DE GAULLE GAAT HEEN
Engelsch ambassadeur
te Batavia benoemd
Belgische regeering
weigert referendum
Kardinaal Von Galen
..Leeuw van Munster"
Speciale opdracht tot snelle
regeling der moeilijkheden
Wat bedoelt de
motie-Van Poll?
Iran voor Veiligheidsraad
69ste JAARGANG No. 23448
o
MAANDAG 21 JANUARI 1946
Bureaux Smedestraat 5. Telefoon Redactie 21544 Telefoon Administratie 21543
Abonnementsprijs 30 cent per week
Oorzaak ligt in een conflict
met de communisten
Het weer
Van Mook nog in Cairo
Kabeljauw zonder bon
Koning Leopold zendt
een open brief
Poppen voor de
prinsesjes
Hoofdbestuur Ned.
Roode Kruis
GOUWLEIDER TIESSLER
WILDE HEM OPHANGEN
De koopvaardijpeet van onze jongste Prinsesliet zich niet
onbetuigd bij het verjaringsfeest van haar petekind. Een
deputatie o.l.v. gezagvoerder J. Graffelman kwam een groote
matrozenpop „Janmaat" brengen en Prinses Margriet ioas er
reuzen blij mee. Ook de twee andere Prinsesjes kregen een pop
en zoo werd het ondanks de ziekte van Prinses Juliana toch
nog een echt feest (Foto Willem van de Pol)
OPMERKELIJKE WOORDEN
VAN BIDAULT
100.000 tot leniging
van den nood
Engelsch commentaar
Christison prijst onze
soldaten
Veerdienst Enkhuizen
Stavoren gestaakt
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
PARIJS, 24) Jan. (AFP). Het
kabinet van generaal De Gaulle
heeft Zondagavond medege
deeld, dat generaal De Gaulle
het „onherroepelijk" besluit
heeft genomen zich definitief
uit het politieke leven terug te
trekken.
Een spoedzitting van het kabi
net op Zondagmorgen werd door
De Gaulle abrupt verlaten.
De crisis ontstond omdat De
Gaulle weigerde toe te stemmen
in een verdere verlaging van bet
legerbudget, waartegen hij zich
verzette „met het oog op de in
ternationale situatie."
De betrekkingen, tusschen de link-
sche partijen, met name de commu
nisten, en de Gaulle waren de laat
ste dagen steeds meer gespannen gé
worden. De communistische leiders
vielen onlangs de regeering openlijk
aan en spraken hun voorkeur uit
voor een coalitie der communisten
en socialisten.
Volgens goed ingelichte bronnen
is het echter mogelijk, dat weliswaar
een lange crisis is te voorzien, maar
dat deze zal eindigen met de vor
ming van een nieuwe regeering-De
Gaulle.
Een teeken voor de mogelijkheid
van een verzoening wordt gezien in
het feit, dat de M.R.P. bereid
Maandag afzonderlijk met de com
munisten en socialisten te conferee-
ren, en door het artikel van Blum in
de „Populaire", dat de socialisten,
zooals in het verdeden, alleen aan
een drie partijen-regeering willen
deelnemen.
De Gaulle is voornemens zoo spoe
dig mogelijk Parijs te verlaten, omdat
hil niet wenscht, dat zijn persoon
het voorwerp van agitatie wordt. Zijn
eerst voor hedenavond aangekondig
de radiorede zal zoo geen doorgang
vinden.
Verwachting tot Dinsdagavond;
Weer daling van temperatuur,
onder invloed van matigen, In hel
Noorden van het land tijdelijk
krachtigen wind tusschen Oosten
Zuid-Oost. Afnemende bewolking.
Overigens droog.
Zou onder 17.07. Maan 21.48—
11.09. ZOn op 8.35.
Officieel wordt medegedeeld, dat
de toestand van dr. Van Mook aan
merkelijk is verbeterd. Zoo mogelijk
zal hij Woensdag de reis naar Ba
tavia voortzetten.
Dezer dagen wordt in Rotterdam
verwacht een lading van ongeveer
1500 ton bevroren kabeljauw uit
Canada. De kabeljauw zal zonder
inlevering van bonnen in de win
kels verkrijgbaar zijn.
BRUSSEL, 20 Jan. (Belga). Vol
gens een mededeeling van den eer-
Sten minister heeft koning Leopold
een brief gericht tot de regeering
om haar voor te stellen op een
door het parlement te bepalen da
tum een referendum te houden
over zijn persoon, nadat beide dos
siers, dat van het secretariaat van
den koning en dat van de regee
ring, gelijktijdig zouden worden
gepubliceerd.
„Indien de natie zich niet klaar
en duidelijk te mijnen gunste uit
spreekt, zal ik aftreden," zei de
Koning. „Indien de Belgen daaren
tegen mij hun vertrouwen be
krachtigen, zal ik het uitoefenen
van mijn prerogatieven hervat
ten."
In haar antwoord heeft de re
geering verklaard, dat zij niet kan
ingaan op het voorstel van een
volksreferendum, daar het parle
ment de wettelijke weergave is van
den souvereinen wil der natie.
Zaterdagochtend is een deputa
tie van de koopvaardij in het pa
leis Soestdijk ontvangen om prin
ses Margriet, het peetekind van de
koopvaardij, geluk te wenschen met
haar derden verjaardag. Kapitein A.
J. Graffelman sprak Prins Bern-
hard toe en daarna de kleine prin
sesjes. Hij overhandigde prinses
Margriet een pop, voorstellende een
matroos van de koopvaardij en ook
de andere prinsesjes kregen een
dergelijke pop. Hannie, het 14-jarig
dochtertje van kapitein Graffel
man, bood Prins Bernhard een
fraai bouquet bloemen aan met het
verzoek deze te overhandigen aan
Prinses Juliana, die verhinderd was
bij de ontvangst aanwezig te zijn.
Het dagelijksch bestuur van het
Nederlandsche Roode Kruis heeft
tot directeuren benoemd de hee-
ren jhr. G. M. Verspyck en mr. W.
Veenstra. De heer A. van Emden,
hoofd der afd. algemeene zaken,
zal optreden als algemeen secreta
ris der directie.
Uit geheime documenten van
den „waarnemenden leider"
Martin Bormann, bleek Zater
dag dat Indertijd de efsch ge
steld werd Graaf Clemens
Augustus von Galen, bisschop
van Münster, één der drie Dult-
sche prelaten die door Z. H.
den Paus tot het kardinalaat
verheven zijn, in het openbaar
op te hangen, meldt A. P.
Deze eisch volgde op een- bittere
aanklacht tegen den door de nazi's
ingevoerden genade-dood, In een
preek van Kardinaal Von Galen,
waarin hij de Puitsche moeders
waarschuwde, dat hun zonen, die
van het slagveld terugkeerden, af
gemaakt zouden worden „als oude
paarden, die kreupel geworden wa
ren", omdat ae niet langer produc
tief waren.
De documenten kwamen echter te
laat ln Neurenberg aan, om door
den procureur-generaal in het pro
ces tegen de 21 Oorlogsmisdadigers
gebruikt te worden.
„Na de ministersconferentie heeft
Goebbels met mij een preek van den
bisschop van Münster besproken. Hij
waas op dat oogenblik niet ln staat
te neggen, welke doeltreffende maat-
ïegelen op dat oogenblik genomen
konden worden", schreef Tiessler ln
het verslaK van deze bijeenkomst,
die Op 13 Augustus 194i te Bferlijn
werd gehouden.
„Ik zei hem, dat men naar mijn
meening slechts één maatregel kou
treffen, namelijk den bisschop van
Münster op te hangen en dat ik
den Reichsleiter Bormann reeds
dienovereenkomstig had ingelicht".
Op een tweede en meer urgent
pleidooi voor de executie van Von
Galen, antwoordde Bormann„het
doodvonnis zOu zeker terecht zijn
de oorlogstoestand ln aanmerking'
genomen, staat het echter zeer te
beaien, of de Führer het bevel voor
een dergelijke maatregel zal willen
geven".
Ondanks voortdurende en bittere
aanvallen van den „Leeuw van Mün
ster", raadde Goebbels aan, zich wat
te matigen, zeggende, dat men
„wraak moest nemen, niet ln een
toestand van emotie, maar in koe
len bloede. In de politiek moest men
weten zijn tijd te belden...."
Dr. Edmund Walsh, vice-presi
dent van Georgetown University
ln Washington en adviseur van
rechter Jackson ln zake de gods
dienstvervolgingen, verhaalde dat
bij een gelegenheid 20 leden der
Gestapo bij Von Galen binnen
drongen om hem te arresteeren.
Toen zj) bij Von Galen binnenvie
len, riep de bisschop smalend:
„zijn jullie maar met zijn twinti
gen. Ik kom dadelijk. Even mijn
jas en hoed halen", en verdween
vervolgens ln zijn kamer.
Hij kwam terug' in vol bisschop
pelijk ornaat, met mijter en staf,
alsof hij een groote plechtigheid
ging bijwonen. „Klaar" zei Von
Galen.
Zelfs Hitler's geharde Gestapo
durfde h'em onder deae omstandig
heden niet weg te voeren, temeer
daar duizenden menschen zich bui
ten verzameld hadden, om te zien
hoe dit zou afloopen. Daarna heb
ben ze nimmer meer getracht hem
te arresteeren. ael Walsh.
Door bemiddeling van Mgr. Ver
riet, Apostolisch Vicaris van Cüra-
cao werd van de „Bisschoppelijke
Hulpacties" een kostbare zending de
kens, schoenen, onder- en bovengoed
ontvangen, tezamen 12.000 stuks ten
bate van onze oorlogsslachtoffers.
LONDEN, 19 Jan. (A.N.P.—
Aneta). Sir Archibald Clark
Kerr, Engelsch ambassadeur te
Moskou, is benoemd tot speci
aal ambassadeur te Batavia.
Het Engelsche ministerie van
Buitenlandsche Zaken heeft naar
aanleiding van deze benoeming het
volgende communiqué uitgegeven
Zooals bekend is Z. M. regeering
verlangend behulpzaam te zijn bij
het bevorderen van een spoedige
regeling van de huidige politieke
moeilijkheden in Ned. Oost-Indië.
Een dergelijke regeling is zeer wen-
schelijk, niet slechts voor een be
vredigende uitvoering van de mili
taire taak, die zij op zich heeft ge
nomen namens de gealleerden ten
tijde van de Japansche overgave,
doch ook in het belang van het al
gemeene welzijn van de volken van
Ned. Oost-Indië en voor het herstel
van vrede, stabiliteit en de wel
vaart in Zuid-Oost-Azië in het al
gemeen. Te dien einde heeft
Z. M. regeering onlangs te Londen
verdere besprekingen gevoerd met
vertegenwoordigers van de Neder
landsche regeering, onder wie dr.
Van Mook, de Luitenant-Gouver
neur-Generaal, die nu op weg is
naar Java.
Met toestemming van de Neder
landsche regeering heëft Z. M. re
geering nu als een specialen maat
regel besloten, dat de Right Hon.
Sir Archibald Clark Kerr, GCMG,
's-GRAVENHAGE, 19 Jan. De
Regeeringsvoorlichtlngsüienst deelt
het volgende^ mede: Blijkens pers
berichten maakt men zich in Ned.-
Indië een onjuiste voorstelling van
de strekking van de door de Twee
de Kamer aangenomen motie-Van
Poll.
De strekking van de zending
eener commissie uit beide Kamers
der Staten-Generaal is geen andere
dan dezen door eigen waarne
ming de voorlichting te verschaffen,
waaraan zij behoefte gevoelen. De
gedachte is dan ook onjuist, dat de
uitzending dezer commissie het
door de regeering en namens haar
door den Lt.-Gouverneur-Generaal
te voeren beleid zou gaan door
kruisen.
De delegatie van Iran heeft
Zaterdag den Veiligheidsraad
formeel verzocht, de situatie
tusschen Iran en Rusland be
treffende Azerbeidsjan aan een
onderzoek te onderwerpen.
De kwestie TurkijeRusland zal
echter nog niet voor de UJST.O. ge
bracht worden. Volgens A.P. heafc
een Turksche autoriteit verklaard,
dat de buitenlandsche politiek van
zijn regeering er op gericht is den
onofficieelen Russisphen eisch op
Turksch grondgebied te weert taan,
maar dat Turkije het geschil thans
niet voor de U.N.O. zal brengen.
De Fransche minister van Buiten
landsche Zaken Bidault heeft Zater
dag voor de U.N.O. verklaard, dat er
zonder natuurlijk Duitschland mee
te tellen, 13 Europeesche staten met
te zamen 160 millioen Inwoners niet
op de U.N.O. vertegenwoordigd wa
ren. Dit stemt tot nadenken. Voorts
verklaarde hij, dat Frankrijk zijn be
langen heeft over de geheele wereld,
maar vooral op het Europeesche con
tinent.
Door sommige diplomaten werden
Bidault's woorden uitgelegd als een
stap ln de richting van de ontwik
keling van het Fransche leiderschap
over de Europeesche landen ln de
Vereenigde Naties.
Mr. Thomas J. Watson, een bekend
Amerikaansch philantroop, heeft een
bedrag van f 100.000 aan Prinses
Juliana ter beschikking gesteld als
bijdrage tot leniging van den nood
van het Nederlandsche volk. H.K..H.
heeft dit bedrag overeenkomstig de
bedoeling van den schenker verdeeld
onder de daarvoor in aanmerking
komende instellingen.
Z. M. ambassadeur te Moskou, zich
naar Batavia zal begeven als een
speciale ambassadeur, ten einde
Z. M. regeering in te lichten over
de ontwikkeling en om op alle mo
gelijke wijze behulpzaam te zijn in
het bereiken van een vriendschap
pelijke en bevredigende regeling
Sir Archibald Clark Kerr, de
Britsche ambassadeur te Moskou,
die den Engelschen opperbevelheb
ber te Batavia zal adviseeren en
bijstaan, is vorige week te Londen
aangekomen om aanwezig te zijn
bij de algemeene vergadering van
de Vereenigde Volken. Hij zal nu
binnen eenige dagen naar Moskou
terugkeeren en hij zal zich dan
direct van de Russische hoofdstad
naar Batavia begeven. Hij wordt
tegen het einde van de volgende
maand te Batavia verwacht.
De „Times" schrijft in een com
mentaar op de missie van Sir
Archibald Clark Kerr naar Java
o.m.: Behalve het verschaffen van
materiaal voor eventueele regee-
rings beslui ten zal -de reis van Clarlc
Kerr er toe moeten bijdragen, de
publieke meening, die verontrust ia
over de vraag of de Britsche regee-
ring met geweld een wettige mani
festatie van nationale verlangens
wil onderdrukken, gerust te stellen.
De speciale correspondent van da
„Daily Telegraph" te Batavia zegt:
Hij gaat als bemiddelaar, niet als
arbiter. Zijn groote ervaring in da
diplomatie kan van de grootste
waarde zijn in een situatie, welker
belang verre boven dat van deze
eilanden uitgaat. In het belang vfn
i den vrede in Azië is het een gebie
dende èisch, dat de een of andera
oplossing wordt gevonden om een
ernde te maken aan de revolutie.
Sprekende over de rol van dr.
Van Mook in de komende onder
handelingen verklaart de „Daily
Telegraph": „Een poging tot het
bereiken van een overeenstemming
wordt zeker niet geholpen door het
voorstel van het Nederlandsche
parlement om tegen den raad van
de regeering in een parlementaire
commissie naar Java te zenden. De
gedachte aan zulk een vertragende
actie moet verlaten worden."
In Engelsche kringen te Londen,
legt men er den nadruk op, dat
Sir Archibald Clark Kerr zeker niet
naar Batavia gaat als scheids
rechter. Hij gaat om te zien welk
advies en welke hulp hij kan bie
den bij het regelen van een pro.
biefm, dat Engeland in het bij
zonder wenscht te zien opgelost,
gezien het bijna dagelijksch ver
lies van Engelsche levens, welke
dit met zich brengt.
In een brief aan admljjal Helfrich
prijst luitenant-generaal Christison
het gedrag van de soldaten van het
Ned.-Indische leger gedurende de
operaties in Passarminggoe en Ka-
bajoran. Christison schreef o.a.:
„Ik zou gaarne zoowel het uitste
kende werk, dat door Nederlandsche
soldaten verricht is ln de gebieden
van Passarminggoe en Kabajoran bh
het herstel van wet en orde als het
vertrouwen, dat z4j genieten onder
de plaatselijke bevolking, onder uw
aandacht willen brengen. De daden
van deze soldaten zijn voorbeeldig
geweest en ik zen ben en hun be
velhebber willen feliciteeren".
Britsche Gurkha-troepen hebben
Zaterdag ruim 200 Indonesische
Christenen geëvacueerd uit een dorp
bij Tandjong Priok, omdat radicale
elementen onder de Indonesiërs
hadden gedreigd hen te dooden, als
zc niet tot het Mohammedaansche
geloof overgingen. Ze zullen nu aan
de zorg van de protestantsche kerk
in Batavia worden toevertrouwd.
De veerdienst EnkhuizenSta
voren is Zondagochtend wegens
ijsgang gestaakt- In den treinen
loop is geen wijziging gekomen.
Met ingang van 20 Januari kunnen
wederom op plaatselijk nader te be
palen tijdstiopen aanvragen voor
rubberlaarzen worden ingediend bij
de dtstributiedlensten.
