Na jaren van leed vraagt de
wereld vrede
Nazi's bezochten Dachau
Situatie op Java
mmk
Zware verliezen
van onze luchtmacht
Dr. Van Mook
naar Indië
Tweede zitting van
deU.N.O.
18 Januari koffie
1 Februari thee
Tweede wereldoorlog
kostte 680 milliard
Belangrijke verklaring van dr. Blaha
Het weer
JAN SNOR"
DUITSCHE AANVAL
OP ROTTERDAM
Sabotage-succes
tusschen Haarlem en IJmuiden
PREDIKANT STAAT
TERECHT
69ste JAARGANG No. 23441
Pi
ZATERDAG 12 JANUARI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544
Telefoon Administratie 21543
Abonnementsprijs 30 cent per week
Verkiezingen
Prof. Schermerhorn naar
de U.N.O.
SMS
PROCES-N EU REN BERG
Neerlands jongste
burgemeester
Kostte ruim 900 burgers
het leven
Haarlems oorlogsjournaal
'"moedig MARINIER LIET DUITSCHr
TREINEN IN DE LUCHT VLIEGEN
VV
Ruim 20 getuigen
gedagvaard
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Op den tweeden dag van de ver
gadering der U. N. O., waarin
Spaak zijn eerste officieele rede
voering als voorzitter hield, was de
publieke belangstelling aanmerke
lijk minder dan op den openings
dag.
Spaak zeide: „Jarenlang heb
ben millioenen menschen gele
den en geofferd; wij vragen
thans om hun belooning: vre
de".
Hierna ging de vergadering over
tot het verkiezen van de voorzitters
der verschillende commissies.
Manoeilskt, hoofd van de Oekrain-
sche delegatie, is gekozen tot voor
zitter van de commissie voor politieke
zaken.
De Poolsche minister van Buit. Za
ken werd eenstemmig tot voorzitter
van de economische en financieele
commissie gekozen. Fraser, minis
ter-president van Nieuw-Zeeland -als
mede een Urugüeesche gedelegeerde
en het hoofd van de Syrische dele
gatie werd eveneens gekozen voor
diverse commissies.
Een voorstel van min. Van Kleffens,
18 Januari zal een nieuwe bon
voor 100 gram koffie worden aan
gewezen. 1 Februari wordt weder
om een rantsoen van 50 gram thee
beschikbaar gesteld.
Er is nu enkele malen met een
tusschenperiode van vier weken
resp. een rantsoen koffie en een.
rantsoen thee verstrekt. Zooveel
mogelijk wordt er naar gestreefd
deze regelmaat te bereiken, maar
voorshands zijn we nog zoo afhan
kelijk van de grootte van den aan
voer van thee en vooral koffie, dat
niet verder dan een of twee perio
den vooruit kan worden gezien.
BATAVIA, 12 Januari. (A.N.P.—
Aneta). Het communiqué van
vandaag meldt, dat Semarang rusti
ger is, behalve in het gebied van
Gombel, ten Zuiden van de stad,
waar 4 Indonesische mortiergranaten
op een geallieerde stelling zijn afge
schoten zonder schade te veroor
zaken.
Batavia: Het is volkomen rustig te
Batavia. Het onderzoek in de stad en
de kampongs wordt voortgezet.
Bandoeng: Ook te Bandoeng is het
over het algemeen rustig. Ue pa
trouilles worden echter gehandhaafd.
Buitenzorg: Te Buitenzorg en op
Oosi-Java is het eveneens rustig.
De staat Victoria in Australië zal
ongeveer 5.000 vrouwen en kinderen
uit Ned.-Indië, die rust noodig heb
ben om weer op krachten te komen,
een herstellingsoord verschaffen. Er
zijn er reeds 800 aangekomen, en 250
vrouwen en kinderen zullen volgende
week volgen.
De kosten van den tweeden we
reldoorlog waren meer dan vier keer
zoo groot als die van den eersten,
volgens een rapport van de Bank
voor de Internationale Verefleningen.
De kosten van den tweeden we
reldoorlog tot den zomer van 1945
bedroegen ruw geschat 680 milliard
dollar. Als men den dollar van 1913
omrekent in ben dollar van 1945.
kostte de eerste wereldoorlog 180 mil
liard dollar.
Deze cijfers hebben slechts be
trekking op de directe kosten, zon
der rekening te houden met de ge
kapitaliseerde waarde van men-
schenlevens, de verliezen aaln eigen
dommen. productie, de kosten van
ooriogsherstel enz.
Van de 680 milliard dollar, die
door de schatkist van de oorlogvoe
rende landen voor oorlogsdoeleinden
waren uitgetrokken, besteedde Ame
rika 280 milliard dollar, Engelalnd
120 milliard, Duitschland 170 mil
liard. Canada 55 milliard en Jajpan
55 milliard. (A.P.).
De minister-president, prof. Scher
merhorn, wordt morgen te Londen ver
wacht. Tijdens zijn verblijf, dat waar
schijnlijk tot Woensdag zal duren, zai
hij optreden als hoofd van de Neder-
landsche delegatie voor de algemeene
vergadering van de U.N.O.
om de vertegenwoordigers van china.
Rusland. Engeland, de Ver. Staten,
Frankrijk, Venezuela en Zuid-Afrika
te benoemen tot leden van het bu
reau van de Algemeene Vergadering,
werd bij acclamatie aangenomen.
Rusland heeft bij monde van den
leider der Oekrainsche delegatie een
aam al gedaan op het verkiezings
systeem waaronder de door Rusland
gestelde candidaat voor het presi
dentschap der Algemeene Vergade
ring verslagen was.
Een voorstel van de Cubaanscha
delegatie, waarin wordt bepaald dat
de besprekingen van commissie 6,
welke de procedure-voorschriften
moet regelen, hoogstens acht dagen
mogen duren, is aangenomen met 29
tegen 18 stemmen. De Nederlandsche
delegatie stemde tegen.
Engeland heeft aan de regeeringen
van de Sovjet-Unie en Frankrijk
voorgesteld onmiddellijk een aanvang
te maken met de voorbereiding
van het vredesverdrag met Italië.
Tegenover de torens van den
Westminster Abbey te Lon
den waaien boven den in-<
gang vtvti Central Hall, de
vlaggen van 51 verschillen
de naties, die tezamen de
Vereenigde Volken vormen.
Moge deze vlag gen-bundeling
het symbool zijn voor een
nieuw vredestijdperk over
de geheéle wereld, De rechtsche foto toont de Arabische delegatiedie, ge
kleed met witzijden hoofddoek en boernoes, wel opvalt. Links Emir Feisal
Ibn AbduVAziz. Gbe. minister van Buitenlandsche Zaken en H. E. Sheik
Hafiz Wahba (gezant te Londen) rechts.
In de getuigenbank in Neuren
berg verscheen Vrijdag de Cechi-
sche dr. Blaha, die sinds 1939 in
Dachau gevangen heeft gezeten.
Zijn verschijnen veroorzaakte een
emotioneeieji schok, toen de aankla
ger Dodd vijf beklaagden in ver
band kon brengen met de misdaden
in Dachau, waar zij door Blaha
werden gezien. Frick, Sauckel,
Funk, Kaitenbrunner en Rosenberg
bezochten het kamp.
Alle beklaagden werden aandach
tig, toen aanklager Dodd Blaha
vroeg: „Ziet u Frick in de recht
zaal", waarop Blaha antwoordde „De
vierde man op <je eerste rij." Onmid
dellijk begon Frick wild te gesticu-
leeren. Vervolgens wees Blaha op
Rosenberg, die zijn onderkaak naar
voren stak en recht voor zich uit
bleefstaren. Alle beklaagden zaten
naar voren geleund, toen Blaha zei-
de. dat Sauckel Dachau had bezocht,
dien hij echter niet gezien had. Lang
zaam schudde Sauckel zijn glim-
menden kalen schedel heen en weer,
tenslotte schudde hij ontkennend
het hoofd.
Blaha verklaarde eveneens hoe te
Dachau dikwijls bestellingen van
schedels kwamen. Tanden waren ook
zeer belangrijk. De kampcommandant
beval personen met uitstekende ge
bitten uit te zoeken. In Dachau was
het gevaarlijk een mooie, gave huid
of een goedi gebit te bezitten. De
slachtoffers werden met 'n nekschot
Verwachting tot Zondagavond:
.Wisselend bewolkt met plaat
selijk buien. Matige, aam de kust
tijdelijk krachtige wind tusselien
West en Noord-West,
Zon onder 16.52. Maan 13
3.57.' Zondag zon 8.4316.54.
Maan 13.265.21. Maamdag zon
op 8.42.
gedood, opdat hun huid onbescha
digd zou blijven.
De bedoeling van den aanklager
met het voorlezen van deze verkla
ring was, de aanwezigheid van de be
klaagden vast te stellen, op het tijd
stip van het begaan der misdaden.
De Voorlichtingsdienst van de
Kon. Ned. Luchtmacht meldt:
„Tusschen 15 Mei 1949 en het ein
de van den oorlog hebben 247 van
hot 521 man sterfte vliegend per
soneel der Nederlandsche lucht
macht opereerend van Engeland
uit den dood gevonden. Nog 13 vlie
gers werden als vermist opgegeven,
doch moeten nu eveneens geacht
worden den dood te hebben gevon
den. Deze cijfers omvatten niet de
verliezen onder 'de mannen die naar
Engeland vlogen en later naar het
Verre Oosten zijn gegaan. Even
min zijn hierin begrepen de ver
liezen onder het personeel van
vliegdekschepen."
De Luitenant-Gouverneur-
Generaal, dr. H. J. van Mook,
is hedenmorgen te 9 uur pre
cies van het vliegveld Schiphol
vertrokken met bestemming
Cairo. Vandaar zal hij met het
volgende vliegtuig, dat Dinsdag
uit Nederland vertrekt en dien
zelfden dag te Cairo verwacht
wordt, naar Ned.-Indië door
reizen.
Onder groote belangstelling is
Vrijdag de jongste burge
meester van Nederlandde
heer W. M. Schakel, geïn
stalleerd als hoofd der
gemeente Hoog-Blokland,
Hoornaar en Noordeloos. De
heer Schakel is eerst 28 jaar,
één der eersten die uit de il
legaliteit tot burgemeester
zijn benoemd. Hij was een
vooraanstaande illegale fi
guur en is mede-oprichter van
het te Gorinchem verschij
nende streekblad „De Parti-
saanDe inwoners van de
Zuid-Hollandsche gemeenten
hebben hun nieuwen burge
meester, die in de illegaliteit
den schuilnaam droeg van
Jan Snor, feestelijk ingehaald.
vy
In zijn Nieuwjaarsrede tot den
nood-gemeenteraad heeft burge
meester Oud van Rotterdam offi
cieele gegevens bekend gemaakt
met betrekking tot het bombarde
ment van 14 Mei 1948, dat, zooals
hij zeide, aan ruim 900 burgers het
leven heeft gekost. Het verwoeste
gebied beslaat 258 H.A. 11.000
panden, 24601 woningen, 1212 fa
brieken en werkplaatsen, 2393 win
kels, 566 café's en hotels, 21 kerk
gebouwen, 4 ziekenhuizen, 69 scho
len, 20 bankgebouwen, 12 biosco
pen, 2 schouwburgen en 6 verga-
deraaiten weiden met den grond
gelijk gemaakt. 77.000 inwoners
werden door het bombardement
dakloos.
Er was een eenvoudig
marinier. Toen de
oorlog' uitbrak vocht
hij voor zijn vader
land, maar de capitulatie
wa^ er eerder dan hij
wenschte. Strijdlustig als
hij was besloet hij op an
dere wijze den Dultschen
indringer het leven zuur
te maken. Dus werd hij
leider van een sabotage
groep.
In de groote verzetsleg-
kaart werd hij met zijn man
nen aangewezen», om treinen
met materiaal voor de
Duitsche oorlogvoering te
laten ontsporen of in de
lucht te doen vliegen.
Eïi zoo zien we onzen
marinier e xperimcnt.ee ren
op de spoorlijn Haarlem
rjmuiden en Beverwijk. De
successen, die in de be
nauwde dagen maar nau
welijks tot het volk kwa
men. waren groot, maar de
teleurstellingen bleven
echter ook niet uit.
Eon gevaarlijk werkje,
dat laten ontsporen van
treinen.
Het gebeurde in de duis
ternis. op een verlaten
plek. Op eenigen afstand
van de rails werd een diep
mansgat gegraven. dat
weer onzichtbaar toege
dekt kon worden. Van
daaruit bediende de mari
nier de lont, die naar d8
rails leidde, waarop de
springstof vakkundig, la-
nunwd minuutje beleefd.
JJe spHngstofOlHplOfriHg
geschiedde eenige tiental
len nieters voor zijn schuil
plaats. De locomotief liep
huiten de rails en schoot
over de blelzeu In de rich
ting van liet eenmansgat,
waar zij precies op tijd t«E
stilstand kwam.
ter naar Engelsche instruc
ties, was aangebracht.
Groot was de spanning
als de trein naderde
Een knalVerwrongen
en uit elkander gereten
ijzer, spoorwagens, die ln
elkaar schoven en het wevk
wafc' gebeurd. Dan bleef de
marinier langen tijd in zijn
schuilplaats en eerst vele
uran later mocht hij er uit
te voorschijn komen.
Eens heeft hHI oea de-
De escapades lang*; de
spoorlijn werden met de
week gevaarlijker, omdat
er steeds ijverig en vin
niger door de Duitsche
jachthonden gespeurd werd
naar de saboteurs. Maar
het duurde nog geruimeu
tijd voordat het vuur den
marinier zoo fel aan de
schenen werd gelegd, dat
h(j gedwongen werd onder
te duiken.
Eeu medewerker van den
ondergrondschen leider
werd op ziekere» dag' gear
resteerd üoor de Gestapo,
maar dank zij de inter
ventie van de ondergrond-
sche werd deze man na
een verhoor weer op vrije
voeten gesteld. Nog geen
tien minuten nadat hij
thuis gearriveerd was.
kwamen echter leden van
rte Griine Polizei zijn wo
ning binnenstormen en
voerden hem we,g'. Geluk
kig. dat dei soldaten, die
hem van de' aarde lieten
verdwijnen, zelf de unifor
men van de Grüne Poll tel
nagemaakt hadden, waar
door de ..arrestant" de ga
rantie kreeg, dat hy in
plaats van naar een con
centratiekamp. naar een
goéde schuilplaats gediri
geerd werd.
Onze marinier heeft
echter na het uitbreken
van de spoorwegstaking
zijn ouden stiel weer her
vat, omdat het landsbelang
toen vorderde, dat nu de
strijd zoo dicht bij huis
kwam. alles in het werk
werd gesteld om de Duit
schers zooveel mogelijk in
hun elastische bewegingen
in het Westen van Neder-
laud te boycotten.
Van hoe onbeschrijfelijk
veel belang zijn werk juist
in den laatsten oorlogs
winter is geweest, zal een
ieder begrijpen, die weet
van welke beteekenis eey
plaats als IJmuiden voor
de Duitschers wa».
Ds. R. H. Oldeman, de 44-jarige
predikant van de Ned. Hervormde
Gemeente te Santpoort, stond
Vrijdag terecht voor het Amster-
damsch Bijzonder Gerechtshof.
Ds. Oldeman werd ten laste
gelegd, dat hij in 1943 aan den
S.D- had medegedeeld, dat een
illegaal werker, H. Rot, jongelui
sabotagedaden liet plegen tegen
de Duitschers en aan hen wa
penen ter hand stelde en dat
hij voorts aan een opsporings
ambtenaar van de prijsbeheer-
sching, den N.S.B.-er en S.S.-
man J. A. v. d. Broek uit Leiden
had verzocht maatregelen te ne
men tegen Ir. H. Smiti, die po
litiek onbetrouwbaar zou zijn.
Als eerste getuige verscheen
dr. W. Talsma voor het hekje. „Rot
deed," aldus get., „veel voor ge
vangen genomen Nederlanders. Hij
vertelde mij altijd zijn moeilijkhe
den, omdat ik als zijn arts en als
zijn vriend zijn vertrouwen ge
noot. Zoo heeft Rot mij ook de
door ds. Oldeman geteekende aan
klacht tegen hem laten zien."
De president: „Heeft u de hand-
teekening van verdachte op het
stuk gezien?"
Get.: „Eh.... neen, mijnheer de
president."
Get. J. P. Vincent, de organist
van de Ned. Herv. kerk te Sant
poort, vertelde, dat ds. Oldeman
hem in een vertrouwelijk gesprek
had medegedeeld: „Pieter, het spijt'
me, maar ik heb Rot aan den
hoogsten boom moeten ophangen."
De president: „Staat u "eens op,
verdachte. Is dit waar?"
Verd.: „De heer Vincent heeft
heel goed begrepen, dat deze uit
lating sarcastisch bedoeld was.
Bovendien heb ik mij anders uit
gedrukt. Ik zeide: „Fieter, je mag
wel voor me oppassen, men zegt
dat ik een gevaarlijk mensch ben.
Ik heb Rot aan den hoogsten boom
opgehangen"
Get. mr. Stomps werd indertijd
door Rot voor een belangrijke be
spreking uitgenoodigd. Bij die ge
legenheid toonde Rot hem de aan
klacht. „Het stuk", aldus mr.
Stomps, „zöoals het voor mij lag,
kan ik mij met fotografische nauw
keurigheid herinneren, ik zag zeer
duidelijk de handteekening van
verdachte, wiens handschrift ik bij
herhaling onderzocht." Rot werd
kort daarop gefusilleerd door een
Hollandschen S.S.-man.
Na de pauze werd mr. Tonino,
die gedurende langen tijd bij do
minee Oldeman was ondergedoken,
als getuige gehoord. Hij verklaar
de met Oldeman naarHiet Kenau
park te Haarlem te zijn geweest
om daar met een Duitsche relatie
over Rot te spreken.
Verder verklaarde mr. Tonino,
dat Oldeman's woorden, tijdens die
bijeenkomst gesproken, slechts een
poging inhielden om die Duitsche
relatie (geen S.D.-er, maar een
Hollander in burger) te bewegen
iets te doen om een einde te ma
ken aan Rot's inschakelen van
jonge menschen voor sabotage-
handelingen.
Get. Emil Rühl, Geheimsekretar
Kriminalpolizei (Euterpestraat) gaf
aan hoe een aanklacht by den
S. D. werd opgemaakt. Een hand
teekening van den aanklager was
wei regel, maar behoefde niet nood
zakelijk op het proces-verbaal voor
te komen.
Bij het hooren van de getuigen
a décharge gaf ds. Callenbach, pre
dikant te IJmuiden, een korte per
soonsbeschrijving van Oldeman.
„Oldeman", .aldus deze getuige,
„bezit een sterk gevoel voor sociale
gerechtigheid. Zijn kanselwerk was
moedig. Oldeman was de man die
openlijk op den preekstoel stelling
durfde nemen tegen de Duitsche
onderdrukkers. Hij is verder een
man die zich door zijn gevoel laat
leiden en daarbij zeer impulsief is."
Om zes uur ging het Hof een
kwartier in raadkamer. Terugge
keerd deelde de president mede,
dat de zaak voortgezet zal worden
1 Maart a.s. des morgens te tien
uur. Dan moeten Bonhagen, een
gevaarlijk S.D.-er, die in een kamp
in Duitschland vertoeft, en een
zekere Stelbrink verschijnen om als
getuige be worden gehooid.