Zware ziekten De debacle van Mei 1940 mmmmsmsi in brijige modder Min. Manshoit over de positie van onzen landbouw BEURS VAN AMSTERDAM Gen. Reynders' mededeelingen over wisseling in het opperbevel RADAR-CONTACT MET DE ZON Minister Manshoit naar Engeland JAPANS BUCHENWALDE Handhaving van het prijspeil door afschaffing der groentedistributie Ill hoofdzaak blikvleesch Markt prijshoudend WOENSDAG 30 JANUARI 1946 PAGINA t Ameland weer vrij Hardnekkig en gevaarlijk TWEEDE KAMER MINISTER VOS OVER BEDRIJFSORGANISATIE Minister Vos over bedrijfsleven Inschrijvingen voor de Davis-Cup Pomar speelt simultaan OBLIGATIËN Van Churchill moet de paradox afkomstig zijn, dat oorlogvoe ring een te belangrijke zaak is om te worden overgelaten aan generaals. Twee feiten uit de Jongste militaire geschiedenis kun nen deze markante uitspraak il- lustreeren. Het staat vast, dat Hit ler's bemoeienis met het militaire beleid de taak der Geallieerde bevel-, hebbers, ook naar het oordeel der deskundigen, aanmerkelijk verlicht heeft. Aan den anderen kant heelt het feit, dat de Britsche regeering het eenige goed uitgeruste en ge oefende leger, dat op een critiek oogenblik in Engeland aanwezig' was, naar Afrika zond, den grondslag ge legd voor de eindoverwinning' der Geallieerden. Generaal b.d. I, H. Reynders, oud opperbevelhebber van Land- en Zee macht, staat, blijkens zijn onlangs verschenen brochure 1), op het standpunt, dat een regeering zich van het ingrijpen in het strategisch beleid van een eenmaal benoemden opperbevelhebber heeft te onthou den. Dat de Nederlandsche regeering in de maanden, die aan den Duii- schen myal voorafgingen, zich niet heeft gehouden aan dezen stelregel, is de beslissende oorzaak geworden van Gen. Reynders' geruchtmakend aftreden, op 5 Februari 1940 bekend gemaakt. Dat zijn zienswijze de juiste was, wordt volgens hem aan getoond door cle feiten van de daar opvolgende Meidagen. Hij acht een onderzoek naar de verantwoordelijk heden gewenscht. en verlangt, dat de huidige regeering naar den uit slag van zulk een onderzoek haar standpunt in dezen bepaalt, mede met het oog op den opbouw van een nieuw leger. Volgens de uitvoerige mededeelin gen van Gen. Reynders spitste het groeiend conflict tussehen hem en de toenmalige regeering^zich toe op een geschil over het te voeren stra tegisch beleid tussehen den opper bevelhebber en den Minister van De fensie, aijn vroegeren ondergeschikte in den Generalen Staf. Inzet van den strijd was de concentratie-op- stelling van de Landmacht, waarbij de opperbevelhebber vasthield aan zijn sedert 1934 ontworpen plan: eerste, korte weerstand in de IJssel- llnie, sterke verdediging gedurende ongeveer een week in de Grebbe linie en de daarop aansluitende Peel- Raamstelling, definitieve weerstand in de Vesting Holland. Oud-minister Dijxhoorn wisselde zijn opvattingen van een onmiddellijke concentratie op de Vesting Holland tot hardnek kige verdediging in de Grebbe-ljjn, met verwaarloozing van de Peel- Raamstelling in beide gevallen. Eind Januari 1940 bleek een op lossing niet meer mogelijk en moest de opperbevelhebber wijken voor den minister. Deze publicatie brengt eindelijk opheldering in een belangrijke ge beurtenis, waarvan de oorzaken ons tot dusver onthouden werden, en zij legt het infame gerucht het zwijgen op. Dat het gelijk aan de zijde van den ontslagen opperbevelhebber was, demonstreert een door zijn nuchtere beknoptheid indrukwekkend over zicht, dat Gen- Reynders van de ge beurtenissen in de Mei-dagen geeft Zou het resultaat anders geweest Zijn, indien zijn plan ware doorge voerd? Gezien de Duitsche tactiek der verschroeide steden anderer steden wel te verstaan mag men dit betwijfelen. De stelling, dat een regeering het strategisch beleid aan een eenmaal benoemden opperbevelhebber moet overlaten, kan men in haar alge meenheid aanvaarden, zij het met enkele restricties. Het strategisch eleid valt immers onder de ministe- rieele verantwoordelijkheid, en zal in het algemeene regee'ringsbeleid moe ten passen. Het bovengenoemde in grijpen van Churchill, en de voor waarden, die De Gaulle stelde, toen hij te laat in de regeering'- Reynaud werd opgenomen, wijzen er op, dat de stelregel uitzonderingen moet toelaten. Maar het voorbeeld van Hitier moge een waarschuwing zijn voor een regeering, die haar ge niale intuïtie zou willen stellen bo ven het nuchtere talent van een militair deskundige. 1) „De wisseling in het Opperbe vel van Land- en Zeemacht n Fe bruari 1940. Hare oorzaken en hare gevolgen. Uitg. Van Stockum, Den Plaag. De postboot van Ameland is gis teren na een moeilijken tocht be houden te Hol werd aangekomen. Ameland is thans, na tien dagen af gesloten te zijn geweest, weer uit zijn isolement verlost. Australische natuurkundigen op radiogebied, samenwerkende met den raad voor wetenschappelijk en indus trieel onderzoek, hebben voor de eer ste maal radar-contact met de zon tot stand gebracht, aldus een Reuter- berieht uit Sydney. De echo's, welke de zon terugkaat ste, waren van een speciaal karakter en totaal verschillend van de echo's, welke vernomen werden, toen radar- contact met de maan werd verkregen. De laatste naoporingen hebben de geleerden in staat gesteld, de tempe ratuur van de zon te bepalen. Men schat deze op 1.000.000 graden abso luut en van tijd tot tijd tot 10.000.000 graden stijgend. Het is mogelijk, dat vele belangrijke en nieuwe ontdek kingen zullen volgen. Tegen het einde van deze week zal minister Manshoit een bezoek aan Engeland brengen, ten einde belangrijke besprekingen te voeren met zijn Engelschen collega voor Voedselvoorziening, Sir Ben Smith. De besprekingen zullen over voor ons land zeer belangrijke onder werpen gaan, o.a. over den export van land- en tuinbouwproducten en de veevoederpositie. Minister Manshoit wordt vergezeld van ir. A. H. Boerma, regeeringscommissaris voor de buitenlandsche agrarische aangelegenheden. Naar A.P. meldt, heeft de Neder landsche regeering besloten 5000 Ca- nadeesche werkpaarden aan te koopen. BETAAtT AAN TO Reproductie van de nieuwe bankbiljetten van 20 en f 50. Het biljet van 20 heeft een donkerbruine kleur. Rechts van den tekst bevindt zich het portret van Stadhouder-Koning Willem III. Het biljet van f 50 is in het midden bruin en gaat naar de kanten geleidelijk over in bruinachtig rood. Rechts prijkt een jeugdportret van Stadhouder Willem II Wie in de Siameesche jungle is omgekomen, heeft nooit de kans gekregen van zijn sterven een epos te maken. Ze gingen dood zooals ze de laatste maanden van hun bestaan ge dwongen waren geweest te leven: in ellende en vuil. U hebt de foto's gezien van de skeletten, die werden aangetroffen in Bergen Belsen en Buchenwalde. Precies zoo zagen de ongelukki- gen er uit, die in de jungle zijn gestorven aan dysenterie. Hun was het niet gegeven in stijl te sterven, zooals dien Nederlandschen matroos, dien ik In Bandoeng heb zien bajonetteeren. Hij weigerde van den officier, belast met de uitvoering van zijn excecutie, den blinddoek te aan-' vaarden onder mededeeling. dat het niet zijn gewoonte was, gunsten van tegenstanders aan te nemen. De Ja panners antwoordden daarop, door hem eerst ongebllnddoektop eenige passen afstand het bajonetteeren van twee andere gevangenen te doen blj- 4 wonen. Dan was de beurt aan hem. Het laatste waar hij nog kans toezag, was het bespuwen van den Japanschen luitenant. Hij was ongeveer 20 jaar In het kamp King-Sajok waren drie tenten aangewezen voor de huis vesting van dysenterlelijöers. Na tuurlijk waren die tenten niet water dicht. Geen een tent, welke de Ja panners voor de krijgsgevangenen af gestaan hadden, was dat immers. En over die tenten ging dag op dag en nacht na nacht het geweld van de tropische stortregens. Onder het tent zeil lagen de zware zieken in de taaie brijige modder. Ze lagen er met geen andere bedekking dan een sprei of een oude deken, doortrokken met bloed en vuil. Daarop hadden zich honderden vliegen vastgezogen. Vlie gen zaten ook bij honderden op die uitgeteerde lichamen. Niet ver v'an deze tenten lagen de veldkeukens en de vliegen die van de dysenterie- tenten kwamen, zetten zich hier op de rijst, welke voor de consumptie in leege benzineblikken stond opgeschept. De incubatie-tijd van dysenterie ligt ongeveer tussehen de twee en acht dagen. In die paar dagen had de dood meestal voldoende plaats ge maakt in de tenten, om de nieuwe gevallen te kunnen opnemen. Dit alles was Buchenwalde en Belsen in het klein. Maar de Japanners zijn ook maar kleine mannetje» en hun kunst wijst het uit ze houden van miniatuur. Naast de dysenterie was de tropi sche zweer de geesel der kampen. Ken tropische zweer is een hardnekkig iets en bij verwaarloozing een ge vaarlijk iets. De Japansche genie had echter spoorwerkers noodig en dus werd het bestaan en het voortwoeke ren van dit euvel genegeerd. Recla meerden de lijders te dikwijls on dei- het werk., dan werden de wachten kwaad en schopten met hun gespij kerde laarzen in de open wonden. Toen een troep lijders aan tropische zweren tenslotte werd afgevoerd naar het hospitaalkamp te Kan Chan Buri stonk de barak, waar zij onder ge bracht waren, zóó, dat de Japansche kampcommandant, die even een kijkje kwam nemen, zich onmiddellijk moest terugtrekken en buiten tegen den grond sloeg. Van verschillende pa tiënten was de toestand zoo ernstig, dat het scheenbeen open was komen te liggen. Amputaties waren aan de orde van den dag, maar meestal wa ren de lijders te zeer verzwakt om de operatie nog te boven te komen. De minder ernstige gevallen behandelden de Engelsche doktoren met een subli maat-oplossing van 1 op 50. Als ik me nog wel herinner, was de sterkste oplossing vroeger in Indië aangewend 1 op 500. Dit paardenmiddel moet op het gevoel van de patiënten ongeveer de uitwerking van kokend water in een open wond hebben gehad. En die behandelingen herhaalden zich eiken dag. Al deze ellende had voorkomen kunnen worden, wanneer de troepen geregeld- in staat gesteld waren klee ding, maar vooral schoeisel te ver nieuwen. Van vernieuwing over de geheele linie althans is echter nooit sprake geweest. In den laatsten tijd van hun gevangenschap droegen de gevangenen niets meer dan een zelf- vervaardigd lendendoekje. Wat de houding van de Thailand- sche bevolking aangaat, deze was, over het algemeen genomen, zeer vriendelijk. Arme koelies zamelden dikwijls sigaretten in om onder de krijgsgevangenen te verdeelen. De bondgenoot Japan werd door de Thai- landers gehaat en geallieerde bom menwerpers werden veelal met gejuich ontvangen, ondanks het feit, dat bij de bombardementen dikwijls meer Thailanders dan Jappen werden ge troffen en Thailandsche eigendommen vernield. Op strategische plaatsen zooals bruggen, spoorwegemplacemen ten enz. zijn de krijgsgevangenen voortdurend door de Japanners als schild gebruikt waardoor velen ge dood en verminkt werden door ma chinegeweerkogels en bomscherven. Nam Peraduk, een klein krijgsgevan genkamp, onmiddellijk grenzend aan een der grootste spoorwegemplace menten van Thailand, werd op een nacht getroffen door vier voltreffers met 250 kilo bommen. Daar waren geen schuilloopgraven, zoodat de ge vangenen totaal onbeschut overgele verd waren aan een scherfinslag. Twee uur na den aanval was het aantal dooden reeds 180 en dit steeg met de minuut. Drie chirurgen, allen Nederlanders, hebben hier dagenlang van 's morgens vroeg tot 's avonds laat onder de meest óngunstige om standigheden operaties verricht. Op den morgen van den tweeden dag zakte een hunner Dr. de Jongh. uit Batavia, van vermoeidheid in elkaar en moest door een arts uit een ander kamp vervangen worden. Toen Japan capituleerde, werden alle comman danten van krijgsgevangenkampen in Biam en Birma door den Engelschen generaal Slim, aanvoerder van het beroemde 14e leger, tot oorlogsmis dadiger verklaard en als zoodanig zijn ze gearresteerd. Verschillende hunner zijn reeds gevonnist. B. J. (Van onzen parlementairen redacteur). De Kamer heeft plotseling haast gekregen en deed op één middag twee hoofdstukken. Land bouw, Visscherij en Voedselvoor ziening, alsmede Bedrijfsorga nisatie, af. De voorzitter heeft een wijzen en menschkundigen maatregel genomen door een avondvergadering aan te kondi gen, want men had zoo het ge voel, dat er tussehen deze haStt en de avondvergadering wel eenlg verband bestond. Minister Manshoit heeft dan al lereerst een zeer degelijk betoog gehouden over de positie van den andbouw, welks kansen ten aan zien van den export hij tamelijk somber afschilderde. Eigenlijk ziet hij alleen de mogelijkheden voor den export van tuinbouwproducten naar Engeland niet zóó slecht. Ver der is vooral de noodzakelijkheid geboden ons toe te leggen op den uitvoer van kwaliteitsproduc ten op het gebied van melk, vleesch en eieren naar de Ver. Staten en Zuidi-Amerlka, op langeren termijn wellicht op het gebied van zuivel naar Engeland. Intensiveering van onzen land bouw, ziedaar het kernprobleem van het geheele vraagstuk. Hebben wij d'at opgelost, dan kunnen wij den kostprijs drukken en tevens een bijdrage leveren tot het kwijtraken van onze overtollige boeren. Aan de oplossing van dit laatste probleem moeten natuurlijk ook middelen te pas komen als voortgezette inpolde ring, industrialisatie van het plat teland en op den duur emigratie. Voorts zal er dit om de kleine hoeren niet te doen verpauperen een teeltplan worden opgesteld. Ook over de distributie heeft de minister gesproken. Hij noemde de door ons reeds aangekondigde afschaffing van de groentedistri butie, als voornaamste middel om het prijspeil te handhaven, voorts om het gebruik van kaas te bren gen op 100 gram per hoofd en per week (voor den oorlog was het 125 gram). Maar ten aanzien van het vleesch kon de minister zijn toe zegging van 400 gram niet hand haven. Voorts gaf de minister met nadruk te verstaan, dat het voedselvoorzie ningsapparaat geen steun aan de Duitschers verleend heeft. Daarna is de Kamer begonnen aan de Bedrijfs organisatie. De heer Andriessen, ka tholiek arbeidersafgevaardigde, sprak op een punt erg definitief. Partici patie van de overheid in de leiding der bedrijfsschappen wees hij onvoor waardelijk af. Minister Vos wees erop, dat heid en niet door den gemeen teraad is vroeger ook een strijd vraag geweest, maar de geschiedenis heeft terdege bewezen, dat hij de belangen van zijn gemeente vanaf den eersten dag van zijn benoeming bij de overheid, die hem benoemd heeft, terdege behartigt. Datzelfde verwacht de minister ook van den commissaris. Voorts constateerde de minister, dat de verticale organisa tie ook blijkens dit debat het pleit wel volledig heeft gewonnen. Niet temin zal er ook horizontaal bin ding moeten zijn. Ten aanzien van de deelneming, die zooals men weet voor de onder nemingen verplichtend, doch voor de individuen vrijblijvend zal zijn, gaf de minister te verstaan, er toch wel zeer op te hopen, dat zij alge meen zal zijn. En terecht, want de bedrijfsorganisatie zonder algemeene deelneming lijkt ons een zeer vreem de figuur. noodig hebben. Men ml op den duur niet tot een internationale re geling kunnen komen zonder na tionale ordening, waarbij de over heid eenige zeggenschap uitoefent over het bedrijfsleven. Voorts gaf de minister met nadruk te verstaan, dat het voedselvoorzie ningsapparaat even noodig als nut tig ls, ook al om de bureaucratie te bestrijden. De commissaris verdedigde den minister met een parallel op den burgemeester van een gemeente. Over diens benoeming door de over- Naar aanleiding van een bericht in „De Maasbode" inzake de dis tributie van blikvleesch deelt men ons van bevoegde zijde te Den Haag het volgende mede: Ei- is geen sprake van, dat voorloopig in de eerstvolgende maanden uitslui tend vleesch in blik zal worden verstrekt, doch gezien de schaarseh- te van versch vleesch zal er in hoofdzaak blikvleesch worden ge distribueerd. In het komende voor jaar zal er weer meer versch vleesch beschikbaar zijn, wanneer de nuchtere kalveren aan de markt komen. Dit beteekent echter geen verhooging van 't vleeschrantsoen. Australië heeft reeds negentien inschrijvingen voor de Davis-Cupwed- strijden ontvangen. Donderdag 31 Januari om twaalf uur middernacht sluiten de inschrijvingen. De landen die tot dusverre Inschreven zijn: Groot-Brittannlë, Ierland, Frankrijk, Joegoslavië, Zweden, Zwitserland, Nederland, ^lonaeo, Spanje. De nemarken, Tsjecho-Slowakije, België, Egypte, Turkije, Vereenigde Staten. Canada, Mexico, Nieuw-Zeeland en de Phillppijnen. Na afloop van het Londensche schaaktournooi werd te Londen een simultaan-wedstrijd georganiseerd, waarbij de Jeugdige Spaansche schaakmeester Pomar het tegen veer tien der beste spelers moest opne men. Pomar speelde in dezen wed strijd zeer geconcentreerd en slaagde erin de meeste zijner tegenspelers gemakkelijk te overrompelen. Arm- IVXi llló tv X V wö vvü vivui vi cv *j overheid en bedrijfsleven elkander, strong en Broadwood slaagden erm „„.r remise te maken. De anaeren ver loren. De veerboot van Schiermonnikoog heeft den dienst hervat. AMSTERDAM, 29 Jan. 1946. Ter beurze was de stemming we derom prijshoudend. De minister van Financiën be zocht de beurs en liet zich omtrent den gang van zaken inlichten. DINSDAG 29 JAtNUARI 1946 b bieden; 1. laten; gedaan biedengedaan en laten en Staatsleenlngen NEDERLAND V.K. 29/1 3940 50014 102 101M '40 1000 14 101 Ie lOlyfe '40 100 114 101A §101H 1940 B 100 4 10134 10134 1940 500II4 10134 §10134 1940 B 500 4 101)48101X8 '40 1000 II 4 101A 101A '40 1000 B 4 10134 10134 1941 100 4 101 #8102)4 1941 500 4 10134 10234 '41 1000 4 101)48101# 1941 100 3'/j 10134 10134 1941 500 3V2 101A 102 '41 1000 3% 10134 102S 1942 100 3% 10134 10134 1942 500 31/2 101-ft 102 '42 1000 3'/2 10134 102§ 1943 100 3"/2 10134 10134 1943 500 31/2 101A 102 '43 1000 31/2 10134 102§ 1896-190 5 3 8834 9834 Gr.b. 100 0 3 8834 9834 1936 100 3 10034 10034 1937 100 3 103 10334 '37 1000 3 101A 101A '38 500 31/2 3 102§ 102 A '38 10003(43 101X8'02 Grootb. 21/2 SBH* 6534 OOST-INDIE '37 1 00 3 9914 998 '87 100A 3 9934 99X '37 1000 A 3 998§10034 Prov. A'dam A'd. 3- A'dam A'dam A'dam A'dam Arn.2' en Gem.leen. 231/2 1038 103§ 10234 103§ 10234 103§ 10234 1038 10234 103§ 10234 103S 431/2 5 31/2 631/2 7 31/2 831/2 '87 3i/s 102 102 V.K. 29/1 Ddr. 2 '37 3>A102 10214 's-Gr.l '37 3 10034 100148 H'lem'38 3 10034810034 Rdl-3'37 3(4 10234 10234 Rttd2'37 31/2 10234b10254b R'd4-5'37 31/210234 10234 R'd.6'373% 10514 10234 R'd. 1'38 31/2 1028 10234 R'd.'44 31/2 102)4 10234 R'dam '97 3 10214 100b UtGl'3731/2 102b 10244b UtG2'37 31,2 102b 10244b UtG3'37 3% 1Ö2b 10234b UtG4'37 3% 102b 10234b Z.-H. 1 '3 8 3 100# 101* Z.-H. 2 '38 3 100A 101* Bank- en Cred. Inst. BkNG'37 3I/2 10234 102348 Bk.O.Z.'37 4 986 98* UtrCrMy 4V4 S3L Hypotheekbanken AlgFr2%3i/2 10234 10234 AlHypbC 3i/2 10134 10234 ArnhE-F3i/i 102)4 1021A Bat C-G 3 Vi 101 101)4 Bet.H.B.31/2 1028 1 028 DordrHB 3 li 102b 102 FGDAVA 31/2 10234 103348 FrGr(3%) 3 10034 101b 's-Gr.vu3i/2 10134 10234 Haarl.BD3i/2 102 103 H011.S.K. 3H 10134 10134 Nat. H.B. 31/2 10214810234b NVeendK31/210231 10334 NHGrUD3i/2 100X1.100XL Overijsel 31/2 1021. 10054 R'damH.3',4 10034*10134 Rott.Hyp.3 99341. 991. Tilburg 31/2 101341. UtrHbsE 31/2 10234810234b UtrH2vu 31/2 10234810234b Westl.AA3!<! 10134 102b WI.EEFF31/2 10134 102b Westl.TV3iA10l34 102b V-K. 29/1 10034 101 Zuid KL 3i7a 10134 10134b ZdHb A 3% 103b 101X6 Z.H.ZB/E31/2 10154b10154S Zeeuws. 3 iA 3i/a (Werkz. l.h. Holl.Bk. 6 Holl. Bk. 41/, Holl .Can .D 6 H.B .v.Am. 6 NwN.-Am. 5 NW.&P.41/2 2eNW.&P. 5 2eN.&.P4!A V.TrstLH. 3 buitenl.) 107 1036 1021 1008 90b 92 65* 63L 124 1238 121 115 117L 116 11BL 1158 10334§'0434b (Scheepsverb. Mijen) le Ned. 31/2 10034 100 Zd.-Ned. 31/2 10014L100L Industr. Ondern. Bergh&J3y2 104b 106b, Lev.'sZeep3i,s104?4 103)4. WiltonFA'A 10334 1 03341 MUnbouw-ondern. Limb.St.3iA 101H 101# Petroleum-ondern. Bat.Petr.3i/a 102§ 102# Scheepvaart-Mtjen R. Schuyt 4 100 101b St. Ned. 41/2 10434 1 0434 Diversen ABall'38 31/2 1011. 101 Gem.Elg.3V2 102)4 102 Hell.m.31/2 101)4 101)4 Heng.B.v. 4 102348102348 Hh. Alberts 4 101b 1028 L.v.Meer.3Vi 10154*101)46 N.Gr.'37 3'A 101)4 10134 N.Gr.l-3 3iA 102)4 101)4 N.Gr.br. 31/2 101 100)4 Premteleeningen NEDERLAND Conc.g.b. 100139 136 Voorh gen. obllg. AKU 3 'A 102348102)41 Kemp.Z 3 Vb 1031 102L Prolongatie 234 234

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1946 | | pagina 3