Appèl tegen vrees en
achterdocht
Naties kunnen evenmin als
individuen op zich zelf leven
Algemeene toestand niet
belangrijk gewijzigd
Sjahrir doet nieuw beroep
op Vereenigde Volkeren
Aanklacht tegen
Dönitz
Christiansen terug
Rede van Byrnes
voor de U.N.O.
Repatrieering blijft voor velen
een belang van de eerste orde
Het weer
Electri/icatie
Zijn opvatting over een definitieve
oplossing van huidige problemen
Op 10 en 17 Maart
Stille Omgang
Een gebreken man
Seyss Inquart vraagt
getuigen a décharge
fi9st* JAARGANG No. 23443
JSL
DINSDAG 15 JANUARI 194é
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543
Abonnementsprijs 30 cent per week
NEURENBERG
REGEERINGSNOTA OVER INDIË
GROOTE ZORG BAART
HET VOEDSELTEKORT
Het bezoek van
Van Mook
(Vervolg op pagina 3)
Amsterdam-Amersfoort
Tjarda van Starkenborgh
Binnenkort ambassadeur
te Parijs
Sjahrir houdt vast aan
„republiek"
DE ONTPLOFFING TE
SCHEVENINGEN
Waarschijnlijk door
kinderen veroorzaakt
Vischexport naar België
NIEUWE HAARIEMSCHE WANT
LONDEN De Amerikaansehe
staatssecretaris Byrnes opende het
eerste algemeene debat door een lans
V breken voor een snelle instelling
van een U.N.O.-commissie voor de
atoomenergie. Hij deed een beroep
op de groote naties om hun macht
te gebruiken ten bate van alle vol
keren i.p.v. voor zelfzuchtige doel
einden. Hij waarschuwde er voor
de U.N.O. niet met vele moeilijke
problemen te overladen. Het atoom
tijdperk vereischt, volgens Byrnes,
dat de gemeenschappelijke belangen
van 51 vereenigde naties ver uit
gaan boven'' elk mogelijk conflict
dat hen zou kunnen verdeelen. Hij
beaamde de onvolmaaktheid var
het handvest der vereenigde naties
en gaf zich rekenschap van het
ongenoegen der kleine naties over
het veto der groote mogendheden.
Indien de U.N.O. echter een wer
kend instituut met breeden volks
steun wordt, zijn „haar geschreven
regels vatbaar voor practische aan
passing". Byrnes' rede was een
appèl tot de naties vrees en
achterdocht te laten varen, waarbij
hij Roosevelt's vermaning aanhaal
de, dat „wij niets hebben te vree
zen dan de vrees zelf".
„De U.N.O. bedreigt geen enke!
volk. Het zijn geen belangen, het
zijn vrees en achterdocht, die een
schaduw op het pad van den vrede
werpen",
De twee onmiddellijke taken van
de V. N. O. zijn: 1. Het verschaffen
aan den veiligheidsraad van de noodige
macht om den vrede te handhaven.
2. Het instellen van een commissie
om het atoomenergie-probleem te
onderzoeken, dat onafscheidelijk aan
het probleem van de veiligheid ver
bonden is.
Wij moeten zorgen dat deze groote
ontdekking voor het menschelijk wel
zijn en niet voor een doodelijke men
schel ijke oorlogvoering gebruikt wordt.
Byrnes verzocht het plan van Moskou
inzake de atoomcommissie snel goed
te keuren.
Byrnes beloofde, dat de Ver. Staten
in tegenstelling tot 25 jaar geleden
hun les hadden geleerd en dat Ame
rikaansehe regeerlng en volk op dit
oogenblik diep doordrongen van hun
verantwoordelijkheid zijn. Byrnes
bracht eer aan Roosevelt, Churchill
en Stalin, die tijdens de donkerste
momenten zich gerealiseerd hadden
dat een „militaire overwinning alleen
niet genoeg is". De wereld heeft aan
hen een onmetelijke schuld, nu de
U. N. O. minder dan vijf maanden
na de Japansche capitulatie begint.
Byrnes bracht tevens hulde aan de
groote leiders na den eersten wereld
oorlog, die door de wereld waren ge
negeerd.
Dé Ver. Naties zijn thans tot de
erkenning gekomen, dat naties even
als individuen niet op zich zelve kun
nen leven. Byrnes besloot met de
woorden dat een groote verantwoor
delijkheid thans op ons allen rust.
Van de wijze, waarop wij deze ver
antwoordelijkheid nakomen, hangt de
toekomst van de beschaafde mensch-
heid af.
Min.-pres. Schermerhorn arriveer
de Maandagmorgen in Londen.
De U.N.O.-voorzitter, Spaak, deelde
officieel mede, dat hij Dinsdagmiddag
de vergadering zal toespreken, waarin
hij vermoedelijk ook de Indonesische
kwestie zal behandelen.
Volgens de New York Times had de
Russische U.N.O.-gedelegeerde, Gro-
myko, instructies om te opponeeren
tegen de verkiezing van Nederland in
den veiligheidsraad. Naar Russisch
oordeel houdt Engeland Nederland in
de holte van zijn hand met betrek
king tot de onafhankelijkheidsbewe
ging in Nederlandsch-Indië.
Het blad zegt. dat Rusland België
steunde, welk land „heden aan den,
dag grooter vrijheid geniet dan zijn
Noord-Oostelljlce buurman."
Christiansen. bij
aankomst aan het
Departement van
Justitie. De voor
malige „Wehr-
machtbefehlsha-
ber in den Nieder-
landen", Friedrich
Christiansen, is
Maandag van Bad
Oelhausen naar
's Gravenhage over
gebracht, om te
recht te staan als
oorlogsmisdadiger.
Vanuit Den Haag is
hij overgebracht
naar de bijzondere
strafgevangenis in
Arnhem. Vermoede
lijk zal hij voor het
Bijz. Gerechtshof te
Arnhem terecht
staan. Christian
sen kan zich maar
niet begrijpen, dat
het Nederl. volk
iets tegen hem
heeft, daar niet hij
maar Seyss-lnqu.art
en diens booze geest
Bom verantwoorde
lijk zijn.
In een nota van den minister van Overzeesche Gebiedsdeelen aan
de Tweede Kamer over het regeeringsbeleld wordt o.m. gezegd, dat het
algemeene beeld van den toestand in Indië, zooals dat is geschetst in
de nota van II December 1945, gevolgd door de regeeringsverklaring
van 21 Deeember, tot op heden niet in beslissende mate is gewijzigd.
Maandag werd in het proces te
Neurenberg een gedetailleerde aan
klacht gegeven tegen Dönitz.
De Britsche aanklager bracht
o.a. naar voren dat Dönitz bevel
had uitgevaardigd geallieerde dren
kelingen te dooden om zoodoende
de Engelsche vloot te ontmannen.
Andere misdaden tegen het oor
logsrecht waren o.a. het binnen-
loopen in havens yan Denemarken
en Noorwegen onder Engelsche
Vlag bij de invasie en het torpe-
deeren van neutrale schepen.
De geallieerde autoriteiten hebben
Vergunning gegeven een geschrift
van Hess te jhibliceorenwaarin deas
zijn Britsche bewakers ervan be
schuldigt hem te willen „vergiftigen
naar lichaam 'en geest".
Na een beschrijving van zijn vlucht
naar Schotland ln Mei 1941, Zijn
landing en zijn gevangenneming, ver
telt Hess in bijzonderheden welke
„slechte behandeling" hij van zijn
..beulen" te verduren had. Zoo be
weert hij. dat ail r°°r zijn venster
fluitjes aanbrachten, opdat de wind
hem 's nachts uit den slaap zou hou
den. In zijn drank mengden zij een
vreeselijk en sluipend „vergif voor
het hart".
Stelt men de gunstiger elementen
in de ontwikkeling voorop, zoo ver
volgt de nota, dan vallen vooral te
vermelden de voortschrijdende con
solidatie van den toestand ln de
Buitengewesten, met name in het
Oostelijk deel van den Archipel, en
de verandering, welke sinds 27
December 1945 is ingetreden te
Batavia, waar de eerste maatrege
len ten uitvoer zijn gelegd, die
moeten leiden tot een meer af
doende beveiliging en betere ver
zorging vari het burgerlijk leven
in West-Java met zijn groote .con
centraties „Rapwi". Een bepaalde
verslechtering van den toestand zou
zijn af te leiden uit de schaarsche
berichten, welke over de Oostkust
van Sumatra worden verkregen
De gunstiger aspecten in de
Groote-Oost zijn vooral belangwek
kend omdat zij een perspectief ope
nen. Het is nog geenszins zóó. dat
de moeilijkheden ln die gebieden als
groötendeels overwonnen kunnen
worden beschouwd.
Een verblijdend verschijnsel is.
dat op groote schaal eon nieuwe
geest en een nieuwe vorm van sa
menwerking tusschen Nederlanders
en Indonesiër^ in de praktijk cp
de proef wordt gesteld en blijkt
te slagen.
Het kan mot nadruk worden vastge
steld. dat de overgroote meerderheid
der Indonesische bevolking het orde
herstel te Batavia met vreugde heeft
begroet. -
Te Soerabaja is blijkbaar ook de
rust weergekeerd. Reeds zrtjn 150 OCO
Indonesiërs naar de stad teruggeko
men, terwijl de stroom nog steeds
aanhoudt.
Te Bamloeng, Hultenznrg en Se-
marang biyit de situatie precair,
terwijl van de Noordkust in het
bijzonder over C hertbon, Pekalon-
giin en Tegal, de berichten over
algemeene desorganisatie bevesti
ging vonden. Aldaar heeft gewa
pend gespuis onbelemmerd gewoed,
het Indonesisch bestuur, onder wie
slachtoffers zijn gevallen, ls het
gezag volslagen kwijtgeraakt .en
vrijwel geheel op de vlucht ge
dreven.
Nauwkeurig volgt de regeering de
ontwikkeling der verhoudingen in Ue
nationalistische beweging.
Groote zorg baart het dreigende
voedseltekort op Java. De nationa
listische leiders schijnen ongeneigd
dit te erkennen, waardoor het tref
fen van voorzorgen door de Indi
sche regeering in overleg met
Britsche en andere geallieerde in
stanties wordt bemoeilijkt. Ander
zijds zijn er uitlatingen van Indo
nesische zijde, welke wel getuigen
van Inzicht ln dit gevaar.
Het is bekend, dat de Luitenant-
Gouverneur-Generaal en zijn staf
gedurende de maanden na zijn te
rugkeer te Batavia in begin Octo
ber 1945, overeenkomstig den
wensch van de regeering om in
nationalistischen kring begrip te
wekken voor onze bedoelingen, her
haaldelijk aanrakingen hebben ge
had met personen, die een leidende
rol spelen in de Indonesische
nationalistische beweging op Java.
In dien tijd zijn dergelijke con
tacten, ook met andere personen
en groepen buiten den kring, welke
met de op Java uitgeroepen „re
publiek" verbonden is, gelegd en
onderhouden.
Verwachting tot Woensdagavond:
Hedennacht ln de kuststrook
lichte, ln de overige deelen des
lands matige vorst, in den och
tend plaatselijk nevelig, later op
den dag op de meeste plaatsen
zonnig weer met temperatuur,
die In den loop vail den dag tot
het vriespunt stijgt, weinig wind,
geen neerslag.
Zout onder 16.57. Maan 14.41
7.53. Zon op 8.41. Volle maan 17
Januari.
Naar wij vernemen zal op het
traject AmsterdamAmersfoort on
geveer 1 Juni met electrische trei
nen worden gereden.
Het gedeelte HilversumBussum
ls reeds gereed. Het baanvak Hil
versumUtrecht zal ongeveer een
maand later, dus 1 Juli, geëlectri-
ficeerd zijn.
Naar wjj vernemen ls binnen
kort de benoeming te verwachten
van jhr. mr. A. W. L. Tjarda van
Starkenborgh Stachouwer tot am
bassadeur te Parijs. De Fransche
regeering heeft haar agrement
voor deze benoeming verleend.
In voorbereiding ls een prijsrege
ling voor verhuur van zalen voor
bijeenkomsten, vergaderingen, bals
enz.
BATAVIA, 15 Jan. (A.N.P.-Ane-
ta). Sjahrir heeft hedenmorgen
opnieuw een beroep gedaan op de
Vereenigde Volkeren. „Wij willen",
aldus zelde hij, „Dr. Van Mook be
schouwen en ontvangen als den
voornaamsten afgevaardigde van
een vreemde, doch welbekende mo
gendheid, om, naar wij hopen, op
de vriendschappelijkste wijze be
sprekingen te voeren over de Ne-
derlandsche belangen en het Ne-
derlandsche standpunt. Verder ver
klaarde hij: „Geen definitieve op
lossing van onze huidige problemen
kan in de gegeven omstandigheden
tot s'ind komen zonder overeen
stemming tusschen de Vereenigde
Volkeren en ons, althans tusschen
de voornaamste mogendheden van
deze wereldorganisatie met na
me de Vereenigde Staten en Groot-
Brittannië en ons en andere be
langhebbende partjjen."
Tijdens een van de kortste pers
conferenties met republikeinsche per
soonlijkheden ooit gehouden zij
duurde nog geen vijf minuten
heeft Sjahrir. aldus meldt Robert
Kiek uit Batavia, met bewogen stem
de volgende verklaring voorgelezen:
„Aan den vooravond van de komende
gebeurtenissen meen Ik enkele woor
den te moeten zeggen om onze huidige
positie duidelijk te maken. Te Londen
zijn tusschen Britsche en Nederland-
sche instanties besprekingen gehou^-
den over Indonesië. Over deze bespre
kingen is reeds veel gezegd. «Doch
een ieder moet duidelijk weten, dat
wij, Indonesiërs, niet veel acht kun
nen slaan op beslissingen over ons,
die buiten ons om genomen zijn. Wij
hebben onze onafhankelijkheid uitge
roepen en wij beschouwen onze repu
bliek als de getrouwe uitdrukking
van den wil van ons volk. Wij kun
nen geen overeenkomst over de positie
van ons land als voor ons bindend
beschouwen, tenzij wij zelf aan het
opstellen daarvan actief deel hebben
genomen."
Prof. Schermerhorn deelde Asso
ciated Press in een interview mede,
dat Nederland tot de organisatie
toetrad, om aan het werk tot behoud
van den vrede bij te dragen. Spre
kende over Indonesië, zelde de pre
mier: „Ik ben er van overtuigd, dat
wij het Indonesische probleem spoedig
zullen oplossen. Ik ben er zeker van
dat de zaken geregeld zullen worden,
zoodra luit.-G.-G. van Mook in In
donesië aankomt en den Indonesi-
schen leiders kan mededeelen, wat wij
wenschen".
Het Gezelschap van den Stillen
Omgang vergadert 3 Februari, des
ochtends half elf, in Krasnapolsky
te Amsterdam, 's Middags drie uur
is er een plechtig Lof in de 3t.
Willitarordus. Amsteldijk.
De Stille Omgang ls vastgesteld
op 10 en 17 Maart.
Omstreeks half vijf Maandag
middag verscheen plotseling voor
het departement van Justitie te
Den Haag een Nederlandsche
auto met als passagier generaal
Christiansen, tijdens de bezet
ting Duitsch militair bevelheb
ber in Nederland, de man, wlen
de verantwoordelijkheid voor het
vreeselijke drama van Putten
wordt toegedacht.
Het moet voor Christiansen een
vreemde gewaarwording zijn geweest
plotseling weer op enkele passen af
stand te staan van het) gebouw
het departement van Oorlog van
waar uit hij geruimen tijd zijn be
velen gaf. Ditmaal stonden er geen
stramme schildwachten, die bij zijn
komst prompt ln de houding spron
gen, Integendeel, er was een goed
moedige parketwacht en al spoedig
een opdringend publiek, dat zijn
minachting en haat voor dezen Duit-
schen onderdrukker niet verborg.
Christiansen werd onmiddellijk,
nadat de Nederlandsche autoritei
ten zijn aanwezigheid hadden ge
registreerd. overgebracht naar een
auto van de parketwacht om t»
worden vervoerd naar de strafge
vangenis te Arnhem, waar hij zal
verblijven totdat hij vermoedelijk
voor het Bijzonder Gerechtshof ra
Arnhem zal terechtstaan.
Christiansen was van allen luister
van eertijds ontdaan. Hij maakte een
zeer pooveren indruk in een oude
legerregenjas en een pet zonder ver
sierselen. Een oude gebroken man,
die, zooals hl) zelde. zich maar niet
kan Indenken, waarom het Neder
landsche volk iets tegen hem heeft.
„Niet lk, maar Seyss-Inquart en
diens booze geest zijn verantwoorde
lijk."
De British Press and Informa
tion Service deelt mede:
De Britsche militaire autoritei
ten hebben een onderzoek ingesteld
naar de explosie, welke zich in de
duinen bij Scheveningen heeft
voorgedaan en die aanzienlijke
schade ajm vensters van huizen
en winkels heeft toegebracht.
Vijf kinderen, die, naar men
meende, in de buurt van de mu
nitie waren, zijn onvindbaar,
doch er is geen bericht van an
dere ongevallen. Men neemt aan,
dat deze kinderen de explosie
hebben veroorzaakt, maar het
is niet mogelijk geweest eenig
definitief spoor in deze richting
te vinden.
Er ls van tijd tot tijd munitie
gevonden, waarvan de plaats den
Britschen militairen autoriteiten
onbekend was. De betrokken op
slagplaats te Scheveningen was
daar één van.
Seyss Inquart heeft het gerechts
hof in Neurenberg verzocht dr.
Hirschfeld, voormalig sec.-gen. van
het departement Van Handel, Nij
verheid en Scheepvaart etcin
persoon als getuige ét décharge te
dagvaarden. Voorts verzocht hij ona
schriftelijke getuigenissen van prof.
Van Dam, voormalig sec.-gen. van
Opvoeding Wetenschap en Kui
tuurbescherming, van mr. Wolter-
som, voorzitter van den raad voor
liet bedrijft leven en van dr. D. Han-?
uema, voormalig directeur van het
Museum Boymans te Rotterdam.
Thans is een regeling tot stand
gekomen over den uitvoer van visch
naar België. De transacties geschie
den op vervoersvergunningen der
Belgische Importeurs. Zij zijn welis
waar rechtstreeks door eenige ex
porteurs in IJmuiden tot stand ge
bracht. maar worden toch door da
vakgroep behandeld. Maandagmid
dag ls de eerste hoeveelheid visch
uit IJmuiden verzonden.
