Na jaren van leed vraagt de wereld vrede Nazi's bezochten Dachau Situatie op Java mmk Zware verliezen van onze luchtmacht Dr. Van Mook naar Indië Tweede zitting van deU.N.O. 18 Januari koffie 1 Februari thee Tweede wereldoorlog kostte 680 milliard Belangrijke verklaring van dr. Blaha Het weer JAN SNOR" DUITSCHE AANVAL OP ROTTERDAM Sabotage-succes tusschen Haarlem en IJmuiden PREDIKANT STAAT TERECHT 69ste JAARGANG No. 23441 Pi ZATERDAG 12 JANUARI 1946 Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543 Abonnementsprijs 30 cent per week Verkiezingen Prof. Schermerhorn naar de U.N.O. SMS PROCES-N EU REN BERG Neerlands jongste burgemeester Kostte ruim 900 burgers het leven Haarlems oorlogsjournaal '"moedig MARINIER LIET DUITSCHr TREINEN IN DE LUCHT VLIEGEN VV Ruim 20 getuigen gedagvaard NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Op den tweeden dag van de ver gadering der U. N. O., waarin Spaak zijn eerste officieele rede voering als voorzitter hield, was de publieke belangstelling aanmerke lijk minder dan op den openings dag. Spaak zeide: „Jarenlang heb ben millioenen menschen gele den en geofferd; wij vragen thans om hun belooning: vre de". Hierna ging de vergadering over tot het verkiezen van de voorzitters der verschillende commissies. Manoeilskt, hoofd van de Oekrain- sche delegatie, is gekozen tot voor zitter van de commissie voor politieke zaken. De Poolsche minister van Buit. Za ken werd eenstemmig tot voorzitter van de economische en financieele commissie gekozen. Fraser, minis ter-president van Nieuw-Zeeland -als mede een Urugüeesche gedelegeerde en het hoofd van de Syrische dele gatie werd eveneens gekozen voor diverse commissies. Een voorstel van min. Van Kleffens, 18 Januari zal een nieuwe bon voor 100 gram koffie worden aan gewezen. 1 Februari wordt weder om een rantsoen van 50 gram thee beschikbaar gesteld. Er is nu enkele malen met een tusschenperiode van vier weken resp. een rantsoen koffie en een. rantsoen thee verstrekt. Zooveel mogelijk wordt er naar gestreefd deze regelmaat te bereiken, maar voorshands zijn we nog zoo afhan kelijk van de grootte van den aan voer van thee en vooral koffie, dat niet verder dan een of twee perio den vooruit kan worden gezien. BATAVIA, 12 Januari. (A.N.P.— Aneta). Het communiqué van vandaag meldt, dat Semarang rusti ger is, behalve in het gebied van Gombel, ten Zuiden van de stad, waar 4 Indonesische mortiergranaten op een geallieerde stelling zijn afge schoten zonder schade te veroor zaken. Batavia: Het is volkomen rustig te Batavia. Het onderzoek in de stad en de kampongs wordt voortgezet. Bandoeng: Ook te Bandoeng is het over het algemeen rustig. Ue pa trouilles worden echter gehandhaafd. Buitenzorg: Te Buitenzorg en op Oosi-Java is het eveneens rustig. De staat Victoria in Australië zal ongeveer 5.000 vrouwen en kinderen uit Ned.-Indië, die rust noodig heb ben om weer op krachten te komen, een herstellingsoord verschaffen. Er zijn er reeds 800 aangekomen, en 250 vrouwen en kinderen zullen volgende week volgen. De kosten van den tweeden we reldoorlog waren meer dan vier keer zoo groot als die van den eersten, volgens een rapport van de Bank voor de Internationale Verefleningen. De kosten van den tweeden we reldoorlog tot den zomer van 1945 bedroegen ruw geschat 680 milliard dollar. Als men den dollar van 1913 omrekent in ben dollar van 1945. kostte de eerste wereldoorlog 180 mil liard dollar. Deze cijfers hebben slechts be trekking op de directe kosten, zon der rekening te houden met de ge kapitaliseerde waarde van men- schenlevens, de verliezen aaln eigen dommen. productie, de kosten van ooriogsherstel enz. Van de 680 milliard dollar, die door de schatkist van de oorlogvoe rende landen voor oorlogsdoeleinden waren uitgetrokken, besteedde Ame rika 280 milliard dollar, Engelalnd 120 milliard, Duitschland 170 mil liard. Canada 55 milliard en Jajpan 55 milliard. (A.P.). De minister-president, prof. Scher merhorn, wordt morgen te Londen ver wacht. Tijdens zijn verblijf, dat waar schijnlijk tot Woensdag zal duren, zai hij optreden als hoofd van de Neder- landsche delegatie voor de algemeene vergadering van de U.N.O. om de vertegenwoordigers van china. Rusland. Engeland, de Ver. Staten, Frankrijk, Venezuela en Zuid-Afrika te benoemen tot leden van het bu reau van de Algemeene Vergadering, werd bij acclamatie aangenomen. Rusland heeft bij monde van den leider der Oekrainsche delegatie een aam al gedaan op het verkiezings systeem waaronder de door Rusland gestelde candidaat voor het presi dentschap der Algemeene Vergade ring verslagen was. Een voorstel van de Cubaanscha delegatie, waarin wordt bepaald dat de besprekingen van commissie 6, welke de procedure-voorschriften moet regelen, hoogstens acht dagen mogen duren, is aangenomen met 29 tegen 18 stemmen. De Nederlandsche delegatie stemde tegen. Engeland heeft aan de regeeringen van de Sovjet-Unie en Frankrijk voorgesteld onmiddellijk een aanvang te maken met de voorbereiding van het vredesverdrag met Italië. Tegenover de torens van den Westminster Abbey te Lon den waaien boven den in-< gang vtvti Central Hall, de vlaggen van 51 verschillen de naties, die tezamen de Vereenigde Volken vormen. Moge deze vlag gen-bundeling het symbool zijn voor een nieuw vredestijdperk over de geheéle wereld, De rechtsche foto toont de Arabische delegatiedie, ge kleed met witzijden hoofddoek en boernoes, wel opvalt. Links Emir Feisal Ibn AbduVAziz. Gbe. minister van Buitenlandsche Zaken en H. E. Sheik Hafiz Wahba (gezant te Londen) rechts. In de getuigenbank in Neuren berg verscheen Vrijdag de Cechi- sche dr. Blaha, die sinds 1939 in Dachau gevangen heeft gezeten. Zijn verschijnen veroorzaakte een emotioneeieji schok, toen de aankla ger Dodd vijf beklaagden in ver band kon brengen met de misdaden in Dachau, waar zij door Blaha werden gezien. Frick, Sauckel, Funk, Kaitenbrunner en Rosenberg bezochten het kamp. Alle beklaagden werden aandach tig, toen aanklager Dodd Blaha vroeg: „Ziet u Frick in de recht zaal", waarop Blaha antwoordde „De vierde man op <je eerste rij." Onmid dellijk begon Frick wild te gesticu- leeren. Vervolgens wees Blaha op Rosenberg, die zijn onderkaak naar voren stak en recht voor zich uit bleefstaren. Alle beklaagden zaten naar voren geleund, toen Blaha zei- de. dat Sauckel Dachau had bezocht, dien hij echter niet gezien had. Lang zaam schudde Sauckel zijn glim- menden kalen schedel heen en weer, tenslotte schudde hij ontkennend het hoofd. Blaha verklaarde eveneens hoe te Dachau dikwijls bestellingen van schedels kwamen. Tanden waren ook zeer belangrijk. De kampcommandant beval personen met uitstekende ge bitten uit te zoeken. In Dachau was het gevaarlijk een mooie, gave huid of een goedi gebit te bezitten. De slachtoffers werden met 'n nekschot Verwachting tot Zondagavond: .Wisselend bewolkt met plaat selijk buien. Matige, aam de kust tijdelijk krachtige wind tusselien West en Noord-West, Zon onder 16.52. Maan 13 3.57.' Zondag zon 8.4316.54. Maan 13.265.21. Maamdag zon op 8.42. gedood, opdat hun huid onbescha digd zou blijven. De bedoeling van den aanklager met het voorlezen van deze verkla ring was, de aanwezigheid van de be klaagden vast te stellen, op het tijd stip van het begaan der misdaden. De Voorlichtingsdienst van de Kon. Ned. Luchtmacht meldt: „Tusschen 15 Mei 1949 en het ein de van den oorlog hebben 247 van hot 521 man sterfte vliegend per soneel der Nederlandsche lucht macht opereerend van Engeland uit den dood gevonden. Nog 13 vlie gers werden als vermist opgegeven, doch moeten nu eveneens geacht worden den dood te hebben gevon den. Deze cijfers omvatten niet de verliezen onder 'de mannen die naar Engeland vlogen en later naar het Verre Oosten zijn gegaan. Even min zijn hierin begrepen de ver liezen onder het personeel van vliegdekschepen." De Luitenant-Gouverneur- Generaal, dr. H. J. van Mook, is hedenmorgen te 9 uur pre cies van het vliegveld Schiphol vertrokken met bestemming Cairo. Vandaar zal hij met het volgende vliegtuig, dat Dinsdag uit Nederland vertrekt en dien zelfden dag te Cairo verwacht wordt, naar Ned.-Indië door reizen. Onder groote belangstelling is Vrijdag de jongste burge meester van Nederlandde heer W. M. Schakel, geïn stalleerd als hoofd der gemeente Hoog-Blokland, Hoornaar en Noordeloos. De heer Schakel is eerst 28 jaar, één der eersten die uit de il legaliteit tot burgemeester zijn benoemd. Hij was een vooraanstaande illegale fi guur en is mede-oprichter van het te Gorinchem verschij nende streekblad „De Parti- saanDe inwoners van de Zuid-Hollandsche gemeenten hebben hun nieuwen burge meester, die in de illegaliteit den schuilnaam droeg van Jan Snor, feestelijk ingehaald. vy In zijn Nieuwjaarsrede tot den nood-gemeenteraad heeft burge meester Oud van Rotterdam offi cieele gegevens bekend gemaakt met betrekking tot het bombarde ment van 14 Mei 1948, dat, zooals hij zeide, aan ruim 900 burgers het leven heeft gekost. Het verwoeste gebied beslaat 258 H.A. 11.000 panden, 24601 woningen, 1212 fa brieken en werkplaatsen, 2393 win kels, 566 café's en hotels, 21 kerk gebouwen, 4 ziekenhuizen, 69 scho len, 20 bankgebouwen, 12 biosco pen, 2 schouwburgen en 6 verga- deraaiten weiden met den grond gelijk gemaakt. 77.000 inwoners werden door het bombardement dakloos. Er was een eenvoudig marinier. Toen de oorlog' uitbrak vocht hij voor zijn vader land, maar de capitulatie wa^ er eerder dan hij wenschte. Strijdlustig als hij was besloet hij op an dere wijze den Dultschen indringer het leven zuur te maken. Dus werd hij leider van een sabotage groep. In de groote verzetsleg- kaart werd hij met zijn man nen aangewezen», om treinen met materiaal voor de Duitsche oorlogvoering te laten ontsporen of in de lucht te doen vliegen. Eïi zoo zien we onzen marinier e xperimcnt.ee ren op de spoorlijn Haarlem rjmuiden en Beverwijk. De successen, die in de be nauwde dagen maar nau welijks tot het volk kwa men. waren groot, maar de teleurstellingen bleven echter ook niet uit. Eon gevaarlijk werkje, dat laten ontsporen van treinen. Het gebeurde in de duis ternis. op een verlaten plek. Op eenigen afstand van de rails werd een diep mansgat gegraven. dat weer onzichtbaar toege dekt kon worden. Van daaruit bediende de mari nier de lont, die naar d8 rails leidde, waarop de springstof vakkundig, la- nunwd minuutje beleefd. JJe spHngstofOlHplOfriHg geschiedde eenige tiental len nieters voor zijn schuil plaats. De locomotief liep huiten de rails en schoot over de blelzeu In de rich ting van liet eenmansgat, waar zij precies op tijd t«E stilstand kwam. ter naar Engelsche instruc ties, was aangebracht. Groot was de spanning als de trein naderde Een knalVerwrongen en uit elkander gereten ijzer, spoorwagens, die ln elkaar schoven en het wevk wafc' gebeurd. Dan bleef de marinier langen tijd in zijn schuilplaats en eerst vele uran later mocht hij er uit te voorschijn komen. Eens heeft hHI oea de- De escapades lang*; de spoorlijn werden met de week gevaarlijker, omdat er steeds ijverig en vin niger door de Duitsche jachthonden gespeurd werd naar de saboteurs. Maar het duurde nog geruimeu tijd voordat het vuur den marinier zoo fel aan de schenen werd gelegd, dat h(j gedwongen werd onder te duiken. Eeu medewerker van den ondergrondschen leider werd op ziekere» dag' gear resteerd üoor de Gestapo, maar dank zij de inter ventie van de ondergrond- sche werd deze man na een verhoor weer op vrije voeten gesteld. Nog geen tien minuten nadat hij thuis gearriveerd was. kwamen echter leden van rte Griine Polizei zijn wo ning binnenstormen en voerden hem we,g'. Geluk kig. dat dei soldaten, die hem van de' aarde lieten verdwijnen, zelf de unifor men van de Grüne Poll tel nagemaakt hadden, waar door de ..arrestant" de ga rantie kreeg, dat hy in plaats van naar een con centratiekamp. naar een goéde schuilplaats gediri geerd werd. Onze marinier heeft echter na het uitbreken van de spoorwegstaking zijn ouden stiel weer her vat, omdat het landsbelang toen vorderde, dat nu de strijd zoo dicht bij huis kwam. alles in het werk werd gesteld om de Duit schers zooveel mogelijk in hun elastische bewegingen in het Westen van Neder- laud te boycotten. Van hoe onbeschrijfelijk veel belang zijn werk juist in den laatsten oorlogs winter is geweest, zal een ieder begrijpen, die weet van welke beteekenis eey plaats als IJmuiden voor de Duitschers wa». Ds. R. H. Oldeman, de 44-jarige predikant van de Ned. Hervormde Gemeente te Santpoort, stond Vrijdag terecht voor het Amster- damsch Bijzonder Gerechtshof. Ds. Oldeman werd ten laste gelegd, dat hij in 1943 aan den S.D- had medegedeeld, dat een illegaal werker, H. Rot, jongelui sabotagedaden liet plegen tegen de Duitschers en aan hen wa penen ter hand stelde en dat hij voorts aan een opsporings ambtenaar van de prijsbeheer- sching, den N.S.B.-er en S.S.- man J. A. v. d. Broek uit Leiden had verzocht maatregelen te ne men tegen Ir. H. Smiti, die po litiek onbetrouwbaar zou zijn. Als eerste getuige verscheen dr. W. Talsma voor het hekje. „Rot deed," aldus get., „veel voor ge vangen genomen Nederlanders. Hij vertelde mij altijd zijn moeilijkhe den, omdat ik als zijn arts en als zijn vriend zijn vertrouwen ge noot. Zoo heeft Rot mij ook de door ds. Oldeman geteekende aan klacht tegen hem laten zien." De president: „Heeft u de hand- teekening van verdachte op het stuk gezien?" Get.: „Eh.... neen, mijnheer de president." Get. J. P. Vincent, de organist van de Ned. Herv. kerk te Sant poort, vertelde, dat ds. Oldeman hem in een vertrouwelijk gesprek had medegedeeld: „Pieter, het spijt' me, maar ik heb Rot aan den hoogsten boom moeten ophangen." De president: „Staat u "eens op, verdachte. Is dit waar?" Verd.: „De heer Vincent heeft heel goed begrepen, dat deze uit lating sarcastisch bedoeld was. Bovendien heb ik mij anders uit gedrukt. Ik zeide: „Fieter, je mag wel voor me oppassen, men zegt dat ik een gevaarlijk mensch ben. Ik heb Rot aan den hoogsten boom opgehangen" Get. mr. Stomps werd indertijd door Rot voor een belangrijke be spreking uitgenoodigd. Bij die ge legenheid toonde Rot hem de aan klacht. „Het stuk", aldus mr. Stomps, „zöoals het voor mij lag, kan ik mij met fotografische nauw keurigheid herinneren, ik zag zeer duidelijk de handteekening van verdachte, wiens handschrift ik bij herhaling onderzocht." Rot werd kort daarop gefusilleerd door een Hollandschen S.S.-man. Na de pauze werd mr. Tonino, die gedurende langen tijd bij do minee Oldeman was ondergedoken, als getuige gehoord. Hij verklaar de met Oldeman naarHiet Kenau park te Haarlem te zijn geweest om daar met een Duitsche relatie over Rot te spreken. Verder verklaarde mr. Tonino, dat Oldeman's woorden, tijdens die bijeenkomst gesproken, slechts een poging inhielden om die Duitsche relatie (geen S.D.-er, maar een Hollander in burger) te bewegen iets te doen om een einde te ma ken aan Rot's inschakelen van jonge menschen voor sabotage- handelingen. Get. Emil Rühl, Geheimsekretar Kriminalpolizei (Euterpestraat) gaf aan hoe een aanklacht by den S. D. werd opgemaakt. Een hand teekening van den aanklager was wei regel, maar behoefde niet nood zakelijk op het proces-verbaal voor te komen. Bij het hooren van de getuigen a décharge gaf ds. Callenbach, pre dikant te IJmuiden, een korte per soonsbeschrijving van Oldeman. „Oldeman", .aldus deze getuige, „bezit een sterk gevoel voor sociale gerechtigheid. Zijn kanselwerk was moedig. Oldeman was de man die openlijk op den preekstoel stelling durfde nemen tegen de Duitsche onderdrukkers. Hij is verder een man die zich door zijn gevoel laat leiden en daarbij zeer impulsief is." Om zes uur ging het Hof een kwartier in raadkamer. Terugge keerd deelde de president mede, dat de zaak voortgezet zal worden 1 Maart a.s. des morgens te tien uur. Dan moeten Bonhagen, een gevaarlijk S.D.-er, die in een kamp in Duitschland vertoeft, en een zekere Stelbrink verschijnen om als getuige be worden gehooid.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 1