VORST DES VREDES
Prins dei
Kerk
De stemming in het Aarts
bisschoppelijk Paleis
DR. J. DE JONG
KARDINAAL
69ste JAARGANG No. 23427 6 MAANDAG 24 DECEMBER 1945
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Abonnementsprijs 30 cent per week
Wegens het Hcogfeest van
Kerstmis zal ons blad Dinsdag
e" Woensdag niet verschijnen.
nummer met Kerstbijlage
bestaat uit zestien bladzijden.'
DE DIRECTIE.
De Bisschopswijding van
Mgr. Jos. Baeten
NIEUWE HAARIEHSCHE COURANT
Een schok voer door het heelal,
toen, ver var het gewoel
der heidensche Rcmeinsche
wereld, in het stille Bethlehem
zich dat grootste aller wonderen
voltrok: de geboorte van Christus.
De hemelen scheurden open boven
dien armoedigen stal, de engelen
zongen hun „Gloria in Excelsis
Deo", maar er waren slechts eenige
herders, de nederigsten der nede-
rigen, die getuigen waren van het
wonder, dat daar de Schepper van
het heelal in een kribbe lag, nau
welijks goed genoeg óm als voeder
bak- te dienen. Slechts Maria en
Jozef begrepen het oneindig mys
terie, de voltooiing van het Mag
nificat, dat Zij, de Maagd, eenige
maanden tevoren in haar overstel
pend geluk had uitgezongen, en
misschien ook die weinige herders,
want zij aanbaden het Kind,
Gods Zoon, die Mensch was ge
worden. Die kleine kring van uit
verkorenen alleen had den schok
gevoeld, welke dien nacht het heelal
doortrilde, die kleine kring had
het licht aanschouwd, dat door de
duisternissen flitste; verder niets
dan de serene stilte van een
schoonen nacht. Et Lux in tenebris
lucet et tenebrae earn non compre-
henderunt: en het Licht scheen in
de duisternissen, maar de duister
nissen hebben het niet begrepen
Zij hebben het niet begrepen.
En tóch wachtte heel de wereld
in die dagen op den Verlosser. Met
welk een smartelijk verlangen
zagen de Joden niet uit naar de
komst van den beloofden Messias,
waarnaar zij meer dan ooit ver
langden, zuchtend onder den druk
van den Roimeinschen bezetter en
levend in een periode van gods
dienstig, zedelijk en nationaal ver
val. Zij verlangden naar den Mes
sias. van Wien zij hoopten, dat Hij
zou herstellen Davids Rijk in zijn
ouden glans en heerlijkheid. Doch
niet alleen de Joden, alle volkeren
verwachtten de groote gebeurtenis.
Terwijl het Westen den Verlosser
uit het Oosten verwachtte, meen
den de Indiërs en de Chineezen,
dat Hij uit het Westen komen
meest. Van beide kanten vereenig-
den zich de blikken op hetzelfde
kleine stipje van den aardbol, dat
een Fransch schrijver eens de „pool
der hoop van alle volkeren" noem
de. Dat kleine stipje was Bethle
hem, „geenszins de geringste onder
de steden van Juda". En zelfs de
heidensche dichter Vergilius zong:
„Ultima Cumaei venit jam Car-
minis aetas. Magnus ab integro
saeclorum nascitur ordo; jam nova
progenies coelo demittitur alto."
„Eindelijk is het laatste tijdperk,
door de Sibylla van Cumae voor
speld. aangebroken; Een nieuwe
lange reeks van eeuwen vangt aan,
reeds daalt een nieuw geslacht uit
den hoogen hemel".
Maar-de duisternissen hebben het
niet begrepen. Zij begrepen niet,
dat op dat oogenblik zich een be
slissende scheiding in het wereld
gebeuren voltrok, dat een nieuw
tijdvak in de geschiedenis van het
menschdom was geopend door de
menschwording van Gods Zoon, ge
boren uit de zuivere en onbevlekte
Maagd Maria, een feit, verreweg
het grootste in de wereldgeschie
denis.
Welk een afstand, welk een klove
scheen er te liggen tusschen dat
heidensche Rome, hoofdstad van
het zoo juist onder Augustus ge
stichte keizerrijk, waar de priesters
hun goden bespotten en waar de
massa slechts om brood en spelen
vroeg, en dat heerlijke nachtelijke
tafereel in het kleine Bethlehem,
waar het Woord was Vleesch ge-
W'orden. Slechts een schijnbare
klove, want wat zien wij in den
loop der tijden gebeuren? Uit het
heidensche Rome ontstond een
Christelijk Rome en een Christelijk
avondland, waartoe wij behooren;
Ct'ieken en Romeinen aanvaardden
het heil, dat niet van hen, maar
Wel van de Joden kwam; het Im-
perium Romanum aanvaardde ten
slotte vrijwillig, door een vrije acte
van toestemming uit zijn kern, en
zijn kern was de staat, een gods
dienst, die van den beginne af en
van alle eeuwigheid zich boven den
staat bevindt, en maakte dezen tot
staatsgodsdienst.
De hooge uitverkiezing van den
Aartsbisschop van Utrecht,
Z. H. Exc. Mgr. J. de Jong,
tot Kardinaal, de hoogste waar
digheid na den Paus, in het Op
perbestuur der Kerk, is giste
ren in een H. Consistorie op den
laatsten Zondag van den Advent
officieel door den H. Vader be
kend gemaakt.
Als een blijde mare ging deze
heuglijke tijding gisteravond door
heel Katholiek Nederland. Wat
reeds maandenlang verwacht werd,
was thans een feit geworden: de
moedige leider van het kerkelijk
verzet in ons land tegen den Duit-
schen overweldiger, geëerd en be
wonderd floor iederen Nederlan
der, ontvangt de hoogste erken
ning voor zijn verdiensten door op
genomen te worden in het H. Col
lege der Kardinalen, waarmede hij
behoort tot de raadslieden van den
Paus bij het bestuur der Kerk.
Het is echter niet alleen de per
soon van den aartsbisschop, die
door deze uitverkiezing tijzonder
geëerd wordt, zij eert ook het ge-
heele Episcopaat, de geheele gees
telijkheid, alle Nederlandsche ka
tholieken, heel ons volk.
Zij eert heel het Episcopaat, dat
voortdurend en overal op de bres
stond, waar de Duitsche terreur
de rechten van de Kerk of van ons
volk aantastte. Zij eert heel de
geestelijkheid van ons vaderland,
van wie velen uit laffe wraak,
omdat het nat. socialisme tegen
het kerkelijk verzet niets vermocht,
naar concentratiekampen werden
gezonden, waar zij hun vaak nog
zoo jonge leven lieten als slacht
offers van deze wraak.
Zij eert alle katholieken, heel
ons volk, omdat het zich, slechts
een klein percentage uitgezonderd,
hield aan de richtlijnen, door het
Episcopaat aangegeven.
Het is daarom, dat heel Neder
land zich verheugt, dat de zetel
van St. Willibrord thans voor het
eerst in de geschiedenis van de
Kerk en ons land, wordt ingeno
men door een Kardinaal. Wij ka
tholieken zien in hem gaarne den
eenvoudigen Priester, open voor
ieder, die met zijn zorgen tot hem
komt. Hoe vaak heeft hij ons niet
in de afgeloopen jaren der bezet
ting, zelfs op de meest ongelegen
uren, willen ontvangen, om ons met
raad en daad bij te staan. Hce be
wonderden wij, gezeten tegenover
hem in die rustige kamer aan de
Maliebaan, met aan den overkant
de groote bureaux van Gestapo en
S.D., zijn scherp verstand en in
zicht bij de oplossing van vaak bij
na niet te ontwarren vraagstukken.
Priester, maar ook Bisschop, Lee
raar, maar ook Leider, daarmede in
praktijk brengend de woorden van
Repr. schilderij Matthieu Wiegman
St. Paulus: Geef acht op U zeiven
en op de geheele kudde. waarin de
H. Geest U tot bisschoppen heeft
aangesteld om de kerk Gcds te be
sturen, die Hij (Christus) zich met
zijn bloed heeft verworven.
Hij was de onvermoeide herder,
die zijn kudde geen oogenblik in
den steek liet. Wie wist. welk een
arbeid hij in die oorlogsjaren ver
zette, wie wist, welk een groote
zorgen en verdriet hem kwelden,
vooral toen de Duitschers jacht
maakten op onze mannen, om hen
als slaven naar Duitschiand weg
te voeren, die begreep ook, dat dit
de gezondheid van dezen stoeren
Fries moést aantasten. Een oogen
blik scheen het, dat de bijna bo-
venmenschelijke taak, die op zijn
schouders was gelegd, te veel van
zijn krachten had gevergd. Doch
slechts één oogenblik. want net
s't'.ur, in zijn krachtige handen ge
legd, hield hij vast in handen
ook vanaf zijn ziekbed.
Is het wonder, dat Z. H. de Paus
een man van zoo'n sterk karak
ter, een man. die in de uren
des gevaars zich zóó'n onverschrok
ken leider heeft getoond, thans
tot zich roept om deel te nemen
in het opperbestuur der Kerk?
Zoo staat hij thans vóór ons als
Prins der Kerk. Weldra zal na de
creatie de kardinaalshoed hem
sieren.
Op dezen vooravond van het H.
Kerstfeest is heel katholiek Ne
derland verheugd over zijn kardi
naal. In de vreugde van den Kerst
nacht zal het mét de klokken zijn
blijdschap uitzingen, omdat God
ons vaderland behouden en Zijn
Kerk ongeschonden bewaard heeft.
Naast God danken wij dit aan
hem, die thans door den Paus tot
zoo'n hooge waardigheid is geroe
pen. Een Te Deum klinkt op. uit
dankbaarheid en bij de kribbe be-
looven wij in dezen Kerstnacht al
tijd als gehoorzame kinderen ta
zullen luisteren, ook en vooral nu
de vrede is teruggekeerd, naar hem,
die als Primaat van het Episco
paat de Nederlandsche kerkprovin
cie bestuurt.
Moge God hem nog vele jaren
schenken om zijn zegenrijk werk
voort te zetten op den historischen
zetel van St. Willibrord als Prins
der Kerk.
Eij de Bisschopswijding van Mgr.
J. Baeien in de Bredasche kathe
draal zullen alle Bisschoppen van
Nederland en de Pauselijke Inter
nuntius Mgr. Giobbe aanwezig zijn.
Mgr. Baeten zal gewijd worden
aks tit .-bisschop van Doryieum.
Over enkele uren beleven we
derom millioenen over heal
de wereld, tot in de verste
uithoeken, het wonder van den
Kerstnacht, dat bijna tweeduizend
jaar geleden de wereld een ander
aanzien gaf. De klokken, die van
nacht over steden en dorpen hun
vreugde uitzingen, luiden wederom
een nieuw tijdvak der geschiede
nis in.
Kerstmis 1945 geeft de zoo zwaar
geschonden wereld den vrede terug
na den versehrikkelijksten aller
oorlogen. In die blijde, vredige stilte
van den Kerstnacht danken mil
lioenen gelóovigen het Jezuskind
in de kribbe voor den terugkeer
van den vrede onder de volkeren
Geen wapengeweld verstoort den
vrede van deze Kerstmis en het
Christuskind strekt, zcoals in dien
eersten Kerstnacht, tot heel de
wereld Zijn Handjes uit, om alle
volkeren te omvatten van Oost en
West en Zuid en Noord, ut omnes
unum sint, opdat allen één zijn.
Maar nog altijd zijn er millioenen,
die hét niet begrijpen. In heel het
menschdom van vandaag leeft een
brandend heimwee naar den vrede,
niet alleen dien uiterlijken vrede,
die bij het rusten der wapenen tot
ons is gekomen, maar dien inner-
lijken vrede in het binnenste der
ziel. Evenals tweeduizend jaar ge
leden hunkert de ongeloovige
wereld naar eén verlosser, die onze
aarde den glans zou hergeven van
het paradijs. Zij miskent den Chris
tus, die in den Kerstnacht geboren
werd, omdat Hij niet alleen den
vrede op aarde bracht, maar ook
het Kruis. Zij.wil alleen het licht
zien, het aardsche licht, dat in
deze dagen de overwinning behaalt
op de duisternis, maar zij miskent
het Hemelsche Licht, dat uit de
kribbe ons tegenstraalt en den
Christen verWarmt door den gloed
van Zijn Genade.
Zóó zien wij déze Kerstmis 1945.
Zij is de zonsopgang vari een nieuw
tijdperk, waarin de wereld, wil zij
niet totaal verheidenschen, terug
moet, vol vertrouwen, naar het
Z. II. de Paus heeft tijdens^
een Zondag gehouden consistorie
de creatie van 32 nieuwe kardi
nalen bekend gemaakt. Onder
hen is Z. H. Exc. Mgr. dr. J. de
Jong, aartsbisschop van Utrecht.
kleine Kind in de kribbe, dat ge
noemd wordt „Princeps Pacis",
Vorst des Vredes, omdat Het de
wereld altijd Zijn vrede wil geven,
den waren vrede, dien slechts hij
vindt, die werkelijk lief heeft en
gelooft in dat kleine Kind, zooals
de herders in dien eersten Kerst
nacht in het vredige Bethlehem.
Dan wordt Kerstmis 1945 een
feest van vrede, een feest van ge
nade-, een zalig Kerstfeest.
Zondagavond. De Maliebaan
in Utrecht ligt in het donker. Van
zeven uur af rinkelt de telefoon In
het aartsbisschoppelijk paleis. De
secretaris, dr. J. A. Geerdinck, ant
woordt. Minister-president prof.
ir. W. Schermerhorn is een der
eersten, die zijn gelukwenschen
aanbiedt. Hij is voornemens Maan
dagmorgen met de leden van zijn
kabinet op audiëntie te komen.
Maar er is nog geen officieel be
richt uit Rome.
Verder gaat alles in het aarts
bisschoppelijk paleis zijn gewonen
gang. Mgr. De Jong begeeft zich
op den gewonen tijd ter ruste.
Maandagmorgen heeft men even
min' een officieel bericht uit Ro
me, maar dat kan nog wel eenige
dagen op zich laten wachten en
men neemt aan, dat de benoeming
inderdaad een feit is: de vlaggen
worden uitgestoken. Inmiddels
groeit de stroom gelukwenschen
bijna onrustbarend: telegrammen,
brieven, bloemen, telefoongesprek
ken. het gaat onafgebroken door.
Er komen ook tal van bezoe
kers. maar Z. Em. J. Kardinaal
de Jong zal voorloopig geen of-
ficieele bezoeken ontvangen. De
benoeming is immers nog niet
officieel en bovendien is de ge
zondheidstoestand van den nieu
wen Kardinaal van dien aard.
dat hij zich niet te zeer mag ver
moeien.
Een uitzondering zal Zijne Emi
nentie maken: vanmiddag om vier
uur ontvangt hij den minister-pre
sident hi audiëntie.
Het aartsbisschoppelijk paleis aan
de Maliebaan te Utrecht.
„Het is een groote voldoening
voor het Nederlandsche volk, waar
bij de laatste lijden zulke groote
verwachtingen waren gewekt," dat
waren de eenige woorden, die Z.
Em. J. Kardinaal de Jong sprak,
toen hij op de hoogte werd ge-
braoht van het bericht, dat zijn
verheffing tot Kardinaal meldde.
