Politiek op grondslag
van moreele normen
De „aanslag" op Nederkoorn
In dezen geest zal Nederland
de UNO in haar werk steunen
Naar snelle oplossing
der problemen
Vérgaande voorstellen aan
Indonesiërs?
H. Vader draagt een
kindermis op
Het weer.
Donderdag publicatie
der bonnenlijst
Kard. de Jong bij
H.M. de Koningin
Chocolade voor
iedereen
Beroepsoplichter en verrader
staat tweemaal terecht
Nederl. troepen zijn
op Borneo
Strand te Wijk aan Zee
vrijgegeven
Nog lichte vorst
69sta JAARGANG No. 23444
WOENSDAG 16 JANUARI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie. 21543
Abonnementsprijs 30 cent per week
PROF. SCHERMERHORN VOOR U.N.O.
Veiligheidsraad
STAD EN OMGEVING
Vervroegde verkoop in
de winkels
Het Indische vraagstuk
Commentaar op Sjahrir's
verklaring
NIEUWE HAARLEMS» COURANT
Minister-president prol. ir. W.
Schermerhom heeft, als leider vail
de Nrderiandsclie delegatie, in de
middagzitting van Dinsdag in de
Assemblee der Vereenigde Volkeren
een lange rede gehouden.
Onder de aanwezigen bevonden
zhh o.a. Byrnes, mevrouw Roosevelt
en senator Vaudenberg, Noel Baker,
Oixnnfko van de Sovjet-delegatie,
evenals de Oekralnsche gedelegeerde
Mantilskv en de Cliineesche Wel
lington Koo.
Prof. Schermerhorn werd met har
telijk applaus begroet; Noel Baker
•applaudisseerde nog, toen de ande
ren reeds opgehouden hadden.
Ais een van hen, die gedurende
de gehecle Dultsche bezetting In
Nederland waren geweest, wilde
min.-jires. Schermerhorn enkele op
merkingen toevoegen aan de reeds
in .san Francisco uiteengezette Ne-
dertandsche zienswijzen.
Het lijden van den oorlog heeft
naast verslapping van maatschappe
lijk en moreel besef ook vruchten
gehad van een zuivering van het
geestelijk leven. Eb- is in de in Europa
en Azië vertrapte landen een hunke
ring naar nieuwe politieke vormen.
Het is niet te veel beweerd, als men
zegt. dat in Nederland de strijd om
nieuwe vormen van politiek en so
ciaal leven door de vooruitstrevende
stroomingen gewonnen zal worden.
Ieder zal begrijpen hoe Nederland
)iii de beteekenis van rechtvaardig
heid en menschel ijkheid beseft en
den wenscli koestert dezelfde begin
selen op internationaal terrein toe
gepast te zleih
Niemand wenscht overheersching
door één staat of een groep van sta
ten. en wij beseffen tegelijkertijd,
dat het stelsel van evenwicht van
machten onvermijdelijk zou leiden
tot oorlog. Velen meenen. dat het
vooruitzicht door vernietiging door
explosieve vrijmaking van atoom
energie de ware prikkel is om de
Vereenigde Volken tot een succes te
maken. Deze geestesgesteldheid komt
voort uit vrees en zal niet de energie
kunnen leveren, die noodig is voor
gezonde internationale betrekkingen.
Het geheim van de atoomenergie
is nu aan enkele mogendheden be
kend. maar binnen korten tijd zul
len andere mogendheden, ooi: klei
ne. dezelfde of ergere mogelijkheden
bezitten. Het zal noodzakelijk zijn
steeds te herhalen, dat wij op den
verkeerden weg zijn, dat wij in een
crltiek stadium van de evolutie der
menschheid zijn gekomen en dat er
maar weinig tijd over is om onze
politiek te doen steunen op den
hechten grondslag van de moreele
beginselen. Alleen op deze wijze zul
len wij de problemen aangaande de
vrijmaking van atoomenergie meester
kunnen worden. En in dezen geest
zal Nederland deze organisatie in al
haar werkzaamheden steunen.
Prof. Schermerhorn besprak i.v.m.
den Veiligheidsraad alleen het Ned.
voorstel, volgens welk de algemeene
vergadering een Dermanent. comité
voor vrede en veiligheid zou instel
len. Dit is niet bedoeld om afbreuk
te doen aan den Veiligheidsraad
zooals sommige delegaties meenden
maar alleen om de best mogelijke
samenwerking te verzekeren.
De Ned. delegatie is van meening,
dat een snel begin van den „trustee-
shtp"-raad van belang is en tevens
dab de oplossing van de vraag hoe
de wenschen van de volken der trus-
tee-ship-gebieden moeten worden
v erkregen urgent is.
De Nederlandsche delegatie zal in
de debatten een bijdrage leveren In
den geest, die deze redevoering ken
merkt. I»e Nederlandsche natie wil
de problemen oplossen in een radi
calen. vooruitstrevende geest. Ook
in Nederland vinden in sociaal op
zicht veranderingen plaats, die de
nationale gemeenschap diep beroe
ren. De wederopbouw Is met groote
kracht aangepakt, maar de econo
mische activiteit zal voor een groot
deel moeten afhangen van liet uit
eindelijke lot van Dultseliland.
In zelfs ^nog sterkere mate vol
trekt zich in Ned.-Intllë een soeldle
On 26 Jan. zal Paus Pius XII in den
St. Pieter een speciale kindermis op
dragen. welke zal worden bijgewoond
door 25.000 door de UNRRA geholpen
kinderen. Verwacht wordt, dat de
door den Heiligen Vader tijdens de
H. Mis te houden toespraak door de
radio zal worden uitgezonden.
verandering, waar zij grenst aan so
ciale omwenteling. Ook dit vraag
stuk wordt thans aangevat door ons
land in samenwerking met de volken
van Indonesië op radicale wijze,
waarbij ij geleid worden door dezelf
de moreele normen, waaraan wij ons
zoo standvastig houden b(| den lier-
bouw van ons eigen nationale leven.
Prof. Schermerhorn was de vierde
spreker in de middagvergadering.
Vóór hem spraken gedelegeerden van
Iran. China en Denemarken. De
Iraneesche gedelegeerde sprak op
ernstigen toon en legde een zeer kun
dige verklaring af. Zonder eenige di
recte verwijzing naar de tegenwoor
dige verhouding tusschen zijn land
en Sovjet-Rusland, maakte hjj het
duidelijk, dat Iran naar hulp van de
U.N.O. zou uitkijken, indien niet in
korten tijd een bevredigende oplos
sing gevonden zou kunnen worden.
Zóó sullen wij binnenkort vlie
gen. Het dezer dagen op Schip
hol gearriveerde Douglas Sky-
master-toestel van de American
Overseas Airlines „Flagship Eire"
had voor het eerst zuurstofmas
kers aan boord, die bestemd zijn
om door de passagiers te worden
gebruikt bij het vliegen boven
3000 meter hoogte. Er zijn mas
kers in verschillende maten aan
boord. Bij het dragen kunnen
de passagiers rustig lezen
Verwachting tot Donderdag
avond:
Vorst, des nachts matige, over
dag lichte vorst. Oostelijke wigid,
die in liet Zuiden vrij krachtig
wordt. Plaatselijk bewolking,
vooral ln het Noorden. Droog
weei'.
Zon onder 16.99, Maan 15.31
7.53. Zon op 8.40.
Sinds 2 Januari j.l. is een be
langrijk aantal artikelen niet lan
ger a^in „verkoop op bon" gebon
den. In'verband hiermede is met
Ingang van Vrijdag a.s. een nieuwe
regeling getroffen ten aanzien van
den verkoop der op bon gedistri
bueerde artikelen, welke tot nog toe
niet eerder dan des Vrijdags te 12
uur 's middags mochten worden
afgeleverd aan 't publiek. Dit tijd
stip is met ingang van 18 Januari
a.s. gesteld op 8 uur 's morgens.
Tevens wordt thans, nu
de bcvoorradingsmoeilijkheden
daarvoor geen bezwaar meer
opleveren, overgegaan tot be
kendmaking van de officieele
bonnenlijst op Donderdag
avond, zoodat iedereen in de
gelegenheid wordt gesteld tij
dig van de nieuwe bonnummers
kennis te nemen. De algemeene
bonaanwijzingsbeschikking van
29 October 1945 zal dienover
eenkomstig worden gewijzigd.
H. M. de Koningin heeft heden
Z. Em. Joh. Kardinaal de Jong in
particuliere audiëntie ontvangen
ten paleize Lange Voorhout.
De volgende week zal voor alle
leeftijdsgroepen een tablet Engel-
sche chocolade op een nader aan
te wijzen bon beschikbaar worden
gesteld.
Als we de dagvaarding lezen
en we zien het oogenschijnlijk
stompzinnige mannetje, Fieter
Wey genaamd, kruiperig en be
deesd in het verdachtenbankje
plaats nemen, terwijl zijn blikken
als devoot op den president zijn
gevestigd, dan kunnen wij ons
nauwelijks voorstellen dat zoo
veel laagheid en raffinement in
één mensch vereenigd kunnen
zijn.
De vreemde gebeurtenissen be
gonnen in Maart 1943, toen de
heer F. Regter, een illegaal werker
uit Haarlem, verbitterd over de
terechtstelling van drie zijner beste
vrienden door den S. D., aan Wey
verzocht een aanslag te plegen op
J. Nederkoorn, den bekenden N. S.
B.-functionaris en banleider der
W- A.
Verdachte bleek daartoe in prin
cipe en tegen flinke betaling be
reid en ontving van Regter een
browning met patronen. In plaats
van zijn opdracht uit te voeren,
begaf hij zich met zijn nieuw ver
worven vuurwapen naar den amb
tenaar van de arbeidsbemiddeling,
v. d. Reep, een NB.B.-er, en ver
zocht om een vertrouwelijk onder
houd. Dit werd hem toegestaan en
terwijl Wey zijn pistool op tafel
legde, deelde hij mede in opdracht
van Regter een N.SB.-er te moe
ten neerschieten.
Van der Reep verbleekte en
dacht reeds, dat zijn laatste uur
geslagen was. Maar verdachte stol
de hem gerust; niet v. d. Reep
maar Nederkoorn zou binnen af-
zienbaren tijd een lijk zijn.
De President; „Waarom vertelde
u aan een N.S.B -er dat u een
N.S.B.-er ging neerschieten. Dat
is toch tamelijk dom."
Verdachte; „Ik had steun noo
dig"
En nu wordt het interessant. Het
Binnen ongeveer 2 weken zuilen
Nederlandsche voorstellen voor In
donesië gedaan worden, vernam U.P.
Dinsdagavond uit Londen. Deze
voorstellen worden van goed inge
lichte zijde als „vergaand" beschre
ven. De re.geering zal voorstellen aan
't parlement overleggen in den vorm
van een boodschap. Tezelfder tijd
zal Van Mook besprekingen begin
nen met Sjahrir in Batavia. Men
vertrouwt er te Londen in Neder
landsche kringen op, dat het aanbod
voor Sjahrir en zijn groep aan
vaardbaar zal zijn, daar het „ver
reikend" is wat betreft de toekom
stige onafhankelijkheid van Indo
nesië.
Naar verluidt, zijn Indonesische
nationalisten in Nederland, die ge
durende de bezetting een rol in de
ondergrondsche beweging speelden,
geraadpleegd bij het opstellen dei-
voorstellen en zijn de voorstellen
tot zulk een graad voltooid, dat de
recente besprekingen met Attlee
binnen 6 uur konden worden af
gesloten, terwijl de Engelschen deze
aanvankelijk op 3 dagen hadden
vastgesteld.
Volgers den correspondent van de
Daily Tel. in Batavia heeft Sjahrir
verklaard, dat aan het einde van
deze maand een algemeene Verkie
zing- zal worden gehouden. Genoem
de correspondent merkt naar aan
leiding van de verklaring van Sjahrir
op: ,.Het is niet moeilijk zich
voor te stellen op welke basis een
dergelijke, door de extremisten ge-
inspireerde, verkiezing zal worden
gehouden."
Een officieel communiqué van den
RegeeringsvoorlichtingscUenst te Bata-
Het 12-jariye Spaansche tfschaak-
toonder" Arturo Pomar, kampioen van
Madrid en van de Balearen, heeft
tegen de grootmeesters te Londen nog
niet veel iconderlijks kunnen pres
teeren. Na zijn begrijpelijke nederlaag
tegen den- winnaar van Hastings,
Tartakowerverloor Pomar nu in de
tweede ronde van den Amerikaan
Steiner
via wijst op een tegenspraak in de
verklaring van Sjahrir. De xüteen-
zetting van den Voorlichting^iienst
betoogt o.m.: „Eenerzijds verklaart
Sjahrir dat de Indonesiërs hun onaf
hankelijkheid hebben afgekondigd en
hun „republiek" beschouwen als de
uitdrukking van den volkswil. Aan
den anderen kant verzekert hij, dat er
geen oplossing voor het Indonesische
pfobleem kan worden bereikt zonder
een beslissing van de Vereenigde Vol
ken of tenminste van de Vereenigde
Staten en Groot-Brittannië. De door
Sjahrir gegeven opvatting is zoowel
staatsrechtelijk als volgens het in
ternationale recht onaanvaardbaar. Zij
kan niet beschouwd worden als een
bijdrage "tot een spoedige en vreed
zame oplossing van de Indonesische
kwestie."
De mijnenveger Abraham Crijnssen
heeft soldaten en mariniers aan land
gezet in Koemai, op de Zuidkust van
Borneo. Een Nederlandsche marinier
en verscheidene Indonesiërs werden
daarbij gedood.
hoofdkwartier van den S.D., van
het gebeurde op de hoogte gesteld,
wenschte Nederkoorn ln leven t«
houden. Dit was een moeilijke op
gave, want de illegaliteit had nu
eenmaal het voornemen om hem
te dooden. En wat de illegaliteit
zich voornamHet was nu ten
minste bekend, dat Wey dit kar
weitje moest opknappen en wat lag
dus meer voor de hand dan Wey
zijn „opgave" gewoon te laten
„uitvoeren". Vlug werd een too-
neelstukje in elkaar gezet: Wey
had niets anders te doen dan een
voudig op Nederkoorn een „aan
slag" te plegen. De politie zou wor
den opgebeld en een arts zou het
„in zorgwekkenden toestand" ver-
keerende slachtoffer verbinden.
Voor zijn medewerking zou verd.
een „kleinigheid" ontvangen. Al
dus geschiedde en Nederkoorn werd
volgens de plannen „uit den weg
geruimd." Het zag er allemaal erg
echt uit- Zoo echt, dat verdachte
zich met een jas van het „slacht
offer" naar een vriend van Regter
begaf, zekeren Jöngerling, die vol
komen vreemd voor hem was, en
dezen het kleedingstuk toonde.
„Die kent u zeker wel." sprak
verdachte bij die gelegenheid. „Ik
heb zoo juist Nederkoorn neerge
schoten. Kunt u zorgen dat Regter
over de brug komt?"
Hoewel de heer Jöngerling het
nogal zonderling vond dat Wey
zonder hem te kennen dingen ver
telde waar de doodstraf op stond,
werd toch afgesproken dat ver
dachte den volgenden dag geld
zou krijgen. Op het afgesproken
uur stelde Jöngerling, die zich met
den inmiddels ondergedoken Reg
ter had verstaan, aan Wey duizend
gulden ter hand, die daarop haas
tig vertrok. Even later werd Reg
ter door acht man van den S D.
gearresteerd
De advocaat-fiscaal, mr. J. Be
sier, eischte levenslange gevange
nisstraf tegen Wey.
Mr. Keune zeide in zijn pleidooi
dat verdachte reeds op zeer jeug
digen leeftijd door zijn vader tot
diefstal werd aangezet en van
kindsbeen dus een a-sociale opvoe
ding heeft genoten.
Des middags stónd verdachte in
gezelschap van H. van Rossum,
eveneens te Haarlem, nog terecht
voor het verraden van twee Haar-
lemsche schilders, vader en zoon,
die hulp aan Engelsche vliegers
hadden verleend. Hier eischte mr.
Besier tegen beide verdachten vijf
tien jaar gevangenisstraf met ont
zetting uit het .Actief en passief
kiesrecht voor den tijd van het
leven.
Uitspraak in beide zaken 29 Ja
nuari.
Met ingang van heden is het ge
deelte van het strand te Wijk aan
Zee, flat tusschen de Zwaansstraat
en den Rel weg gelegen is, vcor het
publiek yrijgegeven. Het strand is
aDeen via den Relweg te bereiken,
omdat de toegang aan den
Zwaansweg nog niet begaanbaar is
gemaakt. Men dlene zich stipt aan
de aanwijzingen te houden; de
duinen blijven nog verboden ge
bied.
(Van oneen Utrechtsehen corres
pondent)
Naar men ons op het Meteorolo
gisch Instituut te De Bilt mede
deelde, is er nog geen uitzicht op,
dat de vorstperiode snel verloopen
zal zijn. Het hoogedrukgebied bo
ven de Noordzee, dat oorzaak is
van -de koude, blijkt zeer station-
nair, wat men aanvankelijk niet
verwacht had. De Noordoostenwind,
die thans heerscht/ komt uit De
nemarken, de koude echter van Je
Noordzee. Daarom is deze koude
niet streng en dit is ook in de ko
mende dagen niet te verwachten.
Er zal de eerste nachten echter nog
lichte tot matige vorst zün e«
overdag zal de temperatuur om 1
vriespunt zün.
