het ook nu
weer worden. Dit blijkt duidelijk
uit de cijfers der spaarbanken. Op
de Rijkspostspaarbank werd in Oc
tober slechts twee millioen gulden
ingelegd. In November moest drie
en vijftig millioen worden terugbe
taald; in October was dit slechts
13 millioen geweest. Bij de Spaar
bank te Rotterdam deed zich het
zelfde verschijnsel voor: In Novem
ber werd wel is waar iets meer in
gelegd dan in October, namelijk
f 1 millioen tegen f 345.353, doch
het steekt zeer sterk af tegen Sep
tember toen dertien millioen was
ingelegd. De terugbetalingen belie,
pen daar in November en October
bijna het dubbele van September.
Het is niet mogelijk van ieder
afzonderlijk de beweegredenen na
te gaan, doch een zoo duidelijk
verschijnsel, dat door cijfers wordt
gestaafd, heeft toch zeker wel een
reden. Wij gelooven, dat er vele
redenen voor bestaan en wij willen
dit openhartig -zeggen. Ten eerste
is de regeering nog altijd niet be
gonnen met de lang geleden aan
gekondigde spaarcampagne op touw
te zetten. Er zouden spaarcertifica-
ten worden uitgegeven. Waar blij
ven die? Ten tweede is het niet
logisch menschen aan te sporen
tot sparen en het sparen zoo on
aantrekkelijk te maken, daar het
weinig of geen rendement meer op
levert. Men spreekt veel over een
goedkoopgeld-politiek. Alles is nog
verschrikkelijk duur vanwege de
echaarschte. Geld wil men dooi
de geldsaneering ook schaarscher
maken. Waarom moet geld dan
juist goedkoop zijn? Sparen is een
ceugd welke zichzelf beloont, zal
men zeggen. Maar men zegt ook bij
de regeering, dat er een spaarprik-
kel moet zijn om de spaarzucht te
bevorderen. De eenige prikkel die
er kan bestaan is het geven van
een behoorlijke belooning aan de
spaarders. Maar er is nog een an
der punt van belang, en dat is het
vertrouwen/De regeering vertrouwt
niemand, noch de goeden noch de
slechten. Iedereen wordt over écn
kam geschoren. De goeden moeten
maar voor de kwaden lijden. Men
ban aannemen, dat er in Nederland
veel meer goeden dan kwaden zijn.
Dan moet men ook niet iedereen
Verdenken, zooals uit meerdere voor
het publiek zoo hinderlijke maat
regelen blijkt. Deze te strenge
maatregelen zijn het die bij het
groote publiek angst en misnoegen
Verwekken. Aan den eenen kant zijn
de inlagen veel geringer, aan den
anderen kant de terugvorderingen
veel grooter. Hetzelfde wantrouwen
heerscht ten opzichte van girale
rekeningen. De meeste menschen
Willen contant geld zien. Ze zijn
bang voor giraal geld en ze storten
niet veel op vrije rekeningen.
Vraagt u het maar eens bij de ban
ken. Is dat de schuld van het pu
bliek? Nederlanders doen veel meer
|hit vrijen wil dan door dwang. Wij
hc-bben nu, evenals de Duitschers
'ónder Hitier dit hadden, allerlei
soorten van guldens. Geblokkeerde
'guldens, girale en vrije guldens op
ïto banken, reisguldens bij het De-
Viezeninstituut en nu krijgen we er
Eerstdaags ook nog eens effecten
guldens op geblokkeerde rekening
bij. Daarbij komt nog, dat pas gede
blokkeerd wordt als men kan be
wijzen, dat men anders geen mid
delen meer bezit.
Dit is bijna een aanmoediging
om die andere middelen dan maar
eerst even op te maken. En de
zuinige menschen, die dit niet doen,
hebben voor zichzelf nog een an
deren gulden geschapen, maar ver
standig is dit ook weer niet. Dit is
ide wollen-kousgulden of bij som-
jpiigen de linnenkastgulden. Er
wordt opgepot, omdat de meeste
menschen in Nederland gelukkig
1 zuinig zijn, maar oppotten is slecht
I er vermeerdert den omloop van
Zooals reeds gemeld, is Don
derdagochtend Bekasi, 15 mijl ten
Oosten van Batavia, door het
Britsche leger platgebrand, als
represaille voor den moord van
22 soldaten op 25 November jJ.
Ieder huis, met uitzondering van
de huizen der Chineezen, de
plaatselijke gevangenis en een
paar steenen gebouwen, werd in
brand gestoken, nadat het met
petroleum en benzine begoten
Vier leden van de „zwarte buf-
fel"-crganisatie, die bij de mis
daad betrokken waren, zijn gearres
teerd; voorts werd een aanzienlijke
hoeveelheid wapens gevonden. In
een officieele Britsche verklaring
wordt gezegd, dat-gehoopt wordt,
dat de vernietiging van het dorp
een heilzaam effect zal hebben
Ondanks het feit, dat de actie ge
heim was gehouden en de telefoon-
leidingen waren afgesneden, was
Bekasi evenals de naburige dorpen
verlaten. De R.A.F.-vliegtuigen joe
gen de vrachtwagens op, die uit
Bekasi vluchtten. Eén ervan was
vol Indonesiërs, die met machine-
geweervuur en kanonvuur den aan
val beantwoordden. Toen de schut
ters van de Mosquito's en Thun-
dertplts hun werk hadden gedaan,
stonden alle auto's in brand.
„Toen", aldus de verslaggever van
A.N.P.-Aneta, „ik vanmorgen boven
het dorp vloog, standen er nog
slechts eenige huizen in brand, ter
wijl verscheidene reeds geheel wa
ren afgebrand. Na gedurende 35
minuten in onze Beaufightè* rond
gecirkeld (te hebben, konden we
zien, dat een derde deel van Be
kasi door brand was vernield. Wij
konden ook verscheidene honderden
dorpelingen bij de brug over de
Kali Bekasi samengehoopt zien,
bewaakt door Britsch-Indische sol
daten. Tanks stonden op de s%u-
telposities van het dorp, terwijl ver
der weg in het veld artillerie kon
worden waargenomen. De sterkte
bankbiljetten onnoodig. Dat is een
euvel, waardoor de geldsaneering
in gevaar komt. Uiteindelijk wor
den dan de biljetten minder koop
krachtig en het leven nog duur
der dan het al is. E^n ander euvel
is het onnoodig uitgeven van geld.
Bij de meeste Nederlanders was dit
vroeger niet de gewoonte. Is het
erg vermetel te zeggen, dat de re
geering bij 't publiek deze gewoonte
als het ware aanwakkert? Waarom
moet iedereen rooken en/of snoe
pen, als hij of zij vroeger die ge
woonte niet had? Is het normaal,
dat „op den bon" sigaren worden
verstrekt voor één keer, die f 3.60
kosten, ongeveer zes maal zooveel
als voor den oorlog? Is het noodig]
dat In uitzicht wordt gesteld, dat
voor Kerstmis iedereen wijn en
wild en gevogelte zal kunnen koo-
pen, waar vroeger alleen maar wat
d": Duitschers plutocraten noem
den aan dachten? Dat is weelde.
En dan nog voor „vastgestelde"
prijzen van f 3.50 per pond, die
veel overeenkomen met „zwarte"
prijzen. Zijn dat prijzen voor een
arbeidersbeurs of voor een behoor
lijk zuinig gezin? Zou het niet be
ter zijn er voor te zorgen, dat
iedereen eerst schoenen en- kousen
had? Doch de gewoonte van met
geld smijten wordt in breede lagen
ingepompt. Als iemand ziek is,
krijgt hij een eierenbon. De offi
cieel vastgestelde prijs voor een ei
met een smaakje is 22 cent. Vroe
ger was dit ongeveer een achtste
van dien prijs voor een versch ei.
En zoo zijn er zooveel voorbeelden.
Om kort te gaan, sparen wordt
niet aangemoedigd, uitgeven wordt
bijna opgelegd. Zelfs zijn vele men
schen dan., ook niet in staat
zich sommige van die opgelegde
uitgaven te getroosten. Daar
uit ontstaan bonnen- en zwarte
handel. Het zijn allemaal ver
schillende oorzaken en gevolgen,
doch het is heusch niet te verwon
deren, dat er langzamerhand weer
meer geld in omloop komt dan de
regeering Hef is. Daarbij komt nog
dat de regeering zelf veel spen
deert en dikwijls geen goed voor
beeld geeft. Let op mijn woorden
maar niet op mijn daden, zegt
men wel eens. Met dat al kan men
op de vraag „is er te veel geld?"
een bevestigend antwoord geven.
der Britten werd geschat op één
bataljon. Naast ons, in de lucht,
gaven 2 vliegtuigen dekking aan
de Britsche troepen.
Hun bemanningen hadden be
vel gekregen, op actieve verken
ning te gaan en met machinege
weren te vuren op iedere groep
van dorpelingen, die probeerde
te ontsnappen. Bij onze terug
komst te Kemajoran vernamen
wjj van de piloten der vliegtui
gen, dat zij Indonesiërs hadden
beschoten, die hetzij in vracht
auto's, hetzij te voet probeerden
uit het dorp. weg te komen.
In het dorp zelf werden Brit
sche leger-vrachtauto's met solda
ten in de zijstraten gereden. De
soldaten liepen de gebouwen bin
nen, die spoedig daarna in vlam
men opgingen. Toen wij heel laag
over het brandende gebied van
Bekasi en zijn omgeving gingen,
zagen wij kleine groepen Indone
siërs, die naar de rijstvelden of
langs de spoorbaan wegvluchtten.
Toen wij boven de brandende
stad wegvlogen stond de gevange
nis, de plaats van de misdaad, nog
steeds intakt. Het aantal dorpelin
gen bij de brug scheen voortdurend
grooter te worden, naar mate de
vlammen zich uitbreidden."
De „News Chronicle" teekent,
volgens U.P., krachtig protest aan
tegen de Britsche represailles te
Bekassi op Java. Ook de straf
maatregelen tegen een dorp op Su
matra, waar een Britsche majoor
en een Roode Kruiswerkster werden
vermoord, worden scherp gecriti-
seerd. Het blad vergelijkt deze da
den met de nationaal-socialistische
methoden tijdens den oorlog en
herinnert zijn lezers aan den
„schok van afschuw", die door
Engeland ging, toen de vergeldings
maatregelen der „Duitsclfè beulen"
bekend werden.
„Moeten dergelijke bescha
mende daden thans in den naam
van het Britsche vo!k verricht
worden, zonder dat er een protest
geuit wordt?", zoo vraagt de
„News Chronicle".
Het Britsche volk heeft dezen
oorlog gestreden omdat het geloof
de in de heilige waarde van het
individueele menschenleven. Het
voerde dezen oorlog in een afschuw
van geweld en uit liefde voor vrij-
Drie typen van woningen, die in Engeland zullen worden
gebouwd om in het woningtekort te voorzien
heid en genade. Daarom is Enge
land niet alleen zegevierend uit
den strijd gekomen, maar tevens
gekroond met een nieuwe eer.
Moeten wij nu toezien, dat deze
eer voor de geheele wereld ver
trapt wordt? En moeten wij nu
vervallen tot de misdaden van on
ze vijanden? Er moet bevel gegeven
worden deze laagheden onmiddel
lijk te staken, aldus het Engelsche
blad.
Te Batavia Is het rustig. De be
volking beziet het leven weer wat
opgeruimder nu er weer door con-
vooien voor 3 weken voedsel is
aangevoerd. Intusschen zijn per
convooi ook de gedoode, en gewonde
Britsche soldaten uit den strijd te
Tjibadak aangekomen.
Van Nederlandsche zijde wordt
medegedeeld, dat ten Zuid-Oosten
van Batavia een passagierstrein
uit de rails is geloopen, als gevolg
van sabotage aan de wissels. Drie
personen werden gedood, twee ern
stig en verscheidene licht gewond.
Twee locomotieven, twee personen
rijtuigen en zeven goederenwagons
werden voorts vernield.
Het officieele communiqué van
vandaag meldt, dat niet ver van
Scerabaja twee Punjabs werden
gedood en vier gewond, toen een
patrouille door Indonesiërs in een
hinderlaag werd gelokt. Aanvallen
op kleine schaal op alle Rapwi-
kampen te Buitenzorg werden
Woensdag voortgezet, maar giste
ren was alles rustig. De „resident"
van Buitenzorg, Bamas, die ver
klaarde niet bij machte te zijn de
orde en rust te handhaven, verliet
de stad met onbekende bestem
ming. Alle Rapwi-levensmiddelen-
veerraden zijn thans uit Amfoarawa
weggevoerd, waar gisteren Indone
siërs op een geallieerde patrouille
met geweren en mor lieren hadden
geschoten, welke patrouille echter
geen verliezen leed. Nu wordt ge
meld, dat de Indonesiërs zksh te
Klapce ten Noorden van Amba-
rawa ooncentreeren.
Een goederentrein voor Ban-
Mevr
(Van onzen parlementairen redacteur),
evrouw De VriesBruins heeft
den heelen middag met eenige
van haar mannelijke mede-af
gevaardigden het onderhou
dend spelletje van stemopnemen ge
speeld. Er was niet zoo bijzonder veel
te stemmen, maar de Kamer kon het
met zichzelf niet eens worden over
de personen, aan wie zij haar voor-
kèur zou geven. Er moest een com
mies-griffier benoemd worden, en na
heel veel herstemmingen kreeg jhr.
mr. D. A. W. van Tets, adjunct-secre
taris van het Scheidsgerecht voor de
Voedselvoorziening, de functie. Er
moesten voordrachten worden opge
maakt ter vervulling van drie vaca
tures in den Hoogen Raa<t- Nu, dat
was in orde, spaar het duurde uren.
En intusschen werd. zonder dat er
een woord viel, klein en hardnekkig
strijd van politieken aard gestreden.
Die strijd ging namelijk over de vraag,
of mr. P. H. Smits, tijdelijk raadsheer
in den Hoogen Raad, op de voordracht
geplaatst zou worden. Mr. Smits, die
een jurist van uitnemende reputatie
is, werd namelijk in den bezettings
tijd tot tijdelijk raadsheer benoemd.
Hij is na de bevrijding gezuiverd en
kwam nu op een goede plaats onder
de candidaten voor de voordracht voor.
Zou de Kamer zich bij de zuiverings
uitspraak neerleggen o£ zou zij dit
niet? Het kostte schrikkelijk veel
stembriefjes en aan het tafeltje der
stemopnemers legde mevrouw De Vries
—Bruins met haar confraters geduldig
veel spelletjes patience, maar mr.
Smits werd tenslotte op de voor
dracht geplaatst.
Toen al deze bezigheden waren
afgeloopen en de middag al aardig
begon op te schieten, ging de Ka
mer nog, maar allesbehalve welge
moed, aan de behandeling van het
wetsontwerp tot toetreding tot de
overeenkomsten van Bretton Woods,
En te ruim 7 uur nam zij het zon
der hoofdelijke stemming aan, na
dat de afgevaardigden Kortenhorst,
Hofstra en Schildhuis er hun licht
over hadden laten schijnen en Prof.
Lieftinck er voor almaar slinkend
gehoor een zeer omstandig en zeer
geleerd college over had gegeven.
Regeeringsnota
Voorzitter Van Schaik heeft de
Kamer voor de volgende week de wacht
aangezegd. Dinsdag begint zij te dis
cussieeren over de regeeringsnota en
dan gaat het maar dagelijks door met
twee avondzittingen, namelijk op
Dinsdag en Donderdag. Eerst wordt
gesproken over de hoofdstukken, die
handelen over de kabinetsformatie,
het door de regeering te Londen ge
voerde beleid, de rechtskracht der
wetsbesluiten en de richtlijnen bij
benoeming. Daarna over de loon- en
prijspolitiek, vervolgens over Indië.
daarna weer over het beleid der re
geering ten aanzien van de politieke
delinquenten en ten aanzien van de
behandeling der andere hoofdstukken
zal de voorzitter de Kamer nog nadere
voorstellen doen. Dit ligt voorshands
nog niet binnen den gezichtskring
Indien dr. Van Mook echter de vol
gende week in het land komt, zal de
Minister-President geen tijd hebben
om zich ter beschikking van de Kamer
te stellen, zoodat er dan op een later
tijdstip zal gesproken worden over
de eerste vier genoemde hoofdstukken
en men zal beginnen met de loon- en
prijspolitiek.
Op de terreinen van de firma
Muller en Co! aan de Jachthaven
te Rotterdam zijn drie groote
passagiersschepen tegelijk uit
Londen met repatrieerenden aan
gekomen.
In de eerste plaats de Batavier n,
die de eerste groote groep re
patrieerenden uit Indië, n.l. 81 per
sonen, op vaderlandschen bodem
terugbracht. Zij hadden deel uit
gemaakt van een groep van eenige
honderden personen, die met de
„Orantes" uit de Oost waren te
ruggekeerd. Het ministerie van
Verkeer en Energie, de Rijksver-
kee«*inspectie, het Ned. Roode
Kruis en de Repatrieeringsdienst
te Rotterdam hadden uitgebreide
maatregelen getroffen. Er stonden
vier autobussen en tien taxi's gereed,
om de menschen naar hun resp. fa
milies in het land te vervoeren.
Voor hen, die nog geen onderkomen
hadden, wordt hotelruimte gereser
veerd. Voorts was nog binnengeko
men. de „Mecklenburg" met 250
Nederlandsche kinderen aan boord,
benevens een groot aantal Neder
landsche militairen en 'de „Oranje.
Nassau" met Nederlandsche mari
nemannen, die allen hun Kerstver
lof in Nederland zullen doorbren
gen.
doeng is te Batavia zonder onge
lukken teruggekeerd. Ook werd
een wegconvooi naar Bandoeng ge
zonden en dit bevindt zich thans op
den terugweg naar Batavia. Be
richten uit Bandoeng meiden, dat
daar in het Noord-Westelijke deel
van de stad nog steeds eenige In
donesische activiteit is. Het hoofd
van de T. K. R. (het volksleger)
heeft den leden van die organisatie
te Buitenzorg bevolen, den weg
tusschen Buitenzorg en Scekaboe-
mi van alle extremisten te zuive
ren. Vier Britsche soldaten werden
licht gewond toen Indonesiërs een
geallieerde patrouille met geweer
vuur en handgranaten bestookten.
Van de 204 oorlogsmisdadigers op
Java zijn er tot dutsver 43 gearres
teerd. Het zijn bijna allen Japan
ners en Koreanen en bovendien een
of twee Indonesiërs. Onder hen be
vindt zich generaal Itosji Imamura,
de voormalige opperbevelhebber van
het Japansche leger in het Zuid-
Westen van den Stillen Oceaan.
Hij wordt er van beschuldigd ver
antwoordelijk te zijn voor den
moord op 500 Engelsche officieren
en soldaten. Luit. kolonel Anami
wordt beschuldigd van het veroor
zaken van den dood van 1500 Ne
derlanders, Engelschen en Austra
liërs op Ambon, Flores en andere
eilanden in den Indischen Archipel
door verwaarloozing en uithonge
ring.
Het Britsche rapport over de
oorlogstrf1 jaden, waarbij personeel
van de Japansche gevangenissen,
colaboreerende Indonesiërs en poli
tiefunctionarissen betrokken waren,
is vrijwel gereed. In dit rapport
wordt vermeld, dat vele dezer mis
dadigers getraind waren in bepaal
de soorten van martelingen, welke
zij op vrouwen, kinderen en krijgs
gevangenen toepasten. De Austra
lische Inlichtingendienst neemt ac
tief aan de onderzoekingen deel.
Over de arrestatie van een Ne
derlandsche vrouw wordt nog ver
nomen, dat zij beschuldigd wordt
een ontsnappingspoging van vijf
Nederlandsche vrouwen ven-aden te
hebben, terwijl andere Nederland
sche vrouwen met gevaar voor haar
leven Australische piloten, die
noodlandingen op Java moesten
maken, verborgen hielden.
Het hospitaalschip „Oranje" dat
Batavia verlaten heeft met bestem
ming naar Nederland, zal Se ma-
rang aandoen, waar ongeveer 1200
personen wachten op repatrieering.
