Ministerraad van Spanje in
spoedzitting bijeen
Samen aan den opbouw
Ontmoeting Franco-Don Jaan?
HET DUITSCHE OPPERCOMMANDO
IN STAAT VAN BESCHULDIGING
Republikeinen
ongerust
Het weer
Indien het vertrouwen tusschen Sjahrir c.s.
en Nederland is hersteld
Dr. Van Mook
over Indië
Vermoedelijk zullen opper-officieren
wettig verbannen kunnen worden
Luit.gen. Van Oyen
vraagt ontslag
Waardevol geschenk
voor onze kinderen
Nieuwe dienstregeling
Ned. Spoorwegen
69ste JAARGANG No. 23435
o
ZATERDAG 5 JANUARr 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543
Abonnementsprijs 30 cent per week
Schöngarth tijdelijk
uitgeleverd
De man, die onze dijken
liet doorsteken
Fransch antwoord op het
communiqué van Moskou
De H.H. Drie Koningen bieden het Goddelijk Kind hun
geschenken dan. (Naar het origineel van Rogier v. d. Weijden)
„Vliegen vangen'
een levenskwestie
Aflevering van vet
vertraagd
PROCES-N EU RENBERG
Doodstraf voor Borms
100.000 paar schoenen
uit Denemarken
500 gram sinaasappelen
Bon F 03 inleveren
12 MEI: Nederland-België
STAD EN OMGEVING
Dit jaar electrificatie
Haarlem-Uitgeest
Kwaadwillige leerlingen?
HAARLEMSCHE COURANT
Naar A.Fi'. verneemt uit
Madrid, is de Spoansche
ministerraad gisteren onder
voorzitterschap van generaal
Franco in spoedzitting bijeen
geweest. In deze zitting zou
besloten zijn, dat Franco spoe
dig een reis zal ondernemen
met onbekende bestemming.
In monarchistische kringen in
Spanje heerscht groote spanning
in verband met de recente gebeur
tenissen, die den terugkeer van
Dan Juan mogelijk zouden maken.
Sommigen zien in het feit, dat
de Portugeesche regeering aan Don
Juan officieel toestemming heeft
gegeven om het Portugeesche
grondgebied te betreden, aanleiding
voor de veronderstelling, dat Fran
co den Spaanischen troonpretendent
een dezer dagen aan de Spaansch-
PortugeesQhe grens zou ontmoeten.
Andere woordvoerders trachten dit
optimisme te temperen door er op
te wijzen, dat, indien dieae ontmoe
ting inderdaad mocht plaats vin
den, de reis van generaal Franco
evengoed een afleidingsmanoeuvre
zou bunnen zijn.
Noorwegen tegen Franco
Intusschen heeft ook het Noorsche
volk bij monde van minister-president
Gerhardsen zijn stem toegevoegd aan
die welke overal in de geallieerde
landen reeds zijn opgegaan om ten
einde te maken aan het fascistische
regiem van generaal Franco. Het
Noorsche volk, aldus de minister
president. Is eenstemmig van mee
ning. dat Franco niet gehandhaafd
kan blijven en dat de organisatie van
dè vereenigde volken hierin een be
slissing zal moeten nemen.
De republikeinsche Spaansche re-
BURGSTEINFÜRT, 4 Januari. (Reu
ter). De Nederlandsche autoriteiten
hebben den S.S.-brigadecommandant
Eberhard Schöngarth, den man, die
bevel gaf tot het doorsteken van de
dijken in Nederland, aan de Britten
uitgeleverd, opdat hij eind Januari
te Burgsteinfurt in Duitschland zal
kunnen terechtstaan wegens moord op
een onbekenden geallieerden piloot
die 21 November 1944 boven Enschede
uit een beschadigde vliegmachine is
gesprongen. Tezamen met hem zullen
vijf anderen in verband met dezen
moord terechtstaan. Naar wordt be
weerd, zou Schöngarth persoonlijk den
piloot gevangen genomen hebben. De
gevangene heeft vervolgens bevel ge
kregen burgerkleeren aan te trekken,
voordat hij in een bosch in de habij-
heid werd doodgeschoten.
Van Nederlandsche zijde is verzocht
Schöngarth na deze berechting te re-
toumeeren, zoodat hij in Nederland
voor andere oorlogsmisdaden berecht
zal kunnen worden.
PAKIJS, 4 Jan. (A.F.P.). De Fran
sche regeerlng heeft haar antwoord, op
het slotcommuniqué van Moskou ln
twee deelen gesplitst. Het eerste ge
deelte van het antwoord ls op 4 Ja
nuari bekend gemaakt. Het betreft de
opstelling der vredesverdragen met
Italië, Roemenië, Hongarije, Bulgarije
en Finland.
Het tweede gedeelte van het ant
woord op 5 Januari bekend gemaakt
omvat twee nota's, gericht aan de
ambassade der V. S. De eerste han
delt over de commissie voor het Verre
Oosten, de andere over de atoom-ener
gie.
De Fransche regeering begint met te
verzekeren, dat zij gaarne zal deel
nemen aan de Internationale bespre
kingen en dat zij het voorstel om de
conferentie te Parijs te doen plaats
tJ Baame ln overweging neemt,
m de commissie voor het Verre Oos
ten wil Frankrijk zitting nemen, maar
het eiscnt het vetorecht, wanneer za
ken ter sprake komen, waarbij Fran
sche belangen onmiddellijk gemoeid
zijn. De Fransche regeering Juicht het
plan tot het instellen van een com
missi e voor de studie der atoom-ener
gie toe en Frankrijk zal ove eankom-
stig den onzet ln die commiss.e ver
tegenwoordigd zijn.
Schoot-bli-nc"lit L. G. L. van der
Kun, Ned. r- ne-vertegenwo rdig?-
bü het geair-j-.rd c trbov t, rai
spoedig naar Nederland teruvkeeren.
De Engelsche marine-autoriteiten
hebben de harlngvisscherü ln het
Kanaal verboden.
geering in ballingschap voelt zich
bedreigd door de manoeuvres van den
Spaanschen troonpretendent. Een
cfficieele woordvoerder van de re
geerlng Negrin verklaarde te Londen,
dat Spanje opnieuw een burger
oorlog zou doormaken, indien aan
het Spaansche volk een monarchis
tisch regime zou worden opgedrongen.
De republikeinsche regeering heeft
aan de regeeringen van Frankrijk. En
geland en de V.S. verzocht, de dl-
Elomatleke betrekkingen met Franco-
panje te verbreken.
DOOI
Verwachting tot Zondagavond:
Minder koud, zwaar bewolkt,
plaatselijk eenige regen, matige
en aan de kust krachtige Zuid
westelijke wind.
Zon onder 16.43, Maan 10.25—
18.42. Zondag: Zon 8.17.16.44.
Maan 10.5719.56. Maandag zon
op 8.46.
d *32*
Twae factoren, waarmede men
bij de beoordeeling van het Indo-
nesisohe probleem rekening moet
houden, heeft dr. Van Mook Vrij
dagavond in zijn radiorede voorop
gezet: eenerzijds de onrust en
ontevredenheid over het onrecht,
dat onzen landgenooten in Indië
na drie en een half jaar Japan-
sche bezetting nog wordt aange
daan en aan den anderen kant
de sterke reactie tegen de kolo
niale verhouding, die het streven
der Indonesiërs naar vrijheid niet
het minst in het buitenland
heeft opgewekt.
Om te begrijpen, hoe deae toe
stand ls ontstaan, moet men in het
oog houden, dat de opvattingen over
de verhoudingen tusschen het moe
derland en de koloniën tijdens den
oorlog sterk zijn veranderd. Dat ls
ln alle geallieerde landen het geval
geweest, dat ls, onder Japanschen in
vloed, ook ln Indonesië, en vooral
op Java, gebeurd. Java evenwel was
drie en een half Jaar van de buiten
wereld hermetisch afgesloten. Het
werd systematisch tegen de Wester -
sche mogendheden opgezet en het
bleef onkundig van de veranderde op
vattingen dier mogendheden, en
eveneens van de politiek, door de
Nederlandsche regeerlng uitgestip
peld. In dit alles ligt de ondergrond
van het conflict, dat cp Java en Su
matra zoo fel naar bulten ls getre
den. Daaruit ook ontstond die muur
van wantrouwen, waartegenover de
Nederlanders kwamen te staan, toen
zjj op Java terugkeerden: zij werden
er van verdacht, dat alj naar de
oude koloniale verhouding wilden
terugkeeren en alle nationalistische
aspiraties met geweld onderdrukken.
Het is nu moeilijk, een grens
te vinden tusschen het construc
tieve nationalisme en het extre^
mlsme, maar die grens moeten wfl
vindien, willen .vvlü inderdaad tot
samenwerking komen met de groote
meerderheid van vredelievende In
donesiërs en vermijden, dat het
conflict van thans ontaardt ln een
blijvende tegenstelling tusschen
twee volkeren.
De oplossing van het conflict is
van het begin af gecompliceerd
door de dringende en acute zorg
voor het leven van landgenooten
en anderen, die onder voortdu
rende extremistische bedreiging
stonden. Deze omstandigheid heeft
vele, op het oog zonderlinge ver
houdingen tusschen Britten en Ne
derlanders eenerzijds en Indone
siërs anderzijds in het leven ge
roepen; Natuurlijk zijn er fouten
gemaakt, maar men moge beden
ken, dat het forceeren van een
conflict een ramp zou hebben be-
teekend, die het leven van duizen
den landgenooten zou hebben kun
nen kosten.
Dat overleg tusschen Nederlan
ders en goedwillende en vredelie
vende Indonesiërs noodig is, moet
voor ieder, die de omstandigheden
en de toekomst onder oogen ziet,
duidelijk zijn. Een strijd van volk
tegen volk, na al hetgeen gebeurd
is, kan nimmer tot een herbouw
van het koninklijk op vasten
grondslag leiden. Ook de wereld zal
zulk een strijd niet verdragen en
het kwaad van extremisme en ter
reur zou er slechts door worden
onder den grond gedreven, niet
uitgeroeid. Indien het vertrouwen
tusschen Sjahrir en de zijnen en
de Nederlanders kan worden her
steld, dan is inderdaad een begin
gemaakt met den nieuwen opbouw;
dan zullen de krachten der duis
ternis, die thans den toestand be-
heerschen, gezamenlijk kunnen
worden teruggedrongen en ver
jaagd.
De te Londen verkregen overeen
stemming berust op dit inzicht,
waarin de Britsche en Nederland
sche regeeringen van gelijke opvat
tingen zjjn. Aan den anderen kant
bestaat evenmin verschil van mee
ning over het feit, dat Indonesië
slechts door samenwerking met
Nederland uit het moeras kan ko
men, zooals ln een belangrijk deel
van de Buitengewesten dagelijks
wordt bewezen.
Is eenmaal de brug tusschen Ne-
Zusters Ursulinen, die met de
„Almanaoral" uit Indië repatri-,
eerden, vertelden dat zij in een
kamp te Batavia, in tegenstelling
met de overige gedetineerden,
door de Japanners vrij behoorlijk
werden behandeld. Alleen moes
ten zij, in verband met de insec
tenplaag, iederen dag minstens
tien vliegen vangen. Wanneer dit
aantal niet werd bereikt, betee-
kende het een dag geen eten. Het
aantal gevangen vliegen werd in
overeenstemminggebracht met de
portie voedsel. Dus vijf vliegen
was een half pannetje. Ook mocht
men slechts drie maanden ziek
zijn. Wie het waagde na drie
maanden nog niet tot. werken in
staat te zijn kreeg geen „verplet
ging'' 'meer en werd aan de ver
nietiging prijsgegeven. „We zijn
blij dat we weer thuis zijn",
besloten de zusters hun verhaal.
derlanders en Indonesiërs geslagen,
dan zullen zjj samen den .opbouw
kunnen beginnen en die zal een
Indonesië betreffen van nieuwen
vorm, waarin beide volken, samen
met de indo-Chlneczen, op een voet
van gelijkwaardigheid liet werk zui
len doen.
Aangezien de bevoorrading der de
taillisten met vet eenige vertraging
ondervindt, zal de 100 gram vet, welke
op bon 548 verkrijgbaar is gesteld, eerst
in de week van 13 t.m. 19 Januari
kunnen worden afgeleverd.
Een van de meest omstreden
punten kwam Vrijdag in Neu
renberg in het geding, n.l. de
misdadigheid van de Duitsche
strijdkrachten, het oppercom
mando en de gen. staf.
De taak van den Amerikaanschen
aanklager Taylor is waarschijnlijk
een der moeilijkste van de be
schuldiging, die gericht is op het
bewjjzen, dat het oppercommando
een misdadige organisatie is, die
vrijwillig haar diensten aan de na
zi-samenzweerders aanbood om
aanvalsoorlogen te ontketenen.
Sedert het begin van het proces is
vaak betoogd, dat berechting van het
leger etc. niet mogelijk zou zijn, om
dat een bevel een bevel Is. lie Ame-
rikaansche aanklagers wezen er op,
dat zij niets oneerbaars in. het mili
taire beroep zien, maar dat het Duit
sche oppercommando zetel is van
bet Duitsche milltairlsme en van
agressieve plannen, die veel verder
gingen dan voorbereiding voor alle
eventualiteiten. Het bewijs op grond
van de stukken zal een moeilijke
kwestie worden. De aanklagers willen
vermoedelijk mogelijk maken dat
Duitschlands topmilitairen wettig
verbannen kunnen worden.
Uit eenige brieven, die door dpn Ge
heimen Dienst zijn gevonden, blijkt,
dat Hess in 1933 het leven van den
ex-kanselier. Heinrich Brüning, red
de. Deze werd bedreigd, maar door
ingrijpen van Hess werd een moord
op hem verhinderd.
Dr. Awiguste Borms, de leider van
de pro-Duitsche Vlaamsche natio
nalisten, is Vrijdag door een mili
tair gerechtshof te Brussel ter dood
veroordeeld voor zijn activiteit
tijdens den oorlog. Toen het dood
vonnis werd uitgesproken schreeuw
de Borms het Hof toe: „Ik ga den
dood in, omdat Vlaanderen moet
leven!"
Hij was na den oorlog van 1914
1918 ook reeds ter dood veroordeeld,
doch kreeg later gratie.
Luit-gen. L. H. van Oijen, opper
bevelhebber van het Ned.-Indische
leger, die thans een bezoek brengt
aan Melbourne, heeft verklaard,
dat er een „goede mogelijkheid be
staat, dat zijn verzoek tot ontslag
binnen enkele weken door Koningin
Wilhehnina zal worden geaccep
teerd", aldus Associated Press.
De generaal weigerde de redenen
voor zijn terugtrekking te geven.
Men neemt echter aan, dat het in
verband staat met het feit, dat de
Nederlandsche strijdkrachten in
het algemeen zijn teleurgesteld over
de politiek van het oppercomman
do voor Zuid-Oost-Azië, waarbij
aanzienlijke Nederlandsche een
heden in Malakka worden gehou
den en niet op Java mogen landen.
Het Deensche comité „Hoiland
Hjaelpen", dat reeds zoo vaals
prachtige schenkingen aan cais
land heeft gedaan, heeft opnieuw
een waardevolle zending naar de
H.AJR.K. verscheept, n.l. 100.000
paar kinderschoenen. Ze zijn ver
vaardigd van vischleer en voorzien
van ruibbelzolen. De eerste party
is reeds voor distributie gereed ge
maakt en zal via de H.A.R.K.-uit-
deelpoaten worden uitgereikt.
Bon F 03 der fruitkaart, is voor
de geheele provincie Noord-Holland
geldig verklaard voor 500 gram
sinaasappelen. Deze bon moet
Maandag 7 of Dinsdag 8 Januari
worden ingeleverd. Aflevering van
de ^sinaasappelen zal met ingang
van een nader te bepalen datum
geschieden.
De landenwedstrijd. Nederland
België wordt in verband met op 5
en 6 Mei te houden bevrijdingsfees
ten pas op 12 Mei gespeeld in het
Olympisch Stadion te Amsterdam.
De trein van 22.14 uur uit Haar
lem naar Den Haag vervalt met
ingang van Maandag a.s., evenals
de trein van 6.09 uit Den Haag
naar Haarlem. Daarentegen komt
er een nieuwe, late verbinding
Amsterdam'Rotterdam, die dage
lijks wordt gereden. Vertrek Am
sterdam CS 22.55, aankomst Rot
terdam DP 0.26. Vertrek Rotter
dam DP 23.10, aankomst Amster
dam CS 0.42. De trein van 6.55 uit
Leiden naar Haarlem zal voortaan
te HeemstedeAerdenhout stop
pen.
De Nederlandsche Spoorwegen
deelen mede, dat het baanvak
Haarlem—Uitgeest in Mei van dit
jaar geëlectrificeerd zal zijn,
waardoor een belangrijke verbete
ring in het verkeer met het Noor
den verkregen zal worden. De in
strumenten van de onderstations,
die door de Duitschers gestolen
werden, heeft men thans in Zwit
serland kunnen koopen.
Gisteravond half twaalf is aan
het Christelijk Lyceum op de Em-
makade een hevige ontploffing ge
schied, die tot ver in den omtrek
te hooren was. Kwaadwilligen had
den explosieve "stoffen in een kozijn
neergelegd, waardoor, toen deze tot
ontploffing kwamen, de rechter
vleugel van de school werd bescha
digd en een groot aantal ruiten ver
nield. Het is waarschijnlijk, dat dit
geval verband houdt met de school
kwestie, die tot nu toe nog niet is
opgelost.
Het is bijna zeker, dat hier van
opzet sprake is, daar het schoolbe
stuur dien avond in de linker
vleugel een vergadering hield,
die juist een kwartier voor de ex
plosie geëindigd was.
